به نقل از «آفتاب»

سعید حجاریان: سرنوشت‌ قائم‌مقام‌ها، امیرکبیرها، رضا و محمدرضاشاه‌ها تکرار خواهد شد اگر...

تاریخ انتشار: ۹ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۴۲۸۱۹۱

آفتاب‌‌نیوز :

عصر رضاشاهی را می‌توان به دو دوره تقسیم کرد. دوره اول، که اکثر آبادانی‌ها و سازندگی‌ها در آن صورت گرفت، مرهون چهره‌هایی توانمند بود که به کمک شاه شتافتند. درباره عملکرد رجال پهلوی اول برخلاف پهلوی دوم تحقیق زیادی صورت نگرفته است؛ و می‌توان گفت بیشتر تمرکز تاریخ‌نگاری بر دوره پهلوی دوم متمرکز بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در دوره دوم، چهره‌های نزدیک به رضاشاه مانند سیدضیاء‌الدین طباطبایی، علی‌اکبرخان داور، عبدالحسین تیمورتاش، نصرت‌الدوله فیروز عاقبتی جز تبعید و مرگ نیافتند و مابقی نیز به‌ اشکال دیگر محدود شدند. این شاید خوی نظام‌های دیکتاتوری است؛ در پی‌ریزی نظام جدید همگان با شور و اشتیاق به کمک دیکتاتور می‌آیند و خدماتی انجام می‌دهند و بعدها، جای خود را به مُشتی چاپلوس می‌دهند. اما، چرا چنین شد؟

به‌گمان من رضاشاه را نمی‌توان عصاره انقلاب مشروطه نامید. ایده مشروطیت تاحدودی برگرفته از عصر روشنگری بود اما نسخه وطنی‌اش، در نطفه خفه شد. در غرب، به‌خصوص کشورهایی مانند انگلستان و هلند و بعضی از کشورهای شمال اروپا –که سه جریان رنسانس، رفرماسیون و روشنگری را پشت سر گذاشته بودند- توانستند دموکراسی را با نوسازی آشتی دهند.

به بیان دیگر، توسعه از درون تجدد بیرون آمد؛ یا به‌تعبیری «مدرنیزاسیون» میوه «مدرنیته» بود. متأسفانه این دو مقوله در ایران خلط شده تا جایی که از عباراتی مانند «تجدد آمرانه» سخن به میان آمده است. در حالی که اگر تجدد مرادف مدرنیته باشد، محال است آمرانه باشد زیرا تجدد همواره با «دموکراسی مشارکتی» همراه است. به عبارت دیگر، می‌توان از «توسعه آمرانه» یا «مدرنیزاسیون آمرانه» سخن گفت اما تجدد آمرانه حشو قبیح است!

در ذات مدرنیته، چنانکه گفته شد سه جریان رنسانس، رفرماسیون و روشنگری وجود داشت. این سه جریان باعث شدند:

اولاً نهاد دین از نهاد دولت تفکیک شود.

ثانیاً در درون دین نگاه‌های بدیل و جدیدی مطرح و اصل همه کشیشی پذیرفته شود. در پی این گشودگی، روحی به کالبد «شهروندی» و «دولت ملی» دمیده شد و متعاقباً، قانون عرفی به هسته مرکزی تبدیل و «فرهنگ عامه» و «آموزش عمومی» در قالبی نوین و غیرایدئولوژیک بازآرایی شد.

ثالثاً خرد همگانی و به‌تعبیر دقیق‌تر «خرد نقاد» مبنای تصمیم‌گیری قرار گرفت. از «شک دستوری» گفته شد و مردم جرأت فکر کردن پیدا کردند و دست آخر، بر سر حدود و ثغور عرصه عمومی توافق شد.

به‌رغم اهمیت و ضرورت این موارد سه‌گانه، برخی کشورها بدون توجه به مدرنیته به‌سوی توسعه حرکت کرده‌اند. این مسیر به‌طور اخص در کشور چین پیموده شده است؛ در این کشور می‌توان طی ۲۴ ساعت زیرساخت‌های حمل‌ونقل را توسعه داد یا حتی شهری را جابجا کرد. این نگاه به توسعه، و تعلیق مدرنیته اما به چین محدود نمانده و به‌ کشورهایی از جمله ایران هم سرایت کرده است و از دوره قائم‌مقام تا امروز بر رأس قدرت سیطره دارد.

یعنی، همانطور که در گفتار امیرکبیر و رضاشاه از توان توپخانه و قشون و سطحی از پیشرفت طبابت سخن گفته می‌شد، امروز از موشک و اتم و فناوری‌های نانو سخن گفته می‌شود. فی‌الواقع بنیاد این مسیر بر اندیشه‌ای استوار است که معتقد است می‌توان دال «آزادی» را تعلیق کرد و مسیر توسعه را پیمود. این نقد و توجه به دادن به آزادی، به زیباترین بیان از سوی شاملو در شعر زیر بیان شده است:

تمامی‌ِ الفاظِ جهان را در اختیار داشتیم و
آن نگفتیم
که به کار آید
چرا که تنها یک سخن
یک سخن در میانه نبود:
آزادی!
ما نگفتیم
تو تصویرش کن!

