حکایت یک دوستی که ۵۰ ساله میشود/ معایب و مزایای قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین
تاریخ انتشار: ۱۴ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۴۵۷۹۷۲
به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، سند جامع همکاری ایران و چین یک پیش نویس توافق و مذاکرات میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین برای سرمایهگذاری در صنعت نفت ایران، شرکت ملی صادرات گاز ایران، شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، زیرساختهای ایران و همکاری نظامی، امنیتی، فرهنگی و قضایی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
آغاز بحث این توافقنامه به سفر شی جین پینگ، رئیسجمهور جمهوری خلق چین، به ایران در سال ۱۳۹۴ برمیگردد و بخشی از طرح راه ابریشم جدید چین است. دوم اسفند سال ۹۷ علی لاریجانی، ریاست وقت مجلس شورای اسلامی که در سفر رسمی به چین توسط وزرای خارجه، اقتصاد و رئیس بانک مرکزی همراهی میشدند، در دیدار با شی جین پینگ، رئیس جمهوری خلق چین، از نهایی شدن پیشنویس سند ۲۵ ساله در آیندهای نزدیک خبر داد.
میتوان گفت که از سال ۹۸ انعقاد این سند بهطور جدی مورد بحث قرار گرفت و چند متن پیش نویس بین دو کشور مبادله شد، لذا با تکمیل فرآیند بررسیهای داخلی پیرامون سند، پیشنویس سند توسط طرف ایرانی نهایی و آماده ارائه به طرف چینی شد. سوم شهریور ۱۳۹۸ ظریف، وزیر امور خارجه در سفر رسمی به چین، پیش نویس برنامه همکاری جامع میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین را به وزیر امور خارجه چین تحویل داد.
در فروردین ۹۹ طرف چینی نقطه نظرات خود را بصورت رسمی پیرامون پیش نویس دریافت شده از طرف ایرانی اعلام نمود. نظرات طرف چینی در اختیار نهادهای ملی به منظور اعلام نظر قرار گرفت. و در خرداد گذشته متن پیشنویس و جمعبندی وزارت امور خارجه از نظرات نهادهای ملی، به منظور بررسی و تصمیمگیری، به هیئت دولت ارسال شد. سوم تیرماه پارسال هم هیئت دولت به وزارت امور خارجه اجازه داد مذاکرات بر اساس جمعبندی فوق الذکر، برای نهایی کردن و امضای برنامه همکاری جامع میان دو کشور را بر اساس منافع بلندمدت پیگیری شود.
شهریور سال گذشته دومین پیشنویس سند از سوی طرف ایرانی به طرف چینی تحویل داده شد. نیمه اسفند هم طرف چینی نظرات خود را پیرامون سند همکاری جامع به طرف ایرانی اعلام کرد .۲۰ اسفند بود که طرف چینی اعلام آمادگی کرد در صورت نهایی شدن پیشنویس سند همکاری جامع، در سفر رسمی وزیر امور خارجه چین به ایران سند مذکور به امضاء برسد. و در نهایت هفتم فروردین ۱۴۰۰ برنامه جامع همکاری فیمابین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین، به امضای وزرای امور خارجه دو کشور رسید.
روایت یک دوستی دیرینه/ روابط دیپلماتیک تهران و پکن ۵۰ ساله میشودبررسیهای مورخان نشان میدهد پیشینه روابط تمدنی ایران و چین به بیش از دوهزارو ٦٠٠ سال میرسد و تعامل این دو کشور باستانی از عهد ساسانیان تداوم داشته و در دوره احداث جاده ابریشم، این روابط به اوج خود رسیده و هرچند در برههای ارتباطات کمتر شده، اما پس از ظهور اسلام این مناسبات باریشه، دوباره توسعه پیدا کرده است.
رابطه ما با چین برهههای مختلفی را طی کرده است؛ برههای قبل از انقلاب؛ سال ۱۹۷۱ میلادی رابطه دو کشور شکل میگیرد و تا حدی رابطه گسترش پیدا میکند، اما نه به سطحی که بشود به آن اتکا کرد. دوره جنگ تحمیلی تا حد زیادی همکاری این دو کشور بیشتر به حوزه فروش تسلیحات بود و تا حد زیادی از فرصت چین برای دور زدن تحریمهایی که غرب علیه کشورمان در دوره جنگ تحمیلی اعمال کرده بود، استفاده میکرد.
