شرح جزء ۲۰ قرآن| حکومت مستضعفان و پیروزی آنها بر ظالمان
تاریخ انتشار: ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۷۸۵۹۹۷
خبرگزاری فارس- گروه قرآن و فعالیت‌های دینی: در ادامه انتشار شرح آیات منتخب قرآن و در بیستمین روز از ماه مبارک رمضان شرح و تفسیر آیات منتخب جزء ۲۰ قرآن کریم بر اساس تفسیر نور به همراه توضیحات حجت‌الاسلام محسن قرائتی تقدیم می‌شود.
آیات ۱ تا ۳ سوره مبارکه قصص
«طسم * تِلْکَ آیاتُ الْکِتابِ الْمُبِینِ * نَتْلُوا عَلَیکَ مِنْ نَبَإِ مُوسى وَ فِرْعَوْنَ بِالْحَقِّ لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ» طا، سین، میم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
شرح آیات ۱ تا ۳ سوره مبارکه قصص توسط حجت‌الاسلام قرائتی
برخی از دلایل نزول قرآن
۱- قرآن، معجزه ابدى اسلام، از همین حروف الفباى عربى تشکیل شده است، اگر آنرا کلام بشر مىدانید شما نیز مثل آن را بیاورید. «طسم، تِلْکَ آیاتُ»
۲- قرآن، کتابِ روشن، شفّاف و همه فهم است. «الْکِتابِ الْمُبِینِ»
۳- بیان سرگذشت پیشینیان، نشانه قانونمند بودن سنّتهاى الهى در تاریخ است. اگر تاریخ، حساب و کتاب و قانون نداشت، ما نمىتوانستیم از آن براى زندگى امروز خود استفاده کنیم. «نَتْلُوا ... مِنْ نَبَإِ مُوسى ... لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ»
۴- در نقل تاریخ، به فرازهاى مهمّ و عبرتآموز توجّه کنیم. («نَبَإِ» به خبر مهم گفته مىشود)
۵- مبارزه پیامبران با طاغوتها و ستمگران، الگوى مؤمنان است. «نَبَإِ مُوسى وَ فِرْعَوْنَ ... لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ»
۶- داستانهاى قرآن، خُرافه، خیالى و گزافه نیست. «نَبَإِ مُوسى وَ فِرْعَوْنَ بِالْحَقِّ»
۷- هدفِ قرآن از بیان داستان، هدایت مؤمنان است. «لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ»
۸- اوّلین شرط هدایت، قابلیت است. «لِقَوْمٍ یؤْمِنُونَ»
آیه ۴ سوره مبارکه قصص
«إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلا فِی الْأَرْضِ وَ جَعَلَ أَهْلَها شِیعاً یسْتَضْعِفُ طائِفَةً مِنْهُمْ یذَبِّحُ أَبْناءَهُمْ وَ یسْتَحْیی نِساءَهُمْ إِنَّهُ کانَ مِنَ الْمُفْسِدِینَ» همانا فرعون در سرزمین (مصر) سرکشى کرده و مردم آنجا را فرقه فرقه نموده است، گروهى از آنان را به زبونى و ناتوانى کشانده، پسرانشان را سر مىبرد و زنانشان را (براى کنیزى) زنده نگه مىدارد. به راستى که او از تبهکاران است.
نام پادشاهان مصر، ایران و روم
کلمه «شیع» جمع «شیعة»، در اصل به معناى دنبالهروى و تبعیت است ولى از آنجا که در یک گروه، معمولًا بعضى از بعضى دیگر پیروى مىکنند، به معناى گروه نیز مىآید. کلمه «نساء» به معناى زنان است، ولى شاید در این آیه مراد دختران باشند، زیرا در برابر پسران قرار گرفتهاند. کلمه «فِرْعَوْنَ» نام شخص نیست، بلکه عنوان پادشاهان مصر بوده است. چنانکه «کسرى» عنوان پادشاهان ایران و «قیصر» عنوانِ پادشاهان روم بوده است.[۱]
دلایل مطالعه و شناخت زندگی پیامبران
۱- شناخت اوضاع و احوال جوامع در هنگام ظهور و بعثت پیامبران، امرى لازم است. «إِنَّ فِرْعَوْنَ ...»
۲- در شناخت نظامها، اشخاص مهم نیستند، بلکه عملکردها اهمیت دارند. «إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلا فِی الْأَرْضِ» (نام «فرعون» به خاطر عملکرد استکبارى ومتجاوزانه اوست)
۳- تکبّر و گردن‌کشى، زمینه فساد و گناه است. «عَلا فِی الْأَرْضِ ... یسْتَضْعِفُ ... یذَبِّحُ ...»
۴- تفرقه‌اندازى، بارزترین اهرم سلطه مستکبران بر مردم است. «جَعَلَ أَهْلَها شِیعاً» (تا وقتى مردم اتّحاد و همبستگى داشته باشند، طاغوتها قدرتى ندارند و نمىتوانند کارى از پیش ببرند.)
۵- تفرقه، مقدّمه ذلّتپذیرى است. ابتدا مردم گروه گروه و متفرّق مىشوند سپس به استضعاف کشیده مىشوند. «شِیعاً یسْتَضْعِفُ»
۶- اعمال خلاف کارگزاران، به پاى حاکم نیز حساب مىشود. در این آیات تمام جنایات یاران فرعون، به شخص او نیز نسبت داده شد. «جَعَلَ، یسْتَضْعِفُ، یذَبِّحُ»
۷- خداوند، مسأله تفرقه افکنى را قبل از قتل و کشتار ذکر فرموده است. شاید به خاطر آن که تفرقه زمینه کشتن و یا مهمتر از کشتن است. «شِیعاً ... یذَبِّحُ»
۸- سیاستگذار و دستور دهنده نیز عامل و فاعل جرم شناخته مىشود. «إِنَّ فِرْعَوْنَ ... یسْتَضْعِفُ، یذَبِّحُ، یسْتَحْیی»
۹- تفرقه افکنان مفسدند. «کانَ مِنَ الْمُفْسِدِینَ»
آرى هر جامعه که حاکمش متکبّر، مردمش متفرّق، نیروهاى فعّالش مورد تهدید و منافعش در کام طبقه مرفّه باشد، جامعهاى فرعونى و طاغوتى است.
شرح آیات ۴ و ۵ سوره مبارکه قصص توسط حجت‌الاسلام قرائتی
آیه ۵ سوره مبارکه قصص
«وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ» و ما اراده کردهایم بر کسانى که در زمین به ضعف و زبونى کشیده شدند، منّت گذاریم و آنان را پیشوایان و وارثان (روى زمین) قرار دهیم.
همه چیز به فرمان و اراده خداوند است
کلمه «منت» در اینجا به معناى نعمت بزرگ و با ارزش است، نه منّت زبانى که بازگو کردن نعمت به قصد تحقیر دیگران باشد و مسلّماً کار زشت و ناپسندى است. شکّى نیست که هرگاه اراده الهى بر تحقّق امرى تعلّق گیرد، آن مسئله قطعاً عملى خواهد شد و هیچ مانعى نمىتواند سدّ راه آن گردد، قرآن مىفرماید: «إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَیئاً أَنْ یقُولَ لَهُ کُنْ فَیکُونُ»[۲] همانا فرمان اوست که هرگاه چیزى را اراده کند که باشد، پس آن چیز خواهد بود و محقّق خواهد شد.
با اینکه همه نعمتها از جانب خداوند است و بندگان در هر نعمتى رهین منّت او هستند، لیکن او در خصوص چند نعمت، تعبیر به منّت فرموده که طبعاً از اهمیت بالاى آنها حکایت دارد، از جمله:
نعمت اسلام
«کَذلِکَ کُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَیکُمْ»[۳] شما نیز خودتان قبلًا این گونه بودید، پس خداوند بر شما منّت نهاد (تا ایمان در جانتان نفوذ کرد)
نعمت نبوّت
«لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا»[۴] همانا خداوند بر مؤمنان منّت گذاشت که در میان آنها پیامبرى از خودشان برانگیخت.
نعمت هدایت
«بَلِ اللَّهُ یمُنُّ عَلَیکُمْ أَنْ هَداکُمْ»[۵] این خداوند است که بر شما منّت دارد که شما را به سوى ایمان هدایت کرد.
نعمت حاکمیت مؤمنان
«وَ نُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ ...» در روایات بسیار، حضرت مهدى علیه السلام و حکومت آن بزرگوار در آخرالزمان مصداق اتمّ این آیه معرّفى شده است.[۶]
مسئله حاکمیت مستضعفان بر زمین، با عبارات و بیانهاى مختلفى در قرآن آمده است:
الف: «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَیسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ»[۷] خداوند به کسانى که ایمان آورده و کار شایسته انجام داده‌اند، وعده خلافت در زمین را داده است.
ب: «وَ لَقَدْ أَهْلَکْنَا الْقُرُونَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَمَّا ظَلَمُوا ... ثُمَّ جَعَلْناکُمْ خَلائِفَ فِی الْأَرْضِ»[۸] بعد از آنکه اقوام ستمگر پیشین را هلاک کردیم ... شما را جانشینان زمین قرار دادیم.
ج: «أَنَّ الْأَرْضَ یرِثُها عِبادِی الصَّالِحُونَ»[۹] بندگان صالح، وارث زمین مىشوند.
د: «وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِینَ کانُوا یسْتَضْعَفُونَ مَشارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغارِبَهَا»[۱۰] ما مستضعفان را وارث شرق و غرب زمین گرداندیم.
ه: «لَنُهْلِکَنَّ الظَّالِمِینَ. وَ لَنُسْکِنَنَّکُمُ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِهِمْ»[۱۱] ما ستمگران را نابود وبعد از آن شما را ساکن زمین مىگردانیم.
مراد از مستضعفان در این آیه، با توجّه به مجهول بودن فعل «اسْتُضْعِفُوا»، کسانى هستند که خود در این امر نقش نداشته و استکبار آنها را به استضعاف کشیده باشد.
پیامهایی از آیه ۵ سوره مبارکه قصص
۱- حکومت جهانى مستضعفان و حمایت از مظلومان تاریخ، اراده و خواست الهى است. «نُرِیدُ»
۲- در حکومت خودکامه طاغوتى، نیروهاى کارآمد به ضعف کشانده مىشوند. «اسْتُضْعِفُوا»
۳- آینده از آنِ مستضعفان است. «نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً ...»
۴- امامت، همچون بعثت، نعمت ویژهاى است که خداوند بر مردم منّت مىنهد. در مورد بعثت پیامبر مىفرماید: «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولًا»[۱۲] در اینجا مىفرماید: «نَمُنَّ ... نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً»
آیه ۶ سوره مبارکه قصص
«وَ نُمَکِّنَ لَهُمْ فِی الْأَرْضِ وَ نُرِی فِرْعَوْنَ وَ هامانَ وَ جُنُودَهُما مِنْهُمْ ما کانُوا یحْذَرُونَ» وبه آنان (مستضعفان) در زمین، قدرت و تمکّن بخشیم، و از ناحیه آنان به فرعون و (وزیرش) هامان و سپاهیانشان آنچه را که از آن بیمناک بودند نشان دهیم.
شرح آیه ۶ سوره مبارکه قصص توسط حجت‌الاسلام قرائتی
غلبه مؤمنان بر دشمنان به اذن خدا
۱- مستضعفان مأیوس نشوند که خداوند به آنان نیز قدرت مىدهد. «وَ نُمَکِّنَ لَهُمْ»
۲- اگر چه کیفر اصلى طاغوتها در جهان دیگر است، ولى در دنیا نیز از قهر الهى در امان نخواهند بود.
۳- خداوند، کافران را به دست مؤمنان، ذلیل و خوار مىگرداند. «نُرِی ... ما کانُوا یحْذَرُونَ»
۴- دشمن هر قدر بزرگ باشد، از مؤمنان هراس و وحشت دارد. «ما کانُوا یحْذَرُونَ»
پی‌نوشت‌ها
[۱] . لغت‌نامه دهخدا
[۲] . یس، ۸۲
[۳] . نساء، ۹۴
[۴] . آلعمران، ۱۶۴
[۵] . حجرات، ۱۷
[۶] . تفسیر کنزالدقایق
[۷] . نور، ۵۵
[۸] . یونس، ۱۳ و ۱۴
[۹] . انبیاء، ۱۰۵
[۱۰] . اعراف، ۱۳۷
[۱۱] . ابراهیم، ۱۳- ۱۴
[۱۲] . آلعمران، ۱۶۴
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: قرآن تفسیر حکومت مستضعفان مستضعفان شرح جزء 20 قرآن جزء 20 قرآن تفسیر جزء 20 قرآن قرائتی حجت الاسلام قرائتی سوره مبارکه قصص حجت الاسلام اس ت ض ع ف وا ف ی ال أ ر ض یس ت ض ع ف یؤ م ن ون ع ل ى ال
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۷۸۵۹۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
صهیونیست ها از اتحاد کشورهای اسلامی ترس دارند/ وحدت جهان اسلام از مهمات پیروزی بر صهیونیسم است
شیخ ابراهیم محمدی امام جمعه اهل سنت عسلویه در گفتگو با خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری تقریب ضمن ارج نهادن مقاومت و ایستادگی ملت مظلوم غزه در برابر مصائب و حملات وحشیانه صهیونیست ها، امت اسلامی را به وحدت در مقابله با دشمنان اسلام فراخواند و اظهار داشت: خداوند متعال امت اسلام را به صبر و بردباری و مقاومت در برابر مصائب توصیه نموده است؛ مقاومت در سیره پیامبر اسلام و دیگر بزرگان دین یک امر است.
شیخ محمدی، افزود: در صدر اسلام و در تاریخ اسلام مشکلات ، رنج ها ، فشارهای مختلفی از سوی دشمنان اسلام بر ایشان و امت تحمیل میشد، از طرفی امت رسول خدا را در تنگناهای بسیاری قرار داده بودند؛ از این جهت حفظ وحدت و اسلام از مسائل مهم مسلمین عالم است.
این عالم اهل سنت، تصریح کرد: در عصر حاضر ملت های مسلمان بسیاری را مشاهده می کنیم که تحت فشارهای دشمنان اسلام هستند؛ ملت شریف ایران و امت اسلامی نیز در مقابل تحریم های ظالمانه و ستم هایی که استکبار جهانی آمریکا و رژیم صهیونیستی بر ملت مظلوم غزه انجام میدهد از این نمونه ها است.
وی عنوان کرد: باید با پیروی از رهنمودهای مقام معظم رهبری و حرکت در این مسیر با حمایت از محور مقاومت و صبر و شکیبایی مصداق آیه شریفه قرآن کریم که می فرماید: « اِن تَنصُرُوا اللهَ یَنصُرکُم وَ یُثَبِّت اَقدامَکُم» دیگر از این واضح‌تر؟ اگر شما در راه خدا حرکت کنید، دین خدا را نصرت کنید، خدا شما را نصرت خواهد داد؛ این سنّت الهى است و غیر قابل تغییر.
وی بیان کرد: بهترین راه مبارزه با صهیونیست ها و توطئه های دشمنان اسلام و مسلمین تمسک به قرآن وسنت پیامبراکرم صلی الله علیه وآله است، بایستی از تقویت وقدرت وحدت امت اسلامی بیشتر حمایت کنیم وبه نحواحسن انجام دهیم زیرا در این روزها امت اسلامی دچارتوطئه ونقشه های پلید دشمن برای ایجادتفرقه ودودستگی شده ومسئولیت علما بسیارخطیراست وما همه وظیفه داریم این دسیسه ها وتوطئه ها را خنثی کنیم.
وی در پایان تاکید کرد: از عوامل رسیدن به وحدت و نزدیکی مذاهب اسلامی صبر و شکیبایی است، در سیره پیامبر اسلام بسیار به صبر توصیه شده است که ایشان در زمانی که تحت محاصره سخت ترین و شدیدترین تحریم ها و مبارزات بر علیه کفار بودند، با قبول زجر و مشقت های فراوان رسالت خود و اسلام را حفظ نمودند.
انتهای پیام/
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند