به نقل از «شبستان»

بررسی ماهیت وحی و چگونگی نزول آن در کرسی آزاد اندیشی

تاریخ انتشار: ۲۵ اسفند ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۳۲۳۶۹۲

کرسی آزاد اندیشی با عنوان «ماهیت وحی و چگونگی نزول آن» با ارائه حجت الاسلام دکتر یحیی جهانگیری؛ دکتری مطالعات اسلامی از سوی موسسه آموزش عالی حضرت قائم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) برگزار شد.

به گزارش خبرگزاری شبستان، کرسی آزاد اندیشی با عنوان «ماهیت وحی و چگونگی نزول آن» با ارائه حجت الاسلام دکتر یحیی جهانگیری؛‌ دکتری مطالعات اسلامی با گرایش بین الملل و دکتری کلام شیعه شناسی و با حضور  دکتر احمد شفا زاده به عنوان منتقد از سوی موسسه آموزش عالی حضرت قائم(عجل الله تعالی فرجه الشریف) برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بنابراین گزارش حجت الاسلام دکتر یحیی جهانگیری،‌ دکتری مطالعات اسلامی با گرایش بین الملل و دکتری کلام شیعه شناسی، مدرس حوزه و دانشگاه، مبلغ بین المللی در ابتدای این نشست گفت: پژوهش هر چند در حوزۀ وحی تولیداتی در تاریخ جهان اسلام بوده ولی وحی پژوهی جدی با مباحثی که در الهیات مسیحیت شکل گرفت رنگ و بویی جدی گرفت و این نگاه را بعضی‏ها با یک نگاه تطبیقی خواستند وارد جهان اسلام بکنند و نگاهی را که در غرب به وحی است مباحثی مثل تجربۀ دینی با این نگاه وحی را تحلیل و بررسی کنند. اینجا بود که وحی پژوهی در دهه‏ های اخیر در الهیات شیعی جایگاه ویژه ‏ای پیدا کرد که البته بعضی نگاه انتقادی و بعضی نگاه الاهیاتی ـ کلامی داشتند و دفاع کردند.

حجت الاسلام جهانگیری افزود: این نشان می‏دهد که اهمیت بحث وحی پژوهی امروزه جدی است. خود ماهیت وحی را بشناسیم و ببینیم چگونه نزول اتفاق افتاده و چگونه تنزیل اتفاق افتاده است و اساسا وحی از چه سنخ معارف است؟اینها مورد مداقه علمی قرار بگیرد.

این مدرس حوزه و دانشگاه پس از طرح ضرورت بحث دیدگاه خود را مبتنی بر گزاره‏ های علامه طباطبایی دانست که می‏فرماید وحی از سنخ امر است و آنچه که امر باشد دارای ویژگی‏هایی است. وی ادامه داد: یکی از ویژگی ‏های امری بودن چیزی این است که فورا انجام شود بدون نیاز به مقدمات و بدون نیاز به تدریج. دومین ویژگی آن این است که چیزی که یک امر باشد زمان مند نیست و سومین ویژگی آن مجرد بودن آن است. بر این اساس علامه می‏فرماید: که وحی از سنخ امر است، از سنخ روح است و روح هم امر خداست.

حجت الاسلام جهانگیری اظهارداشت: خداوند می‏ فرماید: روح از سنخ امر خداست به خاطر اینکه مجرد است و زمان مند نیست و دارای تدرج و فرایند در تحققش نیست. در نتیجه وحی هم وقتی اینگونه شد از سنخ امر خواهد بود، بلا زمان خواهد بود و بدون تدرج و مجرد خواهد بود. علامه می‏ فرماید ماهیت امر اینگونه اتفاق می‏ افتد. بر اساس این گزاره ‏های علامه بنده به این نظریه رسیدم که می‏توانیم ما بر اساس این انزال را تعریف کنیم.

این مبلغ بین المللی افزود: اگر برخی از محققان علوم قرآنی به این رسیدند که انزال اساسا فایده‏ای ندارد و ضرورتی برای اثبات انزال هم نداریم بنده در این نظریه به این رسیدم که اساسا انزال یکی از زیبایی ‏های قرآن است و یکی از نکات حکمی و بلندی معرفتی قرآن را می‏ رساند و انزال باید اثبات شود. اگر ما فقط نگاه علوم قرآنی به بحث وحی داشته باشیم آخرش امکان دارد که سر از انکار انزال درآوریم اینجاست که بنده گفتم که ما باید نگاه حکمی و نگاه فلسفی ـ عرفانی هم به مبحث انزال داشته باشیم که اگر بنده اسم آن را بگذارم نگاه حکمی یعنی نگاه حکمی به بحث انزال داشته باشیم، می ‏فهمیم اساسا قرآن بدون انزال آن زیبایی‏ ها و آن فلسفۀ خودش را از دست خواهد داد لذا انزال جایگاه جدی پیدا می‏کند و اینجاست که در واقع نقطۀ کانونی و دال اصلی نظریۀ بنده  این است که انزال چیزی است که قبل از تنزیل باید اتفاق بیفتد منتها انزالی که بنده معتقد بودم یک انزال تاریخی نبود انزالی از سنخ امر بود.  

بنابراین گزارش در ادامه این نشست؛‌ دکتر احمد شفازاده ،‌ دکتری مدرسی معارف اسلامی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان منتقد گفت: برخی از اساتید و اکابر علوم قرآنی و مفسرین مانند علامه طباطبایی، قائل بر این مدعا هستند قرآن دو نوع نزول دارد؛ نزول دفعی و نزول تدریجی. گروهی دیگر قائل به این هستند که نزول دفعی نداریم و فقط نزول تدریجی را مطرح می‏کنند. هر دو دسته قائل به نزول تدریجی هستند فقط بخشی از مفسرین و علمای علوم قرآنی نزول دفعی را هم اضافه کرده ‏اند مثل علامه طباطبایی.

شفازاده ادامه داد: باور من این است که قرآن نزول دفعی ندارد و خیلی به جرأت می‏توان گفت که اکثریت علما هم نظرشان بر همین استوار است که کمتر هستند کسانی که قائلند به بحث نزول دفعی، جناب دکتر جهانگیری هم در دستۀ علامه طباطبایی ‏ها قرار می‏گیرند. حالا دلیل اینکه بنده این نظریه را رد می‏کنم به خاطر این است که اگر ما نزول دفعی را بپذیریم به این معنا که کل قرآن دفعتا و به یکباره بر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شده شبهاتی فراهم می‏آید که پاسخ دادن به این شبهات چه بسا ما را در دست اندازهایی بیندازد که برای توجیه آن بخواهیم برویم به این سمت که نزول دفعی، نزول کلیت و نور قرآن بوده. پذیرفتن این موضوع و نپذیرفتن آن چیزی به پیامبر و ساحت قدسی قرآن نه اضافه می‏کند و نه کم می‏کند و ضرورتی هم ندارد که که ما بخواهیم نزول دفعی را مطرح کنیم.

 

این استاد دانشگاه ادامه داد: اما نزول تدریجی که خاص قرآن است یعنی هیچ کدام از کتاب‏های آسمانی نزول تدریجی نداشته ‏اند. تورات و انجیل نزولشان دفعی بوده. تدریجی بودن خود نزول قرآن هم یکی از عوامل مهم عدم تحریف قرآن محسوب می ‏شود. حالا دلیل اینکه ما نزول دفعی قرآن را رد می‏کنیم این است که ما خیلی از وقایع را اگر بپذیریم نزول دفعی بوده پس پیغمبر جلوتر می‏ دانستند پس چرا به عنوان مثال در جنگ احد شرکت کرده در حالی که عموی بزرگوارشان که به شدت ایشان را دوست می‏داشتند به شهادت می‏رسد و یا امیرالمومنین 80 زخم کاری به بدن مبارکشان می‏نشیند و یا به عنوان مثال در رابطه با سوالی که یهودیان و مشرکان می‏کردند و می‏خواستند پیامبر را به نوعی به چالش بکشند و پیامبر نتواند جواب دهد و آنها دور بردارند.

 

وی ادامه داد: به عنوان مثال اصحاب کهف چه کسانی بودند؟ ذوالکهف و ذوالقرنین چه کسانی بودند؟ و سوال هایی از این دست. پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) اگر اطلاع می‏داشت و اگر نزول دفعی می‏داشتیم پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) نمی‏ فرمودند بروید و فردا بیایید برای پاسخ سوالتان. برای همین پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) 3 یا 4 ماه دچار احتباس وحی می‏شود و وقتی که طعنه ‏ها زیاد می‏شود پیامبر به پیشگاه خدا عرضه می‏ دارد پروردگارا ما را فراموش کرده‏ اید، وحی می‏شود، خیر«ما ودعک ربک و ما قلی» ای پیامبر ما با تو وداع نکردیم ولی پیامبر هیچ وقت کاری را به فردا موکول نکن مگر اینکه بگویی انشاالله.

 

شفا زاده ادامه داد: پس این نشان می‏ دهد که پیامبر اطلاعی از اخبار گذشتگان نداشته و باید وحی می‏شد، پس اگر نزول دفعی بوده یعنی در آغاز بعثت پیامبر کل قرآن را دریافت کرده جوابشان را می‏داد و دیگر سرگذشت اصحاب کهف و ذوالقرنین در قرآن آمده یا اینکه بحث اینکه«لا تحرک به لسانک لتعجل به» پیامبر با شتاب زبانش را حرکت می‏داد برای اینکه آیات قرآن فراموشش نشود بعد از اینکه جبرئیل نازل می‏کرد اگر بنا بود که همۀ اینها یکدفعه بر قلب پیامبر نازل شده چه ضرورتی داشته که بعد خداوند به پیامبرش بفرمایید زبانت را با عجله حرکت نده«ان علینا جمعه و قرآنه» معلوم است که سوره قیامت اولین آیات نزول یافته قرآن نیست در حالی که آیۀ«لا تحرک به لسانک لتعجل به» در سورۀ مبارکۀ قیامت آمده. این نشان می‏دهد که کل قرآن یکباره بر قلب پیامبر ننشسته.

وی خاطر نشان کرد: علامه طباطبایی و پیروان این مکتب معتقدند که نور قرآن یکباره بر قلب پیامبر نزول یافته چه ضرورتی دارد و چه فایده‏ای می‏تواند داشته باشد این قصه که ما این را بگوییم جز اینکه این شبهات را مطرح می‏کند که پیامبر این را می‏دانسته پس چرا در آن موقعیت از آنها استفاده نشده و اینها مسائلی هستند که باید پاسخ داده شود. یا به عنوان مثال پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) دچار کسالت و بیماری می‏شوند و بیماری حضرت طولانی می‏شود اینجا سوره فلق و ناس نازل می‏شود که ای پیامبر مرد ساحر و جادوگر یا زن‏های ساحره تو را سحر کردند و سحر در فلان منطقه و در فلان چاه است، پیامبر به خاطر بیماری توان رفتن به آن منطقه را نداشتند بنابراین امیرالمونین و ابن عباس می‏روند داخل چاه و می‏بینند طنابی در آن چاه است که گره ‏هایی در آن زده شده سوره های فلق و ناس را بر آن گره‏ ها خواندند و به گره‏ های طناب می‏دمند و می‏گویند که پیامبر به سرعت حالشان بهبود یافت و معلوم شد که بیماری پیامبر ناشی از سحر بوده و از آن به بعد هم پیامبر برای محفوظ ماندن نوه ‏های مبارکشان از شر جن و انس به دور آنها معوذتین را می‏دمیدند.

شفازاده  گفت: این شان نزول را جلال الدین سیوطی در تفسیر درالمنثور و نیز علامه طباطبایی در بخش روایی تفسیر المیزان آورده ‏اند. در رابطه با شأن نزول فلق و ناس اگر قرآن یکباره بر پیامبر نازل شده بالاخره پس پیامبر آگاهی داشته پس چیزی که بی فایده است و بگویی وقتی که نمی‏دانی چه کاربردی داشته است دردی را درمان نمی‏کند، اینها همه مسائلی است که در ذهن ایجاد می‏شود. 

 

 

پایان پیام/49

منبع: شبستان

کلیدواژه: وحی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم علامه طباطبایی عنوان مثال نزول تدریجی علوم قرآنی ماهیت وحی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۳۲۳۶۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نزول رشد اقتصادی دور از انتظار اولین اقتصاد جهان

داده‌ها نشان می‌دهند که رشد تولید ناخالص داخلی ایالات‌متحده در سه ماهه اول سال میلادی ۲۰۲۴ به ۱.۶ درصد کاهش یافته که بسیار کمتر از انتظارات است.

به گزارش ایسنا، تولید ناخالص داخلی، مقیاس وسیعی از کالاها و خدمات تولید شده در دوره ژانویه تا مارس، با سرعت سالانه ۱.۶ درصد افزایش یافت که کمتر از ۲.۴ درصد تخمین زده شده بود.

همچنین شاخص هزینه‌های مصرف شخصی، متغیر تورم کلیدی برای فدرال رزرو، با سرعت سالانه ۳.۴ درصد برای سه ماهه افزایش یافت که بزرگترین افزایش آن در یک سال را رقم زده است. مخارج مصرف‌کننده در این دوره ۲.۵ درصد افزایش یافته که در مقابل رشد ۳.۳درصد در سه ماهه چهارم قرار دارد و کمتر از سه درصد برآورد وال استریت نزول کرده است.

وزارت بازرگانی ایالات‌متحده گزارش کرد که رشد اقتصادی ایالات‌متحده سال را بسیار ضعیف‌تر از حد انتظار آغاز کرد و قیمت‌ها با سرعت بیشتری افزایش یافتند.

بر اساس گزارش دفتر تحلیل اقتصادی ایالات‌متحده، تولید ناخالص داخلی، مقیاس وسیعی از کالاها و خدمات تولید شده در دوره ژانویه تا مارس، با تعدیل فصلی و تورم، سرعت صعودی سالانه ۱.۶ درصد را ثبت کرد.

اقتصاددانان مورد بررسی داوجونز، افزایش ۲.۴ درصدی را به دنبال افزایش ۳.۴ درصدی در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۳ و ۴.۹ درصدی در دوره قبل را دنبال کردند.

مخارج مصرف‌کننده در این دوره ۲.۵ درصد افزایش یافت که در مقابل رشد ۳.۳ درصدی در سه ماهه چهارم و کمتر از برآورد سه درصدی وال استریت است.

سرمایه‌گذاری ثابت و مخارج دولتی در سطح ایالتی و محلی به مثبت ماندن تولید ناخالص داخلی ایالات‌متحده در سه ماهه کمک کرد، در حالی که سرمایه‌گذاری خصوصی و واردات کاهش یافت همچنین صادرات خالص ۰.۸۶ واحد درصد از نرخ رشد کم کرد و سهم هزینه مصرف‌کننده نیز ۱.۶۸ درصد بود.

در زمینه تورم خبرهای بدی منتشر شد

شاخص هزینه‌های مصرف شخصی که متغیر تورم کلیدی برای فدرال رزرو است، با سرعت سالانه ۳.۴ درصد طی سه ماهه افزایش یافت که بزرگترین رشد آن در یک سال است و از ۱.۸ درصد در سه ماهه چهارم صعود کرده است.

بدون احتساب مواد غذایی و انرژی، شاخص هزینه‌های مصرف‌کننده شخصی اصلی با نرخ ۳.۷ درصد افزایش یافت که هر ۲ این مورد بسیار بالاتر از هدف ۲ درصدی فدرال رزرو بود. مقامات بانک مرکزی تمایل دارند بر تورم اصلی به‌عنوان شاخصی قوی‌تر از روندهای بلندمدت تمرکز کنند.

شاخص تولید ناخالص داخلی با نرخ ۳.۱ درصد در مقایسه با برآورد افزایش سه درصدی داوجونز، صعود کرد و با انتشار این خبر، بازارها با کاهش بیش از ۴۰۰ واحدی میانگین صنعتی داوجونز، سقوط کردند. همچنین بازدهی خزانه‌داری بالاتر رفت، به‌طوری‌که شاخص ۱۰ ساله اخیر در ۴.۶۹ درصد قرار گرفت.

بدترین گزارش‌ها ثبت شد

دیوید دونابدیان، مدیر ارشد سرمایه‌گذاری CIBC اظهار کرد این دو مورد بدترین گزارش‌ها از رشد کمتر از انتظار و تورم بالاتر از مورد انتظار بود. ما دور از انتظارات سرمایه‌گذاران برای کاهش نرخ نیستیم و این موارد جروم پاول، رئیس فدرال رزرو را مجبور می‌کند تا برای جلسه هفته آینده کمیته بازار آزاد فدرال اقدامی سختگیرانه را مدنظر بگیرد.

این گزارش در حالی ارائه می‌شود که بازارها در نتایج وضعیت سیاست پولی و زمان شروع به کاهش نرخ بهره فدرال قرار دارند. نرخ وجوه فدرال که تعیین می‌کند بانک‌ها چه چیزی را برای وام‌دهی یک شبه از یکدیگر دریافت می‌کنند، در محدوده هدف‌گذاری شده بین ۵.۲۵ تا ۵.۵ درصد است که بالاترین میزان در ۲۳ سال اخیر محسوب می‌شود، اگرچه بانک مرکزی از جولای ۲۰۲۳ افزایشی نداشته است.

سرمایه‌گذاران مجبور شده‌اند که دیدگاه خود را با زمان آغاز کاهش نرخ بهره فدرال رزرو تطبیق دهند زیرا تورم بالا باقی مانده است. دیدگاهی که از طریق معاملات آتی بیان می‌شود این است که کاهش نرخ‌ها در ماه سپتامبر آغاز می‌شود و فدرال رزرو احتمالا امسال فقط یک یا دو بار کاهش نرخ بهره خواهد داشت. بر اساس محاسبات گروه بورس بازرگانی و کالای شیکاگو، ارزش معاملات آتی نیز پس از انتشار تولید ناخالص داخلی تغییر کرد و معامله‌گران اکنون تنها به کاهشی در سال ۲۰۲۴ اشاره می‌کنند.

جفری روچ، اقتصاددان ارشد ال‌پی‌ ال فایننشال گفت: اقتصاد آمریکا احتمالا در سه ماهه بعدی کاهش بیشتری ثبت خواهد کرد زیرا مصرف‌کنندگان احتمالا به پایان هدررفت هزینه‌های خود نزدیک می‌شوند. نرخ پس‌انداز در حال کاهش است زیرا تورم چسبنده فشار بیشتری بر مصرف‌کننده وارد می‌کند. ما باید انتظار داشته باشیم که تورم در طول سال جاری با کاهش تقاضای کل کاهش یابد، اگرچه مسیر رسیدن به هدف ۲ درصدی فدرال رزرو هنوز دور از انتظار است.

مصرف‌کنندگان عموما از زمانی که تورم صعود کرده است، با آن همگام بوده‌اند، اگرچه افزایش تورم باعث افزایش دستمزدها نیز شده است. نرخ پس‌انداز شخصی در سه ماهه اول به ۳.۶ درصد از چهار درصد نزول کرد. درآمد تعدیل شده برای مالیات و تورم در این دوره ۱.۱ درصد افزایش یافت که از رقم ۲ درصد نزول کرده است.

الگوهای هزینه نیز طی سه ماهه تغییر کرد؛ هزینه کالاها ۰.۴ درصد کاهش و هزینه خدمات چهار درصد افزایش یافت که بالاترین سطح سه ماهه از سه ماهه سوم ۲۰۲۱ است.

بازار کار پررونق به زیربنای اقتصاد کمک کرده است. وزارت کار گزارش کرد که مطالبات اولیه بیکاری در هفته ۲۰ آوریل به ۲۰۷هزار نفر رسید که ۵۰۰۰ کاهش ثبت کرد و کمتر از ۲۱۵هزار برآورد شده بود.

علامت مثبت احتمالی برای بازار مسکن این است که سرمایه‌گذاری مسکونی ۱۳.۹ درصد افزایش یافت و بزرگترین افزایش از سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۰ تاکنون است.

انتهای پیام