قدما معتقد بودند هر هزار یا هزاروپانصدسال، مجددی می‌آید و گفتمانی جدید درمی‌اندازد. من معتقدم گفتمان جدید ما در قرن پانزدهم، گفتمان مدرنیته خواهد بود. و این گفتمان را باید در مقابل گفتمان رایج دویست سال اخیر –که صرفاً بر مدرنیزاسیون متمرکز بوده است- مطرح کرد. در غیر این‌ صورت سرنوشت‌ قائم‌مقام‌ها، امیرکبیرها، رضاشاه‌ها، محمدرضاشاه‌ها تکرار خواهد شد.

منبع: مشق نو

منبع: آفتاب

کلیدواژه: سعید حجاریان حکومت مدرنیته مشروطه

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۴۲۸۱۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توسعه زیرساخت‎‌های شهری و توانمندی‌سازی شهروندان راهکار رویایی با بحران‌ها است

رییس شورای اسلامی شهر مهاباد گفت: حاکمیت، مردم و بخش خصوصی در کنار هم چرخه‌های مهم و هم‌افزا برای تقویت مدیریت بحران جامعه‌محور در رویارویی با سوانح طبیعی و صنعتی هستند.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از آذربایجان‌غربی، آرش شهابی امروز _پنج‌شنبه سیزدهم اردیبهشت_ در کارگروه هماهنگی همکاری‌های مردمی قرارگاه عملیاتی سلام اظهار کرد: حاکمیت، مردم و بخش خصوصی در کنار هم چرخه‌های مهم و هم‌افزا برای تقویت مدیریت بحران جامعه‌محور در رویارویی با سوانحی مانند سیل، زلزله، آتش سوزی و سوانح صنعتی هستند و می‌توان با برجسته‌سازی مسئولیت اجتماعی نقشی اساسی در این راستا ایفا کرد.

وی افزود: شناسایی ظرفیت‌های موجود برای واکنش سریع از جمله شناسایی و تهیه بانک اطلاعاتی، سازماندهی نیرو، تجهیزات و ماشین‌آلات، تجهیز و ارتقاء امکانات و تجهیزات، آموزش متناسب با نیازمندی‌های سطح شهرستان، تمرین برگزاری مانورهای واکنش‌های سریع در تعامل با بخش دولتی می‌تواند در کاهش ریسک‌ها موثر، واقع شود.

رئیس شورای اسلامی شهر مهاباد گفت: برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی توسط هلال احمر، آتش‌نشانی، اورژانس و فوریت‌های پزشکی، حتی از طریق شبکه شاد برای دانش آموزان و رسانه ملی، همچنین ظرفیت‌سازی و به کارگیری بخش خصوصی در میزام افزایش تاب‌آوری جامعه در مواجه با بحران‌ها موثر واقع شود.

شهابی تصریح کرد: تمامی این اقدامات برای پیشگیری، آمادگی، مقابله با بحران است اما مهم‌تر از آن بازسازی و بازتوانی و آسیب‌شناسی بعد از بحران است که لازم بود بعد از بحران‌هایی که در مهاباد تجربه شد از جمله سیل، کرونا و آتش سوزی مورد بررسی و آسیب‌شناسی قرار گیرد و نیازمندی‌ها برطرف شوند و این امر نیاز به تامین اعتبار و منابع مالی به شهرداری، دهیاری‌ها و بخش‌ها و ادارات ذی‌ربط دارد.

وی ادامه داد: از دیگر موارد مورد لزوم می توان به توسعه زیرساخت‌های شهری، ارتقاء ایمنی مدارس و بیمارستان‌ها، تشدید رعایت ضوابط و مقررات ملی ساختمان و شهرسازی، تقویت آمادگی موثر و سیستم هشدار و واکنش سریع اشاره کرد.

شهابی عنوان کرد: همچنین ایجاد پایگاه‌های پشتیبانی در مناطق پرجمعیت و خطرپذیر و توانمندسازی شهروندان، وضعیت اسکان اضطراری در شرایط حین و پس از بحران، ایمن‌سازی مراکز درمانی و ظرفیت درمانی و دارویی، تهیه طرح جامع ایمنی، تجهیز امکانات آتش‌نشانی و فوریت‌های پزشکی و بهداشت و درمان و لایروبی رودخانه از جمله مواردی‌است که در این راستا می‌توان مطرح کرد.

در ادامه این جلسه کوروش کریمی به عنوان دبیر قرارگاه سلام معرفی و مقرر شد که تیم واکنش سریع در تمامی شرکت و سازمان‌ها تشکیل شود.

کد خبر 750110