اسناد مذاکرات نفتی مصدق با انگلیس و آمریکا
تاریخ انتشار: ۲۹ اسفند ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۳۶۵۰۳۴
«دولت اعلیحضرت پادشاه انگلستان از طرف خود و از طرف شرکت اصل ملی شدن صنعت نفت را در ایران قبول مینمایند.» این نامهای بود که جی. اچ. میدلتن، کاردار سفارت بریتانیا در تهران به باقر کاظمی، وزیر امور خارجه ایران در ۱۱ مرداد ۱۳۳۰ نوشت.
ایران آنلاین: «دولت اعلیحضرت پادشاه انگلستان از طرف خود و از طرف شرکت اصل ملی شدن صنعت نفت را در ایران قبول مینمایند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
نامه میدلتن در متن گزارش مصدق به مجلس شورای ملی در جلسه ۱۳ مرداد ۱۳۳۰ «راجع به شناسائی اصل ملی شدن صنعت نفت در ایران از طرف دولت انگلیس و شرکت سابق نفت» به طور کامل آمده است. گزارشی با منشا سند وزارت دارائی درباره مذاکره مصدق با آورل هریمن، فرستاده ویژه رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا که به شماره ۱۳۶۰۸۱۰ در آرشیو سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران نگهداری میشود.
متن کامل نامه و پاسخ آن
سفارت کبرای انگلیس – تهران
۱۱ مرداد ۱۳۳۰
شماره ۱۰۰
آقای وزیر
بر حسب دستور دولت متبوع خود محترما به استحضار خاطر آنجناب میرساند که آن دولت فرمول دولت شاهنشاهی را برای مذاکره فیمابین دولت شاهنشاهی و دولت اعلیحضرت پادشاه انگلستان به وکالت از طرف شرکت نفت انگلیس و ایران و مذاکره در موضوعهای مربوطه به منافع متقابل دولتین توسط مستر هاریمن دریافت نموده است.
۲- دولت اعلیحضرت پادشاه انگلستان مایل است فرمول مزبور را مورد استفاده قرار داده و حاضر است طبق آن فرمول مذاکره نماید ولیکن دولت شاهنشاهی تصدیق خواهند نمود که مذاکراتی که دولت اعلیحضرت پادشاه انگلستان در قسمت خود با کمال حسننیت وارد آن خواهد شد نمیتواند به طریق رضایتبخشی پیشرفت نماید مگر اینکه تسکینی در محیط فعلی داده شود.
بر طبق اطمینانی که دولت شاهنشاهی حقیقت مزبور را در نظر میگیرد و ما نیز با همان روح وارد مذاکره خواهیم شد میسیونی که به ریاست یک نفر وزیر کابینه خواهد بود بلافاصله حرکت خواهد نمود.
۳- دولت اعلیحضرت پادشاه انگلستان از طرف خود و از طرف شرکت اصل ملی شدن صنعت نفت را در ایران قبول مینماید.
موقع را مغتنم شمرده احترامات فائقه خود را تجدید مینمایم. جی. اچ. میدلتن
پاسخ ایران
وزارت امور خارجه
شماره ۱۷۲۰۲
مورخ ۱۱ مرداد ۱۳۳۰
آقای کاردار
در پاسخ نامه مورخه سوم اوت ۱۹۵۱ [جمعه ۱۱ مرداد ۱۳۳۰] شماره ۱۰۰ اشعار میدارد دولت ایران خوشوقت است که دولت انگلیس مطابق فرمولی که توسط آقای هریمن داده شده از طرف خود و کمپانی سابق اصل ملی شدن صنعت نفت را در ایران قبول کرده و هیأتی برای مذاکره به ایران اعزام میدارد. دولت ایران به منظور کامیابی در مذاکرات اهمیت ایجاد بهترین محیط ممکنه از طرف دولتین را تصدیق کرده و با همان روح حسننیت که از طرف دولت انگلیس اظهار میشود به مذاکرات وارد خواهد شد.
