برنامه راهبردی شهری در پیچ و خم تدوین و پیاده‌سازی
تاریخ انتشار: ۶ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۷۰۹۳۴۰
کشور ایران دارای بیش از ۶۰ سال سابقه رسمی برنامه ریزی است، برنامه ریزی در خلال این مدت به تبعیت از شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور همواره با تغییرات و دگرگونی‌های فراوانی همراه و فراز و فرودهای بسیاری را شاهد بوده است.
به گزارش خبرنگار ایمنا، تهیه طرح‌های جامع و تفصیلی به منظور برنامه ریزی برای شهرها از جمله نخستین رویکردهایی بود که در تمامی جهان و از جمله ایران مورد توجه قرار گرفت، اما ناکارآمدی این طرح‌ها در برخورد با شرایط متحول مناطق شهری در دهه‌های گذشته، انتقادات صاحب نظران مسائل شهری را برانگیخت و زمینه را جهت گسترش و توسعه دیدگاه سیستمی در برنامه ریزی شهری فراهم کرد که حاصل آن ظهور الگوی جدید و پویای در برنامه ریزی شهری با عنوان برنامه ریزی شهری راهبردی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
شهرهای پیشرو در امر برنامه ریزی شهری، سال‌ها است که از این رویکرد در تهیه برنامه برای شهرهای خود استفاده می‌کنند. مزیت‌های رویکرد برنامه ریزی راهبردی، به خصوص ویژگی‌های منحصر به فرد آن در ایجاد یک فرایند ساده و پویا برای استفاده نهادها، ارگان‌ها و سازمان‌های درگیر با مدیریت شهرها، سبب شده که در کشور ایران نیز این رویکرد به شدت مورد استقبال متولیان مدیریت شهر قرار گیرد، اما متأسفانه به رغم این سابقه نسبتاً طولانی، نتایج تدوین و اجرای برنامه‌های راهبردی در شهرهای کشور علی رغم برتری نسبت به پیاده سازی طرح‌های جامع، نتایج مثبت قابل توجهی را به ارمغان نیاورده است.
شیوه تدوین و اجرای بسیاری از برنامه‌ها در حوزه شهر و مدیریت شهری«سمیه احمدی نژاد» دکترای برنامه‌ریزی شهری در این باره به ایمنا می‌گوید: شیوه تدوین و اجرای بسیاری از برنامه‌ها در حوزه شهر و مدیریت شهری به ویژه در کشور ما نشان می‌دهد در بیشتر موارد برنامه‌هایی به انجام رسیده یا در حال انجام است که صرفاً در لفظ راهبردی بوده و در عمل نتوانسته چندان موفقیت‌آمیز باشد، به نظر می‌رسد نظام برنامه ریزی شهری هنوز از جنبه نگرش و درک ماهیت برنامه راهبردی و چه از جنبه اجرایی ظرفیت پیاده سازی در شهرهای کشور را نیافته است.
وی با اشاره به هدف بررسی و چالش‌های تدوین برنامه راهبردی در شهرهای کشور با تمرکز بر نقش شهرداری‌ها در تهیه طرح‌های توسعه‌ای تدوین شده، اظهار می‌کند: تا حدود دهه ۱۹۶۰ معمولاً چنین تصور می‌شد که شهر و مسائل آن مثل هر پدیده دیگری به کمک تعقل و علوم مختلف قابل شناخت و در نتیجه قابل نظارت و هدایت است و فقط باید از علوم و فنون مختلف در این راه کمک گرفت؛ اما تجارب و تحولات بعدی، تردیدهای جدی در نحوه نگرش به شهر و برنامه ریزی در آن به وجود آورد.
این کارشناس ادامه می‌دهد: در این موضوع معلوم شد که اولاً ماهیت شهرها بسیار پیچیده‌تر از آن است که گمان می‌رفت، دوم اینکه امکانات شناخت و مداخله ما در روند تحولات شهرها بسیار محدود بوده و دیگر اینکه میزان و نوع مداخله در ساختار و عملکرد شهرها امری بسیار حساس است و احتمالاً با عوارض پیش بینی نشده همراه خواهد بود.
وی تصریح می‌کند: در نتیجه این تحولات و تغییر دیدگاه‌ها نسبت به شهر و انتقادات وارد بر طرح‌های جامع و تفصیلی الگوی جدیدی مبتنی بر نگرش سیستمی در برنامه ریزی شهری مطرح شد.
احمدی نژاد می‌افزاید: به طور کلی در برنامه ریزی سیستمی اعتقاد بر این است که شناخت همه جانبه شهر از طریق تمام اجزا و زیر سیستم‌های تشکیل دهنده آن امکان پذیر نیست، بلکه شهر و مسائل آن به عنوان یک کل، چیزی فراتر از اجزای خود دارد، بر اساس تئوری سیستم‌ها، کوتاه‌ترین راه شناخت یک سیستم پیچیده انسانی مانند شهر، شناخت ساختارها و نظام‌های حاکم بر آن سیستم بوده و تنها از این طریق است که کنترل آن امکان پذیر می‌شود، نگرش سیستمی در برنامه ریزی، خود ساخت مایه نوع دیگری از برنامه ریزی با نام برنامه ریزی راهبردی قرار گرفت.
برنامه‌ریزی راهبردی یکی از شیوه‌های برنامه ریزی و رویکرد نوینوی خاطرنشان می‌کند: برنامه‌ریزی راهبردی یکی از شیوه‌های متعدد برنامه ریزی و رویکرد نوینی در مدیریت شهری است که بر ترسیم چشم‌انداز، تدوین اهداف پیشرفت و توسعه، رویارویی همه جانبه با مسائل اساسی شهر، استفاده بهینه و اثربخش از منابع کمیاب (حفاظت و اعتلای کیفیت محیط) و دستیابی به نتایج مناسب برای عموم (تأکید بر اجرا و مشارکت) استوار است و جهت توسعه یک شهر را با استفاده از وضع موجود آن و تحلیل عوامل محیطی مشخص می‌کند، برنامه ریزی راهبردی سازمان را ملزم می‌کند دوباره آنچه انجام خواهد داد و یا آنچه انجام نخواهد دارد دست به انتخاب بزند.
احمدی نژاد ادامه می‌دهد: مفاهیم مربوط به مدیریت و برنامه ریزی راهبردی چند سالی است که در فضای مدیریتی کشور مطرح شده تا حدی که در دهه‌های اخیر مقوله تدوین و اجرای برنامه‌های راهبردی یکی از بحث برانگیزترین مباحث مدیریتی شده است و تعداد قابل توجهی از سازمان‌ها و ارگان‌های دخیل در مدیریت شهری از جمله بسیاری از شهرداری‌های کشور سعی کرده‌اند تا با استفاده از رویکرد راهبردی به تدوین برنامه‌های توسعه شهری خود اقدام کنند.
وی تاکید می‌کند: البته مرور اجمالی این طرح‌ها گویای آن است که این برنامه‌ها در لفظ راهبردی بوده و از محتوای تفکر راهبردی بی بهره است، از آنجا که با شناخت و رفع عوامل مؤثر در شکست یک برنامه می‌توان به اجرای درست آن می‌توان امیدوار بود.
کد خبر 489355منبع: ایمنا
کلیدواژه: شهرهاي ايران شهر برنامه ریزی شهری مدیریت شهری برنامه راهبردی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق برنامه ریزی راهبردی برنامه ریزی شهری برنامه ریزی تدوین و اجرای مدیریت شهری مدیریت شهر برنامه ها طرح ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۷۰۹۳۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سند مقدماتی پیوست رسانهای و گفتمان‌سازی شعار سال تدوین شد
به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، نشست اجرای پیوست رسانهای و گفتمان‌سازی شعار سال «جهش تولید با مشارکت مردم» با حضور اساتید اقتصاد، مدیران رسانه‌ها و انسان رسانه‌های اقتصادی به همت ستاد رسانه مرکز ملی فضای مجازی برگزار شد. در این نشست چگونگی پرداختن به شعار سال توسط رسانه‌ها به عنوان یک مطالبه مردمی بررسی راهکارهای تحقق این شعار به عمل و پیوست رسانهای برای ایجاد وحدت رسانهای برای آن مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
نباید شعار جهش تولید را تنها معطوف به دولت بدانیم
در این نشست حمیدرضا زندی جانشین رئیس و دبیر اجرایی ستاد رسانهای فضای مجازی کشور با تاکید بر نامگذاری سال ۱۴۰۳ توسط مقام معظم رهبری به سال «جهش تولید با مشارکت مردم» گفت: این شعار دو بخش اقتصادی و اجتماعی داشته و بر نقش و مشارکت مردم در تحقق این جهش تاکید دارد و برهمین اساس نیاز به بسیج مردمی برای عملیاتی کردن آن هستیم.
وی با بیان اینکه نباید این شعار را معطوف به دولت بدانیم بلکه دولت بخشی از آن اجرای است و بسیاری از مراکز و دستگاه‌ها هستند که فراتر از دولت در ایجاد مشارکت مردم نقش دارند، اظهار داشت: جامعه در برخی موارد به‌دلیل کم‌کاری و عدم تولید محتوا به وضعیت اقتصادی کشور مثبت نگاه نمی‌کند. برای مثال میزان اخبار تعطیلی یک کارخانه با اخبار راه‌اندازی مجدد همان کارخانه فاصله زیادی دارد و در این زمینه نیازمند تحول اساسی، فرهنگی و ریشه‌ای هستیم.
دبیر اجرایی ستاد رسانه ای فضای مجازی کشور با بیان اینکه انتخاب شعار جهش تولید با مشارکت مردم از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی، انتخابی دقیق و راهگشاست، تاکید کرد: حقیقتا توجه جدی به شعار سال و تحقق آن، می تواند بسیاری از مشکلات اقتصادی کشور را هم حل کرده و گره از کار مردم باز کند.
زندی ادامه داد: ستاد رسانه ای فضای مجازی کشور بر همین مبنا و در جهت کمک به تحقق شعار سال، از مدت ها پیش با تشکیل جلسات متعدد، تلاش کرده که پیوست رسانه ای متقن و جامعی را با هدف دخیل کردن مردم عزیز کشور با موضوع تدوین کند که الحمدلله به نتایج بسیار خوبی هم رسیده ایم.
در ادامه حسن خجسته استاد حوزه رسانه و ارتباطات در این نشست، گفت: بدون وجود برنامه در دولت، رسانه‌ها نمی‌توانند در تحقق شعار سال اقدام کنند و حتما باید ایده‌های عملیاتی دولت در این زمینه مبنا قرار بگیرد.
وی با بیان اینکه مطالبه عمومی یکی از راه‌های پیگیری تحقق شعار سال است، اظهار داشت: این مطالبه مردمی از مسئولان حتما می‌تواند یکی از راهکارهای جدی در این زمینه باشد و عزم مسئولان را برای تحقق شعار سال جزم‌تر کند.
حسن نجفی سولاری با اشاره به این که توسعه و تولید ادبیات مشخصی دارند اما در جهش ابهام وجود دارد، گفت: برای تحقق این شعار به پیوست رسانهای نیاز داریم که سه رویکرد تبیینی، آگاهی بخشی و تبلیغ را باید رسانه‌ها داشته باشد و براساس قالب و نوع هر رسانه با این سه رویکرد گفتمان سازی برای شعار سال ایجاد شود.
وی خاطرنشان کرد: اصلی ترین هدفی که رسانه‌ها باید برای تحقق این شعار دنبال کنند، تغییر نگاه دولت و مردم و ایجاد انگیزه است.
پیشنهاد جمع آوری مطالبات قبلی مردم در زمینه جهش تولید
حسین دلیریان سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی در ادامه این نشست با تاکید بر این که نیاز به ایجاد دیدگاه عملیاتی در حوزه رسانه داریم، تصریح کرد: پیوست رسانهای صرفا مربوط به نهادهای دولتی نبوده و در مرحله اول باید برای تمام کشور این پیوست تهیه شود و مطالبه تحقق شعار سال از طریق مردم، برای دولت ایجاد شود.
دلیریان موتور محرک این مطالبه‌گری را نخبگان اقتصادی دانست و تاکید کرد آنها می‌توانند با تعیین افراد و ارایه راهکارها برای برداشتن موانع، مطالبات را برای ایجاد مسئولیت پذیری فردی پیگیری کنند.
وی با بیان اینکه بسیاری از خواسته‌های مردم در زمینه جهش تولید در سال‌های گذشته نیز هنوز محقق نشده، تصریح کرد: باید در ابتدا این مطالبات جمع آوری و در کنار شعار سال پیگیری شود تا اعتماد عمومی در جامعه فراگیر شود.
سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی متذکر شد: شبکه های اجتماعی بستر مناسبی برای پرداختن به این خواسته‌ها در سطح مردم هستند.
در ادامه این نشست حامد فروزان دستیار مردمی سازی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: جهش تولید باید با مشارکت مردم باشد و بخش خصوصی را بخشی از زیست بوم اقتصاد مردمی تلقی کنیم اما همه آن نیست چون مبتنی بر سرمایه است. باید نوع مشارکت در سطوح شراکت، فعالیت، مدیریت و بهره برداری تبیین شود. الگو سازی در کنار اعتماد سازی اتفاق می‌افتد که در حال حاضر الگوهای موفق اقتصاد مردمی وجود دارند. این درحالی است که آگاهی بخشی در این زمینه برای مردم یکی از اصولی است که باید به آن پرداخته شود.
راهکارهای عملیاتی یک پژوهشگر اقتصاد درباره تحقق شعارسال
حجت‌الاسلام سید محمدرضا رضی پژوهشگر حوزه اقتصاد کلان در این نشست با بیان اینکه مردم ما به دلیل ریشه‌های تاریخی به تولید کمتر فکر می‌کنند و به دلیل تعاریف متفاوت از اقتصاد مردمی فهم مشترک برای آن وجود ندارد، گفت: در مباحثی چون مالکیت، حق بهره برداری، عاملیت، مشارکت و مدیریت مهمترین بخش برای هدف گذاری را می‌توان عاملیت و فاعلیت مردم دانست.
وی افزود: تولید یک فعل اقتصادی نیست بلکه یک فعل انسانی است بنابراین مطالبه از دولت غلط است بلکه مردم باید برای تولید پیش قدم باشند.
ارایه راهبردها و راهکارها از زبان نخبگان و خواص، تولید علم و توزیع آن در سکوها، چهره‌سازی از شخصیت‌های انقلابی که در عرصه اقتصادی که مهجور هستند و حرف‌هایی برای استفاده دارند، برنامه‌ریزی برای بازنشر محتوای تاکنون دیده نشده و تولیدات فراوان در رسانه ملی و فضای مجازی، روایت جنگ تمام عیار اقتصادی برای مردم، مطالبه راهکارهای مردمی‌سازی اقتصاد در رسانه ملی از دولت، نیاز به رسانه تخصصی در عرصه اقتصاد مقاومتی و استفاده از زبان طنز و یا ساخت سریال از جمله پیشنهادات مطرح‌شده از سوی این پژوهشگر اقتصاد بود.
مشارکت مردمی مهمترین بخش برای روشن شدن موتور تولید است
در ادامه محمد خوش‌چهره عضو هیئت‌علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران و نماینده سابق مردم در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: آسیب شناسی نظام تصمیم‌گیری، سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و اجرایی در کشور یکی از مشکلات پایه‌ای در عدم درک صحیح مفاهیم مشترک در این حوزه است.
خوش‌چهره با اشاره به اینکه جهش برای حرکت از سکون نیاز به پیش شرط دارد، افزود: مشارکت مردمی مهمترین بخش برای روشن شدن این موتور است و دنیا بر روی سرمایه انسانی که همان علم و دانش است تمرکز کرده است. همچنین سرمایه اجتماعی اصل بعدی است که تعاون و همکاری تبلور آن است.
این اقتصاددان خاطرنشان کرد: در جنگ اقتصادی هدف دشمن مردم است بنابراین باید با درک این مهم، پروژه های ملی با تضمین ملی بودن ایجاد کنیم و این پروژه ها مولد باشند.
وی با اشاره به اهمیت اقتصاد دیجیتال افزود: قطعا فضای مجازی می‌تواند در ارایه خدمات مولد موثر باشد که البته نیاز به زیرساخت و ساختار مناسب و رفع موانع است تا بتوان از همه ظرفیت آن به خوبی استفاده کرد.
در ادامه نیز مهندس لیالی، معاون اجرایی قرارگاه جهاد تبیین وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: جهش تولید زمانی محقق می‌شود که به صورت فرایند به آن پرداخته شود و جای خالی پیوست رسانهای در دولت احساس می شود که باید به کمک این سلسله نشست‌ها و گفتمان‌ها این خلاء پر شود.
حسین عباسی‌فر اقتصاد دان و استاد دانشگاه نیز در ادامه این نشست تصریح کرد: بند ۲اصل ۴۳ قانون اساسی و بند ب سیاست های کلی اصل ۴۴ که بر اصل کار و تولید و مالکیت تاکید دارند، در راستای تحقق شعار امسال است که اگر به آنها به درستی پرداخته شود این شعار محقق خواهد شد.
سازوکار عملی مردمی سازی را مشخص کنیم
در ادامه این نشست که بیش از ۷ ساعت به طول انجامید، محمد عکاف از مدیران رسانهای کشور با بیان اینکه اساسی‌ترین مسئله در شعار سال این است که آن را یک مانیفیست اجرایی و سیاستگذاری بدانیم نه یک شعارِ صرف، گفت: ما تا در رسانه‌ها برای مردم منفعت تولید نکنیم، نمی‌توانیم اثرگذار باشیم. ما می‌توانیم برای جهش تولید، تولید مفهوم کنیم تا بفهمند این شعار برای آنها منفعت دارد.
در ادامه این نشست آقایان ملکی، حسینی و طه رمضانی نیز نظرات خود را درباره چگونگی تدوین پیوست رسانهای شعار سال بیان و بر مقابله جدی با فساد از طریق دولت، جوان سازی نظام اداری و مکلف کردن نظام‌های مرتبط به انجام وظایف خود و برخورد جدی با متخلفان، پرهیز از شعارزدگی، تهیه پیوست رسانهای مناسب و تلاش برای ورود بخش خصوصی و تعاونی به اقتصاد ملی تاکید کردند.
انتهای پیام/
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»