انتشار اوراق بدهی، ایجاد مشکل جدید یا راهحل؟
تاریخ انتشار: ۳۱ فروردین ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۶۵۰۶۴۲
به گزارش اقتصادآنلاین، انتشار اوراق بدهی دولتی قابل معامله اولینبار در سال ۱۳۹۴ در قالب اسناد خزانه اسلامی آغاز شد اما تا سال ۱۳۹۹ بسامد و حجم انتشار اوراق به گونهای نبود که بتوان آن را منبعی قابل توجه برای تامین مالی دولت به شمار آورد. در سال ۱۳۹۹ با راهاندازی حراجهای هفتگی ابعاد انتشار اوراق به طرز قابل توجهی افزایش پیدا کرد، به طوری که اندازه کل بازار بدهی تنها در ۹ ماه اخیر بیش از دو برابر شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
انتشار قابل توجه اوراق بدهی دولتی در سال ۱۳۹۹ مباحث و ابهاماتی پیرامون این اوراق ایجاد کرده است. از یک سو استدلال میشود که اقتصاد ایران میتواند با انتشار اوراق، همانند بیشتر اقتصاددهای دنیا از بیماری تورم مزمن نجات یابد؛ از سوی دیگر گفته میشود که انتشار اوراق بدهی به خودی خود نه تنها دردی را دوا نمیکند، بلکه درد امروز را به آیندگان منتقل مینماید. این ابهامات و موارد مانند آن باید با نگاهی موشکافانه بررسی شده و انتظارات پیرامون کارایی انتشار اوراق مطابق آن سامان یابد. در این یادداشت و سلسه یادداشتهای پس از آن برآنیم تا نگاهی گذرا به پدیدهی انتشار اوراق بدهی دولتی و چالشهای آن در اقتصاد ایران داشته باشیم.
اوراق بدهی دولتی چیست؟اوراق بدهی دولتی نوعی اوراق بهادار هستند که دولت برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود منتشر میکند. این اوراق دارای یک قیمت اسمی (برای مثال ۱۰۰ هزار تومان)، زمان سررسید (برای مثال ۱ اردیبهشت ۱۴۰۱)، دورههای تقسیم سود (برای مثال ۳ ماهه) و مشخصات دیگری هستند. در زمان عرضهی اولیه، قیمت فروش اوراق توسط سازوکار عرضه و تقاضا تعیین میشود (معمولاً کمتر از قیمت اسمی است). در زمان سررسید نیز دولت موظف است اوراق را به قیمت اسمی آنها از بازار خریداری نماید. به این ترتیب کسی که در عرضهی اولیه، هر ورق را مثلا با قیمت ۸۰ هزار تومان خریده باشد، در روز سررسید اوراق خود را با قیمت ۱۰۰ هزار تومان به دولت میفروشد و در این بین ۲۰ هزار تومان در هر ورق سود میبرد.
سابقه انتشار اوراق بدهی دولتی در دنیا به چندین قرن قبل باز میگردد و در حال حاضر بازار این اوراق جزء یکی از بزرگترین و فعالترین بازارهای مالی دنیا است. ارزش بازار اوراق بدهی دولتی در بسیاری از کشورها با ابعاد کل اقتصاد آنها قابل مقایسه است. حجم عظیم خرید و فروش در این بازارها نیز از اهمیت و پویایی بسیار زیاد آنها خبر میدهد؛ برای مثال ارزش معاملات روزانه بازار اوراق دولتی آمریکا در سال ۲۰۱۸ به بیش از ۶۰۰ میلیارد دلار میرسد، حدوداً دو برابر ابعاد اقتصاد ایران.
چرا دولتها اوراق بدهی منتشر میکنند؟برای پاسخ به این سوال که «چرا دولتها اوراق بدهی منتشر میکنند؟» ابتدا باید پرسید «چرا دولتها بدهکار میشوند؟» همانطور که مردم در زندگی روزمرهی خود بعضی مواقع با محدودیت مالی مواجه میشود، یعنی باید بیشتر از دخل خود خرج کنند، دولت نیز برخی مواقع دچار کسری بودجه میشود. به طور تاریخی، دولتها در هنگام جنگ یا حوادث طبیعی مانند زلزله، یا برای انجام فعالیتهای بزرگ عمرانی مانند احداث راهآهن، سد و... به منابعی بیش از درآمدهای مالیاتی نیاز پیدا میکردند. افزایش مالیاتها برای تامین مخارج اینچنینی نه امکانپذیر است و نه مطلوب؛ بنابراین دولتها ناچار هستند از طریق استقراض، منابع مورد نیاز را تامین نمایند. متداولترین روش استقراض دولت، انتشار اوراق بدهی و بدهکار شدن به مردم است.