موقع را برای تجدید احترامات فائقه مغتنم میشمارد. وزیر امور خارجه – باقر کاظمی
مصدق در جلسه ۳۰ مرداد ۱۳۳۰ مجلسین شورای ملی و سنا، گزارش مذاکرات با هیات نمایندگی دولت انگلیس به ریاست ریچارد استوکس، مهردار سلطنتی، را به طور کامل ارائه کرد (سند ۱۵۲۵۴۹۳، منشا وزارت دارایی، اسناد و کتابخانه ملی). استوکس در این مذاکرات بار دیگر اصل ملی شدن صنعت نفت را در ایران طبق قانون مورخ بیستم مارس ۱۹۵۱ [۲۹ اسفند ۱۳۲۹] به رسمیت شناخت. «غرض ما از آمدن به ایران افتتاح باب مذاکرات به وکالت از طرف شرکت نفت طبق فرمولی که به وسیله آقای هریمن به وکالت از طرف دولت شاهنشاهی ایران تسلیم دولت پادشاه انگلستان گردیده میباشد به طوری که دولت پادشاهی انگلستان از این فرمول استنباط کرده است اصل ملی شدن صنعت نفت را در ایران طبق قانون مورخ بیستم مارس ۱۹۵۱ [۲۹ اسفند ۱۳۲۹] به رسمیت میشناسد...»
استوکس البته اقدام ایران را به مثابه خودکشی میدانست: «جای نهایت تاسف است که با وجود این مخاطرات دولت ایران بر حسب ظاهر تصمیم گرفته است که از نقطهنظر اقتصادی مرتکب خودکشی بشود که ممکن است منجر به انقلاب و کمونیسم بوشد... به موجب ضربالمثل فارسی که از روزهای طفولیت به یاد دارم... اول چاه را بکن بعد چشمت را باز کن و سپس منار را بدزد. این اقدام دولت ایران مورث [؟] شگفتی بیشتری میشود. شاید اشکال کار در اینجا بوده است که در سنجش اولیه آتیه دوری را در نظر نگرفته باشند...»
مصدق در جلسه ۳۰ مرداد ۱۳۳۰ مجلسین شورای ملی و سنا، گزارش مذاکرات با هیات نمایندگی دولت انگلیس به ریاست ریچارد استوکس، مهردار سلطنتی را به طور کامل ارائه کرد (سند ۱۵۲۵۴۹۳، منشا وزارت دارائی، اسناد و کتابخانه ملی). استوکس در این مذاکرات بار دیگر اصل ملی شدن صنعت نفت را در ایران طبق قانون مورخ بیستم مارس ۱۹۵۱ به رسمیت شناخت. استوکس البته در این مذاکرات اقدام ایران را به مثابه خودکشی دانسته که «ممکنست منجر به انقلاب و کمونیسم بشود». استوکس این موضع شخصی را نیز بیان کرد که «در مذاکرات فعلی نبایستی زیاد وارد مناقشات و مخالفتهای سابق گردید زیرا برای هیچ طرفی نفعی را متضمن نخواهد بود... انزجار داشتن از کمپانی نفت و تصمیم بر اینکه شرکت مزبور در ایران به عملیات خود خاتمه بدهد برای استخراج نفت مفید فایدهای نخواهد بود.»
در این گزارش قید شده که «بریتانیا و ایران اصولا دارای هدف واحدی میباشند که عبارت از بهبود وضع تودهٔ ایرانی و بقاء یک حکومت قوی و آزاد و مستقلی است که بتواند با نهایت اعتماد در مقابل تهدید کمونیسم پایداری نماید.»
مصدق در گزارش دیگری (جلسه ۱۷ شهریور ۱۳۳۰ مجلس شورای ملی) سیاست دولت در موضوع نفت را تشریح کرد. (سند شماره ۱۳۶۳۷۱۴، منشاء وزارت دارائی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی) نخستوزیر در این گزارش اشاره کرده که به استوکس گفته ایران در سه موضوع میتواند با انگلیس وارد مذاکره شود: متخصصین انگلیسی، خسارت و ضرر کمپانی شرکت نفت ایران انگلیس و منفعت انگلیس. استوکس میگوید از طرف دولت متبوع خود اجازه ندارد تا قضیه اول حل نشده وارد مذاکره و حل دو قضیه دیگر شود و مذاکرات معلق شد.
