به نقل از «قدس آنلاین»

۵۰۰ سال راه پیمودن، برای رسیدن به حرم

تاریخ انتشار: ۴ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۶۸۸۳۵۶

در این عالم، هر چیزی سرگذشتی دارد؛ روایتی یا نقلی که می‌تواند سابقه آن را معلوم کند. بعضی از ما دوست داریم بدانیم که چند نسل پیش‌تر، چه اتفاقی در خانواده ما افتاده ‌است یا اینکه آیا در بین اجدادمان، فردی با افتخارات و سابقه درخشان وجود دارد یا نه؟ این رفتار، البته اگر از سر فخرفروشی و زیاده‌خواهی نباشد، رویکرد مثبتی است و تأثیر مثبتی بر زندگی و آینده انسان می‌گذارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

البته قصد ندارم در این شماره از رواق، بحث سوابق خانواده‌های اصیل ساکن در مشهد را پیش بکشم، چون نه جای آن اینجاست و نه در یک نوشتار نسبتاً کوتاه، جمع می‌شود. این بار می‌خواهم برایتان از یک یادگاری بسیار نفیس سخن بگویم که در موزه قرآن آستان‌قدس رضوی نگهداری می‌شود و خیلی از مردم، حتی مراجعانی که با متانت از مقابلش عبور می‌کنند و از دیدن زیبایی‌اش دچار حیرت می‌شوند، نمی‌دانند در پس این زیبایی و دلربایی، چه تاریخ جذاب و خواندنی‌ای نهفته است. صحبت ما درباره یک قرآن قدیمی است؛ می‌دانم که ممکن است بگویید قبلاً یک بار در این باره صحبت کردی! اما اگر کمی صبر کنید و دل به نوشته من بدهید، متوجه خواهید شد که نقل این ماجرا، در آن نوشتار ممکن نبود و باید قصه تاریخی این قرآن خاص را در یک نوشتار مستقل برایتان نقل می‌کردم؛ قصه بزرگ‌ترین قرآن جهان اسلام را که در قرن نُهُم هجری قمری نوشته و تزئین شد و امروزه، بخش مهمی از آن، میهمان موزه قرآن آستان‌قدس رضوی و در زمره اشیای بسیار نفیس آن قرار دارد؛ قرآنی که برای رسیدن به مشهد و ورود به حرم مطهر، راهی طولانی را طی کرده و با گذر از پیچ‌وخم‌های عجیب و غریب، خودش را به مضجع شریف رضوی رسانده ‌است؛ صحبت امروز من در رواق، حکایت قرآن بایسنقری است.

بایسنقر نوشت یا ننوشت؟!

ممکن است برخی از شما عزیزان، بایسنقرمیرزا را بشناسید؛ پسر هنرمند شاهرخ و نوه تیمور گورکانی؛ مردی صاحب ذوق که علاقه عجیبی به هنر خطاطی داشت و نوشته‌های بسیار زیبای گنبد مسجد گوهرشاد را یادگار هنر او می‌دانند. این شهرت، موجب شده ‌است هر اثر هنری کشف‌شده از دوره تیموری، به بایسنقر منسوب شود، از جمله همین قرآن نفیس و به واقع، بزرگ‌ترین قرآن جهان اسلام را که امثال فریزر انگلیسی، اعتمادالسلطنه و حکیم‌الممالک آن را به شاهزاده تیموری منسوب کرده‌اند. با این حال، بررسی‌های تاریخی در مورد این قرآن ۱۴۴ در ۲۰۷ سانتیمتری، چندان ادعای نگارش آن توسط بایسنقر را تأیید نمی‌کند. قاضی احمد منشی قمی در کتاب «گلستان هنر» ، می‌نویسد تیمور گورکانی ضمن فتوحاتی که در اقصی‌نقاط جهان داشت، هنرمندان را به سمرقند، پایتخت خود می‌فرستاد تا این شهر را به بزرگ‌ترین شهر جهان تبدیل کند. یکی از این هنرمندان، فردی به نام «اقطع» بود که احتمالاً در حملات تیمور، دست راستش را قطع کرده‌ بودند و او، فقط یک دست برای نگارش داشت؛ اما با همان، کارهای خارق‌العاده می‌کرد. منشی قمی می‌نویسد:«اقطع، قرآن کوچکی نوشته ‌بود که در زیر نگین انگشتر جا می‌گرفت و همچنین مصحف دیگری در غایت بزرگی چنانچه هر سطری از آن یک‌ذرع بلکه بیشتر بود به رشته تحریر درآورد». برهمین اساس، گروهی معتقدند قرآن توسط «اقطع» نوشته شد. اما قصه نگارش این قرآن نفیس همین‌جا تمام نمی‌شود؛ استاد محیط طباطبایی روایتی از غیاث‌الدین جمشید کاشانی، ریاضیدان و ستاره‌شناس نامدار ایرانی نقل کرده ‌است که براساس آن، این قرآن را در دوره اُلُغ‌بیگ، پسر شاهرخ تیموری و به مناسبت اتمام ساخت رصدخانه سمرقند، به رشته تحریر درآوردند و احتمالاً «اقطع» باید یکی از نویسندگان قرآن باشد. گواه این مدعا، رحل بسیار بزرگ سنگی‌ای است که امروزه در حیاط مسجد جامع سمرقند نگهداری می‌شود و در کتیبه روی آن، نام اُلُغ‌بیگ به چشم می‌خورد؛ رحلی که برای همین قرآن طراحی و ساخته شده و اندازه آن با اندازه قرآن بزرگ موزه آستان‌قدس، یکی است. بنابراین سال نگارش قرآن نفیس را باید حدود سال ۸۰۰ش. بدانیم و نویسنده آن هرکه بوده است، به احتمال زیاد بایسنقر نیست.