اکنون ۴ دهه است که انقلاب اسلامی به وقوع پیوسته است و ما تلاش میکنیم که به صورت مستقل رابطه مان را با چین ارتقاء ببخشیم، در برهه اخیر بحث فشارهای آمریکا و بحث تحریم تا حد زیادی بر رابطه ایران و چین تاثیر گذاشته است. در هر صورت اینکه ما تلاش میکنیم که رابطهای مستقل و جدا از متغیر مداخله گر آمریکا با چین داشته باشیم به خودی خود بسیار مبارک است و باید از آن استقبال کرد.
١٦ آگوست سال ١٩٧١ (۲۵ مرداد سال ۱۳۵۰ شمسی) تاریخ تاسیس روابط در دوره جدید و همزمان با افتتاح سفارت ایران در پکن است، در سال گذشته ایران و چین با یک قرارداد ۲۵ ساله روابط خود را به اوج رساندند. در کل روابط دو کشور در تمامی زمینهها گرم و صمیمی و دوستانه توصیف شده است. محمد کشاورز زاده سفیر کشورمان در چین ۱۷ بهمن سال ۹۹ گفت که امسال سالگرد انقلاب با عید بهاره چین و آغاز پنجاهمین سال برقراری روابط دیپلماتیک دو کشور همراه شده، خبرهای خوبی در روابط دو کشور در راه است.
وحید قربانی مسئول اندیشکده سیاست خارجی پژوهشکده راهبردی و کارشناس مسائل چین، در گفتوگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت که امسال صدمین سالگرد تاسیس حزب کمونیسم چین است و البته با پنجامین سالگرد تاسیس روابط دیپلماتیک ایران و چین همزمان شده است و اکنون که در چهل و دومین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی قرار داریم. روابط با چین بحث با اهمیتی در کشورمان است و اخیرا سعی شده که روابط دو کشور ارتقاء پیدا کند و نمونه بارز آن برنامه ۲۵ ساله است که به آن پرداخته شده است.
او معتقد است که در دولت اصلاحات تا حد زیادی رابطه با شرق با توجه به نیازهای اقتصادی موجود توسعه پیدا کرد و بحث همکاریهای دو کشور ارتقاء پیدا کرد، اما یک رابطه پایدار نبود. در واقع زمینه پایداری برای رابطه با چین شکل نگرفت و تا حد زیادی مغفول ماند، اما در نهایت نیازهایی وجود داشت که به سمت ارتقای رابطه با چین رفتیم.
برنامه ۲۵ ساله ایران و چین؛ ضرر یا منفعت؟قربانی مسئول اندیشکده سیاست خارجی پژوهشکده راهبردی میگوید: امسال پنجاهمین سالگرد تاسیس رابطه تهران و پکن است و به نظر میرسد باید سال خاص و متمایزی باشد و برای آن برنامه ریزی کنیم، با توجه به ارتقای جایگاه چین در سطح بین الملل باید برای آن اهمیت قائل شد که پیشنهادهای بیشتری از سوی ایران مطرح شود، لذا باید یک سری نشست ها، مراسم ها، نمایشگاه ها، همایشها و برنامههای رسانهای در رابطه با پنجاهمین سالگرد تاسیس روابط دو کشور انجام شود و برای گرامیداشت این سال یک هفته دوستی بین ایران و چین شکل بگیرد. علاوه بر این لازم است نهادهای وزارت امور خارجه، سفارت و مجمع تشخیص مصلحت نظام و دستگاههای اجرایی کشورمان مانند دولت، صدا و سیما، اتاق بازرگانی برنامه مدون و ویژهای برای این سال داشته باشند.
او در ادامه گفت: اساسا دو کشوری که در مناسبات بین المللی قرار دارند، الگوهایی برای تعریف رابطه خود دارند، این رابطه میتواند تقابل، همکاری، اتحاد، ائتلاف، رقابت و مشاکت باشد. ما سطح روابطمان همواره در طول تاریخ و حتی بعد از انقلاب در سطح همکاری بود و از این سطح بالاتر نرفتیم. مشارکت یک صفحه جدیدی در رابطه ایران و چین است. این موضوع را چین در ۲ دهه اخیر با دنیا دنبال میکند و چیز جدیدی برای پکن نیست. تاکنون نزدیک به ۱۰۰ کشور با چین در قالب مشارکت، همکاری میکنند و این کشور با ۱۵ کشور منطقه رابطه مشارکتی دارد، برنامه ۲۵ ساله هم از این مدل رابطه است.