نکته مهم در گزارش مصدق آنست که «مطابق اخباری که جرائد دادهاند و تلگرافهایی که از نمایندگان خودمان رسیده است آنها تصمیم دارند که دولت دیگری بیاورند تا بتوانند با آن دولت قراردادی که مطلوبشان هست منعقد کنند. بنده خدا را به شهادت میطلبم که این مسئله اگر برای مملکت و برای استقلال ما مضر نبود از آمدن دولت دیگر ابداً باکی نداشتم و یک دولت دیگری اگر در این صراط میبود خودم استعفا میکردم و به استقبال او میرفتم و او را میآوردم اما نمیتوانم مادامی که قضیهٔ نفت حل نشده این سنگر را خالی کنم. ممکن است که دولت دیگری بیاورند و برخلاف مصالح ایران کاری بکند آنوقت مردم میگویند تو که از کشته شدن باکی نداشتی و برای کشته شدن حاضر بودی از کسالت چه باک داشتی. میخواستی در حال احتضار هم که بودی بمانی تا این کار به صلاح مملکت حل بشود.»
اداره کل خدمات آرشیوی معاونت اسناد ملی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در هفتادمین سالگرد تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت، متن کامل این سه گزارش دکتر مصدق را که حاوی مذاکرات حساس بینالمللی برای اعاده حقوق ملی ایران و به رسمیت شناختن حق ملی شدن نفت ایران از سوی دولت انگلیس است را منتشر میکند.
---منبع: ایران آنلاین
کلیدواژه: اسناد و کتابخانه ملی دولت شاهنشاهی طرف خود دولت انگلیس طرف دولت طرف شرکت دولت ایران امور خارجه دولت دیگر شورای ملی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۳۶۵۰۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
الهندی: پاسخ ایران ثابت کرد اسرائیل قادربه حفاظت از خود نیست
معاون دبیرکل جهاد اسلامی با اشاره به اینکه حماس به نمایندگی از کل مقاومت فلسطین در مذاکرات، از حقوق فلسطینیها دفاع میکند گفت عملیات «وعده صادق» ایران ثابت کرد اسرائیل قدرت محافظت از خودش را ندارد و کشورهای منطقه باید در محاسباتشان تجدید نظر کنند.
به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری دانشجو، در سایه تحولات اخیر مربوط به جنگ غزه، از مذاکرات آتش بس و تبادل اسرا گرفته تا افزایش تهدیدات رژیم صهیونیستی برای حمله به رفح، «محمد الهندی» معاون دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین طی سخنانی به سرنوشت آخرین دور مذاکرات قاهره درباره آتش بس غزه اشاره و اعلام کرد که در حال حاضر در عمل مذاکرات به حالت تعلیق درآمده اما از آنجایی که آمریکا و رژیم صهیونیستی برای بازگرداندن اسرای اسرائیلی از غزه نیاز به این مذاکرات دارند انتظار میرود که مذاکرات از سر گرفته شود.
موضع حماس در مذاکرات به نمایندگی از کل گروههای مقاومت فلسطین است
الهندی در گفتگو با العربی الجدید درباره پیشنهاد جدید آمریکا در مذاکرات آتش بس که اخیرا از طریق میانجیها مطرح شد اظهار داشت که پیشنهاد آمریکا در دور قبلی مذاکرات، یک بازاریابی گمراه کننده برای رژیم صهیونیستی بود. مقاومت در پاسخ به این پیشنهاد واشنگتن موضع خود را قاطعانه درباره مسائل اساسی مربوط به حقوق فلسطینیان و شروط اصلی مقاومت مطرح کرد که شامل عقب نشینی کامل نیروهای اشغالگر از نوار غزه، برقراری آتش بس جامع و بازگشت آزادانه آوارگان به مناطق خود بود.
