فتاحی: با تسهیل برگزاری و تضمین سلامت انتخابات، شورای نگهبان موافق انتخابات الکترونیک است / زمان رای‌گیری کوتاه‌تر باشد، اشتیاق مردم برای حضور بیشتر است / لفظ انتخابات الکترونیک ساده است اما ابعاد حقوقی متعددی دارد
تاریخ انتشار: ۲۹ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۶۲۶۰۳۲
قائم‌مقام پژوهشکده‌ی شورای نگهبان ضمن تشریح فرایند انتخابات الکترونیک اظهار داشت:«انتخابات الکترونیک به شرطی خوب است که تسهیل کننده‌ی فرایند انتخابات و تضمین کننده‌ی سلامت آن باشد؛ وزارت کشور در حال حاضر برای چالش‌های انتخابات الکترونیک از جمله نبودِ بانک اطلاعاتی جامع، ایده‌ای ندارد.»
سال 1400 آغاز شده و بی‌شک انتخابات سیزدهمین دوره‌ی ریاست‌جمهوری را می‌توان مهمترین رخداد سیاسی قابل پیش‌بینی برای کشور ارزیابی کرد؛ انتخاباتی که فارغ از جنجال‌های سیاسی و بحث بر سر نامزدها با یک چالش جدید نیز روبرو است؛ چالش چگونگی برگزاری انتخابات در شرایط کرونایی؛ مسئولان نهادهای مختلفی از جمله وزارت کشور و شورای نگهبان در این باره اظهارات متعددی داشته‌اند؛ نحوه‌ی برگزاری انتخابات و تجربه‌های متفاوت جهان در این دو سال موضوعی بود که در برنامه‌ی دادستان با دکتر علی فتاحی قائم مقام پژوهشکده شورای نگهبان به گفتگو نشستیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
خبرگزاری دانشجو: انتخابات 1400 در حالی قرار است برگزار شود که همه‌گیری ویروس کرونا همچنان پابرجاست و این موضوع می‌تواند به کاهش مشارکت منجر شود؛ جمع‌بندی نهادهای مسئول در امر انتخابات مانند وزارت کشور و شورای نگهبان برای نحوه‌ی برگزاری انتخابات چیست؟
فتاحی: پژوهشکده‌ی شورای نگهبان در طول چند ماه گذشته اقدام به برگزاری یک رویداد علمی تحت عنوان "بحران کرونا و مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری 1400" کرد؛ تا نخبگان علمی کشور پیرامون این موضوع ایده‌پردازی کنند؛ در این رویداد علمی چند هدف وجود داشت؛ یک هدف این بود که نخبگان دانشجویی وارد فضای ایده پردازی درحوزه علوم انسانی شوند؛ از طرف دیگر انتخابات رکن مردم سالاری دینی است و مشارکت در جمهوری اسلامی ایران در ساختار انتخابات متجلی می‌شود؛ انتخاباتی که مردم در آن حضور آگاهانه، سازنده، سالم و آزاد داشته باشند.
بعد از اینکه در یک سال گذشته بحران کرونا پیش آمد این دغدغه شکل گرفت که برگزاری انتخابات در دوره‌ی کرونا نیاز به چه ضوابط و بایسته‌هایی دارد؟ مردم برای مشارکت در انتخابات چه تضمین‌هایی را باید داشته باشند؟
چراکه عدم مشارکت بخشی از مردم در انتخابات‌های گذشته علل مختلفی داشته؛ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی اما یک عده هستند که می‌خواهند در انتخابات شرکت کنند و در دوره‌های مختلف هم مشارکت داشته‌اند ولی همه‌گیری ویروس کرونا در فرایند انتخابات ایجاد هراس می‌کند؛ به همین خاطر می‌گوییم نظام باید برای این موضوع فکر کند و تضمینی را رای‌دهندگان ایجاد کند؛ در این باره چند نوع پاسخ وجود دارد که به تشریح آن‌ها می‌پردازیم.
عده‌ای از صاحب‌نظران معتقدند علتِ کاهش مشارکت در انتخابات اسفند 98 و انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس شروع همه‌گیری کرونا بود؛ در واقع یک ترس عمومی در ذهن مردم ایجاد شد که بر کاهش مشارکت موثر بود؛ مردم این احساس امنیت روانی نداشتند یا به عبارت بهتر برگزارکنندگان انتخابات، احساس امنیت را در مردم ایجاد نکردند که حضور آن‌ها در انتخابات تضمین‌کننده‌ی سلامت آن‌ها نیز خواهد بود.
او در روزهای ریاست خود بر سازمان صداوسیما با اطلاح‌طلبان درگیر بود و در روزهای پایانی ریاستش بر مجلس با اصولگرایان؛ این روزها مشغول ورورد به کارزار انتخابات ریاست‌جمهوری است اما درگیری او با دو جناح سیاسی ممکن است بجای پیروزی برای او شکست به بار آورد.
این دو فرایند گذشت اما در حال حاضر انتخابات 1400 پیشرو است که انتخابات مهمی است و بر اساس آن سکاندار امور اجرایی کشور و مقامات نهادهای محلی تعیین می‌شوند؛ حال این سوال مطرح می‌شود که برای انتخابات پیشرو از چه فرایندی باید استفاده شود؛ چراکه در ایام انتخابات ما همچنان در شرایط بیماری به سر می‌بریم و طبق آمار وزارت بهداشت حداقل زمان برای واکسیناسیونِ بخش قابل توجهی از مردم تقریبا آذر امسال است؛ از طرف دیگر طبق قانون اساسی نمی‌توان برگزاری انتخابات را به تاخیر انداخت.
بر اساس این چالش ایده‌های مختلفی مطرح شد؛ یکی از ایده‌ها استفاده از ظرفیت انتخابات الکترونیک بود؛ موضوعی که مدت‌ها است لفظِ آن در دوره‌های اخیر انتخابات مجلس و ریاست جمهوری مطرح می‌شود اما اینکه دقیقا انتخابات الکترونیک چیست؛ چه ابعاد و بایسته‌هایی دارد و تجربهی کشورهای مختلف پیرامون آن چه بوده، موضوعاتی است که باید به آن پاسخ داد.
خبرگزاری دانشجو: به لحاظ علمی انتخابات الکترونیک به چه نوع فرایندی اطلاق می‌شود و تفاوت آن با باور عمومی رایج در جامعه پیرامون آن چیست؟
فتاحی: انتخابات الکترونیک به معنای رای‌گیری الکترونیک نیست؛ این لفظ وقتی در سطح جامعه مطرح می شود این تصور شکل می‌گیرد که فرایند نوشتن اسم نامزد در برگه‌ی رای الکترونیکی می‌شود در حالی که انتخابات الکترونیک در مفهوم علمی این نیست؛ مفهومِ آن این است همه‌ی فرایند انتخابات از ثبت نام تا تایید نهایی آراء مبتنی بر ظرفیت‌های الکترونیکی موجود برگزار شود که مجموعِ این فرایندها 28 مرحله را شامل می‌شود؛ مراحلی مانند تعیین زمان انتخابات تا تشکیل هیئت اجرایی، هیئت نظارت، ثبت‌نام نامزدها، تایید صلاحیت آن‌ها، تبلیغات، روز رای‌گیری، تعیین شعب رای‌گیری، احراز هویت رای‌دهندگان، رای دادن افراد، شمارش آراء و تایید نهایی انتخابات؛ این‌ها و خرده فرایندهایی که در ذیلش قرار می‌گیرد حدودا 28 فرایند را شامل می‌شود.
حال در موضوع انتخابات الکترونیک باید به این سوال پاسخ دهیم که قصد داریم کدام بخش انتخابات را الکترونیک برگزار کنیم؟ آیا قرار است بخش رای‌گیری نیز به صورت الکترونیک برگزار شود؟
خبرگزاری دانشجو: در حال حاضر ظرفیت برگزاری الکترونیک برای کدام مرحله در کشور وجود دارد؟
فتاحی: در حال حاضر در ساختار نظام حقوقی کشورمان بخشی از این فرایندها به صورت الکترونیک برگزار می‌شود؛ مثلا یک بخش از ثبت‌نام به صورت الکترونیک برگزار می‌شود؛ یعنی نامزدهای انتخاباتی می‌توانند برای ثبت‌نام مدارک خود را به صورت الکترونیک بارگذاری کنند که این موضوع در اصلاحیه قانون انتخابات نیز وجود داشت.
