به نقل از «ایمنا»

سینما هشت؛ روایت هایی از سینمای آزاد اصفهان

تاریخ انتشار: ۳۱ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۶۴۶۳۱۱

نویسنده کتاب "سینما هشت" گفت: این کتاب که در آن با ۲۱ نفر مصاحبه کرده‌ام و در ۲۸۸ صفحه تنظیم شده است در روز ۷ اردیبهشت به مناسبت هفته اصفهان و تولد "زاون قوکاسیان" که سرپرست سینما آزاد و از تأثیر گذاران بر آن بوده است، رونمایی می‌شود.

حامد قصری در گفت و گو با خبرنگار ایمنا، اظهار کرد: تاریخ معاصر و جریان‌های فرهنگی اصفهان برای من بسیار مهم است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یکی از این جریان‌های فرهنگی، سینمای آزاد اصفهان است که در سال‌های ۵۱ و ۵۲ شکل گرفت و در سال‌های ۵۷ و ۵۸ تمام شد. سینما آزاد جریانی مبتنی بر سینمای تجربی بوده است که در تهران با اندیشه‌های "فریدون رهنما" و به مدیریت "بصیر نصیبی" پایه گذاری می‌شود. دفتر مرکزی آن نیز زیر نظر تلویزیون ملی ایران بوده است.

وی افزود: سال ۵۲ دفتر سینماآزاد در کوچه هدایت اصفهان واقع در چهارباغ بالا تشکیل می‌شود و زاون قوکاسیان، "محمد حقیقت"، "مرتضی مسائلی"، "عطاالله قهیری"، "احمد طالبی‌نژاد" و تعدادی دیگر از اعضای اصلی آن بودند که به صورت تیمی و در کنار یکدیگر فیلم می‌ساختند.

نویسنده کتاب "سینما هشت" ادامه داد: این کتاب که در آن با ۲۱ نفر مصاحبه کرده‌ام و در ۲۸۸ صفحه تنظیم شده است از مجموعه کتاب‌هایی است که دفتر تخصصی سینما زیر نظر شهرداری چاپ کرده است. سینما هشت روز ۷ اردیبهشت به مناسبت هفته اصفهان و تولد زاون قوکاسیان که سرپرست سینماآزاد و از تأثیرگذاران بر آن بوده است، رونمایی می‌شود.

قصری در باره اهمیت چنین پژوهش‌هایی، گفت: متأسفانه چند نفر از کسانی که در این کتاب با آنها مصاحبه شده است، درگذشته‌اند و اگر این مصاحبه‌ها انجام نمی‌شد نظرات و تجربیات آنها منتقل نمی‌شد. تاریخ شفاهی و گفت و گوی مستقیم برای نسل‌های بعد بسیار مفید است. دانشجویان و پژوهشگرانی که می‌خواهند از تاریخ شهر خود لذت ببرند به این منابع رجوع می‌کنند.

وی با بیان اینکه "در این کتاب شیوه علمی و تجربی را با هم پیاده کرده‌ایم"، تصریح کرد: مصاحبه‌های انجام شده در این کتاب بر مبنای تاریخ شفاهی است، اما به این مسائل که این شخصیت‌ها به کدام یک از سینماهای اصفهان می‌رفتند و اولین فیلمی که دیدند چه بوده است نیز پرداخته‌ایم. حتی ریشه یابی کرده‌ایم که این افراد در کدام مناطق اصفهان به دنیا آمده اند تا اگر کسی قصد داشت درباره آنها تحقیق کند، بداند که در کدام مناطق اصفهان بوده اند.

نویسنده کتاب "سینما هشت" اضافه کرد: تعدادی از افرادی که در این کتاب با آنها مصاحبه شده است، دانشجویان شهرهای دیگر بوده اند که در دانشگاه اصفهان و دانشکده‌های دیگر اصفهان تحصیل می‌کردند و زمان فراغت خود را به تولید فیلم می‌پرداختند. از طرفی تعدادی از آنها بسیار مشهور هستند؛ برای نمونه "موسی اکرمی" که یکی از کسانی است که در این کتاب با او مصاحبه شده است بلندترین فیلم سینماآزاد را در اصفهان ساخته است، بعد به شیراز رفته و سرپرست سینماآزاد آنجا می‌شود. اکرمی اکنون عضو هیأت علمی دانشگاه علوم و تحقیقات است.

قصری ادامه داد: همچنین "احمد طالبی‌نژاد" که ادعا می‌کند فیلم‌های ضعیفی در سینماآزاد ساخته است از دیگر مصاحبه شوندگان این کتاب است. او بعدها یکی از منتقدان و کارگردانان خوب سینمای ایران شد. با "رضا مهیمن" که کار در سینمای آزاد را با فیلم داستانی آغاز کرد نیز به گفت و گو نشسته‌ایم. او در حال حاضر یکی از مستندسازان خوب ایران است. از طرفی برخی از مصاحبه شوندگان این کتاب در ایران نبودند. برای نمونه با "محمد حقیقت" و "رضا جانقربانی" که در دانشگاه هوستون درس سینما تدریس می‌کند به صورت تلفنی مصاحبه گرفتم.

وی در باره علت نامگذاری کتاب، گفت: به سینماآزاد، سینمای هشت نیز گفته می‌شود، چراکه با دوربین ۸ میلی متری فیلمبرداری می‌شد. با این دوربین راحت تر از دوربین‌های حرفه‌ای می‌توان کار کرد. در واقع سینمای هشت نوعی سینمای آماتور بود که هر فردی که به تولید فیلم علاقه داشت، می‌توانست به آن وارد شود.

نویسنده کتاب "سینما هشت" اضافه کرد: اینکه نام این سینما را آزاد گذاشته‌اند به این دلیل است که افراد می‌توانستند آزادانه و بدون مجوز اداره فرهنگ آن زمان حرف خود را بزنند و دخالتی در آن صورت نمی‌گرفت. جشنواره‌های مختلفی نیز برای این سینما برگزار می‌شد که "جشنواره خرم آباد" که یکی از مراکز مهم سینمای آزاد در ایران بود، یک نمونه آن است.

در مقدمه این کتاب آمده است:

"سینمای آزاد اصفهان به فاصله زمانی اندکی از سینمای آزاد و در سال ۱۳۵۱ در کوچه هدایت (واقع در خیابان چهارباغ بالا اصفهان) شکل گرفت و در سال ۵۷ با رخداد انقلاب به محاق رفت. اصفهانی که در دهه ۴۰ و ۵۰ در اوج دوران فرهنگی و هنری خود با وجود انجمن‌های ادبی و مرکز فرهنگی تلویزیون به سر می‌برد دور از انتظار نبود که چند جوان عاشق سینما دور هم جمع شوند و دفتر سینمای آزاد اصفهان را با همراهی و حمایت دفتر اصلی تهران راه اندازی کنند…"

کد خبر 488076

منبع: ایمنا

کلیدواژه: كتاب و كتاب خواني کتاب کتاب بخوانیم تازه های نشر رونمایی از کتاب معرفی کتاب سینما سینمای اصفهان دفتر تخصصی سینمای اصفهان اصفهان تاریخ سینما اصفهان زاون قوکاسیان شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق سینمای آزاد اصفهان نویسنده کتاب سینما هشت

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۶۴۶۳۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«روایت اول» از ردیف یک موسیقی‌دان مهم منتشر شد/خواندن یک قصه جالب

محمدباقر زینالی پژوهشگر، مدرس، آهنگساز و نوازنده موسیقی ایرانی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر ضمن تشریح تازه ترین فعالیت های موسیقایی خود از انتشار تازه ترین اثر پژوهشی‌اش خبر داد و گفت: به تازگی اثر پژوهشی را با عنوان «روایت اول» از ردیف‌نوشته موسیقی معروفی براساس نگارش لطف الله مفخم برای ویولن را بازگردانی و تصحیح کرده ام که به نظرم یکی از آثار پژوهشی است که می تواند در حوزه های آموزشی مورد استفاده قرار گیرد.

وی در توضیحات تکمیلی پروژه خود بیان کرد: «ردیف» یکی از مهم ترین منابع موسیقی سنتی ایران است که آموزش و اجرای آن از دوره ناصری به تدریج همه گیر شد و یادگیری آن جزو جدایی ناپذیر یادگیری موسیقی سنتی در سال های اخیر شده است. در این مسیر معتبرترین این ردیف ها، ۲ ردیف «میرزا عبدالله» و «آقاحسینقلی» است که هر ۲ ردیفِ سازی محسوب می‌شوند که یکی برای سه تار و دیگری برای تار تدوین شده بود. هرچند نسخه ای که از ردیف «میرزاعبدالله» در حال تدریس است با تار و توسط نورعلی برومند روایت شده است. البته که هر دوی این استادان شاگردان زیادی داشتند که دانسته های خود را به آنها آموزش می دادند تا مطالب منتقل شده و موسیقی حفظ شود. یکی از این شاگردان با استعداد، درویش خان بود که بعد از اتمام دوره شاگردی ردیف، خلاقیت های زیادی نیز در موسیقی ایجاد کرد که از آن جمله می توان به ردیفی برای تدریس با تار اشاره کرد که وی با تنظیمی متفاوت آن را به شاگردان خود تدریس می کرد. از شاگردان معروف درویش خان هم می توان به مرتضی نی داوود و موسی معروفی اشاره کرد که این ردیف را درس گرفته و تدریس می‌کرده اند.

