دلایل اصرار نامزدهای انتخابات ۱۴۰۰ برای مستقل بودن
تاریخ انتشار: ۲ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۹۹۹۲۱۹
دکتر حسین مسعودنیا*؛ اندک تأمل در فضای سیاسی و اجتماعی جامعه ایران بیانگر این نکته کلیدی است و آن اینک با گذشت زمان و طرح مسائل جدید که بیشتر ناشی از پیامدهای فرهنگ جهانی است، نیروهای اجتماعی و سیاسی وفادار به نظام و قانون اساسی بر سر تعریف، کاربست و نوع برخورد با بسیاری از مفاهیم فرهنگ جهانی اتفاق نظر ندارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در چنین وضعیتی انتظار اولیه این است که نیروهای اجتماعی و سیاسی بر اساس خواست سیاسی مشترک به یکدیگر نزدیک شده و در قالب نهاد و سازمانهای سیاسی به ویژه احزاب فعالیت کننده؛ به موضوعی که اگر چه در فضای سیاسی جامعه ایران به ظاهر وجود دارد و وزارت کشور مدعی ثبت بیش از ۲۵۰ حزب سیاسی در ایران است، اما آنها بیشتر به سازمانهای سنتی ایران، چون دوره و محفل شبیه هستند تا به احزاب سیاسی.
فقدان احزاب سیاسی در ایران سبب نگردیده تا نیروهای اجتماعی و سیاسی از ایجاد ساختاری برای ایفای نقش در ساختارهای سیاسی جمهوری اسلامی ایران چشم پوشی کنند. این سازمانها جناحهای سیاسی هستند که افراد حول شخصیتهای سیاسی و یا براساس نیازهای مشترک سیاسی مقطعی به یکدیگر نزدیک و جناح سیاسی تشکیل میدهند.
به این ترتیب جناحهای سیاسی در ایران مرکب از نیروهای سیاسی و اجتماعی با پایگاه کاملاً متفاوت اقتصادی و اجتماعی بوده که صرفاً یا به دلیل شیخوخیت یکی از رجال سیاسی و یا به دلیل نیازهای مقطعی مشترک شکل گرفته و کارکرد حزبی دارند؛ بنابراین در یک جمع بندی میتوان جناحهای سیاسی در ایران را ائتلافی از نیروهای سیاسی دانست که فاقد سازمان حزبی بوده، اما کارکرد حزبی داشته و به دلیل فقدان ساختار سازمانی حاضر به پاسخگویی به عملکرد نمایندگان خود در عرصه تصمیم گیری سیاسی و سیاستگداری نیستند.
با وجود چنین ضعفهایی همیشه در سه دهه اخیر، به ویژه پس از پایان دوران ریاست جمهوری آقای هاشمی رفسنجانی، داوطلبین ریاست جمهوری در رقابت انتخاباتی با افتخار خود را نماینده یک جناح معرفی و آن جناح نیز تمام عیار از آن نامزد برای ریاست جمهوری حمایت میکرد.البته تا قبل از دوران ریاست جمهوری آقای روحانی دو جناح اصلی حاضر در صحنه سیاسی کشور یکی اصولگرایان و دیگر اصلاح طلبان بودند.
انتخابات ریاست جمهوری دهم سبب گردید تا گفتمان جدیدی موسوم به اعتدال در جامعه مطرح و این گفتمان نیز به تدریج به یک جناح سیاسی در صحنه سیاسی ایرانی معرفی گردید؛ لذا انتظارات افکار عمومی و به ویزه طبقه متوسط جدید ودانشگاهیان این بود که لیدرهای این سه جریان و یا جبهه به هنگام ثبت نام با شهامت و اقتدار به پشتوانه فکری و سیاسی خود اعتماد و افتخار کرده و خود را نماینده جریان سیاسی هواخواه خود معرفی کنند.
موضوعی که متأسفانه اتفاق نیفتاد و از هر سه شخصیت وابسته به جناح یعنی آقای رئیسی به عنوان نامزد اصلی جناح اصولگرا، آقای لاریجانی به عنوان نماینده جبهه اعتدال و تعقلگرا و آقای جهانگیری به عنوان نماینده جبهه اصلاحات تنها فرد آخر یعنی آقای جهانگیری پایگاه اصلی سیاسی خود را به وضوح به هنگام اعلام کاندیدا توری خود اعلام، اما دو نامزد دیگر یعنی آقایان رئیسی و لاریجانی هیچکدام حاضر به اعلان پایگاه سیاسی خود نگردیدند و این موضوع شاید برای نخستین بار در تاریخ سیاسی جمهوری اسلامی ایران باشد.
اگر چه از آقای لاریجانی، با توجه به شخصیت و منش سیاسی وی، شاید چنین انتظاری میرفت، اما در خصوص آقای رئیسی به عنوان فصلالخطاب جبهه اصولگرایی و کسی که اصولگرایان از او به عنوان محور اصلی جریان سیاسی خود که توانایی وحدت آنها حول خود را دارد، جالب، اما سوال برانگیز بود و شاید دلایل و پرسشهای زیر پاسخ این سوال را بدهد:
۱-تأمل در رابطه فرد با یک حزب و یا جناح سیاسی از منظر عقلانی و تفکر سیستمی بیانگر این مهم است که بر اساس اصول حزبی و در ایران جناحی اگر شرایط به گونهای پیش رفت که فرد قربانی حزب و جناح شود یا جناح فدای فرد پاسخ بسیار واضح است و آن اینکه فرد خود را فدای حزب و جناح کند چرا که بر اساس تفکر سیستمی باید فرد در خدمت سیستم باشد نه سیستم در خدمت فرد این مهم بخصوص در مورد جناب آقای رئیسی اهمیت خاصی دارد چرا که نامبرده فی نفسه انسانی معتقد و ارزشی بوده و تأکید بر تقدم ارزشها بر سیاست دارد.
به عبارت صریحتر آقای رئیسی از جمله سیاستمدارانی نیست که جهت کرسی خود را بر اساس قدرت روز تعیین کند لذا به این نتیجه رسیدم که شاید جناب آقای رئیسی هم مانند بسیاری از نخبگان سیاسی و دانشگاهی از رفتار تند و توأم با قیل و قال برخی از اصولگرایان به ویژه نمایندگان مجلس کنونی، ناراضی است و ترجیح داده که به افکار عمومی اطمینان دهد که حساب او را از آن عده جدا کنند. شاید با توجه به همین تحلیل توئیت نامبرده در خصوص سیاست خارجی مبنی بر تعادل با تمامی کشورهای جهان قابل فهم است.
۲- مگر اصولگرایان مدعی نیستند که به احتمال زیاد پیروز انتخاباتند و دولت حاضر دولتی ناکارآمد در عرصه داخلی و خارجی است و مردم از جریان نفوذ خسته و خواهان بازگشت به آرمانها و ارزشهای اولیه انقلاب هستند و آقای رئیسی تمام این خصال را در خود دارد و میتواند به عنوان ابزار پرگماتیک این افکار ظاهر شود پس براساس چنین پیشینهای آقای رئیسی باید به اصولگرا بودن خود افتخار و خود را پیروز بداند نه آنکه پایگاه خود را کتمان کند.
۳- مگر نه جز این است که اصولگرایان و نیروهای ارزشی معتقدند که عملکرد آقای رئیسی در قوة قضائیه سبب گسترش پایگاه اجتماعی او شده و با توجه به رأی شانزده میلیونی او در دوره قبل این بار پایگاه اجتماعی او گسترش یافته و پیروزی یک اصولگرا، که محور اصلی برنامه او مبارزه با فساد است، قطعی است پس بهتر نبود آقای رئیسی با تمامی صراحت بیان میداشت که نماینده اصلی اصولگرایان است؟
۴- حال این سئوال نیز مطرح میگردد که چرا اصولگرایان در مقابل ادعای آقای رئیسی سکوت کردند مگر آقای حداد عادل بارها اعلام نکردند که نقطة قوت ما زمانی است که با یک کاندیدا و آن هم آقای رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کند؟
نگارنده براین باورم و هر کس کمترین اطلاع از ماهیت نیروها و جناحهای سیاسی در ایران دارد خوب میداند که آقای رئیسی کاندیدای اصلی اصولگرایان است و هیچ کنشگر سیاسی او را به عنوان مستقل بشمار نمیآورد، امّا در پاسخ به سئوال اصلی که چرا آقای رئیسی اعلام کاندیداتوری مستقل کرد نگارنده بر این باورم که جریانهای سیاسی و از جمله اصولگرایان به خوبی میدانند که میزان تمایل به مشارکت سیاسی در این دوره نسبت به دورههای قبل کاهش خواهد داشت.
انفعال سیاسی حاکم بر فضای انتخاباتی جامعه ایران دلایل مختلفی دارد که مهمترین آنها عبارتند:
۱- عدم رقابتی بودن انتخابات مجلس فعلی
۲- شیوع بیماری کرونا و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن بویژه در حوزه رفتار اجتماعی به عبارت دیگر چگونه میتوان به جامعهای که گفتمان غالب در آن ماندن در خانه است به یکباره برای انتخابات گفت که مردم گفتمان ماندن در خانه را فراموش و به صحنه اجتماع بیایند.
۳- وخامت اوضاع اقتصادی بر اثر تحریمها و پیامدهای اقتصادی کرونا
۴- سیاست حذفی نخبگان سیاسی حاکم در قبال یکدیگر براساس رفتار حذفی
۵- حاکم شدن فضای سیاست زدگی در جامعه و دور شدن جامعه از عقلانیت
۶- کم رنگ شدن سرمایه اجتماعی و مهمتر از آن کاهش سطح اعتماد سیاسی بدلیل بزرگ نمایی و سیاه نمایی از دو بعد فساد ودروغ
۷- باور بسیاری از نخبگان و نیروهای اجتماعی و سیاسی به این مهم که در حد شکلگیری شرایط کنونی فقط دولتمردان مقصر نیستند بلکه راهکار سابوتاژ کردن و چوب لای چرخ گذاشتن جناح رقیب دولت هم همان اندازه نقش داشته است
۸- رواج فضای تهمت، افتراء وگسترش بی اخلاقی سیاسی در سطح جامعه با توجه به چنین شرایطی به نظر میرسد بر خلاف تصور اولیه هر یک از جناحها، بویژه اصولگرایان، و متفکرین در جناحهای سیاسی میدانند که تا اندازه زیادی مردم از وضع موجود ناراضی هستند.
به نظر میرسد حاکم بودن چنین فضایی سبب شده است تا اصولگراترین نامزد اصولگرایان نیز بر استقلال خود از جناحهای سیاسی اصرار داشته و راهکار رسیدن به پاستور را نه تنها آقای رئیسی بلکه بیشتر کاندیداها زیر سئوال بردن برخی از عملکردهای حاکمیت بدانند.
*دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان
منبع: فرارو
کلیدواژه: انتخابات ۱۴۰۰ انتخابات ریاست جمهوری نیرو های اجتماعی و سیاسی جناح های سیاسی سیاسی در ایران ریاست جمهوری آقای رئیسی سیاسی خود نیرو ها جناح ها بر اساس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۹۹۹۲۱۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اخطار محسن رضایی به تکروی و سهمخواهی برخی جریانات / سعید محمد به گلهمندی پرداخت
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، محسن رضایی در آستانه برگزاری دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی در دیدارهای جداگانه با داوری و روح الامینی، دبیر و معاون امور استانهای شانا و دبیران جریانات سیاسی دیگر بر وحدت گروههای انقلابی تاکید کرد.
براساس گزارش ایسنا، وی در دیدار با نادی، جراره و شورای مرکزی شریان، رائفی پور و سعید محمد و شورای مرکزی صبح ایران و احمد نادری و شورای مرکزی جماران گفت: باید از رویشهای انقلاب استقبال و از هرنوع تفرقه جلوگیری کرد.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر ضرورت حفظ وحدت در جبهه انقلاب، افزود: همبستگی و برادری از ارزشهای اصیل انقلاب اسلامی است که امروز بیش از هر زمانی باید مورد توجه باشد و اکنون ملت و نظام، نیازمند صف فشرده نیروهای انقلاب و کارآمدی جبهه انقلاب است و راه آن قاعدهمحوری به جای شخصمحوری است.
وی با یادآوری شرایط حساس کشور پس از طوفان الاقصی و عملیات «وعده صادق» اظهار کرد: موقعیت ایران در غرب آسیا بیش از گذشته تعیینکننده شده است، بنابراین فرصتها و تهدیدات جدیدی درمقابل کشور قرار گرفته است. در چنین شرایطی وحدت نیروهای انقلاب و تلاش همگانی برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور رمز عبور از تهدیدات و بهرهبرداری از فرصتهاست. هر نوع تکروی و سهمخواهی آسیب بزرگی به نظام و مردم خواهد زد. امروز بشدت نیازمند عقلانیت جمعی اشخاص و جریانات سیاسی کشور هستیم.
رضایی با تاکید بر اهمیت مشارکت مردم در انتخابات گفت: انتخابات مجلس باوجود شرایط سخت اقتصادی با حضور مردم انجام شد که نشان دادند تنها راه اصلاح کشور انتخابات و مردمسالاری است. حضور سلیقههای مختلف سیاسی، مشارکت مردم را جدیتر و بیشتر میکند.
وی گفت: رقابت باید برادرانه و به دور از منازعه باشد. انتقادات باید منصفانه و همراه با ضوابط اخلاقی صورت گیرد و فضا برای رویشهای جدید مهیا باشد. تحمل سلیقههای سیاسی علامت بلوغ عقلانیت گروههای سیاسی است.
در این نشستهای جداگانه نادی و جراره از شریان، احمد نادری از جماران، رائفیپور و سعید محمد از صبح ایران، با تشریح روند شکلگیری جریانها و تشکلهای خود، به بررسی اجمالی دور اول انتخابات و برخی گلهمندیها پرداختند و آمادگی خود برای گفتوگو با سایر گروههای جبهه انقلاب را اعلام کردند.
محسن رضایی نیز در جلسه با داوری و روح الامینی، دبیر و معاون امور استانهای شانا، بر وحدت همه گروههای جبهه انقلاب ازجمله شانا، پایداری، شریان، جماران، صبح ایران و تحولخواهان وسایر گروهها تأکید کرد و اعضای شانا هم نظراتشان را بیان کردند.
۲۷۲۱۱
برای دسترسی سریع به تازهترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902722