لب خشک کارون | هشدار درباره خطرات اجتماعی و محیط زیستی خشکی این رودخانه
تاریخ انتشار: ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۸۶۶۷۲۷
همشهری- سیدمحمد فخار: بستر خشک کارون این روزها تشنه‌تر از همیشه است و سخت‌ترین تنش آبی قرن را خوزستان تجربه می‌کند. رودخانه کارون که حالا به خشکیدگی رسیده است، ۹۵۰ کیلومتر طول دارد. کارون پرآب‌ترین، بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین رودخانه ایران است که در شرایط عادی ۵۶۰ مترمکعب بر ثانیه دبی آب آن است. امسال اما دبی آب این رودخانه طبق اعلام وزارت نیرو ۲۶۰درصد کاهش یافته و سبب خشکیدگی بخش‌هایی از این رودخانه پرآب شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش همشهری، براساس آمارهای منتشر شده از سوی دستگاه‌های مرتبط با آب و خشکسالی، استان خوزستان به‌رغم داشتن ۵ رود بزرگ حالا با مشکل کم‌آبی در همه شهرهای خود مواجه شده است و ۷۰۲ روستا در این استان از بی‌آبی رنج می‌برند. همچنین ۲۰ شهر خوزستان با تنش آبی و بی‌آبی دست و پنجه نرم می‌کنند. در چنین شرایطی علاوه بر مشکل اصلی در تامین آب، بر اثر کم‌آبی و خشک‌شدن بستر رودخانه‌های استان، شرایط برای افزایش منابع تولید ریزگرد فراهم شده است. وضیعتی که می‌تواند باعث به اوج رسیدن تنش‌های محیط زیستی خوزستان در ماه‌های گرم پیش رو شود.
شرایط کاروندر ماه‌های پیش‌رو قرار است دبی رودخانه کارون در مقطع اهواز حدود ۲۰۰ مترمکعب بر ثانیه تنظیم شود و این یعنی در کل تابستان، این رود بزرگ با کم‌آبی مطلق روبه‌رو خواهد بود. بدین‌ترتیب باید منتظر ریزگردهایی با منشأ کارون در اهواز و شهرهای اطراف بود.
براساس برنامه اعلامی وزارت نیرو، قرار است دبی آب طوری تنظیم شود که شوری آب رودخانه کارون در اهواز به بیش از ۳ هزار میکروموس و در آبادان به ۵ هزار میکروموس نرسد، تا زراعت و کشاورزی در پایین‌دست رودخانه کارون آسیب نبیند. البته هنوز مشخص نیست در سال تشدید خشکسالی در ایران و خوزستان، این تصمیم پایدار خواهد ماند یا خشکسالی کارون را نمکزار خواهد کرد؟
رودخانه کارون با چالش‌های متعدد همچون خشکیدگی، ورود فاضلاب و انواع مشکلات و نارسایی‌های محیط‌زیستی در دوره‌های متعدد روبه‌رو بود؛ هرچند در سال‌های اخیر اقدامات مناسب برای مهار چالش‌های کارون انجام شد، ولی هنوز دستیابی به هدفگذاری‌ها در مراقبت از رودخانه کارون مبهم است.
صغری رستمی، رئیس اداره امور آزمایشگاه‌های اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان خوزستان در این‌باره اعلام کرده است، هم‌اکنون مشکل اساسی برای رودخانه کارون مقوله فاضلاب‌های شهری است. به‌گفته او، در یک‌سال اخیر بارندگی کمتر از میانگین بود و هم‌اکنون هم تأثیرات کاهش ذخایر آب در رودخانه کارون مشاهده می‌شود که به جز تأثیر بر کاهش ذخایر آبی، بر کیفیت آب رودخانه نیز تأثیر منفی زیادی دارد. در شرایط حاضر، آلاینده‌های معدنی با ورود فاضلاب میکروبی به رودخانه افزایش یافته و هرسال در فصل تابستان کیفیت آب در رودخانه کارون کاهش می‌یابد.
خوزستان تشنه استبراساس گزارش مرکز ملی خشکسالی و اقلیم‌شناسی هواشناسی، ایران با خشکسالی بی‌سابقه دست به گریبان است. در خوزستان البته بارندگی بسیار کمتر از سال گذشته بود و استان‌های همجوار که تامین‌کننده آب این استان هستند، همچون لرستان، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد نیز در ردیف کم‌بارش‌ترین استان‌های کشور قرار گرفته‌اند.
مطالعات جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان نیز مشخص کرده است که زمستان سال گذشته بارندگی‌ها در خوزستان مؤثر نبود و آورده آبی قابل‌توجهی نیز در این استان ثبت نشده است. امیدها اما به بارش‌های بهاری در فروردین‌ماه بود که فروردین ۱۴۰۰ نیز کم‌بارش‌ترین‌ماه در مقایسه با بارش‌ها در فروردین سال‌های گذشته بود.
براساس مطالعات صورت گرفته ارزیابی شده است که خشکسالی تابستان امسال در خوزستان مشابه سال ۹۷ است. با این تفاوت که شرایط در حوضه‌های آبریز رودخانه‌های دز و کرخه نیز از سال ۹۷ بدتر است.
کم‌بارشی و به‌تبع آن کاهش آورده آبی باعث شد امکان آبگیری کامل مخازن سدها نیز فراهم نشود و تامین کامل آب برای کشت زمستانی در خوزستان و همچنین اقدامات صورت گرفته برای جلوگیری از وارد آمدن خسارات ناشی از خشکسالی به کشاورزان، موجب تنش در مخازن سدها شد.
تبعات خشکیدگی کارونمحمد درویش، رئیس کمیته محیط‌زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو با اشاره به تبعات محیط‌زیستی و اجتماعی خشکیدگی کارون به همشهری می‌گوید، دبی حال حاضر رودخانه کارون در محدوده پل سفید اهواز به کمتر از ۲۱۰ مترمکعب در ثانیه کاهش پیدا کرده است. این عدد برای اواسط اردیبهشت بسیار نگران‌کننده است؛ چون اگر دبی کارون به کمتر از ۱۵۰ مترمکعب در ثانیه برسد، احتمال اینکه در مواقع مد، آب شور خلیج‌فارس به نخلستان‌ها وارد شود، زیاد است و فاجعه بزرگ اقتصادی – محیط‌زیستی برای جنوب خوزستان، اروندکنار و شادگان به همراه خواهد آورد.
در کنار این نکته بخش قابل‌توجهی از دبی کارون، پساب و فاضلاب است و به هیچ‌وجه کیفیت ندارد و این سبب می‌شود حاصلخیزی دشت خوزستان هم به‌شدت به مخاطره بیفتد و در طولانی‌مدت موجب تشکیل کانون‌های تولید گردوغبار، کاهش تنوع‌زیستی و تشدید مهاجرت از استان خوزستان شود. هم‌اکنون هم نشانه‌های افزایش مهاجرت در این بخش از کشور مشخص است و برخی هموطنان خوزستانی به‌دلیل همین تنش‌های آبی و خشکسالی به استان‌های شمالی کشور مهاجرت می‌کنند.
براساس آمار جدیدی که مرکز آمار ایران منتشر کرده است، استان خوزستان در ردیف مهاجرفرست‌ترین استان‌های کشور قرار گرفته است؛ بنابراین تشدید پدیده گردوغبار و افت کیفیت منابع آبی این منطقه، کاملا بر زندگی اجتماعی مردم تأثیرگذار خواهد بود. وقتی آب برای نوشیدن و هوا برای تنفس وجود نداشته باشد، بی‌شک تنها راه باقیمانده برای تداوم حیات، مهاجرت از مناطق خشک و غبارآلود است. تنش‌های اجتماعی، حاشیه‌نشینی اطراف کلانشهرها، افسردگی، خودکشی و در نهایت افزایش جرم و جنایت مولفه‌های ناشی از مهاجرت یکباره جمعیت است.
کارشناسان معتقدند، اگر امروز نهادهای دولتی و محیط‌زیستی برای رفع شرایط موجود اقدام می‌کنند، در آینده با افزایش مهاجرت از نقاط بد آب و هوا و بی‌آب، معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضاییه و در نهایت سازمان زندان‌ها باید برای کنترل اوضاع اقدام کنند.
آنگونه که محمد درویش، فعال محیط‌زیست به همشهری گفته است، بهترین راهکار برای کاهش تنش آبی در خوزستان، کاستن از حجم وابستگی معیشتی به منابع آب و خاک رودخانه‌های کارون، دز، کرخه، جراحی، مارون و زهره است. او می‌گوید: ایران یک کشور خشک بوده و ممکن است میانگین نزولات آسمانی‌اش طی یک سال ۵۰درصد نسبت به سال قبل کاهش پیدا کند؛ بنابراین نباید همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد قرار داد و در انتظار بارش باران بیشتر بود، بلکه باید برای مدیریت این وضعیت در دوره خشکسالی به سمت معیشت‌های جایگزین و مکمل رفت. انرژی خورشیدی و بادی را استحصال کرد و تقویت زیرساخت‌های رونق گردشگری را در دستور کار قرار داد.
به‌گفته رئیس کمیته سلامت اجتماعی کرسی محیط‌زیست یونسکو در تهران، استان خوزستان بیش از ۴۰۰ سایت تاریخی بسیار ارزشمند و هزاران سایت اکتشاف نشده دارد؛ بنابراین باید از این بخش‌ها درآمدزایی شده و خام‌فروشی کنار گذاشته شود و سراغ برداشت از منابع ثانویه رفت.
محمد درویش درباره وضعیت منابع آبی خوزستان و تأثیر خشکیدگی کارون بر زیست مردمان خوزستان می‌گوید: کاهش وابستگی معیشتی به منابع آبی یعنی کاهش زراعت آبی و کاهش دام و پرورش طیور؛ بنابراین باید سراغ صنایعی رفت که کمترین میزان مصرف آب را دارند؛ چون برای تولید هر کیلوگرم گوشت، حجمی معادل ۱۵هزار و ۵۰۰ لیترآب مصرف می‌شود. پس نباید اشتباهات را ادامه داد، بلکه باید از انرژی‌های نوین خورشیدی و بادی برق تولید کرد و با صادرات انرژی استحصال شده گوشت خرید تا در شرایط خشکسالی با خطر جدی بی‌آبی مواجه نشد.
منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: خشکسالی استان خوزستان رودخانه کارون محیط زیستی محیط زیست منابع آب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۸۶۶۷۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
منظور: ایران گام‌های مهمی برای کاهش موثر خطر بلایا برداشته است
به گزارش خبرگزاری مهر، بر اساس اعلام سازمان برنامه و بودجه کشور، داوود منظور در «نشست مدیریت نوآورانه برای مقابله با حوادث و سوانح برای دستیابی به توسعه پایدار» که در حاشیه هشتادمین نشست سالیانه اسکاپ در بانکوک انجام شد، اظهار کرد: تعداد و شدت سوانح طبیعی در سال ۲۰۲۳ افزایش یافت و این نشانگر ضرورت استفاده از ابزاری برای سازگاری با این شرایط جدید است.
وی با بیان اینکه گنجاندن مسائل مربوط به کاهش خطر بلایا در برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی توسعه کشورها و ارتقای مدیریت اطلاعات بلایا صرفاً یک تلاش فنی نیست، افزود: این در درجه اول یک موضوع سیاستی و فرآیند حاکمیتی است. دولت‌ها نقشی محوری به عنوان تصمیم‌گیرندگان کلیدی ایفا می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که طرح‌ها و برنامه‌های توسعه ملی، محلی و بخشی نه تنها آسیب‌پذیری و خطر جدیدی ایجاد نمی‌کند، بلکه به طور مهمی به کاهش خطرات موجود و افزایش انعطاف‌پذیری افراد و سیستم‌ها کمک می‌کند.
معاون رئیس‌جمهور ادامه داد: من به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه جمهوری اسلامی ایران، بر این باورم که گنجاندن بحث کاهش خطر بلایا و مقاوم‌سازی در تمام ابعاد برنامه‌های توسعه ملی، بخشی و محلی و ارتقای مدیریت اطلاعات و داده‌ها مربوط به خطرات بلایا، برای دستیابی به جامعه‌ای امن‌تر و توسعه تاب‌آور، فراگیر و پایدار ضروری است.
رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: برای دستیابی به اهدافمان، چند اقدام حیاتی باید انجام شود. ما باید توانایی‌های خود را برای درک بهتر، ارزیابی و نظارت بر خطرات بلایا به شیوه‌ای سازگار با خطرات متعدد بهبود بخشیم. این امر امکان پیش‌بینی مؤثرتر و هشدار زودهنگام خطرات و بلایا را فراهم می‌کند.
منظور بیان کرد: مایلم ابتکار مهم دبیرکل سازمان ملل متحد در مورد «هشدار اولیه برای همه» و چهار مؤلفه حیاتی آن را برجسته کنم، اما همچنان نیاز به «پیش‌بینی و هشدار اولیه بر اساس تأثیر بلایا» وجود دارد تا ما را قادر سازد که نه‌تنها وقوع خطرات را به‌موقع و دقیق‌تر پیش‌بینی نموده و هشدار دهیم، بلکه اثرات منفی احتمالی و تلفات و خسارات خطرات را نیز پیش‌بینی کنیم.
وی تصریح کرد: انجام اقدامات لازم از قبل برای کاهش تلفات و خسارات احتمالی، مستلزم تعهد و مشارکت همه بخش‌ها و بازیگران توسعه اقتصادی- اجتماعی برای ارائه داده‌ها و اطلاعات لازم در مورد انواع آسیب‌پذیری‌های فیزیکی، اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی برای اندازه‌گیری خطرات، زیان‌ها و آسیب‌های احتمالی است.
معاون رئیس‌جمهور گفت: برای دستیابی به چنین دستاوردی، ما باید رویکرد توسعه مبتنی بر ریسک را اتخاذ و به کار ببریم و اطمینان حاصل کنیم که همه ابتکارات توسعه از طریق بررسی دقیق خطرات بالقوه برای محافظت از جوامع، زیرساخت‌های حیاتی و دستاوردهای محیطی طراحی شده‌اند. به‌علاوه، تلاش‌ها باید در جهت برطرف کردن عوامل زیربنایی عامل بلایا باشد. از جمله شهرنشینی سریع و بدون برنامه، تخریب محیط زیست و نابرابری‌های اجتماعی، برای ایجاد جامعه‌ای انعطاف‌پذیرتر.
منظور ادامه داد: در نهایت، گنجاندن مباحث مربوط به خطر بلایا در سیاست‌گذاری کاربری زمین ضروری است تا با ارزیابی ریسک وقوع فاجعه، تدوین و اجرای سیاست‌هایی برای کاهش خطر در مناطق شهری و روستایی ممکن شود.
وی بیان کرد: از طریق این اقدامات هماهنگ، می‌توانیم زمینه توسعه پایدار و مقاوم در برابر تغییرات آب و هوایی را فراهم کنیم و از ایمنی و رفاه جوامع خود برای نسل‌های آینده محافظت کنیم.
معاون رئیس‌جمهور گفت: جمهوری اسلامی ایران گام‌های مهمی برای اطمینان از کاهش مؤثر خطر بلایا و گنجاندن موضوع‌های مرتبط در مباحث مدیریت برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی ملی، محلی و بخشی برداشته است.
منظور تاکید کرد: بدین منظور باید یک گروه کاری دائمی در زمینه علم، سیاست‌گذاری، پیوند اقدام برای مدیریت و کاهش خطر بلایا تحت نظارت سازمان برنامه و بودجه کشور به عنوان عالی‌ترین نهاد برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی در کشور ایجاد شود.
کد خبر 6088876
تیم فوتسال افغانستان نیمی از راه جام جهانی را طی کرد