از تخریب مجسمه تکم‌چی تا دیوارنویسی
تاریخ انتشار: ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۷۶۲۷۳۹
ایسنا/آذربایجان شرقی پس از کندن یادگاری بر روی تنه‌ی درختان و نوشتن یادگاری روی آثار تخت جشمید و رساندن حرف دل به معشوق با دیوارنویسی در شهر، این بار وندالیسم به دیوارهای مسجد کبود رسید.
"اقیانوس را به حوز نمی‌دهم" جمله‌ای بی‌محتوا و کاملا در شان یک وندال که بر روی دیوار فیروزه‌ی جهان اسلام با اسپری به یادگار نوشته شده است و تصویر آن چند روزی است که در شبکه‌های مجازی دست به دست می‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
شاید این فرد ناشناس از کاری که انجام داده، پشیمان نباشد و انتشار مکرر تصویر دیوارنویسی سبب رضایت خاطر یک فرد وندال شود؛ - وندال به کسی اطلاق می‌شود که با آگاهی کامل اموال عمومی را تخریب کرده و چهره‌ی شهر را با زیر پا گذاشتن حق شهروندی تخریب کند-.
این اولین باری نیست که شاهد یک حرکت وندالیستی در سطح شهر هستیم و در دل هر اثر تاریخی، نوشته یا کنده‌ای از مسافران و رهگذرانی که هیچ از تاریخ و ارزش یک اثر تاریخی نمی‌دانند، به یادگار مانده است که این بار هم مسجد کبود به عنوان فیروزه‌ی جهان اسلام، قربانی افکار مخرب یک وندالیست شد.
برخی از صاحب نظران نیز، رادیکال و یا لیبرال بودن بیش از حد والدین و نشان دادن عدالت خواهی توسط گروه سرکوب شده در جامعه را و معطوف شدن غریزه‌ی مرگ و پرخاشگری به بیرون در نظریه‌ی فروید را از علل تمایل به وندالیسم عنوان می‌کنند.
علت وندالیسم، هر چه که باشد، قابل مطالعه و بررسی بوده و تا به حال مطالعه‌ی جامعی در خصوص رفتارهای پرخاشگرانه‌ی معطوف به جامعه در کلانشهر تبریز که همواره از آن به عنوان شهر اولین‌ها یاد می‌شود، انجام نشده است.
پس از تخریب چندین باره مجسمه تکم‌چی در تبریز و چندین مجسمه و آثار تاریخی دیگر حالا نوبت به فیروزه جهان اسلام رسید؛ به نظر می‌رسد برخی ساختارهای مدیریتی نیز در بروز و تکرار چنین رفتارهایی موثر هستند و نصب چند دوربین مداربسته در محوطه مسجد و یا سایر آثار تاریخی مهم می‌تواند از وقوع فجایعی مانند تخریب مجسمهها و دیوار نویسی جلوگیری کند.
متن زیر بخشی از تاریخچه مسجد کبود است که صرفا جهت اطلاع فرد وندالی که اقدام به دیوار نویسی مسجد کرده نوشته می‌شود:
مسجد کبود، به زبان ترکی آذربایجانی "گوی مچید"، از ابنیه تاریخی پادشاهان قراقویونلو بوده و مدرسه و مقبره و مجموع عمارات ملحق به آن به نام "ابوالمظفر جهانشاه ابن قرایوسف مظفریه" خوانده می‌شده است؛ حافظ حسین کربلایی تبریزی در کتاب "روضات‌الجنان و جنات‌الجنان" درباره‌ی مسجد کبود می‌نویسد: "در درآمد تبریز بجانب شرق که خیابان گویند عمارتی است در کمال لطافت و نیکویی موسوم به مظفریه از مآثر أبولمظفر جهانشاه پادشاه ابن قرایوسف بن توره مش بن بیرام خواجه‌ی ترکمان و این طبقه را قراقویونلو و بارانی نیز گویند گوییا این عمارت بسعی و اهتمام حرم محترم وی خاتون جان بیگم أنارالله برهانها بنا شده"، این عمارت در سال ۸۷۰ هجری قمری با نظارت و سرکاری عزالدین قاپوچی بن ملک (عزالدین دربان شاه) به انجام رسیده است.
بهروز خامه‌چی، مورخ و نویسنده‌ی تبریزی نوشته است: عمارت و متعلقات مظفریه شامل مسجد و قبه (گنبد) شامخی برای دفن خاتون جان بیگم، فرزندان و شوهرش، خانقاهی است که در باغی پر گل و ریحان قرار گرفته و اتاق‌ها و غرفه‌های تابستانی و زمستانی دارد و آن‌ها را محلی برای ذکر و تسبیح خداوند قرار داده و وقف علما و فقها و زهاد متصوفه کرده است و نیز آن بقعه مشتمل بر قناتی است که متصل به خانقاه مذکور است که آن را با گنبدی که بر دهانه آن ساخته و دو حوضی که زیر آن قبه است، وقف بر جمیع مسلمین کرده است.
