درخشش قرآنهای منسوب به ائمه (ع) در گنجینه قرآنی حرم امام رضا (ع)+عکس
تاریخ انتشار: ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۷۸۸۴۵۱
خبرگزاری فارس- گروه حج و زیارت و وقف: کتابت قرآن در ابتدای پیدایش اسلام و به سفارش و توصیه پیامبر (ص) به خط کوفی آغاز شد. بعد از کتابت آیات و سور شریفه قرآن بر روی رقعههایی از استخوان شانه حیوانات اهلی و سنگهای سپید نازک، اکثر مورخان از چهل نفر به عنوان کاتبان وحی نام بردهاند که نام مبارک حضرت علی (ع)، و عثمان بنعفان، سالم مولی ابیحذیفه، حذیفه بنیمان، مغیره بنشعبه، ابو ایوب انصاری، حنظله بنالربیع معروف به حنظله کاتب، زید بنثابت و معاذ بنجبل در میان آنها آمده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
اما به دنبال امام علی (ع) دیگر ائمه هم این راه را به خوبی ادامه دادهاند تا میراث گرانبهای پیامبر (ص) یعنی قرآن کریم برای نسلهای مختلف بدون تحریف و کم و کاست باقی بماند تا جایی که امروز بسیاری از مصاحف تاریخی هستند که در موزهها نگهداری میشوند و منسوب به ائمه (ع) هستند.
در این میان موزه قرآن و نفایس آستان قدس رضوی نیز دستخطهای منسوب به ائمه اطهار (ع) در معرض نمایش عموم زائران و علاقهمندان قرار داده که از میان آن ها، پنج نسخه منسوب امام علی (ع)، امام حسن (ع)، امام حسین (ع)، امام سجاد (ع) و امام رضا (ع) است که در این گزارش به معرفی این نفایس گرانبها میپردازیم.
قرآن با دستخط منسوب به امام علی (ع)
قرآن با دستخط منسوب به امام علی (ع)، یکی از قدیمیترین قرآنهای کامل دستنویس جهان است که یکی از مهمترین منابع تحقیقاتی جهان نیز به شمار میرود.
قرآن منسوب به خط امام علی (ع)
این نسخه که به خط کوفی ۱۶ سطری و بر روی پوست، کتابت شده است متعلق به دوران نخست اسلامی است که در سال ۱۰۰۹ هجری قمری توسط شاه عباس صفوی وقف حرم مطهر امام رضا (ع) شده است و وقفنامۀ آن را شیخ بهایی در پشت برگ اول نسخه نگاشته است. این قرآن بسیار ارزشمند دارای ویژگیهای متعددی است که نمایانگر قرائات، رسمالخط، شمارش آیات، اسماء سور و ترتیب مصحف است که از سوره حمد آغاز شده و به سوره ناس ختم میشود.
جنس این مصحف شریف بنا به قول مشهور از پوست آهو است که البته در اقوال مختلف به پوست گاو و گوسفند نیز اشاره شده است و با ۶۸ برگ در ابعاد ۲۰ در ۲۶ و ۲۵ در ۳۲ قرار دارد و جنس ورق، مرکب و خط نیز نشان دهنده قدمت این اثر نفیس است. آغاز این نسخه قرآن که جزء ۱۲ و ۱۳ را شامل می شود با آیه ۱ سوره هود بوده و با آیه ۱۱۰ سوره کهف پایان یافته است.
قرآن منسوب به امام حسن مجتبی (ع)
قرآن خطی منسوب به دستخط مبارک امام حسن مجتبی (ع) که با خط کوفی بر روی پوست آهو کتابت شده، از جذابترین و دیدنیترین آثار تاریخی و فرهنگی و معنوی گنجینۀ قرآن و نفایس موزه آستان قدس رضوی است و مورد توجه و استقبال فراوان زائران و مجاوران بارگاه ملکوتی حضرت رضا (ع) قرار گرفته است.
این قرآن خطی شامل سورههای یس تا فصلت یعنی جزء ۲۳ و ۲۴ قرآن است که در ۱۲۲ ورق بر روی پوست آهو در اندازه ۱۶.۵ در ۱۱.۵ سانتیمتر به خط کوفی هفت سطری کتابت شده است.
قرآن منسوب امام حسن (ع)
این اثر نفیس در سال ۱۰۰۸ هجری قمری به دست شاه عباس اول صفوی وقف آستان مقدس امام رضا (ع) شده است. در صفحه نخست این قرآن وقفنامۀ شاه عباس اول صفوی به خط و امضای شیخ بهایی به چشم میخورد و در صفحۀ آخر، ترقیمۀ «کتبه حسن بن علی ابن ابیطالب فی سنة احدی اربعین» قابل مشاهده است.
در وقفنامه این قرآن نیز چنین آمده است: «این جزء قرآن مجید را که به خط شریف حضرت امام همام سبط الرسول و قرّة عین الوصی والبتول ابی محمد الحسن علیه الصوة والسّلم است، وقف نمود بر روضة منورة مطهرة سدره مرتبة رضیّه رضویّه علی صاحبها الف الف سلام و تحیّة، پادشاه اسلام پناه ظل الله خاک آستانة خیر البشر مروّج مذهب حق ائمة اثنی عشر، غلام باخلاص امیرالمؤمنین حیدر ابوالمظفر شاه عباس الحسینی الموسوی الصّفوی بهادرخان خلدالله تعالی ملکه و سلطانه و افاض علی العالمین برّه و عدله و احسانه به حق محمد وآله الطاهرین آمین رب العالمین، حررّه الداعی بهاءالدین محمد العاملی.»
دستخط منسوب به امام حسین (ع)
این قرآن شامل جزء ۱۶ قرآن کریم است که از آیه ۷۵ سوره کهف تا آیه ۱۳۵ سوره طه را در بردارد. این نسخه به خط کوفی ۷ سطری بر روی پوست کتابت شده و صفحه پایانی آن، رقم مبارک «کتبه حسینبنعلی» مشاهده میشود.
قرآن منسوب امام حسین (ع)
این قرآن نفیس در ابعاد ۱۲×۵/۷ سانتیمتر۴۱ برگ را شامل می شود که هر برگ آن ۷ سطر از قرآن کتبات شده است.کتابت این قرآن همراه با سادگی حروف با مرکب مشکی است، فاصله میان حروف تقریباً مساوی است و بعضی از صفحهها دارای تذهیب است.
اعراب و اعجام (نقطهگذاری) از ویژگیهای قابل توجه این نسخه است و معمولاً حروف آخر و حروفی که برای خواننده امکان لغزش در خواندن وجود دارد، اعرابگذاری شده است و نقطهگذاری حروف و واژگان نیز با نقاط سیاه ریز و کوچکتر است.
قرآن با دستخط منسوب به امام سجاد (ع)
این قرآن که به خط کوفی بر روی پوست آهو کتابت شده، ۱۶ سطری، بیاضی شکل، اعراب به شنگرف(اکسید سرب که سرخ رنگ است) و اعجام به سیاهی، بین هر الف و لام یک خط مستقیم به شنگرف کشیده شده است و اسامی سورهها به شنگرف است.
این مصحف شریف دارای تعداد ۳۵۹ ورق است و تمام اوراق آن در سال ۱۲۹۴ در زمان تولیت مرحوم «میرزا سعیدخان انصاری معروف به مونمن الملک» متن و حاشیه شده است.
قرآن منسوب امام سجاد (ع)
در صفحه آخر آن «قوله الحق و له الملک ...کتبه المنتظر بوعده علی بن الحسین بن علی ابن ابیطالب» مرقوم شده است. در حاشیه صفحه هشت فقره یادداشت تاریخی «زیارت شد» وجود دارد که یادگارانی از سالهای ۱۲۹۶ تا ۱۳۴۲ مرقوم و ممهور به مهر متصدیان شده است.
قرآن مذکور دارای جلد چرمی دو رو، بیرون ساغری مشکی ترنجدار و درون تیماج ارغوانی و قطع جلد بیاضی است.
قرآن منسوب به خط امام رضا (ع)
قرآن منسوب به دست خط امام رضا (ع) نیز در ۲۷ ورق، به خط کوفی ۱۶ سطری بر روی کاغذ پوستی آهاری در قطع بیاضی کتابت شده و با جلد تیماج قهوهای روشن عنابی ضربی و نوساز گردآوری شده است. این جزوه قرآنی شریف، شامل سورههای نور، قصص، عنکبوت، روم، لقمان، سجده، احزاب، مؤمن، فصلت، جاثیه، احقاف، واقعه و حدید است.
قرآن منسوب امام رضا (ع)
مرکز نسخ خطی گنجینه رضوی با ۲۲ هزار قرآن و جزوه قرآنی از صدر اسلام تاکنون، یکی از مراکز مهم نسخ خطی قرآنی در جهان به شمار میرود. افزون بر قرآنهای منسوب به دستخط ائمه اطهار علیهمالسلام، وجود جزوات قرآنی کشواد بن املاس متعلق به قرن چهار هجری، ابن سیمجور، ابنکثیر و ابنورّاق غزنوی و قرآنهای یاقوت مستعصمی و بایسنغرمیرزا و ابن طباخ هروی در این گنجینه که علاوه بر قدمت، دارای آرایههای هنری و تذهیب و تزئینات کم نظیر هستند و همچنین وجود قرآنهای کهن مترجَم فارسی که از قرن پنجم هجری قمری شروع شدهاند بر ارزش این مجموعه افزوده است.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: قرآن امام اسلام وقف موزه آستان قدس رضوی گنجینه قرآن موزه آستان قدس رضوی قرآن منسوب به امام علی قرآن منسوب به امام حسین قرآن منسوب به امام حسن قرآن منسوب به امام سجاد قرآن منسوب به امام رضا حرم امام رضا مهدی احمدی قرآن منسوب امام دستخط منسوب قرآن منسوب بر روی پوست خط کوفی کتابت شده پوست آهو شاه عباس امام رضا امام حسن امام علی امام ع
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۷۸۸۴۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ظرفیتهای یک نمایشگاه در احیای قرآن/ «حراج باران» برگزار میشود
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابطعمومی نگارخانه ترانه باران، این روزها فرهنگسرای نیاوران میزبان نخستین نمایشگاه تخصصی هنرهای قرآنی «روایت باران» است که تا پایان اردیبهشت آثار بیش از ۱۷۰ هنرمند هنرهای قرآنی را بر روی دیوار برده است.
محمد خراسانیزاده مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران در بازدید از این نمایشگاه درباره فعالیت بخش خصوصی در عرصه هنرهای ایرانی و اسلامی، گفت: از نگارخانه ترانه باران به عنوان بخش خصوصی که نمایشگاه «روایت باران» به همت آن برگزار شده تشکر میکنم و لازم میدانم که به این نکته اشاره کنم که خانم کاظمی دولابی همت خود را در این نمایشگاه برای احیا و عرضه آثار هنر اسلامی و هنرهای قرآنی گذاشته و این موضوع بسیار مهمی است.
وی ادامه داد: ماجرای هنر اسلامی ما این است که حتی عنوان آن را هم ایرانیها نامگذاری نکردند، قبل از ما غربیها متوجه این گنجینه و این معدن ارزشمند شدند و این قابلیت کم نظیری که ما در هنرمان داشتیم و داریم اتفاقی است که متاسفانه این روزها کمتر در فضای هنری نگارخانهها و نمایشگاههای هنری دیده می شود و اینکه به نام قرآن کریم و با پرچم هنرهای قرآنی چنین آثار فاخری به نمایش درآمده، قابل توجه است. از این استقبال چشمگیری که هنرمندان داشتند لذت بردم و خدا را شکر میکنم که در شرایطی که بسیاری فکر میکنند ماجرای توجه به قرآن در کشور ما کمرنگ شده، اینچنین هنرمندان با جان و دل، با نوآوری و خلاقیت و با تمام وجود خلق اثر میکنند.
مدیرکل هنرهای تجسمی تصریح کرد: اینکه بخش خصوصی بدون رویکردهایی که گاهی ممکن است در فضاهای حاکمیتی یا دستگاههای عمومی وجود داشته باشد، اینچنین از درون میجوشد و به صورت خودجوش کار میکند، افتخار دیگری است و امیدوارم چنین مجموعههایی و چنین تشکلهایی توسعه پیدا کنند و فعالیتشان در داخل ایران و فراتر از مرزهای ایران هر روز پررنگتر شود.
وی در پاسخ به این پرسش که قطعاً حمایتهای بخش دولتی میتواند در کنار فعالیتهای بخش خصوصی حامی هنرمندان عرصه قرآنی باشد، توضیح داد: دقیقا همین طور است. طبیعی است که وظیفه حاکمیت است که در این عرصه ورود پیدا کند و اگر ظرفیتی وجود دارد در این حوزه قرار گیرد، مجموعه فرهنگسرای نیاوران نیز برای برگزاری نمایشگاه «روایت باران» زیرساخت را در اختیار گذاشت که این امر می تواند بخشی از این حمایت ها باشد. هر ظرفیت دیگری که در فرهنگسراها، موزهها و نگارخانههای وابسته به دستگاه حاکمیتی وجود دارد، حتما باید در فضای کاری خودشان این اولویت را مدنظر قرار دهند و اگر توان و ظرفیتی دارند در این عرصه دریغ نکنند. چرا که وقتی دشمن ما محکم ایستاده تا قرآن را کمرنگ کند یا به قرآن اهانت کند، یا فضایی ایجاد کند که کمکم قرآن فراموش شود، حتما ابزار هنر و فضای هنر بهترین مسیر برای یادآوری و نمایش دوباره و احیای قرآن خواهد بود.
خراسانی زاده درباره این مهم که بخشی از حمایتهای دولت میتواند در بخش اقتصاد هنر به ویژه در بخش هنرهای ایرانی و اسلامی باشد، گفت: یکی از اتفاقات خوبی که رقم خورد کمک به ادامه مسیر برگزاری «حراج باران» بود که چند سال قبل شروع شده بود اما چند سالی دچار وقفه شد. در این راستا چند جلسه داشتیم و گفتوگو کردیم و مانعی که در این زمینه وجود داشت، برطرف شد و ما در حال حاضر قول تایید اولیه مجوز برگزاری حراج را دادهایم و منتظر هستیم که آثار فراهم و این حراج برگزار شود و بسیار علاقمندیم که چنین حراجهایی در کل کشور برگزار شود، چراکه واقعاً هر کدام از کلانشهرهای ما که پیشینه و دیرینه ارزشمندی در حوزه هنرهای اسلامی دارند میتوانند برای خودشان چنین بازارهایی را چه در عرصه حراج و چه در عرصه هنربازارها اعم از اکسپو و آرت فر داشته باشند که حتماً استقبال میکنیم.
کد خبر 6091833