اتفاقاتی نظیر جنگ، حوادث طبیعی و فعالیتهای عمرانی کوتاهمدت هستند و انتظار میرود پس از چند سال پایان یابند. بنابراین دولتی که در حال حاضر با کسری منابع مواجه است، احتمالاً در آینده میتواند قرض خود را بازپرداخت کند. به طور خاص، فعالیتها عمرانی معمولاً برای دولت جریان درآمدی ایجاد میکند که از محل آنها میتوان بدهی را بازپرداخت کرد. بنابراین ایجاد بدهی در واقع یک اقدام کوتاهمدت است.
چرا دولتها همواره بدهکارند؟اگرچه انتظار میرود بدهی دولتها محدود بوده و پس از مدتی کاهش پیدا کند، اما روندهای چند دههی اخیر در اکثر کشورها نشان میدهد دولتها همواره بدهکار بوده و مقدار بدهی آنها با سرعت بالایی افزایش یافته است. به بیان بهتر، دولتها در اغلب زمانها دچار کسری بودجه هستند و این کسریها روی هم انباشته شده و بدهی را افزایش میدهند. بخشی از کسری بودجه به همان اتفاقات کوتاهمدت برمیگردد؛ اما بخش بزرگی از کسری به دلایل اقتصاد سیاسی ایجاد میشود. به این معنا که دولتها برای کسب رای، مخارج عمومی را افزایش داده و در مقابل مالیاتها را کاهش میدهند. ناترازی ایجاد شده بین دخل و خرج در قالب کسری و از طریق انتشار اوراق بدهی تامین میشود.
چگونه ممکن است موجودی اقتصادی همواره بدهکار باشد و کماکان بتواند استقراض کند؟ نکته کلیدی در «اعتبار» دولتها است؛ یعنی تا وقتی دولت در بازپرداخت بدهی خود ناتوان نشود (و اصطلاحاً نکول نکند)، امکان استقراض بیشتر را دارد. هرچه اعتبار دولت بیشتر باشد، مردم نرخ سود کمتری برای اوراق مطالبه میکنند و هزینه تامین مالی دولت کاهش مییابد.
انتشار اوراق بدهی: آینده فروشی؟هنگامی که صحبت از انتشار اوراق بدهی دولت میشود، غالباً این کار را مصداق آینده فروشی و روشی برای به تعویق انداختن مشکلات فعلی میدانند. فارغ از رد یا تایید این ادعا، لازم است به این سوالات پاسخ دهیم که انتشار اوراق در واکنش به چه پدیدهای انجام میشود؟ و آیا راهکار بهتری جز انتشار اوراق وجود دارد؟
در بندهای قبل توضیح دادیم که دولت برای تامین کسری بودجه (به هر دلیلی ایجاد شده باشد)، ناچار است استقراض نماید. تقریباً در تمامی کشورهای دنیا استقراض دولت فقط از طریق انتشار اوراق بدهی انجام میشود. طبیعتاً در صورتی که دولت با کسری بودجه مواجه نباشد یا مازاد بودجه داشته باشد، نیازی هم به استقراض ندارد. پس آنچه باعث نگرانی میشود خود کسری بودجه است، نه تامین آن از طریق اوراق بدهی.
با فرض اینکه دولت کسری بودجه دارد، به جز انتشار اوراق چند راهکار دیگر برای تامین آن قابل طرح است:
دولت میتواند بخشی از مخارج خود را پرداخت نکند؛ برای مثال چند ماه حقوق کارمندان را کاهش دهد، نپردازد یا به تعویق بیندازد. طبیعتاً این روشِ درست و قابل اجرایی نیست، هرچند بعضی کشورها ناچار به انجام آن شدهاند که در قالب بودجه ریاضتی انجام میشود. دولت میتواند دستمزد پیمانکاران طرحهای عمرانی را پرداخت نکند. این کار یا به تعطیلی طرحها منجر میشود و یا در قالب بدهی به سالهای آینده موکول میشود. مشکل این نوع بدهی عدم شفافیت است؛ دولت بدهکار میشود ولی کسی از مقدار و نرخ سود آن باخبر نیست. دولت میتواند برخی تعهدات خود به سازمانهای مختلف از جمله تامین اجتماعی را پرداخت نکند. این راهکار هم علاوه بر ایجاد مشکل برای سازمانهای مذکور، خود نوعی افزایش بدهی است که در دفاتر سازمانها ثبت میشود و هر ساله سودی هم به آن تعلق میگیرد. یعنی باز هم مشکل عدم شفافیت برقرار است. دولت میتواند از بانکها استقراض کند، خصوصاً وقتی بخش بزرگی از شبکه بانکی تحت مدیریت دولتی قرار دارد. مشابه مورد قبل، این کار نیز برای بانکها مشکلآفرین است. اگرچه به علت شفافیت صورتهای مالی اغلب بانکها، این نوع از بدهی دولت قابل مشاهده است، اما به هر حال به آن سود تعلق گرفته و در آینده باید بازپرداخت شود. دولت میتواند مستقیماً به بانک مرکزی دستبرد بزند. این روش بدترین راهکار برای تامین کسری بودجه است، به طوری که بیدرنگ و به طور معادل سبب ایجاد تورم میشود.بنابراین تمام راهکارهای ممکن برای تامین کسری بودجه غیر از انتشار اوراق، نهتنها ماهیت «تعویق مشکل به آینده» را دارند، بلکه پیامدهای نامطلوب دیگری نیز ایجاد میکنند. در واقع نفس کسری بودجه «آینده فروشی» است، چون هر چقدر در حال حاضر بیشتر از درآمد خود خرج کنیم، ناچاریم در آینده آن را جبران کنیم.
همانطور که ذکر شد، تقریباً تمام کشورهای دنیا، اگرچه در اغلب زمانها با کسری بودجه مواجه هستند، اما کسری را فقط از طریق انتشار اوراق بدهی تامین مینمایند. این روش بهترین راه برای موکول کردن مشکل به آینده است. نکتهای که بسیاری از کشورها رعایت میکنند، کنترل میزان کسری بودجه است؛ به طوری که بدهی دولت در وضعیت پایداری باقی بماند. اما مشکل تاریخی اقتصاد ایران، عدم کنترل کسری بودجه است که در نهایت به شکل تورم مزمن باعث فلاکت اقتصاد میشود. تا هنگامی که ناترازی دخل و خرج دولت مهار نشود، نمیتوان انتظار ایجاد ثبات و انجام اصلاحات اقتصادی و سیاسی را داشت.
* کارشناس اقتصادی
**کارشناس اقتصادی
پربیننده ترین سقف و کف حقوق کارمندان دولت (سال ۱۴۰۰) مصوبه افزایش ضریب حقوق کارکنان ابلاغ شد خبر خوب درباره حقوق فروردین بازنشستگان ۵ خبر مهم اقتصادی ۱۴۰۰/۱/۳۰ حقوق بازنشستگان کفاف هزینه زندگی آنها را میدهد؟منبع: اقتصاد آنلاین
کلیدواژه: اوراق بدهی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.eghtesadonline.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «اقتصاد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۶۵۰۶۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رئیسی: بانک هایی که مقررات را رعایت نکنند منحل خواهند شد/مطلقا به فساد و مفسد رحم نمیکنیم/دستورات رئیسی برای رفع مشکلات درمانی، آموزشی و بافت فرسوده در جنوب غرب تهران
تابناک _ رئیس جمهور تاکید کرد: وعدههای خود را از یاد نمیبریم این دولت بنا دارد که صادق الوعد باشد، به همه مسئولان اعلام کرده ام که مطلقا به فساد و مفسد رحم نخواهد شد و در این زمینه اقداماتی را هم انجام داده ایم.
سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در جمع مردم جنوب غرب تهران با اشاره به ساخت دو میلیونو ۴۰۰ هزار مسکن تصریح کرد: اگر سالی یکمیلیون مسکن در ادوار قبل ایجاد میشد امروز با مشکل مسکن در استان ها مواجه نبودیم ولی این اتفاق رقم نخورد.طبق قانون و نیاز کشور اگر یک میلیون مسکن در سال ایجاد شود، نیاز ها در این زمینه برطرف میشود.
رئیس جمهور بیان کرد: میزان اراضی که در دولت سیزدهم به محدوده شهری در سراسر کشور متصل کردیم با گذشته قابل قیاس نیست.دومیلیونو ۴۰۰ هزار مسکن در حال ساخت است و شبانه روز وزارتخانه ها و دستگاه ها در این زمینه مشغول فعالیت هستند.
دولت از هدفگذاری ایجاد اشتغال به هیچ وجه عقب نیست
رییس جمهور خاطر نشان کرد: رفع تنش آبی ۱۰ هزار روستا از ضرورتهایی است که آغاز شده و نیمی از میزانی که هدف گذاری شده انجام شده است.در تهران خاموشیهای زیادی داشتیم و در مجموع ۲۲ هزار مگاوات کسری و ناترازی برق داشتیم امروز در خدمت شما خانواده معظم و معزز شهیدان این منطقه عرض میکنم که با تولید برق ۸۰۰۰ مگاوات ناترازی رفع شده است و مابقی نیز به سرعت در حال پیگیری است.
وی بیان کرد: از مشکلات این منطقه و بسیاری از مناطق و جوانان تهران، مشهد و سایر نقاط کشور بیکاری بود در برنامهریزی دولت اعلام کردیم که هر سال باید یک میلیون شغل ایجاد شود اگر پیش از این ایجاد میشد در حال حاضر با این مشکل مواجه نبودیم.
رئیس جمهور با بیان اینکه از وعده ایجاد اشتغال به هیچ عنوان عقب نیستیم، اظهار کرد: در بسیاری از استانها آمار بیکاری کاهش جدی را نشان میدهد و بعضاً به ۵ درصد رسیده است.حتماً میتوان با اتکا به داشتههای کشور کاری کرد که خانوادههای عزیز ما دغدغه بیکاری فرزندان خود را نداشته باشند.
هرآنچه به نفع مردم باشد انجام میدهیم
رئیس جمهور در جمع مردم جنوب غرب تهران بیان کرد:اینطور نیست که ندانم در زندگیمردم چه میگذرد قبل از اینکه به جمع شما بیایم برای حل مسائل تشکیل جلسه دادیم و مسائل بهداشتی که از موضوعات این منطقه است برایش زمانبندی شد تا مشکلات مرتفع شود. بافت فرسوده از دیگر نکاتی بود که مطرح شد و باید بسته تشویقی در این زمینه قرار داد.
وی گفت:دولت از کنارچاله ها نمیگذرد مگر اینکه برای آنها چاره اندیشی کند. هرآنچه به نفع مردم باشد انجام میدهیم.
همانطور که وعده دادیم، مطلقا به فساد و مفسد رحم نمیکنیم
رئیسجمهور بیان کرد:بنای بنده طلبه خدمتگزار صداقت با مردم است آنچه را تشخیص میدهیم اگر در جایی به هر دلیلی نشد، در کنار کارهای انجام شده، آن را نیز به مردم اعلام خواهیم کرد.
رییسی تاکید کرد: ما وعدههای خود را از یاد نمیبریم این دولت بنا دارد که صادق الوعد باشد، بدانید و آگاه باشید که به همه مسئولان اعلام کردهام، نه فقط اعلام بلکه اقدام کردهام که مطلقا به فساد و مفسد رحم نخواهد شد.بدانید در این دولت همانطور که بارها اعلام کردیم در تمام استانها در تمام شوراهای اداری، ما مخالف هرگونه رابطه ناسالم، تبعیض، پارتیبازی و رشوه در تمام ادارات و سازمانهای کشور هستیم.
بانک هایی که مقررات را رعایت نکنند منحل خواهند شد
رئیسی بیان کرد: موسسات بانکی که اضافه برداشت از بانکدارند موجب تورممی شوند، در سال گذشته سه موسسه متخلف را بدلیل رعایت نکردن مقررات منحل کردیم. بانک هایی که مقررات را رعایت نکنند حتما منحل خواهند شد.