می‌نویسند: جهانشاه به همسر خود خاتون جان معروف به بیگم دختر صاحب اعظم غیاث‌الدین ولمله، امر کرد که بقعه‌ای را مشتمل بر ابواب خیرات و مبرات بنا کند و این بقعه در بیرون شهر تبریز و دروازه جدید در محله پس کوشک در جایی به نام "فخر آزاد" ساخته شد، این عمارت شامل حمام، مدرسه، قنات و خانقاه در زلزله‌ی سال ۱۱۹۳ هجری قمری، ویران شد و ویرانه‌ی این مسجد مدت‌ها در محله خیابان تبریز و شاهراه تبریز-تهران در گذشته، ماند، این مسجد دارای وقفنامه بسیار ارزشمندی است به نام صریح‌الملک که تعداد کثیری از روستاها و باغات و مزارع و حمام‌ها و قنات‌ها و غیره و ... وقف مظفریه شده؛ ساختمان مسجد کبود در ربیع‌الاول سال ۸۷۰ هجری قمری به پایان رسیده و با شماره‌ی ۱۶۹ به ثبت تاریخی رسیده است، مسجد کبود به علت به کار رفتن کاشی‌های معرق کاری شده آبی و کبود و لاجوردی به نام فیروزه اسلام شهرت یافته است.
مسجد جهانشاه یا مجموعه‌ی مظفریه در قلم جهانگردان به این صورت توصیف شده است: جهانشاه در دوران سلطنت خود مسجد کبود تبریز را پی ریخت، این مسجد که قطعا در ۸۷۰ قمری یکی از عالی‌ترین مظاهر هنر معماری و کاشی‌کاری ایران بود، متاسفانه در ادوار بعدی بر اثر جنگ‌ها و زلزله‌های پیاپی به تدریج رو به ویرانی نهاد، چنانکه اکنون جز سر درب شمالی واقع در کوی خیابان قدیم و مشتی کاشی‌های شکسته درونی چیزی از مسجد باقی نمانده است.
بر اساس این گزارش؛ مسجد کبود پس از ماجراهای محوطه‌سازی و ساخت و ساز در ارک تبریز، تنها نماد باقیمانده از کلانشهر تبریز است که این چنین به دست برخی از شهروندان نماها تخریب می‌شود و نصب دوربین در محوطه آثار تاریخی و برخورد قانونی با وندال‌ها تنها راه جلوگیری از تکرار تجربه تلخ سرقت در موزه آذربایجان، تخریب مجسمه تکم‌چی و دیوار نویسی آثار تاریخی است.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری مسجد کبود تبریز وندالیسم آثار تاریخی مسجد کبود
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۷۶۲۷۳۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فرم و شکل در مجسمه‌های شهری
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، شهرهای امروز سرشار از عناصرهای ناهنجار است و این شهروندان هستند که نیازمند فضاهای مناسب برای آرامش هرچه بیشتر هستند. ورود هنر به ویژه مجسمه های شهری به عرصه فضاهای شهری، یکی از مناسب‌ترین راه حل‌ها، برای زیباسازی محیط و ساختن فضاهایی به منظور تعامل شهروندان در شهرها است.
پیش‌تر در گزارشی با عنوان «عوامل موثر بر کیفیت آثار حجمی در فضاهای شهری» تلاش کردیم به نسبت بین مجسمه و شهر و همچنین موضوعاتی چون کیفیت و کارکرد مجسمه‌های شهری تهران بپردازیم. این گزارش بخش دومی است از نتایج استخراج شده از مقاله «بررسی عوامل موثر در کیفیت مجسمه‌سازی شهری» که توسط محسن موسیوند (دکتری پژوهش هنر) نگارش شده است.
* بررسی آثار حجمی از لحاظ فرم و شکل
این پژوهشگر می‌نویسد امروزه اگرچه دنیا آکنده از دستاوردهای نوین بشر است؛ آوردههایی که با هدف ایجاد رفاه و آسایش بیشتر خلق شدهاست، اما این مصنوعات، انسان امروزی را به نوعی قربانی خودخواهیهای خود کرده است. در جایجای نقاط شهری بار بصری سنگین عناصر مصنوع در فضاها و ازدحام پدیدههای ناموزون و ناهماهنگ، همگی به اغتشاش و آشفتگی فضاها انجامیده است و شهروندان را به بسیاری از مشکلات روحی و به‌ویژه عدم آرامش بصری دچار ساخته است.
موسیوند در این پژوهش به برخی از عوامل و فاکتورهایی که در میزان کیفیت آثار حجمی در فضاهای شهری موثر و با اهمیت است می‌پردازد:
* تاثیر تناسبات در ارتباط مخاطبان با عناصر شهری
به زعم این پژوهشگر آنچه که اندازه ظاهری و شکل و فرم اثر را می‌رساند. از مشخصات بصری فرم، جدای از شکل، می‌توان به اندازه یعنی ابعاد واقعی فرم، طول، عرض و عمق آن اشاره نمود. در حالی که این ابعاد تناسب را معین می‌کنند، مقیاس فرم توسط نسبت اندازه آن به اندازه سایر فرم‌های موجود در محیطش تعیین می‌شود.
مشخصات بصری فرم، جدای از شکل، می‌توان به اندازه یعنی ابعاد واقعی فرم، طول، عرض و عمق آن اشاره نموداو در ادامه می‌نویسد در مبحث مجسمه‌سازی شهری، توجه به ابعاد، شکل و فرم اثر بسیار حائز اهمیت است. زیرا هنرمند نمی‌تواند فقط به بیان شخصی و ویژه خود بیاندیشد، بلکه یک مجسمه شهری قرار است به عنوان عنصری در کلیت یک فضای شهری تعریف شود و لذا با مخاطبان اندک خاص و مخاطبان بی‌شمار عام مواجه است. پس در فرم اثر علاوه بر لحاظ کردن اصول زیبایی‌شناسانه، لازم است که به قابل هضم بودن فرم اثر و ارتباط اکثریت شهروندان با آن، توجه کافی نماید.
* تاثیر رنگ مناسب بر فرم مجسمه شهری با فضای محیطی
موسیوند در این مقاله می‌نویسد در فرآیند مجسمه‌سازی شهری، توجه ویژه به رنگ محیطی فضا و به تبع آن گزینش رنگ اثر بسیار حائز اهمیت است. رنگ؛ مشخص‌ترین صفتی است که یک فرم را از محیطش متمایز می‌نماید. در زندگی اجتماعی، رنگ نقش مهمی دارد و سعی می‌کند که امور جاری و یکنواخت روزانه را بپوشاند.همچنین در بار بصری فرم اثر دارد.
این پژوهش به این مهم اشاره می‌کند که رنگ پیش از بافت، فرم و مواد مصرفی دریافت می‌شود و به همین دلیل اثرش بیشتر است. ولی در این میان آنچه که ضروری است، حرکت منسجم تمامی عناصر یک طرح به سوی هماهنگی با محیط است. رنگ باید جزئی از کل فرض شود؛ کلی که به سوی وحدت و یگانگی رو دارد. همچنین عامل دیگر، در گزینش رنگ، کاربرد اثر است. رنگ نباید برای دوره‌ای کوتاه و تنها به قصد جلب نظر رهگذران به کار رود.
یکی از راه‌های رسیدن به نتیجه مطلوب و تاثیرگزاری هرچه بیشتر در هنر محسمه‌سازی شهری، انتخاب رنگ اثر است و طبیعتا تضاد آن با رنگ محیطاز دیدگاه نویسنده این پژوهش انتخاب رنگ مناسب هم در ارتباط موثر فرم مجسمه شهری با فضای محیطی موثر خواهد بود و هم در پیام احتمالی اثر؛ مثلا اگر برای یک فضای شهری اثری مرتبط با مفهوم تضاد و کنتراست طراحی شود، بی‌شک یکی از راه‌های رسیدن به نتیجه مطلوب، انتخاب رنگ اثر است و طبیعتا تضاد آن با رنگ محیط.
* نسبت نور و مجسمه‌های شهری
در ادامه این پژوهش آمده است که نور طبیعی یا مصنوعی نیز می‌تواند دید احساسی خاصی را ارائه دهد. انعکاس و تغییر نور بر روی سطح صیقلی فرم، مفهوم حرکت را تقویت می‌کند. وقتی نور از میان فرم‌هایی که در فضا ایجاد شده عبور می‌کند، نقش‌ها و تصویر‌هایی پدید می‌آیند که می‌توانند احساس متحیر‌کننده‌ای را به وجود آورند، به همین دلیل در محتوای احساسی فضا، نور نقش اساسی ایفا می‌کند.
در این پژوهش آمده است که در طراحی یک اثر حجمی، همان اندازه که رنگ تاثیرگذار و مهم است، نور نیز به‌ویژه به هنگام شب دارای اهمیت فراوان است. مساله‌ای که اغلب با کم‌توجهی روبروست و بیشتر آثار حجمی در شب، یا به خوبی دیده نمی‌شود و یا به دلیل نورپردازی نامناسب آن‌گونه که باید دیده نمی‌شود و این خود ضعف تخصصی سازندگان اثر را در شیوه نمایش و ارائه اثر می‌رساند. وجود نورپردازی مناسب، می‌تواند یک اثر حجمی را ـ هنگام شب ـ به بهترین حالت و البته با فضای احساسی متفاوتی نسبت به روز، معرفی کند.
نتایج این پژوهش نشان میدهد که با توجه به روند رو به رشد شهرها، و البته افزایش تصاعدی عناصر و آرایه‌های جوامع شهری مدرن و به نوعی آشفتگی‌های بصری که شهروندان را به تقابل می‌خوانند. لزوم پرداختن به نوعی نظم حاکم بر فضاهای شهری و به نوعی جبران تلاطم و پیچیدگی‌های صوری در شهرها امری اجتناب ناپذیراست. مجسمهها نقش بسیاری در غنی ساختن زندگی شهری از طريق بيان هنری دارند.
انتهای پیام/
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند