نگاهی به بافت تاریخی اردکان
تاریخ انتشار: ۱۰ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۴۳۴۷۷۱
به گزارش ایرنا، شاید اردکان را نتوان به واسطه یک اثر شاخص معرفی نمود ولی مجموعه از یک عناصر معماری یک شهر کویری، بافت تاریخی اردکان را یکی از شاخص‌ترین و پر جاذبه‌ترین بافت‌های تاریخی خشتی و البته پویا و زنده کشور معرفی کرده است.
بیشترین آثار تاریخی بافت اردکان را به مانند دیگر بافت‌های تاریخی شهری، سراها یا همان خانه‌های تاریخی تشکیل می‌دهند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
خانه‌هایی بی آلایش معمولاً با یک یا چند بادگیر به سبک خود اردکان، یک طرفه و به سوی باد شمال غربی، دریچه‌هایشان را چشمه می گویند و چشمه معمولاً اگر برای ذغال دان و بیرون خانه نباشند، تعدادشان فرد است.
عریض‌ترین بادگیر جهان را در اردکان خواهی دید
بی اغراق عریض‌ترین بادگیر جهان با عرض تقریبی ۱۵ متر و ۱۹ چشمه، خانه دکتر امام اردکان است.
گاه بادگیر را علاوه بر ایوان جنوبی که ما به آن صفه هم می‌گوییم و تابستان نشینش می‌دانیم، در زمستان نشین‌ها هم خواهید دید.
سری به اندرونی و بیرونی خانه تقدیری و یا به خانه تاریخی مظلوم‌ها در همان محله تیران بزنید، شاهد ماجرا خواهید بود.
خانه به خانه، پشت به پشت هم راه دارند، حال با ساباط باشد یا بالاخانه.
و اما زیبایی کوچه بودایی‌ها بعد از مسجد سعیدا در محله چرخاب و بالاخانه‌هایی که نیم نگاهی به کوچه و عبور و مرور، توجه تو را به خود جلب خواهد کرد.
از همان محله چرخاب که گذری کنید بعد از مسجد جامع و میدان علی، کوچه خاتمی را تا آخر برو، باز هم بالاخانه‌ای زیبا سردر کوچه است.
این همه زیبایی تو را شگفت زده نمی کند!؟
خانه‌ای دیگر به نام سنایی‌ها، ولی وقتی ساخته شد بیرون آن خانه زیبای صدرالفضلا بود و حالا برای خودش هویتی مستقل دارد، فقط بدان که مخزن فواره‌اش بر روی بام است، بادگیر اینجا شاهکاری زده، خانه سه بادگیر مستقل دارد، یکی برای زیر زمین، دیگری حوضخانه و بادگیر و دیگری بزرگ و فراخ برای مطبخ است.
قدم به قدم، خانه به خانه، این بار خانه افضلی‌ها، دیرپایی نیست، بادگیر افراشته، شاید قریب به صد سال کمی کم و بیش ولی بادگیرش خود نمایی می‌کند.
رو به روی خانه افضلی که موزه فرش اردکان هم هست، خانه عالم ربانی و گرانقدری است که نام و افتخار اردکان می باشد، آیت الله سید روح الله خاتمی.
فرخ اردکان که یونان کوچک خوانده‌اند، بزرگان هستند
خانه تاریخی است ولی تاریخش مدیون آیت الله است، فرخ اردکان که یونان کوچک خوانده‌اند، همین بزرگان هستند، از خاندان ملأ جلال منجم باشی که سیر کواکب می‌کردند در دربار شاه عباسی تا عالم ربانی ملأ محمد حائری که شانزده سالگی مجتهد بود، از میرزا رضا عقدایی که شاه شکار شد تا ملأ اسماعیل عقدایی که در یزد وجودش پر از خیر و برکت بود.
این چندی از مفاخر اردکان است و باید ببینید آنچه بر دیوار این خانه از مفاخر اردکان نقش بسته‌اند.
خانه‌هایی را در شهر سرایی برای آرامیدن و آسایش به همت جوانان دایر شده است و نام نهادند بوم گردی؛ نه نه بی بی و ماه بی بی، خشت و ماه و مریم بانو، ساباط و شبستان و سلامت در محله شریف آباد، آنجا که زرتشتی دوستی دیرینه دارد با همسایه های مسلمانش، آتش آتشکده‌اش روشن و دیده بر قدوم مسافر می‌نهند با درود و سپاس.
خانه و ساباط و بالاخانه را دیده‌ایم چون کوچه اش محل گذر اهل شهر بود؛ اما کوچه ای که اختصاص خانوادگی باشد مسقف است و در و درگاه دارد و دربند می خوانندش.
زیبایی دربند را در دربند صدرالفضلاء خواهی دید و پیچ خم راز آلودش را در دربند ملاتقی ببین که یک سر به محله چرخاب دارد و یک سر به محله علی بیک، کمی می‌خواهی بیاسایی و با دوستان رو در رو در آرامش گپ بزنی، سری به دربند مجدالعلماء بزن یا دورتر، در انتهای کوچه ضیایی دربند ضیایی هم جای خوبی است.
از خانه‌ها و دربندها و ساباط و بالاخانه که بگذریم، به مسجد و منبر و تکایا می‌رسیم
که زیبنده شهرند، نگین کهنشان مسجد زردگ است در یک فرسخی شمال اردکان که راهی است از میان پسته زارهای اردکان، طلای سبزی که بیش از ۳۰۰ سال زمرد فشانی می‌کنند سفره اردکان و اردکانی را.
هر محله مسجدی در خور محله خود دارد و تکیه‌ای برافراشته، تیران و زین الدین را باید به مسجد حاج محمد حسین و زین الدین شناخت.
زین الدین محله‌ای است که نامش از نام بانی آن، کدخدای اردکان در دوران شاه عباس صفوی گرفته است.
محله زیرده در شهر نمایان و نشان است و به نام محله، مسجدی از قرن دهم هجری پابرجا است.
از زیرده به طرف محله چرخاب که می‌رویم وارد تکیه چرخاب خواهی شد، هنوز اصیل و پابرجاست.
در ضلعی از این تکیه زیارتگاهی است به نام حوض عباس؛
مسیر را ادامه دهیم به مسجد چرخاب می‌رسیم، تابستان خانه‌اش حاج رجب علی نام دارد و زمستان خانه‌اش که حدود ۵۰ سال کهن‌تراست، حاج سعیدا می نامند؛ هر ۲ با صفا و روحانی، یادگاری از دوران قاجار برای اردکان.
زینت همه آنها را می‌توان مسجد جامع نام برد.
تابستان خانه و زمستان خانه‌ای دارد و هنوز رسم استفاده از آنها در تابستان و زمستان برپا است.
در کنار این مسجد، قرائت خانه است، محل آموزش قرآن کریم.
اردکان را بسیار باید دید
این دیار کویری را بسیار باید دید به دیده دل و جان باید دید و آنچه نوشته شد و خوانده‌اید تنها گوشه ای از اردکان عزیزمان است؛ می‌توانی ساعت ها در دیارمان قدم بزنی و بشناسی، در کوچه کوچه‌های آشتی کنانش، زیر ساباط ها، در مساجد و تکایا، در بالای بام و کنار بادگیرها خلوت گزینی.
کرم نما و فرود آ که خانه خانه توست.
محسن فتوحی اردکانی /کارشناس فنی پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی اردکان
برچسب‌ها یزد اردکان میراث فرهنگیمنبع: ایرنا
کلیدواژه: یزد اردکان میراث فرهنگی یزد اردکان میراث فرهنگی اخبار کنکور خانه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۴۳۴۷۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بزرگداشت اکبر زنجان پور و دو جای خالی
حمید سمندریان که با شوق فراوان نظاره‌گر کار دانشجویان خود بود، استعداد و توانمندی این دانشجو را کشف کرد و اول بار در نمایش «نگاهی از پل» با او همکاری کرد. اکبر زنجان‌پور در این نمایش به عنوان استعدادی درخشان ظاهر شد و این اولین گام‌های او در جاده موفقیت بود.
به گزارش ایسنا، این خاطره به دهه ۵۰ بازمی‌گردد و حالا دانشجوی سابق قرار است همزمان با زادروز استاد خود و در مراسمی که کانون کارگردانان خانه تئاتر برگزار می‌کند، تقدیر شود.
دانشجوی سابق اما سال‌هاست که خانه‌نشین است و شرایط را برای به صحنه بردن اثری تازه، مناسب نمی‌داند.
هرچند نسل جدید تماشاگران تئاتر نتوانسته‌اند هنرنمایی زنجان‌پور را روی صحنه ببینند، اما قدیمی‌های تئاتر نمی‌توانند حضور تاثیرگذار و استعداد شگرف او را در نمایش‌های «نگاهی از پل» و «ملاقات بانوی سالخورده» فراموش کنند
شاید اولین بازی حرفه‌ای او در تئاتر در نمایش «نگاهی از پل» بود که در کنار سوسن‌فرخ نیا به عنوان یکی دیگری از دانشجویان مستعد دانشکده هنرهای زیبا درخشید و بار دوم بود که خود را به عنوان استعدادی غیرقابل انکار اثبات کرد؛ در نمایش «ملاقات بانوی سالخورده» نوشته فردریش دورنمات و کار حمید سمندریان. او در آن نمایش نقش آالفرد ایل را بازی کرد که یکی از کارکترهای مهم نمایشی است و تفاوت سنی زیادی با آن داشت.
به انگیزه این تجلیل و به یاد حمید سمندریان، بخشی از صحبت‌های او را درباره زنجان‌پور مرور می‌کنیم:
«زنجان‌پور بسیار قابل قبول و باورپذیر بازی کرد. هرچند که آالفرد ایل از سن او دور بود ولی او نقش را به خوبی درک کرد. من استعداد زنجان پور را در کلاس‌های دانشگاه شناختم. زمانی که شاگرد من بود، او را در اجراهای دانشگاهی دیده بودم و هیجان‌ها و انرژی‌های او را می‌شناختم. همان طور که در «نگاهی از پل» قدرت و انرژی خود را به نمایش گذاشت، در «ملاقات بانوی سالخورده» نیز به درونیات و عمق آلفرد ایل پی برد. دو نقش متفاوت و با بازی فراموش‌نشدنی زنجان‌پور. من برای رسیدن او به آلفرد ایل هیچ گونه درگیری نداشتم. زنجان‌پور به شدت خودش را متمرکز کرده بود تا به نقش برسد و آن طوری که من می‌خواهم بازی کند. او هم در بیرون و هم در درون به نقش رسید و خودش را هماهنگ کرد و به روح لحظه به لحظه نقش مسلط شد.
اما بخت با تماشاگران دهه هشتاد هم همراه بود تا یک بازی به یادماندنی دیگر از زنجان‌پور ببینند؛ در نمایش «شب هزار و یکم» به نویسندگی و کارگردانی بهرام بیضایی. نمایشی که در تالار چهارسو مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفت و در سه اپیزود گوناگون، نگاهی تازه به هزار و یک شب داشت. زنجان‌پور با همراهی مژده شمسایی و ستاره اسکندری در اپیزود دوم این نمایش بازی کرد تا برای تماشاگران نسل‌های بعدی تئاتر نیز خاطره زیبای دیگری از بازی‌های خود بسازد.
حالا این بزرگداشت همزمان با زادروز استاد او در خانه هنرمندان ایران، روز یکشنبه ۹ اردیبهشت ماه برپا می‌شود. حمید سمندریان، استاد او سال‌هاست که از دنیا رفته و بهرام بیضایی نیز به دلیل دوری از وطن، نخواهد توانست در این برنامه شرکت کند و این بزرگداشت با دو جای خالی همراه می‌شود.
بزرگداشت زنجان‌پور به کوشش کانون کارگردانان خانه تئاتر ایران، ساعت ۱۷ روز یکشنبه ۹ اردیبهشت ماه در تالار استاد جلیل شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود.
انتهای پیام
دانشجویان سال سوم دانشگاهها، بورسیه دانشگاه فرهنگیان میشوند