نگاهی به آمارهای سینمای ایران در سال ۹۹ سقوط آزاد اقتصاد سینما/ فروش کمتر از ۱۰۰ میلیون تومانی ۸۰ فیلم + جدول
تاریخ انتشار: ۱۷ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۵۰۰۵۴۰
فرهیختگان نوشت: سینماها در سال ۹۸ و با وجود اینکه از فروش اسفندماه محروم بودند، حدود ۳۰۰ میلیارد تومان فروختند؛ رقمی که انتظار می‌رفت با توجه به تاسیس و ترمیم چندین پردیس ممتاز در تهران و کلانشهرها و البته رشد محسوس قیمت بلیت، برای سال ۹۹ به ۵۰۰ میلیارد تومان برسد تا زمزمه‌های صنعتی شدن سینمای ایران، حرفه‌ای‌تر از هر زمان دیگری به‌گوش برسد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
اما یک میهمان ناخوانده، تمام این معادلات را به هم ریخت. کرونا آمد و سینماهای سراسر کشور را در سال ۹۹، حدود هفت‌ماه تعطیل کرد تا آن ۵۰۰ میلیاردی که همه انتظارش را داشتند، به کمتر از ۵۰ برابر خود یعنی ۱۰ میلیارد تومان تقلیل یابد. در سال سیاه و کرونازده ۹۹ هم سینماها تعطیل بودند و هم فیلمی در چنته نبود تا به‌واسطه آن، مردم به سینماها بروند.
سینماهای سراسر کشور، پس از حدود چهارماه تعطیلی از اوایل تیرماه گشایش یافتند، اما هنوز سه‌هفته از این گشایش نگذشته بود که با فرارسیدن موج دوم کرونا دوباره تعطیل شدند و درست از این زمان به بعد بود که اخبار گاه‌وبیگاه بازگشایی‌ها، دیگر برای برخی سینماداران فرقی نمی‌کرد، چون آنها ترجیح دادند در سایه چندبرابری شدن قیمت مواد خام مصرفی خود، اصلا سینماهایشان را باز نکنند. در ۶ ماهه دوم، اوضاع تعطیلی سینماها بی‌‌سروسامان‌تر هم شد. موج وحشتناکی را در آبان تجربه کردیم که دامنه آن تا آذر و دی هم کشیده شد. بسیاری از سینماها تعطیلات ۱۰ روزه محرم را تا زمان جشنواره فجر ادامه دادند. برخی سینماها که تمام سال را تعطیل کردند و حتی اخباری مبنی‌بر تعطیلی همیشگی و تغییر کاربری آنها به‌گوش رسید. آنهایی هم که بنیه قوی‌تری داشتند، تنها برخی سالن‌هایشان را فعال کردند. چندصد نفر از کارکنان سینما طی سال پیش از کار بیکار شده و چون از بیمه درست‌‌وحسابی برخوردار نبودند یا باتاخیر مشمول بیمه بیکاری شدند یا اصلا نتوانستند مستمری دوران بیکاری خود را برقرار کنند.
این سال لعنتی، سیاهی خود را بر تمام ارکان سینما، از تولید و توزیع تا پخش و مخاطب گستراند تا بدترین سال سینمایی تاریخ ۱۲۰ ساله کشور رقم بخورد؛ سالی که متاسفانه در نبود حمایت‌های حداقلی از سوی مدیران، سخت‌تر شد تا هیچ‌خاطره خوشایندی از سال ۹۹ حداقل در ذهن سینمادوستان برجای نماند.
در سال ۹۹ چند فیلم اکران شد؟
میانگین اکران فیلم درطول سال، چیزی حدود ۸۰ تا ۹۰ فیلم (بدون احتساب آثار گروه هنروتجربه) است. شاید اگر این پرسش را با سینمادوستان مطرح کنیم که در سال ۹۹ چه تعداد فیلم در سراسر کشور روی پرده رفتند؟ تعداد آن را ۱۰ تا ۲۰ فیلم عنوان کنند، اما خیلی جالب است که بدانید در سال ۹۹، ۸۹ فیلم روی پرده رفتند.