وی افزود که مقاومت همچنین در راستای منافع مردم فلسطین نرمش زیادی از خود در مذاکرات نشان داد اما آمریکاییها و صهیونیستها به دنبال فریبکاری بودند و پیشنهادی که اخیرا به نام میانجیها تبلیغ شد در واقع یک پیشنهاد کاملا آمریکایی بود که به شکل کامل در خدمت رژیم اشغالگر صهیونیستی قرار داشت. مقاومت نیز پاسخ این پیشنهاد آمریکا را قاطعانه داد و تاکید کرد که از اصول خود عقب نشینی نخواهد کرد.
این مقام جهاد اسلامی در ادامه اظهار داشت که جنبش جهاد اسلامی هیچ موضع جداگانهای ندارد و جنبش حماس مجاز است به نمایندگی از کل گروههای مقاومت مذاکره کند. در این میان ادعاهای رژیم اشغالگر و شخص بنیامین نتانیاهو نخست وزیر این رژیم مبنی بر اینکه حماس و گروههای مقاومت فلسطین در مذاکرات مانع تراشی میکنند دروغی بیش نبوده و با هدف به تعویق انداختن مذاکرات و طفره رفتن از انجام معاملهای است که صهیونیستها مجبورند بهای آن را بپردازند.
محمد الهندی تصریح کرد که خود اعضای تیم مذاکره کننده رژیم صهیونیستی نیز به این موضوع اذعان دارند و منابع صهیونیستی بارها اعلام کردهاند که نتانیاهو در مسیر مذاکرات مانع تراشی میکند.
شکست صهیونیستها در مناطق مختلف غزه در رفح هم تکرار خواهد شد
معاون دبیرکل جنبش جهاد اسلامی در پاسخ به این سوال که آیا ارتباطی میان مذاکرات و توقف حمله رژیم صهیونیستی به رفح وجود دارد یا نه گفت که رژیم صهیونیستی بحث حمله به رفح را به عنوان تصویری از پیروزی و رسیدن به هدف خود در نابودی مقاومت در رسانهها تبلیغ میکند اما ما اطمینان میدهیم که اگر اشغالگران تجاوزی علیه رفح انجام دهند، سرنوشت آن مانند حمله به خان یونس یا شمال یا مرکز غزه خواهد بود و همه چیز برای صهیونیستها به نقطه صفر برمی گردد و اشغالگران مجددا هیچ دستاوردی جز جنایت علیه غیرنظامیان نخواهند داشت.
پاسخ ایران نشان داد که اسرائیل قدرت محافظت از خودش را ندارد
وی در ادامه به عملیات «وعده صادق» جمهوری اسلامی ایران علیه رژیم صهیونیستی اشاره و اعلام کرد که این پاسخ تلافی جویانه جمهوری اسلامی ایران به رژیم اشغالگر در این شکل و اندازه بیانگر ناتوانی اسرائیل در محافظت از خود بوده و این عملیات ایران ثابت کرد که اسرائیل برای محافظت از خود نیاز کامل به آمریکا دارد. عملیات وعده صادق همچنین نشان داد که وزن اسرائیل در منطقه رو به کاهش بوده و بازدارندگی آن در حال فرسایش است و این رژیم نمیتواند آنگونه که خودش و آمریکا برنامه ریزی کرده بودند بر منطقه مسلط شود.
محمد الهندی تاکید کرد که بنابراین کشورهای منطقه باید در محاسبات خود تجدید نظر کنند. صد سال است که مردم غزه و فلسطین در مقابل چشم و گوش رژیم های عربی رنج میکشند.
احتمال انتفاضه جدید در کرانه باختری وجود دارد
وی درباره اوضاع متشنج کرانه باختری نیز اظهار داشت که در حال حاضر کرانه باختری در سایه تشدید حملات وحشیانه نظامیان و شهرک نشینان صهیونیست تبدیل به یک عرصه داغ شده و همه احتمالات در این منطقه از جمله وقوع انتفاضه جدید هم وجود دارد. به ویژه اینکه جنایات بیسابقه ارتش صهیونیستی و حمله شهرک نشینان مسلح به کرانه باختری و نیز یورشهای مداوم صهیونیستها به مسجدالاقصی در سایه بسته شدن کامل هرگونه افق سیاسی موجب میگردد تا هر گزینهای برای تشدید اوضاع از جمله انتفاضه، محتمل باشد.