به نقل از «قدس آنلاین»

ماجرای آن نوروز تلخ

تاریخ انتشار: ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۴۷۰۰۹۹

نوروز ۱۲۹۱ش برای مشهدی‌ها یک نوروز متفاوت بود؛ نه از بابت شادی و طراوت بهاری یا عیدانه‌هایی که مردم می‌گرفتند؛ نه! از این بابت که در سپیده‌دم یکی از روزهای آن، صدای شلیک توپ‌ها خواب مردم را به هم ریخت.

لابد فکر می‌کنید حتماً توپ تحویل سال بوده؟ عرض می‌شود که خیر، این سربازان تزار بودند که با حمله به مقدس‌ترین مکان ایران، صفحه‌ای تاریک را در تاریخ رقم زدند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

۱۰ فروردین هر سال، یادآور آن واقعه تلخ است؛ واقعه به توپ بستن حرم رضوی توسط روس‌های تزاری. حتماً یکی دو تا عکس را در این باره دیده‌اید و شاید چشمتان به نمونه‌ای از گلوله‌هایی که به گنبد طلا برخورد کرده ‌است و امروزه در موزه نگهداری می‌شود، افتاده باشد. کمتر مشهدی است که در این باره چیزی نداند؛ تقریباً همه ما اطلاعاتی درباره آن داریم؛ اما کمتر کسی است که بداند پشت پرده و دلیل این واقعه هولناک چه بوده ‌است؟ امروز می‌خواهم درباره این واقعه تلخ برایتان بگویم، نه از خودِ واقعه، بلکه از عواملی که دست به دست هم داد تا واقعه به توپ بستن حرم رضوی شکل بگیرد.

زمینه‌های یک اغتشاش

انقلاب مشروطه که پیروز شد مظفرالدین‌شاه زیاد دوام نیاورد و پس از امضای قانون اساسی درگذشت و کار به دست پسرش محمدعلی‌شاه افتاد که اصولاً با مشروطه سازگار نبود. این شد که مجلس را به توپ بست و بساط مشروطه‌خواهی را در تیرماه ۱۲۸۷ش جمع کرد؛ اما مقاومت‌های مردمی شکل گرفت؛ نخست در تبریز و بعد دیگر جاها. سرانجام حدود یک سال پس از شاخ و شانه کشیدن شاه برای مشروطیت، مردم پیروز شدند و تهران توسط آن‌ها فتح شد و محمدعلی‌شاه هم به سفارت روسیه تزاری فرار کرد. خب، به نظر می‌رسید همه چیز تمام شده؛ شاه را با یک مستمری سالانه بالا، فرستادند به روسیه تا زندگی‌اش را بکند؛ اما اینجا، در ایران، هنوز هم افرادی بودند که به هر دلیل با مشروطیت مخالف بودند. این شد که محمدعلی‌شاه مخلوع تصمیم گرفت به ایران برگردد و دوباره شاه شود. تابستان ۱۲۹۰ش، حدود دو سال پس از فتح تهران، محمدعلی‌شاه با هماهنگی یکی از برادرانش به نام سالارالدوله و البته حمایت کامل روسیه تزاری، از طریق ترکمن‌صحرا وارد ایران شد. وقتی خبر آمدن او به مشهد رسید، مخالفان مشروطه ازجمله سیاستمداران و ماجراجویان به فکر افتادند از این نَمَد برای خودشان کلاهی درست کنند. این شد که درگیری میان مشروطه‌خواهان و طرفداران محمدعلی‌شاه در مشهد بالا گرفت؛ آن‌قدر که حتی خود شاه مستبد هم تصمیم گرفته بود به مشهد بیاید و از اینجا جنگ را شروع کند!

خیمه زدن ناامنی و جنگ بر مشهد

حاکم مشهد در این دوره، یعنی علینقی‌میرزا رکن‌الدوله، خودش آتش‌بیار معرکه بود؛ یعنی وقتی شنید از تهران قصد عزل او را دارند، دل به شورش بست و دست طرفداران استبداد را برای ماجراجویی باز گذاشت. این اتفاق همزمان بود با تقسیم ایران میان روس و انگلیس، بر اساس قرارداد ۱۹۰۷م. دو دولت استعماری، ایران را به دو منطقه نفوذ تقسیم کردند و مشهد هم افتاده بود در منطقه روس‌ها. بنابراین، سربازان تزار هم سر و کله‌شان در مشهد پیدا شده ‌بود و چون از محمدعلی‌شاه طرفداری می‌کردند وضعیت هر روز وخیم‌تر می‌شد. اسناد تاریخی نشان می‌دهد در این زمان، محمدعلی‌شاه پیام‌هایش را برای طرفداران استبداد در مشهد از طریق «دابیژا» کنسول روسیه تزاری در مشهد ارسال می‌کرد. طرفداران استبداد با حمایت حاکم و کنسولگری روسیه، به مشروطه‌خواهان حمله کردند؛ حتی دو کمیساری (مرکز انتظامی یا کلانتری) مشهد هم با خاک یکسان شد و نایب حبیب تُرک، یکی از رؤسای انتظامی مشهد به قتل رسید. ناامنی تمام شهر را فرا گرفت و مردم برای کنترل اوضاع، به استخدام تفنگچی رو آوردند؛ درست مثل فیلم «هفت سامورایی»! 

ورق بر می‌گردد

با این حال، اوضاع بر وفق مراد مستبدان پیش نرفت و محمدعلی‌شاه در زمستان ۱۲۹۰ش، دست از پا درازتر از ایران فرار کرد؛ اما مستبدانی که اداره مشهد را به دست گرفته ‌بودند، ول کن ماجرا نبودند! ۱۹ بهمن ۱۲۹۰، دو ماجراجو به نام‌های محمد قورشْ‌آبادی و یوسف‌خان هراتی، حرم مطهر را تصرف و آن را به پایگاه نظامی تبدیل کردند. در این بین، تعدادی از فعالان طرفدار محمدعلی‌شاه، مانند طالب‌الحق یزدی هم با این دو نفر سر و سرّی داشتند. کار به جایی رسید که دست به بازداشت، مصادره اموال و حتی اعدام افراد به اتهامات واهی می‌زدند و شهر کلاً از کنترل حاکم خارج شده‌بود و او هم در چهارم فروردین ۱۲۹۱ش، استعفا و از مهلکه فرار کرد. سربازان تزار که تا پیش از فرار محمدعلی‌شاه، با این رفتارهای خارج از عرف و اخلالگرانه، برخوردی توأم با تسامح و بی‌تفاوتی و حتی گاهی موافقت داشتند، پس از فرار، خود را در مظان اتهام ایجاد شورش و هرج و مرج در بخش زیر نفوذشان می‌دیدند؛ به ویژه آنکه انگلیسی‌ها در آن دوران، دست به تبلیغات گسترده‌ای علیه روسیه زده‌ بودند و این اتفاق را در مشهد، به عنوان سند بی‌عُرضگی تزار در کنترل اوضاع معرفی می‌کردند. به همین دلیل، روس‌ها مصمم شدند به هر شکل ممکن غائله را ختم کنند. برخی شواهد تاریخی نشان می‌دهد آن‌ها برای قورش‌آبادی و هراتی پیام‌های مخفیانه‌ای ارسال کردند که این دو و افرادشان بتوانند بدون دردسر از حرم مطهر خارج شوند؛ اما ظاهراً شورشیان حاضر به تسلیم نشدند. به همین دلیل در صبحگاه ۱۰ فروردین ۱۲۹۱، روس‌ها بدون در نظر گرفتن جایگاه مقدس حرم رضوی در میان مسلمانان، به مدت دو ساعت تأسیسات و ساختمان آن را با توپ‌های «شربنل» و «قلعه‌کوب» هدف قرار دادند. براساس برخی اسناد، در این واقعه ۴۵۰ نفر از زائرانی که در حرم مطهر بودند، به شهادت رسیدند و شورشیان که سلسله‌جنبان این حادثه دردناک محسوب می‌شدند، سلامت از حرم بیرون آمدند و با حمایت سربازان تزار از مشهد بیرون رفتند. در این واقعه ۷۵ هزارتومان خسارت به تأسیسات حرم رضوی وارد شد. اقدام روس‌ها واکنش‌های گسترده‌ای را برانگیخت، اما اوضاع نابسامان ایران و قحطی بزرگی که در حال فراگیری بود، مجال واکنش سریع را از مردم گرفت.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: حرم رضوی مشهد محمدعلی شاه حرم رضوی روس ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۴۷۰۰۹۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سریال نون خ ترادژی زندگی هنرمند سیستانی شد

هنرمند اهل سیستان و بلوچستان معتقد است که استفاده‌ی بی‌اجازه از آهنگش در سریال «نون خ» یکی از تاسف بارترین ترادژی‌های زندگی هنری‌اش شده است. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سریال «نون خ» یکی از آثارِ پربیننده تلویزیون در سال‌های اخیر بوده است. اثری که با پرداختن به فرهنگِ اقوام و رفتن به سمتِ سوژه‌ای جذاب، توانسته در دل مخاطبان جای خود را باز کند. «نون خ» با محوریت مردمانِ کُرد، تمرکزش را روی گویش‌های منطقه کردستان و کرمانشاه گذاشته است.

در سری جدیدی این سریال، بخشی از داستان در سیستان و بلوچستان اتفاق می‌افتد و تهیه کنندگان این سریال برای این بخش از داستان‌شان از موسیقی محمدعلی دلنواز(محمد حسنی)‌ استفاده کرده‌اند. گویا هیچ هماهنگی برای این کار با محمدعلی دلنواز انجام نشده است. حتی در تیتراژ سریال هم نامی از این هنرمند بیان نشده است. حالا محمدعلی دلنوازی با انتشار متنی به این موضوع اعتراض کرده است.

در ادامه متن منتشر شده از سوی محمدعلی دلنواز خطاب به تهیه کنندگانِ سریال «نون خ» را می‌خوانید:

 

«پس از سال‌ها فعالیت در حوزه موسیقی روزهای گذشته با یکی از تاسف بارترین تراژدی‌های زندگی هنری خود مواجه شده‌ام و آن اینکه توسط یک سریال تلویزیونی بنام نون خ به کارگردانی آقای سعید آقاخانی و با تهیه کنندگی آقای مهدی فرجی یکی از ساخته‌های بنده به نام بهار با آهنگسازی، تنظیم و نوازندگی اینجانب محمدعلی دلنواز(محمدحسنی) و با خوانندگی باسط ضرابی، شعر یوسف بلوچ پسابندری و با همنوازی گروه آدینک به سرپرستی بنده، در سریال نون خ به سرقت و تاراج برده شده، به نحوی که نسخه کپی این اثر آن هم بدون کسب اجازه از خالق و صاحب اثر در قسمت هشتم سریال نون خ فصل پنجم از دقیقه 25 تادقیقه 29 به عنوان تم اصلی گنجانده شده به گونه‌ای که در تیتراژ سریال هیچ نامی از صاحب اثر و نوازندگان گروه آدینک، برده نشده است.
اینجانب محمدعلی دلنواز به عنوان بخشی از هویت فرهنگی و هنری جغرافیای خود ضمن مراتب خرسندی و سپاس از توجه نون خ به بلوچستان، عمل غیر حرفه‌ای دست اندر کاران سریال نون خ را برای این سرقت هنری مذمت نموده و از سینماگران و هنرمندان کشور درخواست ورود به این موضوع و حمایت و همراهی جهت برقرای عدالت و انصاف برای به تاراج رفتن حاصل دسترنج زندگی هنری خود را دارم...»

 

در این ویدیو بخش‌هایی از سریال نون خ را می‌بینید که در آن از موسیقی محمد دلنواز استفاده شده است
 

 

البته این تنها اعتراض از سوی اهالی موسیقی به سریال «نون خ» نیست؛ چندی پیش هم حسین صفامنش نسبت به استفاده‌ی تهیه کنندگانِ این سریال از آثارش اعتراض کرده بود. صفامنش هم گفته بود که از آثارش بدون اجازه و رضایت او در این سریال استفاده شده است.

صبح روز سه‌شنبه 11 اردیبهشت 1403، تهیه کننده سریال «نون خ» در نشست خبریِ عوامل این سریال، در پاسخ به اعتراضِ حسین صفامنش گفته است: «ما در بخش کولبرها از موسیقی آقای صفامنش استفاده کردیم، البته نافی موضوع مالکیت معنوی نیستم اما تصورم نبود شکایت کنند. فکر می‌کردم او زنگ می‌زند و می‌گوید دمت گرم، وقتی به کولبرها پرداختی از این قطعه استفاده کردی. البته درباره حقوق مادی و معنوی این حق با آقای صفامنش است و حتماً برای جبران ماجرا در خدمت هستم. در این 2 فصل قبلی تلاشی هم صورت گرفت که بتوانیم با او مذاکره کنیم. اما سعید آقاخانی دنبال صدای بکری بود اما نشد از ایشان استفاده کنیم. آرزو دارم موفق باشند.»

حال باید دید که واکنش تهیه کننده سریال «نون خ» به اعتراض جدیدی که از سوی هنرمندِ سیستان و بلوچستانی مطرح شده، چه خواهد بود؟

انتهای پیام/