وی تاکید کرد: تمام توان دولت این است که با استفاده از ظرفیت هایی که در کشور وجود دارد نسبت به وضعیت اقتصادی اقداماتی انجام دهد تا شرایط اقتصادی برای زندگی مردم بهبود بخشیده شود.
رییس جمهور خاطر نشان کرد: نمی خواهم به گذشته نگاه کنم که چه کردند و نمی خواهم بگویم دولت چه چیزی را تحویل گرفت چون این روش را در این جمع باصفای شما مردم نمی پسندم که بگویم اما در جلسات کارشناسی ممکن است بگوییم که چه وضعیتی تحویل شد و ما کجا بودیم.شهریور ۱۴۰۰ که دولت آغاز شد با کسری بودجه مواجه بودیم یکی از نگرانی های مردم تورم است که نگرانی درستی است و باید تورم را کاهشی کنیم.
وی تصریح کرد: با کمک مردم و فعالان اقتصادی در حال حاضر تورم کاهشی شده اما بدانیم عامل تورم چیست؟ چون برخی موارد معلول است و باید علت را بررسی کرد و از بین برد.یکی از علت های تورم کسری بودجه است به این معنا که دولت بیش از توان و درآمد، هزینه داشته باشد و هزینه بر دولت بار کنیم که فشار آن بر مردم می آید.
رییس جمهور گفت:دولت سیزدهم تلاش کرد اولا کسری بودجه باقی مانده از دولت قبل که قریب به ۴۸۰ هزار میلیارد تومان را بتواند به نحوی پشت سر بگذارد که روی زندگی مردم فشار نیاید.تنها راه آن افزایش تولید بود که با ایجاد درآمد، مسأله را حل کنیم وگرنه اگر قرار بود از بانک مرکزی استقراض شود یا پول چاپ کنیم، باز هم فشار نهایی بر مردم تحمیل می شد.نتیجه این شد که ۱۴۰۰ را پشت سر گذاشتیم و کسری بودجه با تولید و ایجاد درآمد حل شد.در ۱۴۰۱ تلاش شد که منابع و مصارف ما همخوانی داشه باشد که کار جدیدی بود.
وی خطاب به نمایندگان بیان کرد: بارها از دوستان مجلس خواسته ایم که به لایحه بودجه ای که به مجلس داده می شود، هزینه جدید افزوده نشود و هزینه ها را کاهش دهند نه افزایش.اول باید به منابعمان نگاه کنیم چه چه میزان پول داریم بعد به مصارفمان بنگریم که چه قدر هزینه داریم.همیشه قرارمان این بود که در لایحه بودجه ای که ما تنظیم می کنیم کسری بودجه که به بیان رهبر انقلاب ام الخبائث است و مشکلات را ایجاد می کند، نباشد.
بنای ما تعامل با کشورهایی است که می خواهند با جمهوری اسلامی روابط سالم و سازنده داشته باشند
رئیس جمهور گفت:بنای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران مقاومت و ایستادگی در برابر همه دشمنان است.به مردم پاکستان به نمایندگی از شما مردم گفتم که پیام ما به دشمنان ایستادگی ومقاومت است.همچنین پیامما برای دوستانمان همبستگی و پیوند اخوت است، بارها اعلامکردیم هرکس در دنیا دست به طرف ما دراز کند با محبت دستای اورا میفشاریم و بنای ما تعامل و همکاری با همه کشورهایی است که می خواهند با جمهوری اسلامی روابط سالم و سازنده داشته باشند.
رفتار با دانشجویان چهره واقعی آمریکا را به جهان نشان داد
رئیسی افزود:غزه تابلویی در جلوی چشمجهان ترسیم کرده که در آن نورانیت، ایستادگی و مقاومت و جانفشانی در راه خدا به تصویر کشید همچنین کودککشی ونسل کشی وجنایت علیه بشریت هم در غزه به نمایش گذاشته شد. اینها جنایتکاران در تاریخ و بزرگترین ناقضان حقوق انسان هستند.
وی گفت: مگر تا دیروز نمیگفتند به دانش و دانشگاه احترام میگذاریم دیدیم که چگونه پلیس به مراکز دانشگاهی حمله کرد و دانشجویانی که از غزه و فلسطین حمایت کردند را مورد آزار و اذیت قرار دادند. رفتار با دانشجویان چهره واقعی آمریکا را به جهان نشان داد.
دستورات رئیسی برای رفع مشکلات درمانی، آموزشی و بافت فرسوده در جنوب غرب تهران
رئیس جمهور با حضور در بخشهایی از مناطق ۱۷ و ۱۸ تهران و استماع مشکلات اولویتدار این منطقه در زمینههای درمانی، آموزشی و بافت فرسوده در جلسه پیگیری موضوعات ویژه، دستوراتی را برای رفع هر چه سریعتر این مشکلات صادر کرد.
سید ابراهیم رئیسی بعد از ظهر پنجشنبه ششم اردیبهشت ماه در راستای سفرهای استانی و در اولین برنامه از سلسله بازدیدها از محلات تهران و پیگیری مشکلات مردم، پس از بازدید از بخشهایی از مناطق ۱۷ و ۱۸ در جنوب غرب پایتخت، در جلسه پیگیری موضوعات ویژه این دو منطقه در مسجد ابوذر، واقع در محله فلاح حضور یافت و پس از شنیدن گزارش مسائل و مشکلات اولویتدار مردم این مناطق، دستوراتی جهت تسریع در رفع این مشکلات صادر کرد.
در این جلسه که معاون اجرایی رئیس جمهور، وزاری بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، راه و شهرسازی، آموزش و پرورش، استاندار، شهردار و رئیس شورای شهر تهران نیز حضور داشتند، ابتدا موضوع کمبود فضاهای بهداشتی و درمانی و همچنین توسعه و تجهیز چهار بیمارستان موجود در این مناطق مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
رئیسی پس از شنیدن گزارشات معاون اجرایی رئیسجمهور، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و استاندار تهران، مقرر کرد موضوع تامین مالی فاز۱ طرح توسعه بیمارستان شهدای یافتآباد در اسرع وقت از سوی وزارت بهداشت تامین و این بیمارستان تا دهه فجر امسال به بهرهبرداری برسد.
همچنین جهت تامین زمین مورد نیاز برای توسعه بیمارستان ضیائیان مقرر شد شهردار تهران طی جلسهای با وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، موضوع استفاده از زمینهای متعلق به این وزارتخانه را بررسی و پس از احصا راهکار، نتیجه را جهت تصویب به دولت ارائه کنند.
همچنین با دستور رئیس جمهور در این جلسه مقرر شد مشکل تجهیز بیمارستانهای این دو منطقه با همکاری وزارت بهداشت و بهرهگیری از ظرفیت خیرین این حوزه در اسرع وقت رفع شود.
مشکل کمبود سرانه آموزشی در مناطق ۱۷ و ۱۸ تهران از دیگر موضوعات ویژه و اولویتدار این مناطق بود که در این جلسه در حضور رئیس جمهور مورد بحث و بررسی قرار گرفت و در نهایت با دستور رئیس جمهور و ناظر به نیاز مبرم مردم این مناطق به فضاهای آموزشی مقرر شد در مرحله اول در هر منطقه ۳ تا ۵ مدرسه به فوریت احداث شود.
همچنین بنا به تاکید رئیس جمهور و در راستای ایجاد نشاط اجتماعی بیشتر، به ویژه در میان نسل جوان مقرر شد در هر یک از این مناطق دو مجموعه ورزشی احداث شود.
رئیسی از وزیر آموزش و پرورش نیز خواست به منظور اجرای عدالت آموزشی برای کاهش هر چه بیشتر مدارس دو شیفته در این مناطق در اسرع وقت برنامهریزی و اقدام کند.
سومین موضوع ویژه و اولویتدار مناطق ۱۷ و ۱۸ تهران نیز موضوع بافت فرسوده در این مناطق بود که رئیس جمهور پس از شنیدن گزارش معاون اجرایی، وزیر راه و شهرسازی، شهردار و استاندار تهران، با تاکید بر اهمیت نقش مشارکت مردمی در حل این مشکل، از مسئولان مربوطه خواست با بررسی راهکارهای قانونی، بسته تشویقی شامل مجموعهای از مشوقها و تسهیلات حمایتی دولت برای بازسازی بافت فرسوده توسط مردم را تهیه و تدوین و در این مناطق به شکل عمومی اطلاعرسانی کنند.