آیا یک زلزله بزرگ موجب به پایان رسیدن دنیا میشود؟
تاریخ انتشار: ۱۵ اسفند ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۲۱۳۳۳۰
پژوهش جدیدی نشان میدهد که صفحه تکتونیکی میان هند و استرالیا در حال شکستن است و علت زمینلرزههای بزرگ سال ۲۰۱۱ نزدیک اندونزی نیز همین پدیده بوده است.
به گزارش برنا؛ صفحهی تکتونیکی میان هند و استرالیا که زیر اقیانوس هند قرار دارد، بهآرامی در حال شکستن و تقسیم شدن به دو بخش است. مطالعهی جدیدی نشان میدهد که در مدتزمان کوتاه (ازمنظر زمینشناسی)، این صفحه به دو بخش تقسیم خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
برای مثال، گسل دریای مرده در خاورمیانه با سرعت تقریبی دو برابر (۰/۴ سانتیمتر در سال) درحال حرکت است، درحالیکه گسل سن اندریاس در کالیفرنیا حدود ۱۰ برابر سریعتر و با سرعت حدود ۱/۸ سانتیمتر در سال درحال جابهجایی است. این صفحه بهآرامی درحال تقسیم شدن است و زیر آب قرار دارد، بنابراین پژوهشگران تقریبا چیزی را که «مرز صفحهی درحال ظهور» میخوانند، از دست دادهاند. اما دو نشانهی بزرگ یعنی دو زمینلرزه قوی که از نقطهی عجیبی در اقیانوس سرچشمه گرفتند، نشان دادند که نیروهای تغییردهندهی زمین درحال عمل هستند.
در ۱۱ آوریل سال ۲۰۱۲، زمینلرزههایی به بزرگی ۸/۶ و ۸/۲ ریشتر زیر اقیانوس هند و نزدیک اندونزی رخ داد. این زمینلرزهها در امتداد یک منطقهی فرورانش یعنی جایی که یک صفحهی تکتونیکی به زیر دیگری میلغزد، رخ نداد. درعوض، این لرزهها در مکان عجیبی ازنظر وقوع زمینلرزه یعنی در میانهی صفحه، اتفاق افتاد. این زمینلرزهها و همچنین دیگر نشانههای زمینشناسی نشان میداد که نوعی تغییر شکل در اعماق زمین و در منطقهای که به حوزهی وارتون معروف است، درحال رخ دادن است. البته این تغییر شکل چندان هم غیرمنتظره نبود. صفحهی هند-استرالیا-کاپریکورن یک واحد یکپارچه نیست. کودوریر کورویر گفت: «این مانند یک پازل است و یک صفحهی یکنواخت نیست. سه صفحه در آنجا وجود دارند که کموبیش به هم پیوستهاند و با هم در یک جهت درحال حرکت هستند.»
نقشه
نقشهای که حوزهی وارتون را نشان میدهد یعنی جایی که در آن در سال ۲۰۱۲ زمینلرزههایی به بزرگی ۸/۶ و ۸/۲ ریشتر رخ داد (نقاط قرمز و سفید). زمینلرزههای دیگری نیز در این منطقه طی چند دههی گذشته احتمالا بهعلت تشکیل مرز تکتونیک صفحهای جدیدی، اتفاق افتاده است
پژوهشگران منطقهی شکستگی خاصی را در حوزهی وارتون که زمینلرزهها از آن منشا گرفته بودند، مورد بررسی بیشتر قرار دادند. دو مجموعه داده در این منطقه که بهوسیلهی دانشمندان کشتیهای تحقیقاتی در سالهای ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ جمعآوری شده بود، توپوگرافی منطقهی شکستگی را نشان میداد. دانشمندانِ کشتی تحقیقاتی با ثبت زمانیکه طول میکشد تا امواج صوتی از بستر رسوبی و بستر سنگی دریا بازگردد، توانستند جغرافیای حوضه را ترسیم کنند (ستیش سینگ، استاد مهمان لرزهشناسی در رصدخانه زمین سنگاپور هدایت این سفر را برای مجموعه دادههای سال ۲۰۱۵ برعهده داشت).
وقتی کودوریر کورویر و همکارانش دو مجموعه داده را مورد بررسی قرار دادند، شواهدی از حوضههای جدایشی کششی پیدا کردند. این مناطق، فرورفتگیهایی هستند که در گسلهای امتدادلغز ایجاد میشوند. احتمالا، معروفترین گسل امتدادلغز، گسل سن اندریاس است. این نوع گسلها زمانی تشکیل میشوند که دو قطعه از زمین بهطور افقی درکنار هم میلغزند. یک روش خوب برای تجسم این موضوع آن است که مشتهای خود را کنارهم قرار داده و یکی را به سمت جلو و دیگری را به سمت عقب حرکت دهید. بهگفتهی کودوریر کورویر، نکتهی قابلتوجه این است که تیم ۶۲ مورد از این حوضههای جدایشی کششی را در امتداد منطقهی شکستگی پیدا کرد که دارای طولی بهاندازهی ۳۵۰ کیلومتر بودند هرچند احتمالا از این هم بزرگتر باشند. برخی از این حوضهها بزرگ بودند و دارای ۳ کیلومتر عرض و ۸ کیلومتر طول بودند. علاوهبراین، فروافتادگیها در بخش جنوبی عمیقتر (دارای عمق ۱۲۰ متر) و در شمال کمعمقتر (دارای عمق ۵ متر) بود. کودوریر کورویر گفت: «این ممکن است به این معنا باشد که این گسل امتدادلغز حداقل درحالحاضر، در مرز جنوبی بیشتر متمرکز شده است.»
اصطلاح «متمرکز شده» به این معنا است که لرزش در یک گسل اصلی اتفاق میافتد. درمقابل، اصطلاح «توزیعشده» زمانی به کار میرود که لرزهها در چندین گسل کوچک رخ میدهد. این حوضهها که از ۲/۳ میلیون سال پیش شروع به شکل گرفتن کردند، خطی را دنبال میکنند که از نزدیکی مراکز زمینلرزههای سال ۲۰۱۲ عبور میکند. ویلیام هاولی، زلزلهشناس رصدخانهی لامونت دوهرتی دانشگاه کلمبیا در نیویورک که در این مطالعه مشارکتی نداشته است، گفت: «بهنظر نمیرسد که هنوز مرز صفحه کاملا تشکیل شده باشد. اما نکتهی اصلی این است که درحال تشکیل است و احتمالا علت بیشتر تغییر شکلی است که ما میدانیم در آنجا درحال اتفاق افتادن است.»
نقشه توپوگرافی
نقشهی بالا، توپوگرافی کف دریا و تغییر شکل زیر آن در یک شکستگی در حوزهی وارتون را نشان میدهد. این شکستگی احتمالا هنگام شکلگیری پوستهی اقیانوس ایجاد شده است اما اکنون این شکستگی درحال تبدیل شدن به مرز صفحهی جدیدی است. فروافتادگیهای نشان دادهشده به رنگ بنفش یک گسل امتدادلغز را نشان میدهد که از همان نوع گسل سن اندریاس در کالیفرنیا است.
چرا گسل در آنجا وجود دارد؟
کودوریر کورویر خاطرنشان کرد که ناحیهی شکستگی (یک سستی در پوسته اقیانوسی) بهعلت زمینلرزهها ایجاد نشده است. درعوض، این ترکهای بهاصطلاح غیرفعال زمانی تشکیل شده که پوسته اقیانوسی جدید از پشتهی میانی اقیانوس پدیدار شد (مرز میان صفحات که ماگما از آن بیرون میآید) و براثر انحنای زمین ترک خورد. اکنون این منطقهی شکستگی تغییر کاربری داده است. کودوریر کورویر گفت از آنجایی که قسمتهای مختلف صفحهی هند-استرالیا-کاپریکورن با سرعتهای متفاوتی درحال حرکت است، این منطقهی شکستگی که زمانی فقط یک ترک غیرفعال بود، درحال تبدیل شدن به مرز جدیدی برای تقسیم صفحه به دو قطعه است.
اگرچه بهگفتهی پژوهشگران، از آنجایی که شکاف صفحهی هند-استرالیا-کاپریکورن با سرعت بسیار کمی درحال ایجاد است، احتمالا طی ۲۰ هزار سال آینده زمینلرزه شدید دیگری در امتداد این گسل خاص رخ نخواهد داد. بهگفتهی کودوریر کورویر، علاوهبراین، دهها میلیون سال طول میکشد تا شکاف کامل شود. الیور جاگوتز، استادیار زمینشناسی مؤسسهی فناوری ماساچوست که در این پژوهش نقشی نداشته است، گفت:
مدتها است که فرض میشود این مناطق سست بتواند زادگاهی باشد که در امتداد آن مرزهای صفحهی جدید مانند منطقهی فرورانش یا مرزهای امتدادلغز ایجاد شود.
در هر صورت، این مطالعه به ما یادآوری میکند که تکتونیک صفحهای بهطور مداوم درحال حرکت است. جاگوتز گفت:
صفحهها روی زمین بهطور پیوسته درحال تشکیل و تخریب هستند. مطالعات دقیقی مانند مطالعهی حاضر به ما این امکان را میدهند تا این موضوع را بهتر درک کنیم که چگونه پازل پیچیدهی صفحاتی که خارجیترین لایهی جامد زمین را تشکیل میدهند، تشکیل شده و تکامل مییابد.
منبع: خبرگزاری برنا
کلیدواژه: زلزله زمین لرزه پایان دنیا منطقه ی شکستگی زمین لرزه زمین لرزه ها نشان می دهد درحال حرکت تغییر شکل ی درحال حوضه ها یک صفحه ی زمین صفحه ی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۲۱۳۳۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حقایق پنهان درباره ماه
ماه یکی از سیارههای نزدیک به کره زمین میباشد که این کره دارای قطر حدودی ۳۵۰۰ کیلومتری میباشد و شبها با انعکاس نور خورشید به سطح کره زمین، منجر به روشنایی این کره میشود. با این حال کره ماه دارای حقایق پنهان و بسیار جالبی است که بی شک شاید هر یک از ما اطلاعات کافی و زیادی نسبت به این کره نداشته باشیم.
ماه بوی باروت میدهد
به گفته فضانوردان آپولو ۱۱، ماه بویی دارد که به لباسهای فضایی، تجهیزات و نمونههای جمعآوریشان چسبیده بود و وقتی یکی از اینها در محیط قرار میگرفت دوباره بوی ماه قابل تشخیص بود. فضانوردان این فضاپیما اولین کسانی بودند که پا روی کره ماه گذاشتند. آنها این بو را فلزی توصیف کردند، چیزی شبیه بوی باروت سوخته یا بوی هوا پس از خاموششدن ترقه. به احتمال زیاد منشأ این بو یک واکنش شیمیایی بین مادهای در غبار ماه و اکسیژن موجود در هواست. البته نمونههای ماه روی زمین بو ندارند و پژوهشگران میگویند این باید به دلیل یک واکنش موقت باشد.
ماه هم «ماهلرزه» دارد
همانطور که مناطقی از سیاره ما با زلزله تکان میخورند، ماهلرزههایی هم اتفاق میافتد. البته مدت آنها طولانیتر و شدت آنها ضعیفتر از زلزلههای روی زمین است. دانشمندان میگویند این لرزشها میتواند دلایل مختلفی مانند برخورد شهابسنگها، تغییرات دما، گرانش زمین و ... داشته باشد. آنها ماهلرزهها را در چهار طبقه دستهبندی کردهاند: عمیق، حرارتی، شهابی و سطحی. لرزههای حرارتی معمولترین لرزهها هستند و شدت زیادی ندارند. لرزههای حرارتی به دلیل اختلاف دمای شب و روز ایجاد میشود، لرزههای شهابی هم به دلیل برخورد شهابسنگها اتفاق میافتد. اما لرزههای شدید و طولانی زیر سر لرزههای سطحی ماه هستند.
محصول یک برخورد غولپیکر است
نظرات مختلفی درباره شکل تولد ماه وجود دارد، اما پذیرفتهترین توضیح درباره چگونگی شکلگیری ماه، نظریه برخورد بزرگ نامیده میشود. طبق این نظریه سیارهای به اندازه مریخ با زمین اولیه برخورد کرده و ابری از این برخورد تشکیل میدهد که در نهایت بعد از چندین میلیون سال به ماه تبدیل میشود. به گفته موزه تاریخ طبیعی لندن شواهدی از این برخورد را میتوان در نمونههای گرفتهشده از ماه در ماموریتهای آپولو پیدا کرد. این یافتهها نشان میدهد ترکیب ماه شباهتها و تفاوتهایی با ترکیب زمینشناسی زمین دارد که این به دلیل همان برخورد و جداشدن بخشی از زمین قدیمی است.
ما همیشه یک طرف ماه را میبینیم
شاید برایتان عجیب باشد ولی ما فقط یک طرف ماه را میبینیم، زیرا ماه دقیقا با همان سرعتی که به دور خود میچرخد به دور زمین هم میچرخد و اینطوری ما فقط یک طرف آن را میبینیم. از همینجا اصطلاح «نیمه تاریک ماه» گرفته شده که در واقع درست نیست، زیرا سمت دور ماه همان مقدار نور خورشید را دریافت میکند که قسمت نزدیک و سمت زمینِ آن دریافت میکند. ماه به طور دایم رو به سطح زمین است. به این معنی که یک روز کامل ماه (مدت زمانی که طول میکشد تا ماه یک بار به دور خودش بچرخد) حدود ۴ دقیقه است؛ بنابراین اگر ماه اصلا نمیچرخید میتوانستیم طرفهای دیگر ماه را ببینیم.
منبع: روزنامه خراسان
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی خواندنیها