در رابطه با دیگر مراحل نیز قانون انتخابات ریاست جمهوری یک حکم کلی در مورد انتخابات الکترونیک دارد که می‌گوید با مشارکت وزارت کشور و تایید شورای نگهبان فرایندهای مختلف انتخابات می‌تواند به صورت الکترونیک برگزار شود یعنی قانون‌گذار یک اجازه کلی داده اما در حال حاضر در فرایند اجراییِ انتخابات ریاست‌جمهوری هیچ‌کدام از فرایندهایی که در ارتباط با مردم باشد به صورت الکترونیک برگزار نمی‌شود.
خبرگزاری دانشجو: اما در چند ماه اخیر شاهد اظهارنظر و ادعای برخی از مسئولین اجرایی کشور مبنی بر وجود زیرساخت انتخابات الکترونیک در کشور بودیم.
فتاحی: باید مشخص شود که زیرساخت کدام مرحله فراهم است؟ و آیا مصلحت قانونگذاری کشور شامل برگزاری الکترونیک این مراحل می‌شود؟ اگر از شما بپرسند اصلی‌ترین مشکل انتخابات ریاست‌جمهوری در مرحله‌ی ثبت‌نام چیست چه می‌گویید؟ معمولا جواب مردم تعداد بالای کسانی است که در فرایند انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام می‌کنند.
در انتخابات دوره‌ی گذشته ریاست‌جمهوری بیش از 1200 نفر ثبت‌نام کردند که از این تعداد یقینا 1190 نفر شرایط لازم قانون اساسی برای ریاست‌جمهوری را نداشتند؛ برای این معضل باید چاره‌ای اندیشید؛ برخی می‌گویند برای این مرحله از ظرفیت الکترونیک استفاده کنیم؛ اما آیا ظرفیت الکترونیک در این مرحله از انتخابات برای ما راهگشا است؟
ظرفیت الکترونیک در این مرحله یعنی من در خانه‌م امکان ثبت‌نام برای انتخابات ریاست‌جمهوری را داشته باشم و شورای نگهبان همه‌ی موارد را بررسی کند؛ با الکترونیکی شدن این مرحله به جای 1200 نفر، یک میلیون و 200 هزار نفر ثبت‌نام می‌کنند؛ چون افراد در منزل با یک دسترسی به موبایل می‌توانند برای ریاست‌جمهوری ثبت نام کنند و در آن صورت شورای نگهبان باید صلاحیت همه‌ی این افراد را بررسی کند؟ موضوعی که خیلی امکان‌پذیر نیست و جزء سوالات جدی و حقوقی در فرایند انتخابات کشور است.
خبرگزاری دانشجو: یعنی از نظر شما با الکترونیکی شدن مرحله‌ی ثبت‌نام نامزدها، تعداد افراد متقاضی برای ثبت‌نام به شکل تصاعدی بالا می‌رود؛ در حالی که با الکترونیکی شدن این مرحله امکان فیلتر و دسته‌بندی افراد متقاضی با سهولت بیشتری اتفاق می‌افتد.
فتاحی: بله با الکترونیکی شدن صد هزار برابر آن چیزی که ثبت‌نام می‌کردند ثبت‌نام خواهند کرد؛ از طرف دیگر یکی از انتقادها و اتهامات به نظام در مقوله‌ی انتخابات به کارگیری فیلترهای مختلف برای رد صلاحیت افراد است؛ برای مثال این شبهه مطرح می‌شود که چرا از بین 1200 نفر، قریب به اتفاق افراد رد صلاحیت شدند؟ پاسخ این است که میثاق ملی و قانون اساسی کشور ما شرایطی را برای افراد مشخص کرده؛ و حتی باید بتوانیم فرایندی را طراحی کنیم تا افرادی که صلاحیت ندارند وارد مرحله‌ی ثبت‌نام نشوند اما بالعکس ثبت‌نام الکترونیک فرایندِ ثبت‌نام را تسهیل می‌کند تا حتی افراد فاقد صلاحیت نیز به شرکت در انتخابات ترغیب شوند؛ نتیجه‌ی الکترونیکی شدن مرحله‌ی ثبت‌نام افزایش تعداد ثبت‌نام‌ها است و در نتیجه تعداد رد صلاحیت‌های شورای نگهبان نیز افزایش می‌یابد چراکه قانون اساسی شرایط سختی را برای نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری تعیین کرده که همه‌ی مردم دارای آن نیستند؛ پس باید فرایندی طراحی شود که در صورت الکترونیکی شدن مصالح مختلف و محدودیت‌های قانون اساسی در نظر گفته شود؛ لفظ انتخابات الکترونیک ساده است اما ابعاد حقوقی متعددی دارد مانند مثالی که در مرحله‌ی ثبت‌نام زدیم؛ در رابطه با فرایند رای‌گیری نیز مسائلی وجود دارد.