در مسیر توس

اما اینکه قرآن بایسنقری چگونه سر از خزانه آستان‌قدس رضوی درآورد، حکایت جالبی دارد. ظاهراً این قرآن نفیس در جریان پیروزی‌های نادرشاه در منطقه فرارودان به دست او و سپاهیانش افتاد. اما قراین و شواهد تاریخی نشان می‌دهد که ورق‌های قرآن میان تعدادی از سرداران و شاید سربازان نادر تقسیم و بخش مهمی از آن، حدود ۶۰ برگ، به امامزاده ابراهیم در شهرکهنه قوچان منتقل و در آنجا نگهداری شد. جیمز بیلی فریزر، جهانگرد انگلیسی که در سال ۱۲۰۰ش. به ایران آمده ‌است در این‌باره می‌نویسد: «سربازان نادرشاه این قرآن را تکه‌تکه و هر یک سهمی از آن انتخاب کردند تا حمل آن آسان باشد و به عنوان نشانه پیروزی به شهرشان بردند. میرگناه خان، پسر ایلخان قوچان، تقریباً ۶۰ برگ از این اوراق را گرفته و در امامزاده حفظ کرده است. آن‌ها را در قفسه‌ای گذاشته بودند که کاملاً مورد غفلت واقع شده و گرد و خاک آن‌ها را پوشانده بود. این اوراق را به کمک کاغذ سیمدار ضخیم دسته‌بندی کرده بودند ... وقتی آن‌ها را بازکردند، ۱۰ تا ۱۲ فوت طول و ۷ تا ۸ فوت عرض داشت.» ناصرالدین‌شاه در سفرنامه خراسانش، به وجود این قرآن نفیس در امامزاده ابراهیم قوچان عتیق اشاره می‌کند. البته نقلی دیگر هم در این باره وجود دارد که می‌گوید، قرآن نفیس در اختیار نادرشاه بود و پس از کشته شدن وی در فتح‌آباد قوچان، چنین اتفاقی برایش افتاد. براساس این گزارش، مورخان معتقدند نادرشاه قرآن را با خود به جنگ‌ها می‌برد و پیشاپیش سپاه حرکت می‌داد. با این حال، باید در پذیرش این گفته احتیاط کرد.

ورود به حرم مطهر

به نظر می‌رسد تعدادی از صفحات این قرآن در قرن سیزدهم هجری، وقف بارگاه منور رضوی شد و در خزانه آستان‌قدس وجود داشت. اوایل دهه ۱۳۰۱ش.

با دستور فرمانده وقت لشکر خراسان، قرآن نفیس که بر اثر گذر زمان و نگهداری نامناسب، بخش‌هایی از آن نیاز به مرمت داشت را به مشهد منتقل کردند و به خزانه آستان‌قدس رضوی سپردند؛ به این ترتیب، بزرگ‌ترین قرآن جهان پس از گذراندن اتفاقاتی گوناگون و عجیب طی۵۰۰ سال، به حرم رضوی رسید و میهمان دائمی موزه آستان‌قدس شد.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: قرآن کریم حرم مطهر رضوی آستان قدس رضوی آستان قدس رضوی قرآن نفیس بزرگ ترین

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۶۸۸۳۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

استقبال از پرچم حرم رضوی با حضور ایرانیان مقیم مالزی

 

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز خراسان رضوی؛ مراسم وفات حضرت عبدالعظیم حسنی(ره) و استقبال از پرچم متبرک آستان مقدس حضرت علی بن موسی الرضا (ع) شامگاه سه شنبه (۴ اردیبهشت) بعد از نماز مغرب و عشا با حضور هیات اعزامی آستان قدس رضوی و ایرانیان دوستدار اهل بیت (ع) در محل رایزنی کشورمان در کوالالامپور برگزار شد.

حبیب رضا ارزانی رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در مالزی، در این مراسم گفت: عشق به اهل بیت (ع) خصوصا امام رضا(ع) همواره در قلب ایرانیان موج زده است؛ امام رضا (ع) می‌فرمایند النّاسَ لَو عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لَاتَّبَعُونا؛ یعنی اگر مردم زیبایی‌های سخنان ما را می‌شناختند، بی شک از ما پیروی می‌کردند.

ارزانی عنوان کرد: استقبال از پرچم متبرک آستان علی بن موسی الرضا(ع) جلوه ای از ارادت شیعیان به خاندان عصمت و طهارت (ع) است و این ارادت از هویت دینی و مذهبی ما نشأت گرفته است.

وی عنوان کرد: هیات اعزامی آستان قدس رضوی در پی سفر جمعی از اندیشمندان و فعالان فرهنگی بنیاد رستو به ایران و دیدار با برخی از مدیران آستان قدس رضوی به مالزی سفر کرده اند که تبادل تجربیات مشترک در زمینه های قرآنی، چاپ کتاب قرآن مشترک، آموزش‌های هنر اسلامی و مرمت نسخ خطی و همچنین چاپ کتب مشترک در خصوص فلسطین از اهداف این سفر است.

حجت‌الاسلام سید جلال حسینی، رئیس سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نیز خدمت به بارگاه مطهر رضوی را توفیق بی‌مانند دانست و گفت: خدمت به خاندان اهل بیت (ع) عزت آفرین است.

وی با اشاره به اینکه وجود حرم امام رضا (ع) در ایران بزرگترین ظرفیت معنوی، معرفتی، فرهنگی و ایمانی است، گفت: ظرفیت معنوی و فرهنگی که در حرم رضوی وجود دارد موجب شده تا زائرانی که جهت زیارت به حرم مشرف می‌شوند، این نقطه را شروع تحول فردی خود قرار دهند.

در ادامه این برنامه قرائت دعای توسل و مداحی توسط حسین تفرشی در محل رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد.

بازدید از موزه شهر ملاکا، دیدار با مدیران بنیاد نشر و کتابت قرآنی رستو و بازدید از این مجموعه، بازدید از مرکز هنرهای اسلامی مالزی، بازدید از کالج اسلامی الصوفا و دیدار با تامان داتو احمد رازلی و پاسداشت وفات حضرت عبدالعظیم الحسنی(ره) از برنامه های این هیات به مالزی بوده است.

دیدار و گفت و گو با ولی الله محمدی سفیر جمهوری اسلامی در مالزی با حضور میهمانانی از بنیاد رستو، اهدای فرش منقش به تصویر داتوک عبداللطیف از سوی رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی در مالزی و بازدید از مجموعه کتابخانه و نمایشگاه علمی تمدنی الحمرا ایستک در کوالالامپور از برنامه های هیات اعزامی آستان قدس رضوی در روز چهارشنبه(5 اردیبهشت) است.

در بازدید از بنیاد قرآنی رستو و دیدار با پروفسورعبداللطیف رئیس بنیاد رستو قرآن ویژه مردم فلسطین که صرفا به منظور حمایت از مردم مظلوم و ستمدیده غزه به چاپ رسیده است به این هیات اهدا شد.