Web Analytics Made Easy - Statcounter
به نقل از «همشهری آنلاین»
2024-05-03@15:25:48 GMT

فیروزه‌ای در دل الماس

تاریخ انتشار: ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۹۶۰۸۲۹

فیروزه‌ای در دل الماس

اسما پورزنگی‌آبادی‌-همشهری آنلاین:

کویر لوت، این پهنه‌ سحرانگیز و پر رمز و راز که بین سه استان کرمان، سیستان‌وبلوچستان و خراسان‌جنوبی گسترده شده، دو سالی می‌شود که یکی از چشم‌نوازترین مناظر طبیعی را در دل بیابانی خود جای داده است. دریاچه‌ای فیروزه‌ای و آرام که به‌طور متوسط هر هفته دو تا سه هزار بازدیدکننده را به سوی خود می‌کشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این دریاچه در باور عوام، «پدیده‌ای عجیب‌وغریب» به شمار می‌رود اما در واقع این‌طور نیست زیرا خودِ بیابان لوت، هزاران و میلیون‌ها سال قبل، یک دریاچه بوده است. بررسی ساختار کلوت‌ها؛ یکی از جاذبه‌های ویژه این بیابان که در همسایگی دریاچه واقع شده‌اند، نشان از رسوبات دریاچه‌ای دارند. یعنی، در زمانی بسیار دور دریاچه‌ای نه‌چندان عمیق در اینجا وجود داشته که گاهی پرآب و گاهی خشک می‌شده و رسوبات آن به‌مرور انباشته و کلوت‌ها را تشکیل داده است.

لوت، بیابانی بسیار کم‌آب است و این دریاچه که برخی آن را «جوان» و اکبر رشیدی‌مقدم، محقق و پژوهشگر «نمک‌سر» را نام مناسب‌تری برایش می‌داند، از آب ناشی از بارندگی‌های شدید بالادست حاصل شده است. البته به‌طور دقیق معلوم نیست تا چه زمانی آب داشته باشد اما پیش‌بینی می‌شود تا آذر امسال احتمالا زنده بماند. طی روزهای گذشته برخی از کرمانی‌ها از طریق شبکه‌های اجتماعی در حال طرح این درخواست از مسئولان هستند که «دریاچه‌ جوان در حال خشک شدن است، آب رودخانه‌ها را به آنجا منتقل کنید!». درخواستی که به نظر نمی‌رسد پشتوانه‌ علمی و کارشناسی داشته باشد. اما هرچه که باشد، این دریاچه ‌هم‌اکنون به یکی از پرطرفدارترین جاذبه‌های بیابان لوت تبدیل شده و در این دو سال، بسیاری، با برپا کردن چادرهای مسافرتی در اطراف آن، در هنگام طلوع و غروب آفتاب و حتی با حضور شبانه در این محیط رویایی، لذت کم‌نظیری را تجربه می‌کنند. البته در مواردی نیز، برخی خود را به آب می‌زنند و در این آب فیروزه‌ای اما خطرناک و باتلاقی شنا می‌کنند!

سال گذشته دسته‌ای از پرندگان مهاجر نیز در این دریاچه فرود آمدند. اما پس از آن، خبر تلخی رسید که صدها قطعه پرنده به دلیل شوری بالای دریاچه، تلف شدند.

بیابان لوت، نخستین اثر طبیعی ایران است که در تیرماه سال 1395 با اجماع تمام کشورهای عضو کمیته میراث جهانی در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.

این بیابان که به تعبیر برخی از بازدیدکنندگان خارجی، «الماس بیابان‌های دنیا» لقب گرفته، جاذبه‌های چشم‌نوازی در شب و روز برای تماشا دارد. آسمانِ پرستاره‌اش هر بیننده‌ای را به ستاره‌چینی ترغیب می‌کند و کلوت‌ها، نبکاها، دریاچه‌ شور، ریگ یلان و گندم‌بریان آن در کنار سکوتی وهم‌ انگیز، این پهنه‌ 40 هزار کیلومترمربعی را در دنیا منحصر به‌فرد ساخته است.

کلوت‌ها (یاردانگ)، ناهمواری و اشکالی طبیعی هستند که در پی فرسایش آبی و بادی ایجاد شده و به شکل برج‌هایی بلند در دل بیابان قد برافراشته‌اند. گفته می‌شود بلندترین کلوت‌های دنیا با ارتفاعی حدود 404 متر و همچنین، طولانی­ترین آن­ها در لوت قرار دارد.

نبکاها (گلدان‌های شنی) یکی دیگر از عارضه‌های استثنایی این بیابان هستند که در پی انباشت شن‌های روان روی ساقه‌ درختان گز، شکل می‌گیرند و ارتفاع برخی از آن­ها به بیش از 10 متر هم می­رسد.

ریگ یلان نیز، نام محدوده‌ای باتپه‌های ماسه‌ای به هم پیوسته و گاها قیفی شکل است که منظره‌ای حیرت‌انگیز را در لوت فراهم کرده است. قطب حرارتی زمین با بیش از هفتاد درجه سانتیگراد در جنوب‌غربی ریگ یلان واقع شده است.

یکی از شناخته‌ شده‌ترین جاذبه‌های لوت، گندم‌بریان است. پوشیده از سنگ‌ها و مخروط‌های آتشفشانی که افسانه‌ برشته شدن گندم‌های کاروان‌های شتر در آن، زیاد گفته و شنیده شده است.

در کنار همه‌ این جاذبه‌ها، طی سال‌های اخیر، کشف تعداد زیادی شهاب‌سنگ از دل بیابان لوت توسط حجت کمالی کارشناس زمین‌شناسی و در پی آن، راه‌اندازی نخستین موزه‌ تخصصی شهاب‌سنگ ایران با بیش از 1200 قطعه شهاب‌سنگ در مجموعه فرهنگی هنری برج آزادی تهران که بیش از 30 درصد آن متعلق به لوت است، شگفتی دیگری از این پهنه را نمایان ساخت.

اگرچه بسیاری گمان می‌کنند که این سرزمینِ فراگرم و فراخشک، عاری از زندگی است اما تاکنون، گونه‌های جانوری متعددی از جمله: گربه و روباه شنی، انواع خزندگان مانند افعی‌شاخدار، رتیل خورشیدی، انواع آگاما و گونه‌های خاص پرندگان مانند زاغ‌بور در این محدوده شناسایی شده است. سال گذشته نیز، در پی تلاش محققان، باز هم گونه‌ جدیدی از حیات جانوری در لوت کشف شد؛ این گونه‌ی جدید، یک پری‌میگوست که نام آن را به‌پاس بزرگداشت و یادکرد «هادی فهیمی» فعال محیط زیست استان کرمان که سال 96، در سانحه سقوط هواپیمای تهران ـ یاسوج آسمانی شد؛ «فالوکریپتوس فهیمی» گذاشته‌اند.

درباره‌ بیابان لوت تاکنون، کتاب‌ها و مقالات و سفرنامه‌هایی نوشته و تحقیقات و پژوهش‌هایی انجام شده اما واقعیت آن است که همچنان، بخش‌های زیادی از این پهنه‌ جادویی، ناشناخته مانده. حتی ثبت جهانی لوت هم کمک چندانی به برداشتن پرده از رازهایش نکرد اما گردشگران زیادی را به سوی خود کشید. به گفته‌ کارشناسان، بیش‌ترین و مهم‌ترین جاذبه‌های لوت در بخشی از بیابان است که در مرزهای استان کرمان واقع شده؛ از دریاچه تا کلوت‌ها. اما حضور گردشگران و تمایل فراوان به تماشای این بیابان، تاکنون نتوانسته به تامین زیرساخت‌ها و رفع کمبودهای آن کمک چندانی کند. هرچند که اقتصاد بخش «شهداد»، تاثیرات نسبتا خوبی از این بیابان جهانی گرفته اما به گفته‌ معین افضلی، مدیرپایگاه جهانی لوت در استان کرمان: «حتی یک ریال از بودجه‌ استانی را به گردشگری لوت اختصاص نمی‌دهند!». البته همه‌ داستان حضور گردشگران هم خوش نبوده؛ رها کردن پسماندها و زباله‌ها در این بیابان اکنون به یک موضوع نگران‌کننده تبدیل شده است. مردمان محلی به همراه گروهی دیگر، اوایل هر هفته، داوطلبانه، زباله‌های رها شده در اطراف کلوت‌ها و دریاچه را جمع‌آوری می‌کنند تا الماس بیابان‌های دنیا از گزند آدمیزاد در امان بماند.

کد خبر 602164 برچسب‌ها دریا و دریاچه استان‌ کرمان

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: دریا و دریاچه استان کرمان استان کرمان بیابان لوت جاذبه ها کلوت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۹۶۰۸۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

از امروز به فکر تابستان دریاچه ارومیه باشیم

با این حال کارشناسان معتقدند نباید فقط به وضعیت کنونی و بارش‌هایی که شاید از چند هفته دیگر به‌سختی به وقوع بپیوندند، دل خوش کرد، چون اگر طرح‌های احیا و پروژه‌های انتقال آب به دریاچه با سرعت و در زمان تعیین‌شده به نتیجه نرسند، باز هم گرمای تابستان، دل دریاچه را می‌سوزاند و حال ایران را خراب می‌کند.از اوایل دهه ۷۰ بود که خبرهایی در مورد پایین‌رفتن سطح آب دریاچه ارومیه منتشر شد اما از اواسط دهه ۷۰روند خشک‌شدن دریاچه سرعت گرفت و تاکنون با وجود هزینه‌های هنگفت میلیاردی، برنامه و اقدامات متعدد توسط دولت‌های گذشته، این روند نه‌فقط متوقف نشده، بلکه وضعیت بحرانی این تالاب بین‌المللی همچنان ادامه دارد.تصاویر این روزهای دریاچه ارومیه نشان از افزایش سطح تراز و حضور گردشگرانی دارد که بعد از گذشت سال‌ها از شرایط بحرانی، در سواحل و آب‌های آن مشغول تفریح هستند اما کارشناسان معتقدند دریاچه ارومیه همچنان در وضعیت بحرانی به سر می‌برد و با توجه به پیش‌رو بودن فصل گرما و افزایش تبخیر آب موجود، در تابستان دوباره این تالاب به وضعیت بحرانی نزدیک می‌شود.براساس اعلام مسئولان هم‌اکنون تراز دریاچه ارومیه به ۱۲۷۰.۵۳متر، وسعت آن به ۱۷۹۰ کیلومترمربع و حجم آن به ۲.۳۴میلیاردمترمکعب رسیده است.تاکنون بیش از۴۴۶ میلیون مترمکعب آب از سدهای آذربایجان‌غربی به دریاچه ارومیه رهاسازی شده و این روند ادامه دارد.       جابه‌جایی مسیر آبریزها برای آشنایی با دریاچه و راه‌های تامین آب آن در گذشته، خوب است بدانیم این دریاچه سه حوضه آبریز بزرگ دارد. سیمینه‌رود که عمدتا در استان آذربایجان غربی است، زرینه‌رود که از کردستان شکل می‌گیرد و تپه‌رود که از سمت آذربایجان شرقی سرشاخه می‌گیرد.این سه حوضه آبریز در دریاچه ارومیه تخلیه می‌شوند. این رودخانه‌های بزرگ، سالانه ۳.۵میلیارد مترمکعب آب به سمت دریاچه سرازیر می‌کردند. این میزان آب، آن تبخیری را که به‌طور طبیعی در دریاچه صورت می‌گرفت، جبران می‌کرد.اما داستان از آنجا شروع شد که در این سه استانی که آب دریاچه ارومیه را تامین می‌کردند، تحولات بزرگی در حوزه کشاورزی و توسعه شهری رخ داد. مثلا تبریز و ارومیه کلانشهر شدند و در نتیجه توسعه شهری و توسعه در بخش کشاورزی، یعنی در زراعت، باغداری ومحصولات آب‌بر،تقاضابرای آب درآذربایجان‌غربی‌وشرقی‌وکردستان افزایش پیداکرد.این مصرف آب در آذربایجان‌غربی بیش ازهر جای دیگر بوده و بعد از آن آذربایجان‌شرقی قرار دارد و مصرف آب در کردستان کمتر از نقاط دیگر است.هنوز تقریبا منابع آبی که از کردستان به دریاچه می‌آمد، کماکان ادامه دارد، یعنی یک‌ونیم میلیارد متر مکعب آب بعد از وارد شدن به سد شهید کاظمی، وارد حوضه دریاچه ارومیه می‌شود. ولی در آذربایجان‌غربی که دریاچه هم عمدتا در آن مستقر است، تقاضا برای آب در بخش شهری و به‌ویژه در بخش کشاورزی به‌شدت افزایش پیدا کرده است. سطح زیر کشت در این استان، از۱۸۰هزارهکتار در اوایل انقلاب به حدود ۶۰۰هزارهکتار دردهه۹۰رسیده است.۴۰۰هزارهکتار توسعه، قاعدتا حجم بزرگی از آب حوضه سیمینه‌رود را می‌بلعد.بخشی از این آب هم از آب زیرزمینی که رابطه‌ای هیدرولیکی با دریاچه دارد، تامین می‌شود. یعنی هم آب سدی کاهش پیدا کرده، هم برای منابعی که از طریق سفره‌های زیرزمینی، دریاچه را تغذیه می‌کردند، تقاضای زیادی پیدا شده است. در نتیجه، ورودی ۳.۵میلیارد مترمکعب آب به دریاچه، بسیار کاهش یافته است. اگر ۴۰۰هکتار ضربدر ۱۰هزار مترمکعب شود، می‌توان برآورد کرد چه حجمی از آب قبل از این‌که به دریاچه برسد، در سطح دشت‌های حوضه سیمینه‌رود و آذربایجان‌غربی وارد بخش کشاورزی می‌شود و در این مناطق تبخیر می‌شود؛ حال یا از سد یا از سطح سبز.بنابراین علت واضح وضعیت فعلی دریاچه ارومیه، افزایش تقاضای آب به‌دلیل توسعه نسنجیده بخش کشاورزی و شهری است. شهر تبریز خودش یک بلعنده بزرگ است. در آذربایجان‌غربی هم ارومیه به‌شدت توسعه پیدا کرده وشهرهای پیرامونش گسترش یافته‌اند.این شهرها آب شرب تصفیه‌شده می‌خواهند و منابع آبی را که قبلا وارد دریاچه می‌شد، می‌بلعند.

دیگر خبرها

  • دریاچه «کیو» خرم‌آباد در یک روز بارانی
  • تشکیل خانه طراحان فیروزه‌ای بر آمده از تلاش جوانان گرافیست است
  • دیدار با خانواده شهید عباسعلی الماس زاده در نقده
  • از امروز به فکر تابستان دریاچه ارومیه باشیم
  • منش طلبگی | الماس گرانبهای روحانیت
  • تأمین آب کامل شهر توپ آغاج بیجار با اجرای ۴ کیلومتر خط انتقال آب
  • عملیات حفاری خط ۱۰ متروی تهران
  • (ویدئو) تشکیل یک دریاچه فصلی در کویر اصفهان
  • استخراج الماس از گل صدتومانی + عکس
  • استخراج الماس از گل صدتومانی