این پژوهشگر گفت: موسی معروفی علاوه بر تدریس، اقدام به نوشتن یادگرفته های خود به صورت نت کرد. جالب اینکه در آن زمان که معروفیِ جوان شروع به نوشتن این ردیف کرد، کمتر کسی در ایران به نت نویسی آشنا بود پس کاری که موسی معروفی انجام داده، در آن دوره پروژه ای بسیار خاص و مهم به نظر می آمد. در گذر زمان این نوشته، در سال ۱۳۱۸ به دست لطف الله مفخم پایان می‌رسد و این هنرمند به سبب شاگردی که نزد ابوالحسن صبا کرده بود این نت ها را به کوک های مرسوم در ویولن منتقل کردتا شاید مورد استفاده نوازندگان ویولن و حتی در تدوین ردیف ویولن صبا قرار بگیرد. ولی این اتفاق نمی‌افتد و نوشته های مفخم تا سال ۱۳۵۶ بدون استفاده می‌ماند. در این سال دست نوشته ها بدون تصحیح توسط فرهنگستان هنر چاپ می شود و در بحبوبه پیروزی انقلاب اسلامی آنچنان که باید دیده نمی شود.

زینالی توضیح داد: سال ۱۳۸۲ به صورت اتفاقی نسخه ای از این کتاب را در کهنه کتاب فروشی‌ای دیدم و آن را خریدم تا شاید استفاده ای از آن داشته باشم. البته تا سال ها فکر می کردم این کتاب همان ردیفی است که به نام ردیف موسی خان معروف است. بعدها متوجه اشتباه خود شدم و در محتوای کتاب کنجکاو شدم. از سال ۱۳۹۳ شروع به کار کردن روی این کتاب کردم و نت ها را برای سهولت اجرا به کوک های مرسوم در ردیف های تار منتقل کردم. بعدها این نوشته ها را تایپ کردم و به فکر چاپ آنها افتادم. سال ها دنبال ناشر معتبر برای چاپ درخور آن بودم. متاسفانه ناشران مختلفی که به آنها مراجعه می کردم همکاری برای چاپ نداشتند و از سال ۹۷ تا ۱۴۰۲ این داستان وقفه ای طولانی برای چاپ کتاب ایجاد کرد. حتی در خلال این پیگیری ها متوجه شدم یک هنرمند و مدرس شناخته شده حوزه موسیقی مانع چاپ این مجموعه توسط چند ناشر شده است. چون این کتاب را با کتاب ردیف موسی معروفی در تضاد می دیده و صراحتا به من گفت که این کتاب ردیف موسی خان را تضعیف خواهد کرد. چون کارشناسی کتاب توسط آن ناشران به این هنرمند موثر موکول شده بود که این جواب منفی مانع از چاپ کتاب در آن سال ها شد. البته در نهایت، کتاب «روایت اول» به صورت ناشر مولف چاپ شده است.

این نوازنده و آهنگساز موسیقی ایرانی در بخش دیگری از صحبت های خود گفت: اشتباهی که در این مدت در برخورد دوستان با این کتاب متوجه شدم این بود که همه فکر می‌کنند این کتاب همان ردیف معروفی است اما این اشتباه به جهت نام موسی معروفی است که روی جلد آمده و پیشینه این ردیف را نمی‌شناسند. به نوعی می شود اذعان کرد که این ردیف را می توان ردیف «درویش خان» نامید. ضمن اینکه این کتاب برای کسانی که علاقه‌مند به پژوهش درباره ردیف و روند شکل‌گیری و رشد آن هستند، می‌تواند سودمند باشد و کاری که من انجام دادم پژوهشی روی زندگی موسی معروفی و لطف الله مفخم پایان، تصحیح اشتباهات موجود در نسخه اصلی کتاب، انتقال به کوک‌های جدید و مضراب‌گذاری نت ها برای ساز تار بوده است.

وی در پایان تصریح کرد: این ردیف به تنهایی هنوز قابلیت آن را ندارد که به صورت مستقل به عنوان ردیف استفاده شود. باید پژوهش بیشتری درباره جمله بندی‌ها و رفع اشکالات آن انجام شود تا ابهامات کامل رفع شود. همین طور، در تلاشم که نسخه ای صوتی از آن تهیه کنم تا نتها مفهوم صوتی پیدا کنند و نغمات و ملودی‌های جدید به گوش ردیف دوستان و علاقه‌مندان موسیقی ایرانی برسد.

کد خبر 6096823 علیرضا سعیدی