به نقل از «تسنیم»

معجزه آبخیزداری| چالش ها و فرصت های حوزه آبخیز شمال کشور/ راهکار مقابله با وقوع سیل در استان های شمالی چیست؟

تاریخ انتشار: ۶ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۴۰۳۰۹۸

حوزه آبخیز شمال کشور دارای فرصت ها و چالش های متعددی است که در این گزارش با تشریح فرصت ها، به راهکارهای مقابله با چالش ها به خصوص سیل می پردازیم. - اخبار اقتصادی -

به گزارش خبرگزاری تسنیم«پرونده معجزه آبخیزداری»؛ حوزه آبخیز شمال کشور (حوزه آبخیز دریاچه خزر) شامل استان های گیلان، مازندران، گلستان و خراسان شمالی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این حوزه آبخیز به دلایل مختلف، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

دلایل اهمیت حوزه آبخیز شمال کشور

حوزه آبخیز شمال کشور به علت در مرحله جوانی بودن فرایند تکامل و نیز بالا بودن حجم آورد رسوبات و فراوانی جریان واریزه ای، کاربری غالب جنگل در عمده حوزه های آبخیز شمال کشور و ایجاد دبی کاذب جریان در رودخانه ها به دلیل وجود سرشاخه ها به ویژه در مناطق مشرف بر مراکز جمعیتی و سکونت گاه ها از اهمیت فراوانی برخوردار است.

افزون بر این، مستعد بودن برخی از مناطق واقع در دامنه های شمالی البرز به حرکات توده ای به دلیل وجود سازندهای زیرین به عنوان نمونه شیست سبز (که در ادبیات علمی حرکات توده ای از آن به نام پرچم قرمز یاد می کنند) و لزوم توجه ویژه به چنین حوزه هایی در مواقع احداث زیرساخت ها، ابنیه ها و جاده ها و غیره و همچنین خطر بالقوه نفوذ زبانه های آب شور به منابع آب زیرزمینی (آب شیرین) ناشی از برهم خوردن تعادل زبانه آب شور و آب شیرین در نوار شمالی و جلگه های ساحلی و تشدید این موضوع توسط برداشت های غیرمجاز منابع آب سبب شده است که بر اهمیت حوزه آبخیز دریاچه خزر افزوده شود.

چالش های حوزه آبخیز شمال کشور

وقوع سیل های مخرب و ویرانگر از مهمترین چالش های حوزه آبخیز شمال است که سالانه خسارات مالی و جانی زیادی بر جای می گذارد. برای نمونه طبق گزارش سازمان جنگل ها و مراتع کشور، فراوانی وقوع سیل در استان گلستان در سال 1399 سه سیل، 1398 دو سیل، 1397 نه سیل، 1396 چهار سیل، 1395 شش سیل، و در سال 1391 چهارده سیل بوده است و در مجموع 30 ساله اخیر این استان به تنهایی شاهد حدود 150 سیل بوده است. همچنین فرسایش خاک چالش دیگر حوزه آبخیز شمال کشور است که در همین استان گلستان، در غرب استان گلستان فرسایش 8 تن در سال و در شرق استان 35 تن در هکتار در سال گزارش شده است.

از چالش های دیگری که به دلیل تغییر سبک زندگی و افزایش خوش نشینی و رفاه طلبی در حوزه آبخیز شمال کشور به وجود آمده است می توان به توسعه نامتوازن مناطق شهری به طرف دامنه های شمالی البرز و مناطق جنگلی، وجود منابع متعدد آلودگی های نقطه ای و غیرنقطه ای قابل ملاحظه در حوزه های شمالی، برهم خوردن الگوی طبیعی جریان و زهکشی حوزه های آبخیز و تبدیل آبراهه طبیعی به آبراهه های شهری و در برخی موارد نادیده گرفتن یا حذف سیستم زهشکی در آبخیز شهری اشاره کرد.

از چالش های حوزه آبخیز شمال کشور در بخش مدیریت منابع طبیعی نیز می توان به عدم انسجام لازم در بخش تحقیقات دانشگاه و بخش اجرا، عدم مدیریت یکپارچه حوزه های مشترک، عدم توجه به مشارکت جوامع محلی، بهره برداری بیش از حد از توان اکوسیستم، کارایی پایین نظام های بهره برداری، نامناسب بودن ساختار اداری منابع طبیعی کشور و نگرانی از عدم تداوم تخصیص بودجه صندوق توسعه در گسترش و تکمیل اقدامات آبخیزداری اشاره کرد.

فرصت های موجود در مدیریت حوزه آبخیز شمال کشور

علیرغم چالش ها و تهدیدات متعددی که حوزه آبخیز شمال کشور با آن مواجه است، این حوزه آبخیز دارای فرصت های فراوانی است که از جمله این فرصت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

اول: فراهم بودن زمینه توسعه سیاست های سازگاری با تغییر اقلیم با اجرای مدیریت تغذیه آبخوان ها (MAR)  با هدف مدیریت رواناب و تغذیه آبخوان ها

دوم: میانگین بارش مناسب در عمده سطح حوزه های آبخیز شمالی و امکان اجرای سامانه های استحصال آب باران در مناطق مسکونی و امکان الگوگیری از نمونه های موفق بین المللی چون باغچه ها باران ها و شهرهای اسفنجی

سوم: امکان بهره گیری از استعداد نهشته های لسی در حاشیه دامنه های شمالی البرز و برخی نقاط از شرق استان گلستان به عنوان یک فرصت به دلیل حاصلخیزی و توسعه سریع پوشش گیاهی و مدیریت و کنترل فرسایش رسوب.

مدیریت یکپارچه حوزه آبخیز؛ راهکار مقابله با چالش های حوزه آبخیز شمال کشور

با توجه به چالش ها و فرصت های متعدد حوزه آبخیز شمال، مدیریت یکپارچه حوزه آبخیز شمال را می توان موثرترین و بهترین راهکار مقابله با چالش ها به خصوص سیل و استفاده از فرصت های این حوزه آبخیز دانست. از راهکارهای دیگر مقابله با چالش های حوزه آبخیز شمال کشور می توان به مشارکت اجرا و تحقیقات در مدیریت حوزه آبخیز، تقویت عزم ملی در یکپارچگی مدیریت حوزه های آبخیز، جلب مشارکت مردم در مدیریت اراضی ملی و احاله مدیریت منابع طبیعی به بهره برداران و اصلاح ساختار نظام های بهره برداری اشاره کرد.

مهدی عرفانیان

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

«معجزه آبخیزداری»|بررسی آثار و دستاوردهای آبخیزداری در خراسان شمالی باکاهش 69 درصدی شدت سیل«معجزه آبخیزداری» |راه حل مقابله با وقوع سیل های مخرب چیست؟«معجزه آبخیزداری» | آبخیزداری چگونه می تواند در مقابله با سیل و آلودگی آب باران موثر باشد؟«معجزه آبخیزداری»|چرا خبری از طرح های وسیع بیابانزدایی و احیای مراتع نیست؟«معجزه آبخیزداری»| باغ قرآنی؛ بهترین راه مقابله با چالش های زیست محیطی/اثرات زیبانبار کاشت درختان غیرمثمر مضر چیست؟«معجزه آبخیزداری» |چرا قانون آبخیزداری باید در مجلس شورای اسلامی تصویب شود؟«معجزه آبخیزداری»| معنای واقعی مشارکت مردمی در آبخیزداری چیست؟«معجزه آبخیزداری» |12 اصل آبخیزداری موثر و موفق چیست؟«معجزه آبخیزداری» |ضرورت توجه به دانش بومی آبخیزداری و آبخوانداری در قانون برنامه هفتم توسعه«معجزه آبخیزداری»| سود 25 برابری آبخیزداری شهری در برابر هزینه های آن«معجزه آبخیزداری» |سیل نفرین نیست ...«معجزه آبخیزداری»| وجوه تمایز دانش آبخیزداری با دانش رسمی مدیریت آب/ دلیل بی توجهی به آبخیزداری چیست؟«معجزه آبخیزداری»|دبی قنات‌ها با آبخیزداری 5 برابر شده است«معجزه آبخیزداری»|نقش ویژه ائمه جمعه و جماعات در تقویت گفتمان آبخیزداری در کشور«معجزه آبخیزداری»|آبخیزداری؛ ضامن توسعه روستایی و محرومیت زدایی از روستاها«معجزه آبخیزداری»|آبخیزداری؛ راهبردی برای محرومیت‌زدایی«معجزه آبخیزداری»| بشاگرد چگونه سیراب شد؟«معجزه آبخیزداری»| تعادل بخشی آب زیرزمینی؛ اولویت نخست مدیریت جامع حوزه آبخیز/ سه لایه تخصیص آب چیست؟«معجزه آبخیزداری»|راز مشارکت مردمی در طرح های آبخیزداری چیست؟«معجزه آبخیزداری»|بیانیه پایانی همایش ملی آبخیزداری/ قانون مدیریت جامع حوزه آبخیز در مجلس تصویب شود

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: سیل سیل مقابله با چالش ها معجزه آبخیزداری حوزه های آبخیز استان گلستان وقوع سیل فرصت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۴۰۳۰۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور

سرهنگ احمد شیرانی، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر محدودیت های ترافیکی پایان هفته اعلام کرد و گفت: تردد موتورسیکلت از ساعت ۱۲ روز چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت الی ساعت ۶ بامداد یکشنبه ۱۶ اردیبشهت ۱۴۰۳، از محورهای کرج-چالوس، هراز، فیروزکوه و محور تهران- سمنان- مشهد و بالعکس ممنوع است.

وی افزود: تردد موتور سیکلت های انتظامی و امدادی برای انجام ماموریت های ضروری در مسیر مجاز جریان ترافیک بلامانع خواهد بود.

سرهنگ شیرانی در خصوص تردد در محور کرج-چالوس گفت: تردد انواع تریلر، کامیون و کامیونت از محور کرج- چالوس کماکان ممنوع است.

وی با اشاره به اعمال محدودیت تردد شمال به جنوب گفت: محدودیت قطعی تردد در روز پنجشنبه ۱۳ اردیبهشت برای انواع وسایل نقلیه از ساعت ۰۸:۳۰ از مرزن آباد به سمت تهران انسداد به صورت کامل اعمال می شود. (شمال به جنوب)

رییس مرکز اطلاعات و کنترل هوشمند ترافیک پلیس راهور فراجا ادامه داد: از ساعت ۱۰:۳۰ ابتدای پل زنگوله (انتهای دهانه شمالی تونل البرز به سمت چالوس) یکطرفه اعمال می شود و از ساعت ۲۴ یکطرفه اتمام یافته و از پل زنگوله تا مرزن آباد مسیر دو طرفه می شود.

وی گفت: پیش بینی محدودیت تردد در صورت پر حجم بودن ترافیک: از ساعت ۱۰ از مرزن آباد به سمت تهران انسداد به صورت کامل اعمال می شود. (شمال به جنوب) و از ساعت ۱۲ از ابتدای پل زنگوله (انتهای دهانه شمالی تونل البرز به سمت چالوس) یکطرفه اعمال می شود و همچنین از ساعت ۲۴ یکطرفه اتمام یافته و از پل زنگوله تا مرزن آباد مسیر دو طرفه می شود.

وی درباره اعمال محدودیت تردد جنوب به شما گفت: محدودیت قطعی تردد در روز شنبه ۱۵ اردیبهشت برای انواع وسایل نقلیه از ساعت ۰۸:۳۰ از ابتدای آزادراه تهران-شمال اعمال محدودیت تردد به مقصد چالوس انجام می شود. و از ساعت ۰۹:۳۰ از ابتدای پل زنگوله (انتهای دهانه شمالی تونل البرز به سمت چالوس) ممنوعیت اعمال می شود.

سرهنگ شیرانی ادامه داد: از ساعت ۱۱:۳۰ از مرزن آباد به سمت تهران یکطرفه اعمال می شود. (شمال به جنوب) و از ساعت ۲۴ طرح اتمام یافته و از پل زنگوله تا مرزن آباد مسیر دو طرفه می گردد.

رییس مرکز اطلاعات و کنترل هوشمند ترافیک پلیس راهور فراجا گفت: تردد از مسیر جاده قدیم کرج-چالوس تا محدوده تونل کندوان برای ساکنین و افراد محلی آزاد بوده، ولی تردد خودروهایی که قصد عزیمت به چالوس در روز های اعمال محدودیت جنوب به شمال را دارند از ساعت ۷ از میدان امیرکبیر به سمت چالوس ممنوع است.

وی با در خصوص پیش بینی محدودیت تردد در صورت پرحجم بودن ترافیک گفت: روز یکشنبه ۱۶ اردیبهشت ممنوعیت تردد برای انواع وسایل نقیله از ساعت ۱۱ از ابتدای آزادراه تهران-شمال اعمال محدودیت تردد به مقصد چالوس انجام می شود از ساعت ۱۲ از ابتدای پل زنگوله (انتهای دهانه شمالی تونل البرز به سمت چالوس) ممنوعیت تردد اعمال می شود.

وی ادامه داد: از ساعت ۱۴ از مرزن آباد به سمت تهران یکطرفه (شمال به جنوب) و از ساعت ۲۴ طرح اتمام یافته و از پل زنگوله تا مرزن آباد مسیر دو طرفه می شود.

سرهنگ شیرانی گفت: از مسیر جاده قدیم کرج-چالوس تا محدوده تونل کندوان برای ساکنین و افراد محلی آزاد بوده، ولی تردد خودروها از میدان امیرکبیر به سمت چالوس ممنوع است.

وی درباره محدودیت تردد در محور هراز گفت: تردد انواع تریلردر محور هراز همچنان ممنوع وتردد انواع کامیون ها وکامیونت ها به استثنای حاملین مواد سوختی و فاسد شدنی از ساعت ۶ بامداد چهارشنبه ۱۲ اردیبهشت الی ساعت ۲ بامداد یکشنبه ۱۶ اردیبهشت از رودهن به آمل و بالعکس ممنوع است.

رییس مرکز اطلاعات و کنترل هوشمند ترافیک پلیس راهور فراجا ادامه داد: در صورت افزایش حجم ترافیک و صلاحدید مامورین پلیس راه محدودیت یکطرفه مقطعی از روز چهارشنبه تاریخ ۱۲ اردیبهشت الی روز شنبه تاریخ ۱۵ اردیبهشت به صورت رفت و برگشت از محدوده پلور تا پلیس راه لاریجان و بالعکس انجام خواهد شد.

وی درخصوص تردد در محور قدیم رشت-قزوین و بالعکس گفت: تردد انواع تریلرها کامیون ها به استثنای حاملین مواد سوختی و فاسد شدنی از ساعت ۷ الی ۲۴ پنجشنبه و جمعه در محور فوق ممنوع است. همچنین در محور آستارا اردبیل و بالعکس تردد انواع تریلرها کامیون ها به استثنای حاملین مواد سوختی و فاسد شدنی از ساعت ۷ الی ۲۴ پنجشنبه و جمعه تاریخ های در محور فوق ممنوع است.

کد خبر 6092955