قربانی میگوید: ارتقای سطح رابطه چین و ایران اهمیت اساسی داشت و لازم بود، چراکه همکاری ایران و چین پیش از این برد_برد نبود و ظرفیت ایران کمتر به صورت رسمی دیده میشد و بیشتر به صورت رابطه سنتی و تجاری بود؛ فروش کالاهای چینی و کالاهای ایرانی و در نهایت همکاریهایی تو حوزه انرژی وجود داشت، بنابراین ارتقای همکاری نیاز بود. مزیت این مدل همکاری با چین، برای ایران کم نیست، بنابراین نیاز بود وارد همکاری جدی شویم، به عنوان مثال در بحث تحریمها دیدیم که چین به راحتی تا حد زیادی عرصه اقتصادی ما را رها کرد و رفت، اما با پیشرفت سطح روابط و با رسیدن به سطح مشارکتی، چین به راحتی بازار ایران را رها نمیکند و از همکاری اقتصادی با کشورمان دست نمیکشد.
نقاط ضعف و قوت برنامه ۲۵ ساله تهران و پکنقربانی همچنین معتقد است: ایران در برهه حساسی به سراغ چین رفته است، اگر روند روابط ایران و چین را در چند سال اخیر دنبال کنیم، میبینیم که درست زمانی که بحث فشار حداکثری مطرح شد و نیاز به فروش نفت داشتیم به سراغ چین رفتیم، قبل از آن دو سال کاهش رابطه سیاسی و اقتصادی را با پکن تجربه کردیم. به نحوی این از سوی ایران نشأت میگیرد.
او گفت: چینیها با توجه به همراهی که با کشور ما در دوره قبلیِ تحریمها داشتند و در سال ۲۰۰۴ در اوج تحریمهای قبل با ایران همکاری میکردند و مناسبات اقتصادی دو کشور به ۵۱ میلیارد دلار رسیده بود، آنها از ما انتظار داشتند که در سال ۲۰۱۶ و بعد از برجام یک شانس بیشتری برای همکاری با کشور ما داشته باشند و با بی مهری مواجه نشوند، اما آنها بعد از ۲۰۱۶ نه تنها شانس و امتیاز لازم را برای همکاری با ایران پیدا نکردند، بلکه در پروژههایی دیدیم که سهم آنها نادیده گرفته شد و حتی در مواقعی صحنه بازی را عوض کردیم و به سمت غرب رفتیم.
کارشناس مسائل چین بر این باور است: در سال ۲۰۱۶ چند روز بعد از برجام رئیس جمهور چین به ایران سفر میکند و اعلامیه مشارکت جامع راهبردی اعلام میشود، اما از آن برهه شاهد بودیم که از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ پیشنهاد همکاری جدی به چین ندادیم و برنامه ۲۵ ساله، سال ۲۰۱۸ مطرح میشود یعنی چند ماه بعد از اینکه تحریمهای مرحلهای ترامپ شروع میشود که در آن زمان ما تحت فشار اقتصادی قرار داشتیم و نگران جدی فروش نفت بودیم. به خود برنامه ۲۵ ساله به لحاظ محتوایی و نگارش انتقاد زیادی وارد است، اما در کل با تجارب گذشتهای که پکن از ما دارد، تصویری با ثبات از کشور و به ویژه دولت ما ندارد، دولت چین، دولت ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ نیست.
او میگوید: برنامه ۲۵ ساله برای دوره تحریمی نیست، یعنی ما برنامهای نوشتیم که در شرایط غیر تحریمی قابل اجراست، مثلا در بحث تضامین حاکمیتی که در برنامه ۲۵ ساله مطرح است، هرجا که تضامین حاکمیتی بوده طرف چینی خط کشیده بر روی آن و گفته بخش خصوصی ما حاضر به همکاری است، یعنی اینکه خود را کنار کشیده و حاضر نیست که تعهد بپذیرد، البته در متن برنامه ۲۵ ساله هم تا حد زیادی آمده است، محتوای برنامه ۲۵ ساله با سرعت زیاد تدوین شده که دور از منطق و شرایط کشور ماست، اما اگر بخواهیم برنامه ۲۵ ساله با کشوری مانند چین بچینیم باید شرایط مان را خیلی عمیقتر میدیدیم و دو کشور را در ۲۵ سال آینده میدیدیم. در ۲۵ سال آینده قطعا تحولات مختلفی در نظام بین الملل اتفاق میافتد و قدرتهای مختلفی اوج و تنزل پیدا میکنند و همراه آن مناسبات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و همه موضوعات در عرصه بین المللی تغییر پیدا میکند.
برای بهتر شدن روابط تهران و پکن چه اقداماتی انجام شده است؟کارشناسان معتقدند که در سالهای اخیر تلاش زیادی شده است؛ به عنوان مثال ستاد ویژه چین که راه انداخته شد و سفر آقای لاریجانی در سال ۲۰۱۸ به چین که پیام مقام معظم رهبری را به پکن انتقال دادند، موجب جرقه برنامه ۲۵ ساله شد و اکنون هم ستاد ویژه چین به صورت جدی در حال فعالیت است و ادامه فعالیتهای ایران و چین اهمیت دارد. ایران و چین در بستر اینکه یک جایگاه مشخصی وجود داشته باشد که این روابط را در حوزههای مختلف دنبال کند.
اکنون ستاد ویژه چین در قالب کمیتههای مختلف از جمله انرژی، صنعت و معدن و گردشگری فعال در کمیتههای مختلف در سطح تهران هستند و موضوعات مختلفی که در برنامه ۲۵ ساله دیده شدند را واکاوی میکنند و منافع کشور ما را میسنجد تا هر موضوعی که لازم است. برنامه ۲۵ ساله یک چارچوب همکاری است و نیاز دارد پروژه و همکاریهای مختلف ذیل آن دوباره مذاکره شود.
طبق اظهارات ناظران در این سند قرار نیست امتیاز خاصی به طرف چینی داده شود و یک چارچوبی از همکاری بین دو طرف تعریف میشود، یعنی در حوزههای مختلف مثلا حوزه انرژی به صورت موضوعی به یک اقدام اشاره کردیم، لازم است برای پروژههای مختلف که ذیل آن قرار بگیرد با طرف چینی مذاکره شود. علاوه بر این شاهد ارتقای نیروی انسانی هم هستیم، اکنون سفارتهای مختلف در چین نیروهای مختلفی دارند، نیروهای آمریکا در سفارت چین به بیش از هزار نفر میرسد، اما تمام نیروهای ایران در چین به ۲۰۰ نفر هم نمیرسد و لازم است ارتقای نیروی انسانی برای پیگیری روابط دوجانبه به صورت جدی در دستور کار قرار بگیرد.
نکته با اهمیت دیگر این است که اکنون در چین رایزن نداریم و لازم است که سریعتر رایزن بازرگانی به این کشور اعزام شود، چراکه در همکاری ایران و چین موثر است. رایزن میتواند در توسعه مناسبات اقتصادی ایران وچین گامهای جدی تری بردارد، بنابراین دو موضوع بحث ستاد ویژه چین و دیگری بحث ارتقای نیروی انسانی اتفاق خاصی است که در این دو سال اخیر در حال اتفاق افتادن است.
کارشناسان میگویند؛ چین کشوری در حال ارتقاء در نظام بین المللی است و اگر کشوری آماده همکاری و مناسبات با آن نباشد، ضرر میکند، بنابراین لازم است به صورت جدی چین را ببینیم و شبکههای فکر و اتاق فکرمان در این موضوع متمرکز باشند، تا بتوانیم اعتماد و تصویر لازم را برای رابطه مان شکل دهیم و بتوانیم سرمایه اجتماعی را برای این رابطه به وجود بیاوریم.
گزارش از فاطمه زهرا نصراللهی
انتهای پیام/
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: ایران و چین پیروزی انقلاب اسلامی برنامه ۲۵ ساله جمهوری خلق چین روابط دو کشور سالگرد تاسیس پیش نویس سند همکاری جامع تهران و پکن تا حد زیادی ایران و چین طرف ایرانی امور خارجه تحریم ها طرف چینی کشور ما
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۴۵۷۹۷۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حجم تجارت ایران و امارت به ۳۰ میلیارد دلار می رسد
مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه بعد از گذشت ۱۰ سال کمیسیون های مشترک همکاری بین دو کشور برگزار شد گفت: دو سند در این کمیسیون های مشترک به امضا رسید که یکی از سندها مربوط به برگزاری و رسمیت بخشیدن به کمیسیون بود و از گذشته تا به امروز در مجموع ۲۲ سند آماده امضا است که بین سران دو کشور به امضا برسد.
وی افزود: افزایش گردشگری، تسهیل تردد تجاری و نقش هر کشور در توسعه کریدور شمال _ جنوب و فعالیت های بندری چراکه هم امارات و هم دبی دارای بنادر زیادی است که باید از ظرفیت های این بنادر هر دو کشور استفاده کنند.
وزیر راه و شهرسازی بیان کرد: تعداد پروازهای زیادی بین دو کشور برقرار است و در حال حاضر هفته ای ۳۲۰ پرواز بین دو کشور برقرار و توسط شرکت های ایرانی و اماراتی در حال انجام است و موانع در این بخش برطرف شد.
بذرپاش با بیان اینکه همچنین توسعه همکاری و سرمایه گذاری شرکتهای اماراتی در بنادر ایران و تسهیل فرآیندهای بانکی در این دیدارها مطرح شد گفت: نیازهای تجار و خواسته تجار ما تسهیل فرآیندهای بانکی بوده است و تسهیل تعاملات بانکی بود که در این بخش مطرح شد و قول های همکاری در این بخش مطرح شد که امیدواریم پیشرفت های خوبی در این بخش انجام شود.
وی با اشاره به اینکه در سال گذشته تجارت بین الملل بین ایران و امارت از ۲۷ میلیارد دلار عبور کرده است گفت: بعد از چین بزرگترین شریک تجاری ما امارات است و در فرآیند تامین زمینه های واردات کالا و همچنين مقصد صادرات کالاهای ما نقش بسیاری دارد.
او گفت: زیر ساخت های گردشگری بین دو کشور از دیگر موضوعات مطرح شده در این کمیسیون بود و با توجه به آنکه ایران و امارات دارای زیر ساخت های گردشگری بسیاری هستند در این دیدار مطرح شد.
بذرپاش گفت: بین اتاق های بازرگانی و تاسیس صندوق ضمانت و مشارکت دو طرف در این بخش موضوعاتی بود که مطرح شد و ضمانتهای لازم ارائه شد و در مجموع و با وجود همه فشارهای که از سوی کشور آمریکا به کشور همسایه ایران به ویژه امارات وارد شد اما خوشبختانه مانعی در این بخش وجود ندارد و و ایران موضع رسمی خود را اعلام کرد و امیدواریم بعد از ۱۰ سال که این کمیسیون برگزار شد سال آینده در این زمینه بتوانیم توسعه همکاری ها را داشته باشیم.
رئیس کمیسیون مشترک همکاریهای اقتصادی ایران و امارات همچنین در خصوص توسعه بخش ترانزیت بین دو کشور، توضیح داد: موضوع ترانزیت دریایی و جادهای و ریلی باید همزمان رخ دهد و کلان پروژه ایران راه که در کشور این روزها در دستور دولت است، در کنار تکمیل مسیرهای شمال و جنوب در حوزه زیرساخت و تسهیل نرمافزارهای ترانزیتی موجب شد در سال گذشته رشد قابل توجهی در زمینه ترانزیت داشته باشیم.
وی افزود: زمینههای توسعه همکاری بندری نیز موضوع دیگر مطرح شده در این نشست بود و توافقات اولیه خوبی در این زمینه صورت گرفت و از سوی طرف اماراتی برای سرمایه گذاری در بنادری مانند چابهار اعلام آمادگی شد.
بذرپاش با اشاره به بهکارگیری همه ظرفیتها برای راهاندازی مسیر چابهار زاهدان و توسعه بندر چابهار، گفت: با این مهم میتوانیم ظرفیت ترانزیتی عظیمی را در شرق کشور ایجاد کنیم که یکی از استفادهکنندههای آن برای انتقال کالا به شمال و بالعکس به جنوب کشور امارات خواهد بود.
رئیس کمیسیون مشترک همکاریهای اقتصادی ایران و امارات همچنین در خاتمه در خصوص پیشبینی میزان تجارت دو کشور در سال پیش رو، اظهار کرد: ۲۷ میلیارد دلار تجارت بین دو کشور عدد کمی نیست و امارات بعد از چین بزرگترین شریک تجاری ایران است، اما با فعالیت این کمیسیون و با عزمی که در ۲ کشور وجود دارد پیش بینی میشود که این عدد در سال آینده به ۳۰ میلیارد دلار برسد.
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی باشگاه خبرنگاران جوان اقتصادی راه و شهرسازی