رای‌گیری چندین مرحله دارد که یکی از آن‌ها احراز هویت رای‌دهنده است که در صورت الکترونیک شدن چند مسئله پیرامون آن وجود دارد؛ بنده خاطرم هست که در یکی از انتخابات‌های گذشته که به عنوان ناظر شورای نگهبان پای یکی از صندوق‌ها حاضر بودم؛ ساعت هشت صبح با شروع رای‌گیری، مردم حاضر در شعبه باید احراز هویت می‌شدند اما دستگاه احراز هویت که وزارت کشور در نظر گرفته بود کار نمی‌کرد؛ این موضوع را که سراسری هم بود از شعب به مرکز اطلاع دادند و گفته شد که کدملی افراد را بگیرید و پس از آنکه سامانه راه افتاد آن‌ها را وارد کنید.
حال این سوال مطرح است که به طور متوسط برای رای دادن یک نفر در انتخابات چند دقیقه زمان باید صرف شود؟ یعنی یک فرد تا چه میزان حاضر است برای رای دادن هزینه‌ی زمانی کند؟در طراحی حقوقی می‌گوییم هر چه قدر زمان رای‌گیری کوتاه‌تر باشد، مردم اشتیاق بیشتری برای رای دادن دارند.
خبرگزاری دانشجو: اما در مرحله‌ی احراز هویت می‌توان اطلاعات رای‌دهندگان را به صورت آفلاین در اختیار داشت تا دسترسی به آن‌ها با سهولت بیشتری اتفاق بیافتد.
فتاحی: گفتنش ساده است اما سیستم داده‌های اطلاعات جمعیت کشور به اندازه‌ی کافی منسجم و دقیق نیست و در حال حاضر تعارضات فراوانی در اطلاعات اشخاص وجود دارد؛ به این معنا که یک نفر پای صندوق رای حضور پیدا کند و با کمک سامانه‌های در یک دقیقه احراز هویت او انجام شود، ممکن نیست؛ به عبارت بهتر سامانه‌ای که آنقدر دقیق باشد که بتواند یک فرد را در کسری از ثانیه یا یک دقیقه احراز هویت کند موجود نیست.
این‌ها مشکلات اجرایی این مسله است؛ بعضا گفته می‌شود شورای نگهبان مخالفِ انتخابات الکترونیک است؛ دوستان وزارت کشور می‌گویند:«ظرفیت‌های انتخابات الکترونیک را فراهم کردیم اما شورای نگهبان مخالفت می‌کند» در حالی که درباره‌ی چنین چالش‌هایی ایده‌ای ندارند؛ یعنی یک بانک اطلاعاتی ندارند که بتوانند بر اساس آن نسبت به احراز هویت، رای‌گیری و خروج یک فردِ حاضر شده در پای صندوق رای، اطمینان حاصل کنند.
بنده به عنوان یک کارشناس می‌گویم که موضعِ شورای نگهبان این نیست که نمی‌شود انتخابات الکترونیک برگزار کرد بلکه نکته اینجاست که تسهیل در برگزاری انتخابات و تضمین سلامت آن دو رکنِ شورای نگهبان در انتخابات الکترونیک است که اگر محقق شود شورای نگهبان موافق انتخابات الکترونیک خواهد بود.
چند وقت گذشته وزارت کشور ادعا کرد سامانه‌ای طراحی کرده که می‌تواند در عرض چند دقیقه (حدود 5 دقیقه) انتخابات را برای هر فرد برگزار کند اما در حین آزمایش آن در شورا برای هر نفر چیزی حدود یک ربع زمان صرف شد؛ حال شما این یک ربع را به سطح جامعه تعمیم دهید؛ آیا این میزان در یک روستا که دسترسی مناسبی به اینترنت ندارد همان یک ربع خواهد بود؟ آیا در شعبه‌های شلوغ وجود یک ربع برای هر رای‌دهنده با تعداد مراجعین بالا امکان‌پذیر است؟
در خصوص انتخابات الکترونیک یک اصل کلی وجود دارد؛ انتخابات الکترونیک به شرطی خوب است که تسهیل کننده‌ی فرایند انتخابات و تضمین کننده‌ی سلامت آن باشد.
منبع: خبرگزاری دانشجو
کلیدواژه: انتخابات 1400 انتخابات ریاست جمهوری شورای نگهبان وزارت کشور پژوهشکده شورای نگهبان صورت الکترونیک برگزار انتخابات الکترونیک انتخابات ریاست جمهوری الکترونیکی شدن برگزاری انتخابات فرایند انتخابات خبرگزاری دانشجو مرحله ی ثبت نام قانون اساسی مطرح می شود حال حاضر ی انتخابات احراز هویت برگزار شود وزارت کشور سلامت آن رای گیری رای دادن ی ریاست کننده ی یک ربع
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۶۲۶۰۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
انتخابات ۲۱ اردیبهشت در حوزه انتخابیه ورامین تمام الکترونیک نیست
به گزارش خبرنگار مهر، سید عباس جوهری صبح پنج شنبه در جمع خبرنگاران با بیان اینکه در استان تهران تکلیف ۸ حوزه انتخابیه در دور اول انتخابات مجلس شورای اسلامی مشخص شده است، اظهار کرد: دو حوزه انتخابیه تهران و ورامین به دور دوم انتخابات کشیده شده اند.
جوهری بیان کرد: در دور دوم انتخابات، ۳۲ نامزد در حوزه انتخابیه تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس برای تصاحب ۱۶ کرسی مجلس و در حوزه انتخابیه ورامین ۲ نامزد برای یک کرسی مجلس با یکدیگر به رقابت خواهند پرداخت.
رئیس ستاد انتخابات استان تهران از پیگیری و انجام اقدامات برنامه ریزی شده توسط وزارت کشور برای برگزاری دور دوم انتخابات مجلس خبر داد و عنوان کرد: تفاوت عمده برگزاری انتخابات دور اول و دور دوم، تمام الکترونیک بودن انتخابات در حوزه انتخابیه تهران برای دور دوم است.
وی با اشاره به اینکه برگزاری تمام الکترونیک انتخابات در تهران برای اولین بار اجرا می‌شود، گفت: امیدوار هستیم با توجه به برنامه ریزی ها و تمهیدات اندیشیده شده، برگزاری انتخابات در بهترین شکل ممکن انجام و سنگ بنایی برای ادوار آینده باشد.
معاون سیاسی و اجتماعی استانداری تهران مزیت برگزاری تمام الکترونیک انتخابات را کوتاه شدن زمان رأی دادن و شمارش آرا عنوان کرد و افزود: امیدوار هستیم با این نحوه برگزاری انتخابات، هم بتوانیم در کوتاه‌ترین زمان به بازشماری آرا بپردازیم و هم اطلاع رسانی‌ها به مردم در بازه کوتاه انجام شود.
جوهری با اشاره به اینکه همه دستگاه‌ها برای برگزاری دور دوم انتخابات در دو حوزه انتخابیه ورامین و تهران پای کار هستند، گفت: آموزش‌های لازم هم به رأی دهندگان و هم به عوامل اجرایی انتخابات دور دوم مجلس ارائه خواهد شد.
رئیس ستاد انتخابات استان تهران با بیان اینکه انتخابات ۲۱ اردیبهشت ماه در ورامین تمام الکترونیک نخواهد بود عنوان کرد: در این حوزه انتخابیه برگزاری انتخابات، شبیه دور اول خواهد بود و در این راستا همه تمهیدات لازم سنجیده شده و امیدوار هستیم شاهد برگزاری انتخاباتی پرشور باشیم.
کد خبر 6088190
خودکشی یک پزشک دیگر؟/ جزئیاتی بیشتر از درگذشت متخصص بیمارستان شریعتی