به نقل از «خبرآنلاین»

وقتی «گاف» بیش از «دروغ» هزینه دارد!/ لزوم عذرخواهی رسمی تلویزیون

تاریخ انتشار: ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۹۴۷۶۴۰

واقعیت این است که در تیتر این مطلب، به جای واژه «دروغ» می‌شد از کلیدواژه‌های دیگری چون «بی‌اخلاقی» و حتی «وقاحت» هم استفاده کرد، اما آنچه بیش‌تر بلای جان اعتبار یک رسانه است و نباید نسبت به آن بی‌تفاوت بود، همین «دروغ» است. بلایی که بی‌تردید می‌توان آن را خروجی و محصول منطقی نهادینه شدن همان بی‌اخلاقی در یک فضای رسانه‌ای هم دانست.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما صحبت از کدام «دروغ» است؟

«اجازه دهید دقیق‌تر و شفاف‌تر بگویم؛ دیروز تولد استاد پرویز مشکاتیان بود که ۵۴ سال عمر کردند و من توضیحات ریزتر نمی‌دهم، چون شما خودتان استاد هستید و بهتر از من می‌دانید که در سال ۸۸ استاد به رحمت خدا رفتند. برای فرزندشان، آئین مشکاتیان عزیزم که خوب سنتور می‌زند و راه پدر را ادامه می‌دهد، آرزوی سلامتی کردم. برای استاد پرویز مشکاتیان چگونه آرزوی سلامتی کنم، وقتی که از پیش ما پر کشیده و رفته. البته روح او بالنده و قطع به یقین سازنده روح ما است. من برای خانواده و فرزندان ایشان سلامتی آرزو کردم. به‌خصوص برای آوا مشکاتیان و آئین مشکاتیان عزیز…» این جملات حاصل تکاپوی مجری یک برنامه تخصص موسیقی در قاب تلویزیون برای توجیه یک «گاف» است.

محمد اسکندری مجری نه‌چندان نام‌آشنای تلویزیون که اجرای برنامه «ترانه باران» از شبکه «شما» را برعهده دارد، دو روز پیش و به بهانه همزمانی با سالروز تولد استاد پرویز مشکاتیان در تقویم، روی «آنتن زنده» برای استاد آرزوی سلامتی کرد، بی‌توجه به این واقعیت که این هنرمند بنام و چهره شاخص حوزه موسیقی ۱۲ سال پیش‌تر دار فانی را وداع گفته است. این همان «گاف» غیرقابل توجهی است که به‌خصوص در قاب یک برنامه تخصصی موسیقی، عجیب بودن‌ش بیشتر به چشم می‌آید اما آنچه موضوع به مراتب حائز اهمیت‌تری است، پناه بردن به «دروغ» برای توجیه این گاف است که درباره آن نکاتی قابل ذکر است.

اول؛ باید پذیرفت که «گاف» جز لاینفک فرآیند برنامه‌سازی به‌خصوص از نوع «زنده» در قاب تلویزیون است. نه فقط حافظه مخاطبان که به‌صورت ویژه‌تر حافظه برنامه‌سازان در ادوار مختلف سرشار از گاف‌های ریز و درشتی است که گاه یک برنامه زنده را تا مرز تعطیلی نیز پیش برده اما در همه نمونه‌ها این اصل پذیرفته‌شده مدنظر قرار دارد که هرچند بهتر این بود که از این دست اشتباهات پیش‌گیری شود اما مصون ماندن صددرصدی از خطاهای احتمالی، تقریباً غیرممکن است. در نمونه اخیر هم هر چند درست‌تر آن بود که مجری برنامه، هر چقدر هم ناآشنا با فضای تخصصی موسیقی، برای گرامیداشت نام یک هنرمند روی آنتن زنده، درباره او بیشتر کسب اطلاع می‌کرد و حداقل بدون یک سرچ ساده اینترنتی روی آنتن ظاهر نمی‌شد، اما واقعیت این است که تخصصی اصلی «مجری» همان‌طور که از نامش عیان است «اجرا» است و ایراد اصلی در رقم خوردن این بی‌دقتی روی آنتن زنده تلویزیون، متوجه تیم تحریریه و مشخصاً «سردبیری» این برنامه تخصصی است که موظف به تولید محتوای بی‌نقص و قرار دادن آن در اختیار مجری برنامه بوده‌اند. امیدواریم این استدلال با این پاسخ مواجه نشود که «چه دل خوشی دارید، تحریریه و سردبیر کجا بود؟!»

دوم؛ چند روز پیش‌تر بود که حاشیه حضور دو مهمان در برنامه «خندوانه» و لحن و ادبیات نامناسب آن‌ها نسبت به «نویسندگان» طیفی از واکنش‌های رسمی و غیررسمی را از سوی فعالان صنوف ادبی به همراه داشت. در واکنش به این اعتراضات رامبد جوان در اقدامی قابل‌تحسین «بی‌ملاحظگی» صورت گرفته از سوی خود، تیم تولید برنامه و ناظران پخش شبکه را پذیرفت و صراحتاً از «نویسندگان» عذرخواهی کرد. اشتباه در یک برنامه ضبطی، به مراتب غیرقابل توجیه‌تر از برنامه «زنده» است اما «قبول اشتباه» و تلاش برای جبران، در این موارد نه یک «انتخاب» که یک «الزام» حرفه‌ای و اخلاقی است. الزامی که به وضوح در نمونه برنامه «ترانه باران» نه فقط از سوی شخص مجری که از سوی عوامل برنامه، مسئولان شبکه و بالاتر از آن مدیران مرتبط در سازمان صداوسیما نادیده گرفته شده و این نادیده گرفتن، مصداق بارز «توهین به مخاطب» است.

سوم؛ اینکه مجری و یا برنامه‌سازی در این سطح حاضر به قبول اشتباه و تن دادن به «عذرخواهی» نیست به‌خودی خود یک آسیب است، اما همان‌طور که در ابتدا اشاره شد، مورد عجیب و غیرقابل قبول در این نمونه اخیر، نمایش عیان یک وقاحت تمام عیار در برابر مخاطبان رسانه ملی است. اینکه به دروغ ماجرا به گونه‌ای دیگر روایت شود و برداشت و اعتراض بخش عمده‌ای از مخاطبان و علاقمندان به حوزه موسیقی نسبت به این برنامه با جمله عجیب «برای استاد پرویز مشکاتیان چگونه آرزوی سلامتی کنم، وقتی که از پیش ما پر کشیده و رفته!» پاسخ داده شود، دیگر از جنس یک «گاف» نیست. مشخص است که مجری و مهمتر از او همان تیم تحریریه و سردبیری که امید داریم وجود خارجی داشته باشند، برای «ماستمالی» اشتباه محرز صورت گرفته بر روی آنتن، هم‌فکری کرده و به این جمع‌بندی رسیده‌اند که اینگونه از چاله «گاف» به چاه «دروغ» پناه ببرند. موضوع رفتار فردی شخص مجری برنامه نیست، مهمتر از آن نبود سازوکارهایی که هزینه اتخاذ چنین تصمیمی را در قاب رسانه ملی بالا ببرد. سازوکاری که درباره آن نکات گفتی بسیار است.

چهارم؛ محمد اسکندری، هرچند در این مورد اشتباه غیرقابل اغماضی مرتکب شده اما الزاماً به معنای آن نیست که او مجری ناتوانی است. «تجربه» مهمترین دارایی و پشتوانه برای همه فعالان حوزه رسانه به‌خصوص رسانه‌ای در مختصات تلویزیون است و او هم مانند پیشکسوتانش می‌تواند این تجربه را تبدیل به اندوخته‌ای برای ادامه مسیر حرفه‌ای خود کند. هجمه رسانه‌ای به شخص او هم قطعاً نمی‌تواند تضمینی برای پیش‌گیری از تکرار این قبیل حواشی در قاب تلویزیون شود اما حساسیت نسبت به این اتفاق و مهمتر از آن واکنش رسمی، هم از ضروریات احترام به‌مخاطب است، هم می‌تواند منجر به ترمیم اعتبار رسانه ملی شود.

پنجم؛ در ابتدای متن از حساسیت نسبت به «اخلاق» گفتیم. کاش نه فقط در «رسانه ملی» که در اتمسفر رسانه‌ای این روزها که به‌شدت متأثر از مقتضیات ابزارهای رسانه‌ای جدید برخاسته از فضای مجازی است، هزینه «بی‌اخلاقی» ها بیش از هزینه «گاف» ها باشد؛ حتی اگر پرداختن به اولی، به اندازه دومی «مشتری» دست به کامنت و لایک در این بازار نداشته باشد.

۵۸۵۸

کد خبر 1516274

منبع: خبرآنلاین

کلیدواژه: تلویزیون مجری رادیو و تلویزیون استاد پرویز مشکاتیان آرزوی سلامتی رسانه ملی یک برنامه رسانه ای روی آنتن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۹۴۷۶۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«برمودا» همه رازها را افشا می‌کند حتی راز آقای مجری!

روزهایی که حرف از پناهندگی کامران نجف‌زاده به گوش می‌رسید پای گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای برنامه‌ای تلویزیونی با اجرای او به میان آمد. حالا او در «به وقت پیدا شدن» راز سر به مُهر خود را نیز افشا کرد. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، «برمودا» با شعار به وقت پیدا شدن از آخرین روز دی‌ماه سر از شبکه نسیم درآورد. شاید برای کسانی که همواره این نکته را در فضای‌مجازی مطرح می‌کردند «کامران نجف‌زاده» در آمریکا پناهنده شده، حضور او روی آنتن شبکه نسیم با یک برنامه گفت‌وگومحور تعجب‌برانگیز بود.

اما این لازمه «برموداست» که پرده از راز مگوی شخصیت‌ها برمی‌دارد. از خود مجری شروع کرد که دیگر نیاز نبود نجف‌زاده بگوید این همه خبر و جوّسازی رسانه‌ای بود؛ مثلاً من هیچ‌وقت به فکرِ مهاجرت از ایران نبودم چه برسد به پناهندگی!

شاید نکته جالب این برنامه همین صراحت‌ها باشد که میهمانان دیگر پاسخ‌های تکراری ندهند به سؤالاتی که شاید گهگاه در برخی برنامه‌ها شنیده باشیم. اینجا همه از چیزهایی می‌گویند که تاکنون نگفته‌اند. جذابیت برنامه هم در همین‌جاست. شاید به همین دلیل باشد این برنامه رقیب «مهمانی» ایرج طهماسب است.

سریال‌های جدید تلویزیون/ از بدل و آقای قاضی تا هشت‌پا و رویان

شاید می‌توان به این نکته اشاره کرد که تغییر مسیر کامران نجف‌زاده از خبرنگاری به سمت اجرای یک برنامه تاکشو تصمیم درستی بوده است. اگرچه برخی در همان ابتدا می‌گفتند ای‌کاش نجف‌زاده با یک تاکشوی هاردتاک یا به عبارتی یک برنامه گفت‌وگومحور صرفاً سیاسی و اجتماعی با سؤالات چالشی به تلویزیون برمی‌گشت.

مخاطب با شنیدن نامِ «برمودا» و اجرای نجف‌زاده ابتدا تصور می‌کرد، میهمانان با چالش‌هایی که مجری و تیم برنامه ایجاد می کنند، غرق و قربانی می‌شوند، به ویژه در دوره‌ای که در برخی برنامه‌ها، جنجال و مچ گیری بر اصل گفت‌و‌گو ارجحیت دارد.

اما تجربه «برمودا» این نکته را نشان می‌دهد مخاطب امروز به برنامه‌های گفت‌وگومحور سرگرم‌کننده نیاز دارد. یعنی می‌توان برنامه‌ای سیاسی و اجتماعی طراحی کرد و میهمانانی هم داشت اما هم چالش در آن برنامه ایجاد شود و هم فضایِ سرگرم‌کننده‌ای برای مخاطب به ارمغان آورد. با پخش برنامه، مخاطبان دریافتند که میهمانان، فرصت بیان حرف‌ها و نظرات مختلفی دارند و مهم‌تر اینکه تحلیل اشتباه دیگران درباره خود را نیز اصلاح می‌کنند.

چنین اتفاقی در قالب سؤالات مجری و گروه نویسندگان رخ می‌دهد و آن‌ها مسیر مصاحبه را طوری طراحی می‌کنند که بخش زیادی از پرسش‌ها رفتار، گفتار و طرز تفکر میهمان را نشانه می‌رود. با این حساب «برمودا» بیش از آن که در پی چالش باشد، زمینه‌‌ای مناسب را برای «گفت‌و‌گوی با احترام» فراهم می‌کند.

پرسیدن سوالات خنده‌دار یا به اصطلاح فان توسط مجری از میهمانان در زمان انجام مصاحبه و چاپ صفحه اول روزنامه با عکس و تیتر میهمان در پایان برنامه، سبب شده است تا مخاطبان عام شبکه نسیم، تا پایان برمودا را دنبال کنند.

دعوت از چهره‌های مختلف سیاسی، ورزشی، هنری و غیره با هر گرایش و عقیده‌ای، یکی دیگر از امتیازهای برنامه برمودا است؛ برنامه برمودا در زمان‌های مختلف از گرایش‌های مختلف میهمان دعوت می‌کند تا مخاطب تنوع در برنامه‌سازی و محدود نبودن آن را حس کند.

ناگفته نماند پیشینه مطبوعاتی و ژورنالیستی کامران نجف‌زاده نیز به کمک برنامه برمودا آمده و سبب شده است، مخاطب گفت‌وگوهای متفاوتی را ببیند که خبری از سوالات تکراری و کلیشه‌ای نیست.

کامران نجف‌زاده که با گزارش هایی در بخش خبری 20:30 شبکه دوم سیما، نامی برای خود دست و پا کرد و سپس به عنوان خبرنگار صدا و سیما به آمریکا اعزام شد، با همان بیان و ارائه ژورنالیستی و ‌ایهام‌ها و استعاره‌های فراوان، میهمان را پای گفت‌وگو می‌نشاند.

مجموعه این عوامل سبب شده است، تا برنامه برمودا یکی از برنامه های موفق صدا وسیما در این ایام لقب بگیرد.

اگرچه برخی در این میان شاید به انتقاد از این برنامه،  آن را یک برنامه تقلیدی از نوع خارجی و به نوعی مشابه‌سازی فرض کنند اما همین که تولیدکنندگان چنین برنامه‌ای جرأت کرده‌اند که برنامه‌ای با حال و هوای جدید و نه صرفاً چالشی بلکه یک برنامه گفت‌وگومحور صادقانه و بدون پرده را با شخصیت‌ها و میهمانان برنامه تولید کنند خود جای قدردانی دارد.

چرا که یک بدعت و نوآوری در نوع برنامه‌سازی در صداوسیما به شمار می‌رود که در کمتر برنامه تلویزیونی گفت‌و‌گومحور تاکنون شاهد آن بوده‌ایم و درواقع از این منظر قابل تأمل و تفکر است. اگرچه در فواصل برنامه کامران نجف‌زاده به عنوان مجری سعی می کند که با  میهمان برنامه و  با اطلاعاتی که از وی دارد او را غافلگیر کند.

نگاهی به برنامه رمضانی شبکه افق با کارشناس «وقت سحر»

اما صحبت‌های بدون پرده و کم‌حاشیه باعث می‌شود که میهمان برنامه خودرا غریبه حس نکند و به راحتی وارد یک گفت‌وگوی صمیمی شود و حتی در برخی موارد حرف‌های ناگفته‌ای را هم بر زبان می‌آورد که برای مخاطب تازگی دارد. شاید در کنار مجری و ویترین اصلی برنامه، اگر کسی «برمودا» را ببیند و نگاهی به تیتراژ بیندازد، نام‌های آشنایی چون محمدرضا شهیدی‌فر و محسن نجفی‌سولاری به چشم می‌خورد که به نظر می‌رسد قطعاً نقش مهمی داشتند.

لازم است تلویزیون در عصر کنونی به جایِ دعوت از میهمانان تکراری و طراحی پرسش و پاسخ‌های تکراری و کلیشه‌ای، با خلاقیت و نوآوری به فکرِ ساخت برنامه‌هایی برود که سرگرم‌کننده باشند. حتی اگر قرار است گفت‌وگومحور و چالشی باشند. 

در میانِ این همه رئالیتی‌شو که معلوم نیست چرا آن‌قدر زیادهستند، می‌توان برنامه‌های گفت‌وگومحور اندیشه‌ای درست و عمیق مثلِ کار جدید رضا درستکار در شبکه نمایش‌خانگی که ایام ماه رمضان و پس از آن بازدیدکننده‌های بسیاری دارد، طراحی کرد. 

یا «برمودا» کامران نجف‌زاده توانست در این فضا خوب دیده شود. حتی مسابقه‌ها و برنامه‌های دیگری طراحی شوند که همه یک دفعه به شکل مافیا درنیایند و یا پدرخوانده‌هایی که یک به یک با رنگ و لعاب می‌آیند و می‌روند و اتفاقی هم برای آنها نمی‌افتد. 

امروز مخاطب حتماً بیننده برنامه‌هایی می‌شود که خلاقیت و نوآوری را در آنها ببیند نه اینکه شاهد و ناظر برنامه‌هایی باشد که علاوه بر کپی و تقلید پررنگ، همه‌چیز را چند سال قبل در برنامه‌ای دیگر دیده باشد. حتماً «خندوانه» و «دورهمی» و امثالهم بدون استفاده از خلاقیت و نوآوری دیده نمی‌شوند همچنان که مهران مدیری برای بازگشت با یک برنامه سراغِ اتفاقی جدید به نام «اسکار» رفت.

انتهای پیام/