به نقل از «ایمنا»

بررسی عوامل تعیین کننده خط فقر شهری

تاریخ انتشار: ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۸۴۱۹۵۹

در تعیین خط فقر نسبی و مطلق عوامل متعددی تاثیرگذار است که از جمله مهم ترین آن می‌توان به هزینه مسکن اشاره کرد، شوراهای اسلامی شهرها با کاهش هزینه‌های پروانه ساخت مسکن می‌توانند در کاهش خط فقر شهری موثر باشند.

به گزارش خبرنگار ایمنا، خط فقر یا آستانه فقر حداقل درآمدی است که برای زندگی در یک کشور خاص در نظر گرفته می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

پیش تر خط بین‌المللی فقر یک دلار آمریکا در نظر گرفته می‌شد. اما در سال ۲۰۰۸ بانک جهانی این رقم را ۱/۲۵ دلار بر اساس برابری قدرت خرید سال ۲۰۰۵ تغییر داد.

گام اول در تشخیص فقیر از غیر فقیر معیاری است که بر اساس آن بتوان تعیین نمود چه کسی فقیر است و چه کسی فقیر نیست. این معیار در مطالعات خط فقر نامیده می‌شود. مارتین راوالیون خط فقر را به صورت مخارجی که یک فرد در یک زمان و مکان معین برای دسترسی به یک سطح رفاه مرجع متحمل می‌شود، تعریف می‌کند. افرادی که به آن سطح رفاه دسترسی ندارند، فقیر و کسانی که به این سطح رفاه دسترسی دارند، غیر فقیر تلقی می‌شوند.

مطالعات تجربی در اقتصاد کلان نشان می‌دهد در هنگام بروز تورم بالا و یا شدید، فقرا فقیرتر شده و ثروتمندان ثروتمندتر. در این صورت شکاف طبقاتی افزایش می‌یابد و این شکاف منجر به شکاف بیشتر در مصرف می‌شود. در دو سال اخیر افزایش قیمت مسکن به مراتب بیشتر از رشد عمومی قیمت‌ها و تورم بوده است. طبیعی است که در این شرایط فاصله قیمتی مسکن ارزان‌ترین از مسکن گران‌ترین رشد داشته باشد. در کل افزایش شدید قیمت مسکن منجر به افزایش خط فقر مصرف مسکن شده و خواهد شد.

در این بین مدیریت شهری نیز می‌تواند بر قیمت مسکن در شهرها نقش قابل توجهی داشته و موجب کاهش خط فقر شود.

در همین رابطه گفت و گویی با رضا نصر اصفهانی، عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان داشتیم که شرح آن را در زیر می‌خوانید:

تعریفی از خط فقر و معیارهای اندازه‌گیری آن ارائه دهید.

یکی از موضوعاتی که علم اقتصاد به بررسی آن می‌پردازد، خط فقر است که در دو معنای عامیانه و تخصصی به کار برده می‌شود. فردی زیر خط فقر تلقی می‌شود که نتواند نیازمندی‌های اولیه و ضروری شهری خود را تأمین کند، این نیازمندی‌ها شامل مسکن، خوراک و سایر مواردی است که فرد برای زندگی به آن نیازمند است. صحبت در مورد خط فقر در جامعه بیشتر به خط فقر مطلق اطلاق می‌شود، یعنی فردی که نمی‌تواند نیاز گرسنگی خود را بر طرف کند زیر خط فقر قرار داشته و فقیر محسوب می‌شود. در تعریف خط فقر مطلق فرد با درآمد روزانه خود نمی‌تواند شکم خود را سیر کند اما خط فقر نسبی، سطحی از درآمد است که در آن افراد می‌توانند نیازمندی‌های اولیه زندگی را تأمین کنند. خط فقر نسبی شهری نیز، آن میزان از درآمد است که فرد نتواند نیازمندی‌های زندگی شهری از جمله خوراک خود شخص و خانواده تحت تکفلش را تأمین کند، این خوراک باید سبدی از تغذیه سالم و تأمین کننده تمام نیازمندی‌های بیولوژیکی فرد باشد. همچنین نیاز به لباس و پوشاک، مسکن، هزینه‌های حمل و نقل، بهداشت، تفریحات سالم و … در حد متوسط جامعه شهری که فرد در آن زندگی می‌کند، نیز در محاسبه خط فقر شهری نسبی دیده شده است. اگر درآمد به اندازه‌ای نباشد که فرد بتواند این نیازها را تأمین کند، فقیر محسوب می‌شود. درآمدی که می‌تواند این هزینه‌ها را تأمین مالی کند، به عنوان برآورد خط فقر شهری اعلام می‌شود. در شهرها هزینه‌های حمل و نقل و مسکن نسبت به روستاها متفاوت است.

چه معیاری برای اندازه‌گیری خط فقر وجود دارد؟

اختلافاتی وجود دارد که در سبد مصرفی چه مواردی دیده شود، ممکن است برای تأمین نیازمندی‌های پروتئینی گوشت دیده نشود و یا حتی تأمین کربوهیدرات‌ها نیز از طریق مواد خوراکی خاص و ارزان‌تری انجام شود. در شرایط کنونی بهترین سبد مصرفی که درآمد و هزینه‌های خانوار را محاسبه کرده و در دسترس است، همان میزانی است که توسط مرکز آمار اعلام می‌شود.

عدد ریالی خط فقر اکنون چقدر است؟

عدد ریالی خط فقری که در ۱۴۰۰ اعلام شده بین ۷ تا ۱۰ میلیون تومان است، خط فقر رسمی حدود ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است که طوری که فرد بتواند مسکن مناسبی را برای یک خانواده متوسط معمولی تأمین کند. این عدد در شهرهای مختلف متفاوت است. محاسبات خط فقر اکنون تا حدودی سیاسی شده است و کمتر به شیوه‌های تخصصی انجام می‌شود. آنچه در علم اقتصاد برای خط فقر تعریف می‌شود میزانی است که شأن فرد حفظ شود. برای جوامع مختلف پیشرفته در سال ۲۰۱۸، خط فقر در ماه بین دو تا سه هزار دلار برآورد شده است.

وظیفه دولت‌ها در بهبود خط فقر چیست؟

وظیفه دولت‌ها در ادبیات علم اقتصاد، حداکثر کردن رفاه مردم است؛ بر این اساس نظریات نسل اول اقتصاد رفاه در علم اقتصاد نوین رایج شده است و بر اساس آن دولت وظیفه حداکثر کردن سطح اقتصاد و رفاه مردم را دارد. در نظریات نسل دوم اقتصاد، دولت‌های بوروکراتیک صرفاً با شعار حداکثر کردن رفاه مردم وارد عرصه شده اما در عمل اهداف دیگری از جمله حداکثر کردن رفاه جناح، بخش و کارمندان خودشان دارند. بنابراین باید توجه داشت اهداف دولت بر اساس کدام دسته از نظریات تعریف شده و عملکرد آن مورد بررسی قرار گیرد، که برداشت آن را بر عهده مخاطب می‌گذارم.

پیش بینی شما از روند خط فقر در سال ۱۴۰۰ چیست؟

یکی از مشکلاتی که در علم اقتصاد وجود دارد آن است که واقعیت‌ها را بیان می‌کند، این واقعیت‌ها را نمی‌توان با دستورالعمل و بخشنامه کتمان کرد. همانطور که در فیزیک، آب در شرایط آزمایشگاهی در دمای ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد به جوش می‌آید و در شرایط غیر استاندارد این عدد تا حدودی تغییر می‌کند، در علم اقتصاد نیز با توجه به شرایط موجود ممکن است پیش‌بینی‌ها تا حدودی تغییر کند. پیش از سال ۱۴۰۰، تورم‌های سرکوب شده و انباشته‌ای در برخی قیمت‌های تمام شده به وجود آمده است، همانطور که قیمت نهاده‌ها افزایش یافت اما به دلایلی، قیمت نهایی کالاها افزایش نیافت، به نظر می‌رسد منطقی است که در این سال با گران شدن کالاهایی که تولید آن وابسته به نهاده‌های وارداتی است رو به رو شویم. بنابراین پیش بینی می‌شود در سال جاری هزینه‌های خانوار افزایش یابد، البته این افزایش به میزانی که در سال‌های گذشته چشمگیر بود، نخواهد بود و با شیب ملایمی اتفاق می‌افتد. بر اساس آموزه‌های علم اقتصاد این اتفاق قابل پیش‌بینی است، زیرا قیمت نهاده‌ها، دست مزدها، حمل و نقل و … با توجه به کاربر بودن بسیاری از کالاها در کشور، با افزایش قیمت مواجه خواهیم بود.

آیا انتخابات ریاست جمهوری می‌تواند تأثیری بر روند خط فقر داشته باشد؟

این موضوع وابسته به انتظارات جامعه است؛ اگر انتظارات در انتخابات این باشد که دولت جدید با هدف بهبود رفاه مردم سر کار آید و این انتظار در آحاد جامعه ایجاد شود، انتخابات می‌تواند تأثیر جدی بر خط فقر داشته باشد، آنچه جامعه آن را انتظار داشته باشد در جامعه موجب تغییرات می‌شود. اگر دولت جوان انقلابی با رویکرد افزایش رفاه در جامعه بر سر کار آمده و این انتظار نیز در مردم ایجاد شود، روند افزایش قیمت‌ها کند شده و موجب ایجاد ثبات در اقتصاد شده که به بهبود روند خط فقر نیز کمک می‌کند.

انتظارات تورمی چه تأثیری بر خط فقر دارد؟

طبیعی است که انتظار افزایش قیمت‌ها منجر به افزایش خط فقر نیز خواهد شد، اگر پیش‌بینی این باشد که در شش ماه دوم سال، اقلام خوراکی افزایش خواهد یافت خط فقر نیز افزایش خواهد یافت.

آیا نا اطمینانی در جامعه نیز می‌تواند منجر به افزایش خط فقر شود؟

‌نا اطمینانی را اگر در هزینه‌های شغلی بررسی کنیم، زمانی که فرد در شغل خود دغدغه امنیت داشته باشد برای رفع این دغدغه هزینه می‌کند؛ اگر انتظار داشته باشیم احتمال دزدی برای ماشین وجود دارد، بر آن دزدگیر نصب می‌کنیم که هزینه ماشین را افزایش می‌دهد. این هزینه‌های اضافه موجب بالا رفتن قیمت تمام شده می‌شود؛ در جامعه نیز هرگونه نااطمینانی منجر به هزینه‌های جنبی می‌شود، بنابراین نا اطمینانی منجر به افزایش قیمت‌ها و در نتیجه افزایش خط فقر خواهد شد.

در کلانشهرها، انتخابات شوراها و پارلمان شهری می‌تواند تأثیری بر خط فقر داشته باشد یا خط فقر باید در سطح کلان بررسی شود؟

یکی از مهم‌ترین فاکتورهای محاسبه خط فقر در شهرهای بزرگ قیمت و هزینه تأمین مسکن است. در کلانشهرها حدود ۵۰ درصد هزینه خانوار به هزینه مسکن اختصاص دارد. اگر انتظار داشته باشیم شورای شهر بر مبنای اصول و رویه‌های علمی شهر را اداره کند، عمده تأمین مالی شهرداری از محل مسکن است که اگر منجر به با ثبات شدن هزینه‌های تأمین مسکن شود بر خط فقر نیز اثرگذار خواهد بود. اگر در تورم‌های مسکن با هزینه‌هایی که از طرف شهرداری‌ها طلب می‌شود رو به رو نباشیم، هزینه مسکن کاهش می‌یابد که به نفع جامعه است و منجر به بهبود خط فقر شهری می‌شود.

ثبات در این بخش و سیاست‌های ابلاغی شهرداری‌ها که توسط شورای اسلامی شهر دیکته می‌شود اگر تورم‌زا نباشد می‌تواند در خط فقر شهری اثرگذار باشد. از طرف دیگر قیمت تمام شده کالاها در شهرها از جمله ارزاق عمومی، شامل هزینه‌های توزیع و مکان می‌شود به این معنا که افزایش هزینه‌های شهرداری از جمله پارکینگ و … بر اجاره مغازه‌ها تأثیر گذاشته که در نهایت قیمت تمام شده کالاها را نیز افزایش می‌دهد.

کد خبر 492048

منبع: ایمنا

کلیدواژه: فقر خط فقر تعریف خط فقر در ایران خط فقر ۱۰ میلیون تومان شد خط فقر امروز خط فقر شهری فقر شهری خط فقر ۹۹ خط فقر جدید خط فقر در ایران خط فقر در سال ۱۴۰۰ خط فقر چیست محاسبه خط فقر در ایران اقتصاد و انتخابات ۱۴۰۰ انتخابات ۱۴۰۰ شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق منجر به افزایش افزایش خط فقر علم اقتصاد افزایش قیمت نیازمندی ها حداکثر کردن خط فقر شهری خط فقر نیز رفاه مردم بر خط فقر خط فقر تمام شده پیش بینی هزینه ها بر اساس قیمت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۸۴۱۹۵۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چهار محصول ایران خودرو گران شد

افرایش قیمت کارخانه‌ای محصولات تولیدی خودروسازان در حالی ادامه دارد که مدیران صمت همچنان ترجیح می‌دهند، سکوت کنند.

به گزارش اقتصاد نیوز، ایران خودرو طی اطلاعیه از افزایش قیمت چهار عضو خانواده هایما خبر داد.

آبی‌های جاده مخصوص در اطلاعیه خود دلیل این افزایش قیمت را بالا رفتن تعداد گواهی اسقاط‌های مورد استفاده برای شماره گذاری محصولاتی که با برند هایما تولید می‌کنند، عنوان کردند.

آن طور که مدیران ایران خودرو گفتند پیش از این می‌توانستند با یک گواهی اسقاط چهار دستگاه انواع هایما را پلاک کنند.

اما با توجه با اجرای ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو بعد از نهایی شدن این ماده قانونی برای شماره گذاری هر دستگاه هایما به ۱.۵ گواهی اسقاط احتیاج است، بنابراین قیمت محصولات این برند چینی در کارخانه با افزایش روبرو شده است.

براساس اعلام ایران خودرو قیمت ۱.۵ گواهی اسقاط برای این خودروساز حدود ۵۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تمام می‌شود. این در حالیست که قیمت یک گواهی اسقاط ۳۵ میلیون تومان است.

خودروساز ساکن کیلومتر ۱۴ جاده مخصوص پیش از این می‌توانستند با پرداخت ۳۵ میلیون تومان برای چهار محصول مونتاژی خود پلاک بگیرند، به عبارت دیگر هزینه شماره گذاری هر محصول مونتاژی حول و حوش ۹ میلیون تومان بود، اما همان طور که اشاره شد در حال حاضر هزینه اسقاط به ۵۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به ازای هر دستگاه افزایش یافته است.

ایران خودرویی‌ها در اولین گام قیمت هایما S۸ را برای اردیبهشت امسال اعلام کردند.

آبی‌های جاده مخصوص پیش از این هر دستگاه هایما S۸ را نزدیک به یک میلیارد و ۲۲۶ میلیون تومان فاکتور می‌کردند، اما با توجه به رشد هزینه گواهی اسقاط قیمت اعلام شده برای این محصول مونتاژی چینی در اردیبهشت ۱۴۰۳ به حدود یک میلیارد و ۲۷۸ میلیون تومان رسیده است.

خانواده هایما بعد از افزایش قیمت دو عضو خانواده پژو پارس و افزایش جزئی وانت آریسان ۲ دوگانه سوز، سومین افزایش قیمت محصولات ایران خودرو در سال جاری محسوب می‌شود. دیگر خودروساز بزرگ کشور یعنی سایپا نیز قیمت پراید ۱۵۱ (وانت پراید) خود را افزایش داده است، اما همچنان شاهد هستیم که سیاست گذار خودرویی درباره افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو سکوت کرده است.

مشخص نیست روزه سکوت مدیران صمت تا چه زمانی ادامه دارد، اما شرکت‌های خودروساز با توجه به افزایش هزینه‌های خود در خطوط تولید و همچنین هزینه مرتبط با شماره گذاری و سایر هزینه‌های تحمیلی چاره‌ای ندارند تا قیمت کارخانه‌ای محصولات خود را افزایش دهند.

شفاف نکردن مساله رشد قیمت خودرو در مبدا از سوی وزارت صمت سبب می‌شود تا متقاضیان روبروی خودروسازان قرار گیرند. اتفاقی که در ارتباط با افزایش قیمت پژو پارس افتاد و بیش از پیش به اعتبار خودروسازان در مقابل افکار عمومی ضربه زد.

البته این پایان ماجرا نیست و شیوه افزایش قیمت خودرو توسط خودروسازان، بدون شفاف سازی مدیران صمت، تبعات منفی برای بازار خودرو به همراه خواهد داشت.