از این تعداد ۲۴ فیلم، آثار سینمای ایران بودند که به‌شکلی عمومی و برای نخستین‌بار روی پرده رفتند، ۲۸فیلم خارجی بودند، ۳۵ فیلم در گروه هنروتجربه و دو فیلم «متری شیش‌ونیم» و «آینه بغل» هم به‌صورت محدود نمایش داده شدند. بنابراین اگر مبنا را همان ۲۴ فیلم عمومی درنظر بگیریم، متوجه می‌شویم که در سال گذشته، چیزی حدود یک‌چهارم سال معمولی، فیلم نمایش دادیم و این تعداد فیلم هم حدود پنج تا ۶ ماه روی پرده رفت، بنابراین آن انتقاد جدی برخی سینماگران مبنی‌بر نبود فیلم برای رونق سینماها در سال ۹۹ چندان بیراه نیست. هرچند نباید از نگرانی‌ها و دغدغه‌های تهیهکنندگان و پخش‌کننده‌ها نسبت به نبود سیاست حمایتی درصورت اکران، به‌راحتی عبور کرد.
در سال ۹۹، سازمان سینمایی مشوق‌هایی ارائه داد که تقریبا هیچ‌یک از آنها برای صاحبان فیلم‌ها جذاب نبود و آنها را برای نمایش اثرشان تشویق نکرد. در مقابل شورای صنفی نمایش هم تمام تلاشش را انجام داد تا رضایت صاحبان آثار فیلم‌هایی که می‌توانستند تنور سینما را گرم کنند، به‌دست آورد، اما این شورا هم چندان موفق نبود. ببینید برای اکران نوروز ۱۴۰۰ با تمام مشوق‌هایی که ارائه دادند، به چه ترکیبی رسیدند. وقتی صاحبان فیلم‌ها در روزگاری که خبر از واکسیناسیون سراسری به‌گوش می‌رسد و ترس مردم از سینما رفتن در دوران کرونا تاحدودی ریخته، ریسک اکران نوروزی را به‌جان نمی‌خرند، آن‌وقت چگونه باید نسبت به نمایش فیلم‌های پرمخاطب در سال سیاه ۹۹ امید می‌بستیم؟
سینمای ایران در سال ۹۹چقدر فروخت؟
بلیت سینماها در سال ۹۹ درحالی با احتساب ۹ درصد ارزش‌افزوده و حق فنی پلتفرم‌های فروش به حوالی ۲۳ هزار تومان رسید که شاید بدترین هوادار سینمای ایران نیز هیچ‌گاه گمان نمی‌برد فروش یک سال سینمای ایران، ۹ میلیارد و ۹۷۷ میلیون و ۵۱۷ هزار تومان باشد.
خیلی جالب است که بدانید این رقم حدودا ۱۰ میلیاردی، از محل فروش ۸۹ فیلم به‌دست آمده است که یک‌سوم آن متعلق به فیلم «شنای پروانه» است. فیلم «محمد کارت» در دوبار اکران طی سال قبل سه‌میلیارد و ۳۱۷ میلیون تومان فروش داشته است. به‌عبارتی، یک‌سوم کل فروش سال در اختیار یک فیلم قرار دارد و دوسوم دیگر از فروش ۸۸ فیلم به‌دست آمده است. به بیان دیگر، نمایش ۸۸ فیلم سینمای ایران در سال پیش به ۶ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان هم نرسیده است و از اینجا می‌توان عمق فاجعه را بهتر و روان‌تر متوجه شد.
در سال گذشته تنها چهارفیلم فروش‌هایی میلیاردی را تجربه کردند، ۹ فیلم فروش بالای ۱۰۰ میلیون تومان داشتند، ۸۰ فیلم زیر ۱۰۰ میلیون تومان و ۲۹ فیلم زیر یک میلیون تومان فروختند.
در سال ۹۹ چند نفر به سینما رفتند؟
در سال سیاه ۹۹، ۶۷۳ هزار و ۴۵۳ نفر به سینما رفتند که از این تعداد، ۲۰۰ هزار و ۳۸۸ نفر آن مخاطبان «شنای پروانه» بودند، ۶۱ فیلم مخاطبان زیر هزار نفر داشتند، ۳۱ فیلم زیر ۱۰۰ نفر و پنج فیلم هم زیر ۱۰ نفر مخاطب به سینماها کشاندند.
تعداد مخاطبان تهرانی سینماها در سال گذشته، ۳۱۰ هزار و ۹۴۱ نفر و تعداد مخاطبان شهرستانی هم ۳۶۲هزار و ۵۱۲ نفر بود.
فیلم‌هایی که بیشتر و کمتر از حد انتظار فروختند
در بلبشوی اکران ۹۹، به آمارهای جالب‌توجهی می‌رسیم. در جدول فروش سالیانه، فیلم‌هایی که بیشتر و کمتر از میزان انتظار فروختند، کم نبودند.
به‌عنوان مثال «کانجورینگ ۲» (احضار) که محصول سال ۲۰۱۶ است و کمتر سینمادوستی است که این فیلم را ندیده باشد، در سراسر کشور حدود ۱۳ هزار و ۸۰۰ مخاطب داشت و با فروش بیش از ۱۹۶میلیون تومانی خود، هشتمین فیلم پرفروش سال گذشته شد. فیلمی که با دانلود از سایت‌های اینترنتی نمایش داده شد و از کیفیت خیلی پایینی هم برخوردار بود.
«منگی» که در گروه هنروتجربه روی پرده رفت، پرفروش‌ترین فیلم این گروه بود. نخستین ساخته «رسول کاهانی»، ۴۲۹۰ نفر را به سینماها کشاند و با ۵۶ میلیون تومان فروش، دوازدهمین فیلم پرفروش سال لقب گرفت. حال آنکه طی سالیان اخیر سابقه نداشته فیلمی از گروه هنروتجربه در این رده از جدول پرفروش‌ها بایستد.
«آنابل ۱» و «کانجورینگ ۱» هم به ترتیب ۴۱۰۰ و ۳۲۰۰ مخاطب داشتند و در رده سیزدهم و شانزدهم جدول فروش سال ۹۹ قرار گرفتند. بالاتر از «تنت»، «جوکر ۲۰۱۹» و «۱۹۱۷» که در رده‌های ۲۰، ۲۱ و ۲۶ قرار گرفتند.
«خروج» حاتمی‌کیا پس از یک دوره دوماهه اکران اینترنتی، به سینماها آمد و تنها ۵۲۶ مخاطب جذب کرد.
«نهنگ عنبر» با ۱۸ مخاطب، «متری شیش‌ونیم» با چهار و «آینه بغل» با تنها یک مخاطب، از عجایب اکران ۹۹ بودند که با وجود محدودیت اکران در چند سالن پایتخت، باز هم انتظار بیشتری از فروش آنها می‌رفت، مخصوصا اینکه بهای بلیت زمان نمایش این فیلم‌ها، نیم‌بها و کمتر از ۱۱ هزار تومان بود.
بودجه سازمان سینمایی در سال ۹۹ چقدر بود؟
وزارت ارشاد در سال پیش حدود ۷۴۴ میلیارد تومان بودجه داشت که از این میزان ۲۱۰ میلیارد تومان آن به سازمان سینمایی اختصاص داشت. اینکه با توجه به سال عجیب کرونایی، چه میزان از این بودجه محقق شده، هنوز اعلام نشده است. اما قدر مسلم آنکه با جزئی‌نگری در بودجه سال گذشته سازمان سینمایی می‌توان به یک فهم کلی دست یافت.
قرار بود از این بودجه ۲۱۰ میلیارد تومانی، ۱۷ میلیارد تومان برای حمایت از ۲ جشنواره ملی و جهانی فجر اختصاص یابد. جشنواره جهانی فجر که کنسل و جشنواره ملی هم در مختصرترین حالت خود برگزار شد و توانست بخشی از بودجه محدود خود را از طریق بلیت‌فروشی حدودا چهارمیلیاردی خود به‌دست آورد. در خوشبینانه‌ترین حالت، شاید یک‌چهارم بودجه درنظرگرفته شده، خرج این دو جشنواره شده باشد. مگر آنکه مدیران جشنواره جهانی ادعا کنند دبیرخانه آنها در طول این یک‌سال فعال بوده و به آنها بودجه تعلق گرفته است.
قرار بود ۱۵ میلیارد از بودجه سازمان سینمایی به‌عنوان کمک، به موزه سینما، خانه سینما، فارابی و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و انجمن سینمای جوان برسد. ۲ میلیارد تومان برای تولید مشترک سینمایی با دیگر کشورها که طبیعتا محقق نشد. ۲۵ میلیارد تومان برای تولید آثار فاخر که باز هم به‌دلیل کمبود تولیدات و محدودیت‌هایی که وجود داشت، اختصاص داده نشد. ۱۳۳ میلیارد تومان برای عنوان کلی «کمک به گسترش سینمای ملی» و ۱۱ میلیارد تومان هم برای حمایت از سایر رویدادهای سینمایی، یعنی با جمع این دو سرفصل، حدود ۶۵ درصد بودجه در اشغال این دو بخش قرار داشته است.
با توجه به اینکه در سال ۹۹، تولیدات به پایین‌ترین سطح خود رسید و کارگردانان و تهیهکنندگان ترجیح دادند بخت خود را در شبکه نمایش خانگی بیازمایند و با توجه به اینکه جشنواره‌ها و رویدادهای سینمایی در سال ۹۹ یا تعطیل شده یا به مختصرترین و موجزترین حالت ممکن خود برگزار شدند، حتی با وجود محقق شدن نیمی از مبلغ بودجه سازمان سینمایی، باز شاهد آن هستیم که این مبلغ، تمام و کمال به این رویدادها اختصاص نیافته است، یعنی این رویدادها و سرفصل‌ها یا برگزار و اجرایی نشده‌اند یا درصورت برگزاری و اجرایی شدن با حداقل مبلغ به کار خود پایان داده‌اند.
آیا بودجه برگزاری رویدادها به سینماگران تزریق شد؟
با فرض اینکه نیمی از بودجه ۲۱۰ میلیارد تومانی سازمان سینمایی محقق شده باشد، مشخص است که بازهم این مبلغ نمی‌توانسته به رویدادها و جریان‌های سینمایی مورد حمایت سازمان سینمایی درطول سال ۹۹ تعلق گرفته باشد، بنابراین نزدیک‌ترین گمانه آن است که این بودجه برای خدمات رفاهی و حمایتی سینماگران اختصاص یافته باشد.
وزارت ارشاد و سازمان سینمایی در سال گذشته طی چندین نوبت آوانس‌هایی را برای فیلم‌های درحال اکران درنظر گرفتند، مانند حمایت مالی بلاعوض یا تخصیص وام‌های کم‌بهره. در همین مدت، تسهیلاتی را نیز به سینماداران اختصاص دادند، از اعطای کمک و تسویه‌حساب بدهی گرفته تا وام‌هایی با درصد پایین به‌ازای هر پرده؛ کمک‌هایی که البته رضایت سینماگران و سینماداران را به‌همراه نداشتند.
برای بدنه سینما هم این کمک‌ها از دو شریان تزریق شدند؛ یکی خانه سینما بود که این نهاد درطول سال قبل، یک بسته معیشتی میان برخی اعضای خود تقسیم کرد، یک عیدی ۵۰۰ هزار تومانی، تامین بخشی از هزینه بیمه تکمیلی و یک کمک رفاهی دیگر که بازهم بین تمام اعضا تقسیم نشد.
کمک اصلی اما از جانب صندوق اعتباری هنر تزریق شد. این صندوق توانست درطول سال قبل، دو کمک ۱۵ میلیون ریالی میان بیش از ۶۰ هزار عضو خود تقسیم کند که جمع آن ۲۴۰ میلیارد تومان می‌شود. ناگفته نماند که این مبلغ با رایزنی وزیر ارشاد و در قالب کمک سازمان برنامه و بودجه به صندوق اعتباری هنر اختصاص یافت و چیزی از بودجه سازمان سینمایی در آن دخیل نبوده است. پرداخت هزینه بیمه ۳ ماهه نخست سال اعضای صندوق نیز از بودجه این صندوق پرداخت شد و البته دیگر خدمات رفاهی در قالب بیمه که در ۶ ماهه نخست سال به اعضا ارائه شد.
بنابراین به‌نظر می‌رسد تمام کمک‌های سازمان سینمایی در سال ۹۹، به همان کمک‌های محدود بلاعوض به چند فیلم و سینمادار و البته وام‌های با درصد پایین به این قشر خلاصه شدند.
شفافیت در انتشار عملکرد مالی است
سازمان سینمایی که در دوره «حسین انتظامی» نهایت تلاش خود را برای شفافیت مالی از طریق انتشار منظم عملکردهای مالی نهادهای تابعه به خرج داده، حال باید عملکرد مالی خود در سال ۹۹ را منتشر کند.
طبق این عملکرد مالی است که مشخص می‌شود چه میزان از بودجه ۲۱۰ میلیاردی پیشنهادی وزارت ارشاد به این سازمان تخصیص یافته و همان بودجه اختصاصی، در چه بخش‌ها و زمینه‌هایی خرج شده است. انتشار این عملکرد مالی نشان میدهد که سازمان سینمایی در سال کرونایی ۹۹، تا چه میزان با تدبیر، نسبت به برداشتن موانع پیش‌روی سینماگران و سینماداران عمل کرده است.
در بهترین حالت اگر سازمان سینمایی توانسته باشد از این مبلغ ناچیز و محدود خود، به بهترین حالت بهره برده باشد و گام‌های خوبی در مسیر اختصاص مبالغی به بدنه سینما بردارد، آن‌وقت باز با این ناملایمتی مواجه است که نتوانسته طی این سال، خدمات مطلوبی را در قالب جذب کمک‌ها و بودجه‌هایی برای رفاه بدنه سینما انجام دهد. هرچند تنها ۲ فقره از این کمک‌ها در قالب رایزنی‌های فشرده با معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه‌وبودجه برای اهالی صندوق اعتباری هنر اجرایی و عملیاتی شد که طی این دو فقره پافشاری‌های شخص وزیر در کار بود. حال آنکه سازمان سینمایی می‌توانست در مقام عالی‌ترین مقام اجرایی سینمایی کشور، گام‌های بلندی برای رفاه بدنه نه‌چندان زیاد سینما بردارد و از آلام آن بکاهد.
هرچند سال پیش با تلخی هرچه تمام‌تر برای سینماگران و سینمادوستان به‌پایان رسید، اما این مسیر همچنان ادامه دارد. نمونه‌اش همین قرمز شدن تهران و بسیاری از کلانشهرهای کشور است که سبب شده سینماها از صبح دیروز، حداقل برای دوهفته تعطیل شوند. عرصه اما همچنان برای محک سازمان سینمایی باز است و هنوز ۴ ماه تا پایان عمر دولت تدبیر و امید باقی مانده و این‌طور که از شواهد ماجرا پیداست، شروع پیک جدید کرونا حتمی بوده و این یعنی تعطیلات طولانی‌مدتی در انتظار سینما و سینماگران است.
حال آیا قرار است درِ تصمیم‌گیری سازمان سینمایی برای رفاه جمعیت محدود سینما در سال ۱۴۰۰ هم روی همان پاشنه سال ۹۹ که منجر به نارضایتی جمعی شد، بچرخد؟ در روزگار سخت‌ترشده سینماگران و سینماداران، آیا باز هم قرار است برگزاری جشنواره‌های ریز و درشت سینمایی بر خدمات رفاهی و معیشتی بدنه سینما رجحان داشته باشد؟ آیا این منطق، شرعا، اخلاقا و وجدانا پذیرفتنی است که بدنه سینما در مشکلات ریز و درشت غوطه بخورند و مدیریت، جشن‌هایی سینمایی را درطول سال برگزار کند؟
امیدواریم که حلاوت یک شفافیت واقعی در این ۴ ماه پایانی عمر دولت، به سینماگران و سینماداران برسد.
منبع: الف
کلیدواژه: سینماگران و سینماداران سازمان سینمایی در سال بودجه سازمان سینمایی میلیارد تومان ۱۰ میلیارد تومان گروه هنروتجربه سینماها در سال میلیون تومان سینمای ایران سال گذشته روی پرده رفت عملکرد مالی ۲۱۰ میلیارد سراسر کشور هزار تومان بدنه سینما ترین حالت درطول سال سال ۹۹ فروش سال سال پیش فیلم ها کمک ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.alef.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «الف» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۵۰۰۵۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
درآمد میلیون دلاری شبکه‌های ماهواره‌ای از سینمای ایران! چرا و چگونه؟!
اینکه پرفروش‌ترین فیلم‌های یک سال اخیر سینمای ایران، همگی، کارزارهای تبلیغاتی خود را خارج از تلویزیون و به خصوص در شبکه‌های ماهواره‌ای دنبال کرده‌اند، نکاتی نگران‌کننده و حتی ناامیدکننده را به ذهن می‌آورد که موارد متعددی را از حیف‌ومیل و خروج ارز و البته از همه مهم‌تر کاهش مرجعیت رسانه‌ای تلویزیون شامل می‌شود.
به گزارش ایسنا، به نقل از روزنامه شهروند، یکی از نقاط قوت مدیریت سینمای ایران در این چند وقت اخیر فروش هزار یا به روایتی دقیق‌تر هزار و ٢٠٠میلیارد تومانی سینمای ایران در نزدیک به یک سال اخیر عنوان شده است. دستاوردی رکوردشکن و نویدبخش که البته با توجه به حقایقی که در ارتباط با این آمار رسانه‌ای شده، سوالات و تردیدهایی را نیز در فضای سینمای ایران به وجود آورده است، به‌خصوص از این نظر که این دستاورد آماری متعلق به تمامیت سینمای ایران در اکران یک سال اخیر نبوده و تنها و تنها به درصدی از فیلم‌های روی پرده تعلق دارد. بگذارید اینگونه بگوییم که از مجموع فروش هزار و ٢٠٠میلیارد تومانی سینمای ایران در سال گذشته بیش از یک‌میلیارد تومان مربوط به هفت فیلم «فسیل»، «هتل»، «تمساح خونی»، «هاوایی»، «شهر هرت»، «ویلای ساحلی» و «بچه‌زرنگ» بوده و در نقطه مقابل نیز نزدیک به ٦٠ فیلم دیگری که روی پرده آمده‌اند، روی هم کمتر از ٢٠٠میلیارد تومان فروخته‌اند، یعنی پرفروش‌ترین فیلم‌های یک سال اخیر سینمای ایران -البته اگر «بچه‌زرنگ» را از فهرست خارج کنیم- ٦ فیلم کمدی هستند. فیلم‌هایی که البته در نگاهی دقیق‌تر، علاوه بر کمدی‌بودن از یک نظر دیگر نیز با هم مشابهت و پیوند دارند: تبلیغات خارج از تلویزیون، به خصوص در شبکه‌های ماهواره‌ای!
این مطلب با نگاه به این وجه از پیوند ٦ فیلم پرفروش سینمای ایران در یک سال گذشته به رشته تحریر درآمده است.
اینکه پرفروش‌ترین فیلم‌های یک سال اخیر سینمای ایران، همگی، کارزارهای تبلیغاتی خود را خارج از تلویزیون و به خصوص در شبکه‌های ماهواره‌ای دنبال کرده‌اند، نکاتی نگران‌کننده و حتی ناامیدکننده را به ذهن می‌آورد که موارد متعددی را از حیف‌ومیل و خروج ارز و البته از همه مهم‌تر کاهش مرجعیت رسانه‌ای تلویزیون شامل می‌شود.
در واقع این واقعیت که تمام ٦ فیلم پرفروش سال گذشته، فیلم‌هایی هستند که تبلیغات‌شان از شبکه‌های ماهواره‌ای پخش شده؛ چه از نظر آماری و چه از منظر شرایطی که منجر به این وضع شده و البته پیامدهایی که این اتفاق می‌تواند به دنبال داشته باشد، به نحو طعنه‌آمیزی آزاردهنده و البته در عین حال، آموزنده است و نشان میدهد که سیاست‌های نسنجیده شماری از مدیران میانی فرهنگ چگونه می‌تواند سیاست‌های عمومی فرهنگ کشور را دچار اختلال و خدشه کند.
آمار و ارقام ترسناک
داده‌هایی که درباره تبلیغات فیلم‌های سینمایی ایرانی در شبکه‌های ماهواره‌ای منتشر شده، عجیب و ترسناک هستند:
سال گذشته کارگردان فیلم «فصل ماهی سفید» گفته بود که «رسانه‌های خارجی هفته‌ای ۵ تا ۱۵هزار دلار برای تبلیغ فیلم‌های ایرانی می‌گیرند.» این فیلمساز البته بلافاصله یکی از فیلم‌های روی پرده را مثال زده بود که مبلغ گزافی -حدود ۲۵۰هزار دلار- داده و تمام باکس تبلیغات آن شبکه‌های ماهواره‌ای را برای فیلمش گرفته، تا با تبلیغ تمام‌وقت، هم فروش بالای فیلمش را تضمین کند و هم اینکه فرصت تبلیغ برای فیلم‌های رقیب باقی نگذارد.
داده‌های ترسناک در این زمینه ادامه دارند: «چندی پیش یک خبرگزاری نوشته بود که سال گذشته سینمای ایران بیش از صدمیلیارد تومان تنها به یکی از شبکه‌های ماهواره‌ای تبلیغ‌بگیر داده، به این معنا که تنها برای امری غیرضروری مانند تبلیغ فیلم که در شرایط درست در داخل کشور باکیفیت‌تر و بهتر هم می‌تواند انجام گیرد، رقمی تقریبا معادل یک‌ونیم میلیون دلار ارز از کشور خارج شده است.
یک حساب‌وکتاب ساده
سال گذشته یکی از روزنامه‌ها از قول یکی از مدیران بازاریابی شبکه‌های ماهواره‌ای نقل کرده بود که «برای پخش تیزر یک‌ماهه فیلم‌ها که شامل ٢٤٠ نوبت طی ٣٠ روز می‌شود، مبلغ ١٠هزار دلار دریافت می‌شود. برای پکیج ٥٤٠ نوبت پخش یک دقیقه‌ای برای تبلیغ آثار هم صاحبان آثار باید بین ٦٠ تا ٨٠هزار دلار کنار بگذارند.»
حالا در شرایطی که سال گذشته بالای ۱۰ فیلم تنها در شبکه جم تبلیغ داشتند -آن هم نه یک‌بار و ١٠ بار، بلکه به طرز مشمئزکننده‌ای بیشتر از هزار بار- و این وضع همین حالا هم برای فیلم‌های «تمساح خونی»، «بی‌بدن» و «سال گربه» ادامه دارد؛ با یک حساب سرانگشتی می‌توان متوجه شد که سینمای ایران تنها در یک سال گذشته برای تبلیغات فیلم‌ها چقدر هزینه کرده است!
آغاز ماجرا
اما اینکه چه شد که تبلیغات آثار سینمایی سر از شبکه‌های ماهواره‌ای درآورد، باید به روزهایی برگشت که تلویزیون که زمانی به محصولات فرهنگی روی خوش نشان می‌داد و به تریبونی برای بهتر دیده‌شدن آثار سینمایی تبدیل شده بود، تغییر رویه داد و شروع کرد به مقاومت مقابل پخش تبلیغات سینمایی و انداختن انواع و اقسام سنگ‌های مختلف پیش‌پای محصولات سینمایی که از این میان می‌توان از سختگیری‌های فراوان تا ممیزی‌های مستقل سازمان صداوسیما فراتر از آنچه وزارت ارشاد مصوب کرده، اشاره کرد.
این موارد که نارضایتی‌های بسیاری را موجب شدند، کم‌کم کنداکتور تلویزیون را خالی از تبلیغات محصولات سینمایی کردند و در ادامه نیز با قواعد و مقرراتی جدید از قبیل لزوم انجام ممیزی‌هایی عجیب و جدید صاحبان آثار را به سمت شبکه‌های ماهواره‌ای کوچ دادند.
چندی پیش سعید خانی، پخش‌کننده سینما و تهیه‌کننده آثاری مانند «من»، «دوزیست»، «حرفه‌ای» و «سال گربه» در این زمینه گفته بود که «مشکل اینجاست که شماری از مدیران تلویزیون درک درستی از محصول فرهنگی ندارند و در نتیجه نمی‌توانند ارتباط خوبی با سینما برقرار کنند. همه ما در یک کشور زندگی می‌کنیم و این طبیعی است که حق داشته باشیم سینما به تلویزیون کمک کند. اما متاسفانه چنین نگاهی در سازمان صداوسیما وجود ندارد و چنین می‌شود که حتی فیلمی مانند «دسته دختران» هم که یک فیلم ارزشی و دفاع مقدسی و در راستای سیاست‌های تلویزیون است، از تیزر بی‌بهره می‌ماند. اتفاقی که البته یک زمانی کاملا برعکس بود، ولی حالا دیگر آن نگاه کلان در مدیران تلویزیون وجود ندارد.»
چرا تلویزیون نه؟!
اما در شرایطی که تقریبا تک‌تک صاحبان فیلم‌ها به لزوم جلوگیری از خروج ارز از کشور واقفند و در عین حال، به تازگی نیز از موضع‌گیری شدید دولت و به خصوص عباس محمدیان، مدیرکل دفتر تبلیغات ارشاد، مبنی بر لزوم مقابله با پدیده خروج ارز و سرمایه از کشور و البته برخورد با فیلم‌های تبلیغ‌شده در ماهواره آگاهی یافته‌اند؛ پس چرا فیلمسازان و صاحبان فیلم‌ها چنین تصمیمی می‌گیرند و تبلیغ فیلم‌شان را به ماهواره‌ها می‌دهند؟
شماری از سینماگران به تازگی در پاسخ به این پرسش، از کاهش ضریب نفوذ تلویزیون و کاهش شمار مخاطبان این رسانه به عنوان یکی از دلایل این امر نام برده‌اند. این همان چیزی است که چندی پیش رئیس مرکز تحقیقات صداوسیما هم گفته بود که دیگر نمی‌توانیم انتظار مخاطبان ۸۰ و ۹۰درصدی داشته باشیم.
نکته دیگری که در این میان وجود دارد، عدم صرفه مالی تبلیغات در تلویزیون است. به گزارش ایدنا، رسانه جامع تبلیغات تجاری ایران، تا قبل از ریاست پیمان جبلی، صداوسیما بین ۴۰۰ تا ۸۰۰ تیزر تبلیغاتی را به فیلم‌های سینمایی اختصاص می‌داد که نوعی یارانه به کالاهای فرهنگی بود، اما در دوره جدید صداوسیما این معادله برعکس شده و تنها ۱۰ تا ۱۵ تیزر تبلیغاتی به فیلم‌ها اختصاص داده می‌شود و سازندگان باید هزینه تبلیغات بیشتر را پرداخت کنند.
امیرحسین علم‌الهدی، یکی از مدیران فرهنگی دولت‌های گذشته و کارشناس اقتصاد سینما، با اشاره به اینکه «دلیل رجوع صاحبان آثار سینمایی به تبلیغات ماهواره‌ای کاهش ضریب نفوذ تلویزیون است که البته این هم تنها در مورد ۴۰درصد از سینمای ایران صدق می‌کند و روی ۶۰درصد باقی فیلم‌ها تاثیر چندانی ندارد»، می‌گوید: «علاوه بر این، تبلیغات در تلویزیون بر اساس اعداد و ارقام صرف مالی چندانی برای سازندگان آثار ندارد، بنابراین آنها ترجیح می‌دهند تبلیغ کارشان را با هزینه‌ای کمتر انجام دهند. البته در حال حاضر عدد دقیقی از میزان پول دریافتی تلویزیون بابت پخش تیزر ندارم، اما آخرین رقمی که در ذهنم هست، این استدلال را به من میدهد که تبلیغ فیلم در تلویزیون شاید به‌صرفه نباشد.»
حرف آخر
نتیجه این تصمیم مقرون‌به‌صرفه نبودن تبلیغات در تلویزیون برای فیلم‌های سینمای ایران و کوچ تبلیغات سینمایی به ماهواره‌هاست که همان‌طور که گفته شد باعث خروج یک‌ونیم میلیون دلار ارز شده و این پرسش را در شماری از خبرگزاری‌ها به وجود آورده است که «با ادامه این روند، آیا غیر از این است که سود رکوردشکنی‌های سینمای ایران بیش از اینکه به نفع سینما یا حتی تلویزیون ایران تمام شود، به جیب یکسری ماهواره‌ها ریخته می‌شود؟»
واقعا آیا رواست که سرمایه‌های کشور اینگونه از کشور خارج شود؟ آیا نباید کاری کرد و به خصوص نهادهای نظارتی نباید تلویزیون را وادار کنند در این راستا گامی بردارد؟!
انتهای پیام
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد