اول تئوری پردازی سپس نهادسازی

به گزارش خبرگزاری فارس، احسان کیان‌خواه طی یادداشتی نوشت: نگارنده در پایان نقد طرح «مدیریت داده‌های کشور»، «تئوری پردازی را مقدم بر نهادسازی» در مواجهه حاکمیت با فضای سایبر و تحولات عظیم ناشی از آن برشمرده است. لذا نگارنده تلاش دارد در حد بضاعت خود، در سلسله یادداشت‌هایی مبانی این تحول عظیم را تبیین کند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

الف:‌ همه‌چیز در حال سایبر شدن است. لفظ «همه‌چیز» مسامحتاً طرح نشده است و حقیقتاً همه‌چیز در حال داشتن جلوه سایبری است. از ساعت، تلویزیون تا درخت و کوه و جنگل، از مصنوعات انسانی تا مخلوقات خداوند در حال دارا شدن بُعد سایبری هستند. همان‌گونه که اینشتین بُعد زمان را پیوسته،‌ متصل و متحد با مکان می‌دانست و قرن‌ها قبل از آن مرحوم ملاصدرا رحمه‌الله علیه در تبیین حرکت جوهری این اتحاد را تبیین نموده است، بُعد پنجمی به نام سایبر در حال تغییر مفاهیم و ساخت عالم متمایزی است. اگر از زمان هبوط حضرت آدم علیه‌السلام، انسان در چهارچوب قوانین طبیعت به فهم مخلوقات می‌پرداخت و مصنوعات خود را خلق می‌نمود، حال گویی بُعد خیال نیز به چهارچوب خلق مصنوعات افزوده‌شده است. واقعیت‌های سایبری به‌ویژه Mixed reality نمایشی از قوانین جدید حاکم بر ساختِ ‌سایبری است.

ب: بر مبنای قاعده‌ی اصالتُ الوجود صدرالمتالهین، سایبر قابل تبیین به مثابه شِق دیگری از وجود است، البته توصیف و تبیین این مدعا، بحث مستوفایی را می‌طلبد. کوتاه سخن اینکه همانگونه که درخت دارای یک وجود خارجی است، همین درخت، دارای وجود ذهنی با آثارِ مختص به خود و متباین با آثار وجود خارجی است. با استدلال مشابه، وجودِ سایبریِ درخت نیز با آثار خاص خود و متمایز از وجود خارجی و ذهنی درخت، قابل اثبات است. این تبیین نوآورانه، بیان تحقق عالم سایبرْ‌ساختی است که تبعات اجتماعی و سیاست‌گذاری خاص خود را دارد. فهم دقیق این تبیین فلسفی می‌تواند در سیر و صیرورت آینده جامعه ابتناء یافته بر سایبر موثر باشد.

ج: با تغییر پارادایم اتصال – قطع (Connect-Disconnect) به پارادایم برخط – برون خط (Online-Offline) در دسترسی به فضای سایبر و اینترنت، جهانْ زیست جدیدی شکل گرفت. این جهانْ زیست دیگر بیرون یا درون جامعه متداول انسانی و عالم عادت شده‌ی بشر نیست، بلکه اعم و بزرگتر از این عالم است. این جهانْ زیست از اندماج و امتزاج عالم متداول انسانی (عالم عادت شده)‌ و جهان سایبرْساخت پدید آمده است. وقتی با پدیده‌ای در جهانْ زیست نوین برخورد می‌کنیم، با حواس خود به درکی از آن پدیده می‌رسیمو به تعبیر منطقی صورتی از آن پدیده نزد عقل حاضر می‌شود. این صورت دارای رنگ، اندازه، وزن و سایر ویژگی‌های قابل ادراک آن پدیده توسط حواس است. با افزوده شدن ادراکِ سایبریِ شیء، گذشته و سیر تحول و تطور آن را مشاهده می‌کنیم، حتی می‌توانیم آینده آن و تعالی و اُفول آن شیء را مشاهده کنیم، چیزی که در عالم عادت شده قابل تحقق، فهم و باور نیست. لذا پدیده به اَبَر پدیده تبدیل می‌شود (Hyper- شدن).

د:‌ درک سایبر و صیرورت‌ آن در فهم مؤلفه‌های ماهوی سایبر، نهفته است. در سیاست ورزی فضای سایبر عموماً از مدلی چهار لایه‌ای شامل، زیرساخت،‌ محتوی، سرویس و کاربر سخن گفته می‌شود. اما شاید این مدل‌ها گویای تحولات درونی سایبر و قابل انطباق با حقیقت سایبر نباشد. به‌طورکلی می‌توان برای توصیف ماهیت فضای سایبر سه ساحت، کالبَد (فناورانه)، مناسبات و حاکمیت را تصور کرد. ساحت کالبَد مُقدَّم و مُقوِّمِ ساحت مناسبات است و ساحت حاکمیت اعم از این دو ساحت و حاکم بر آن‌ها است. ساحت کالبَد یا وجه فناورانه‌ی فضای سایبر دربردارنده‌ی مجموعه‌ای از فناوری‌هایی است، که فضای سایبر بر آن استوار است. این مؤلفه جزء مُقوِّم این فضا است. به این معنا که فضای سایبر بدون مؤلفه‌‌ی کالبَد محقق نخواهد شد. سه عنصر کلیدی ساحت کالبَد، زیرساخت ارتباطی، رایانش و محتوا است. بااتصال کانال‌های پرسرعت ارتباطی در گستر‌ه‌ی جهان و اتصال مراکز داده مبتنی بر سرورها و سیستم‌عامل‌ها و نرم‌افزار‌های کاربردی و ارائه خدمات متنوع برای تولید و پروش محتوا، مؤلفه‌ی کالبَد فضای سایبر شکل می‌گیرد. با شکل‌گیری کالبَد سایبری و فعال شدن خطوط ارتباطی و راه افتادن سرویس‌های متنوع و گردش اطلاعات در شبکه، فضای نوینی برای زیست شکل می‌گیردکه پدیدآورنده‌ی مناسبات سایبری است. مناسبات سایبری، بیان‌کننده‌ی وجه اجتماعی فضای سایبر است که تا هویت و درون انسان امتدادیافته است. اولین زیر مؤلفه‌ی مناسبات سایبری، شکل‌گیری تعاملات نوین بر پایه‌ی کالبَد سایبری است. این تعامل بین انسان‌ها و همچنین بین انسان و اشیاء هوشمند و نیز بین اشیاء هوشمند شکل می‌گیرد. بانفوذ تعاملات سایبری در زندگی انسان‌ها، زیست نوینی پدید می‌آید که از فضای ملموس بزرگ‌تر بوده و فضای نوین و عالم جدیدی را برای زیست، منطبق بر فضای واقعی و ممزوج با آن شکل می‌دهد. با شکل‌گیری زیست انسان- ماشین در فضای سایبر، عالمی خیال گون برای انسان شکل‌گرفته که شخصیت، هویت و رفتار او را می‌سازد. به‌عبارت‌دیگر انسان‌ها و جوامع با ورود به فضای سایبر و پذیرش زیست سایبری که بستگی به میزان تعاملشان با این فضا دارد، هویت نوین و امتدادیافته‌ای در فضای سایبر برای خود شکل می‌دهند. کالبَد و مناسبات سایبری در ذیل مؤلفه‌ی حاکمیت رشد و توسعه می‌یابد. مؤلفه‌ی حاکمیت بیان‌کننده‌ی چارچوب هدایت و جهت‌دهی به این دو مؤلفه است. این مؤلفه از سه زیر مؤلفه‌ی استانداردسازی، هنجار سازی و کنترل و هدایت شکل‌گرفته است. استانداردسازی بیان قواعد و اصول شکل‌گیری، اتصال و توسعه‌ی کالبد سایبری است و به تنظیم مقررات و چهارچوب زیرساخت سایبری می‌پردازد. هنجار سازی به الگوسازی در به‌کارگیری و شکل‌گیری اَبَر خرده‌فرهنگ‌های جهانی توجه دارد که در ذیل سازمان‌های اجتماعی اینترنتی شکل و ترویج می‌شود. این هنجار سازی هم در سیاست‌های نوشته و نانوشته‌ی پلتفرم‌ها نهفته است و هم در رویکردهای و برنامه‌های توسعه‌ی سازمان‌های جهانی تعبیه‌شده است. در ذات این دو زیر مؤلفه‌ی حاکمیت، هدایت و کنترل نهفته است که به وجه قدرت نرم سایبری در جهت‌دهی،‌ مدیریت و مهندسی دو ساحت  کالبَد و مناسبات توجه دارد.

 

فهم ماهیت،‌ تحولات و ساختِ آینده درگرو درک عمیقِ پی‌آمدِ توسعه و اجتماعی سازی فناوری اطلاعات و ارتباطات نهفته است. در پرتو این فهم است که نهادسازی دوران گذار تحقق عالم سایبرْساخت معنا پیدا می‌کند. عدم دقت در نهادسازی مبتنی بر دکترین و نظریه سیاستی صحیح موجب هدر رفتِ منابع و بروز تعارضات می‌شود. اولین گام این تئوری‌پردازی فهم ماهوی سایبر در پرتو آینده‌نگری است. که سعی شد به‌اجمال بیان شود ..

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: فضای سایبر مدیریت داده فضای سایبر شکل گیری د سایبری ی کالب د مؤلفه ی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۸۷۲۳۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

دوره شیخ صدوق دوره انتقال از عصر حضور ائمه(ع) به دوره غیبت

مدیر حوزه‌های علمیه کشور گفت: دوره شیخ صدوق دوره انتقال از عصر حضور ائمه(ع) به دوره غیبت است و این انتقال، یک گذر تاریخی بود. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، آیت الله علیرضا اعرافی در مراسم بزرگداشت شیخ صدوق که در آستان این محدث بزرگ در شهر ری برگزار شد، ضمن تسلیت روز شهادت امام صادق(ع) اظهار داشت: یاد و نام و خاطره‌های شیخ صدوق را در مجاورت مرقد شریف آن عالم فرزانه و بزرگوار گرامی می‌داریم و به همه امامزادگان معظم مخصوصا امامزادگان مدفون در این سرزمین گرانقدر درود می‌فرستم و از برگزار کنندگان این محفل نیز تقدیر می‌کنم. بنده نکاتی درباره مرحوم شیخ صدوق بیان می‌کنم چون این عالم بزرگوار از بزرگترین عالمان و فرزانگانی هستند که دریچه‌ها و آفاق بزرگی به روی معارف امام صادق(ع) و اهل بیت(ع) گشود.

وی افزود: بیش از هزار سال است که کتب او در حوزه‌های علمیه و مراکز علمی، موج‌آفرین است. شیخ صدوق بیش از هزار سال پرچمدار مکتب امام صادق(ع) و سایر اهل بیت(ع) بوده است و بارها این نام بلند در مراکز علمی طنین افکن شده و مورد احترام عالمان، بزرگان و مدرسان علوم الهی است. نقش این عالم بزرگوار در معماری تشیع، تحکیم مبانی آن و جهت دادن به فرهنگ اسلامی بسیار ممتاز و در سطح یک است بنابراین چنین شخصیت بزرگواری که به احترام او گرد آمده‌ایم از پدران معنوی ما به حساب می‌آید.

آیت‌الله اعرافی تصریح کرد: شیخ المحدثین در ساختن فرهنگ اسلامی و شیعی بسیار نقش‌آفرین بوده و از امتیازات فراوانی برخوردار است که به برخی از آنها اشاره می‌کنم. اول اینکه مرحوم شیخ صدوق از قم برخاسته و خاندان وی در قم جایگاه والایی داشته و پدر وی از چهره‌های مطرح در حوزه قم در قرون صدر اسلام بوده و رابطه نزدیکی با امام عسکری(ع) داشت و از چهره‌های مهم حوزه‌های علمیه بود. تولد مرحوم شیخ صدوق و نشو و نمای ایشان در قم بود. آن روزگار در میان حوزه‌های علمیه اسلامی و شیعی، سه حوزه جایگاه بزرگی در عالم اسلام و تشیع داشتند که حوزه قم، ری و بغداد به عنوان سه ضلع یک مثلث بودند که در تاریخ اسلام و طراحی فکر اسلامی و شیعی، نقش ممتاز و بی‌بدیل داشتند.
وی ادامه داد: البته در آن زمان حوزه‌های علمیه متعددی در عراق، ایران و نقاط مختلف جهان اسلام داشتیم اما در اواخر عصر حضور ائمه(ع) و شصت سال غیبت صغری و اوایل غیبت کبری، این سه حوزه، قله و سرآمد بودند. مرحوم شیخ صدوق آثار علمی ارزنده‌ای دارد و شاگردان بزرگی هم تربیت کرد. وی معارف الهی را در قم فرا گرفت و سپس به ری منتقل شد لذا اولین خصوصیت این عالم بزرگ و نقش‌آفرین تاریخ اسلام و ایران و تشیع این است که ایشان همزمان این سه حوزه بزرگ و سرآمد عصر خودش را درک کرده است. بخش زیادی از رشد علمی شیخ صدوق در قم و در محضر پدر بزرگوار و دیگر علمای بزرگ قم سپری شد. سپس وقتی حکومت آل بویه از اولین حکومت‌های شیعی شکل گرفت و مقر آن در ری بود از شیخ صدوق دعوت شد در مقر خلافت حضور پیدا کرده و به کار علمی بپردازد. ایشان هم احساس وظیفه کرده و به ری آمد.

مدیر حوزه‌های علمیه کشور گفت: این برای ری و تهران افتخار بزرگی است که دو تن از نویسندگان کتاب چهارگانه شیعه یعنی شیخ صدوق و شیخ کلینی از حوزه علمیه ری برخاسته‌اند. شیخ صدوق به دلیل جامعیتی که داشت مورد احترام هم حوزه‌های علمیه بودند. در امتداد نکته اول، باید به نکته دیگری توجه کرد که شیخ صدوق، مرد هجرت‌ها و سفرهای مختلف علمی است. ممکن است هجرت، امروزه برای ما امر ساده‌ای به حساب بیاید چراکه وسایل نقلیه برای رفت و آمد میان شهرهای مختلف جهان وجود دارد اما آن زمان، یک سفر حج ماه‌ها طول می‌کشیده است و ابزارهای ارتباطی امروز هم وجود نداشته است. مرحوم شیخ صدوق در قرن چهارم هجری، غیر از اینکه حوزه‌های ری، قم و بغداد را درک کرد، زنجیره سفرهای علمی ایشان از جمله به خراسان و مشهد، سمرقند، بلخ و بخارا، فصلی اعجاب‌انگیز و درخشان از زندگی ایشان است.

آیت‌الله اعرافی گفت: نکته دیگر اینکه شیخ صدوق پرچمدار فکر شیعی است. وی در عصر خود در ری، بغداد، سمرقند ، بخارا، بلخ، همدان، مکه و مدینه با علمای اهل سنت وارد بحث و گفت‌وگوهای فراوانی شد. وی حتی استادان و شاگردانی دارد که از علمای اهل سنت هستند. امروزه عده‌ای دنبال این هستند که اهل سنت را در تضاد با شیعه قرار دهند که این مسئله در همه اعصار وجود داشت اما کسانی همانند امام صادق(ع)، شیخ صدوق، شیخ مفید و دیگر بزرگان از یک سو با افراط در اهل سنت مقابله کرده و از سوی دیگر برای افراد میانه‌رو اهل سنت احترام قائل بوده و دنبال وحدت جهان اسلام بودند. مخصوصا شیخ صدوق هم در آثار و اعمال و افکار خود پایبند این سنت اسلامی بودند.
وی با بیان اینکه دوره شیخ صدوق دوره انتقال از عصر حضور ائمه(ع) به دوره غیبت است، افزود: این انتقال، یک گذر تاریخی بود لذا باید ظرفیت‌های جدیدی ایجاد شده و معارف شیعه، سامان تازه‌ای پیدا کنند تا عالم اسلام به دوره غیبت صغری و پس از آن غیبت کبری منتقل شود.

عضو مجلس خبرگان رهبری عنوان‌ کرد: طراحان و معماران بزرگ شیعه از زمان ظهور به زمان غیبت چند نفر هستند که یکی از بزرگترین آنها شیخ صدوق است. دیگر افراد شیخ مفید، سید مرتضی، کلینی و امثالهم بودند. اینها معمار تاریخ تشیع و طراحان یک تحول عظیم در عالم تشیع و ایران هستند چون ایران در همین ایام است که اندک اندک آغوش خود را به روی معارف شیعه می‌گشاید و برخلاف برخی تصورات، شمشیر، اسلام را به ایران نیاورد بلکه ایران با آغوش باز و با عقلانیت از اسلام و معارف قرآن و اهل بیت(ع) استقبال کرد.

انتهای پیام/