انفعال ۸ ساله دولت تدبیر در حوزه بنزین
تاریخ انتشار: ۴ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۰۱۶۱۸۰
آن طور که در آمار و ارقام آمده، در زمان دولت پالایشگاه جدید ساخته نشده و ظاهرا چنین تفکری در بدنه وزارت نفت وجود ندارد و تنها به مدیریت پالایشگاه‌های موجود پرداخته شده است.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، سیاست‌های مربوط به حوزه سوخت، افت و خیز زیادی در سال‌های اخیر داشته‌است. ایران تا یک دهه پیش نیمی از مصرف روزانه خود را از طریق واردات تامین می‌کرد، اما اکنون با بهره‌گیری از افزایش ظرفیت پالایشگاه‌های خود از یک سو و کاهش مصرف سوخت از طریق اجرای سامانه کارت‌سوخت توانسته نیم‌نگاهی به صادرات بنزین به دیگر کشور‌ها داشته‌باشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
افزایش ۳۲۹درصدی قیمت بنزین
سال ۹۲ دولت حسن روحانی، بنزین را با هر لیتری ۴۰۰ تومان برای بنزین سهمیه‌ای و لیتری ۷۰۰ تومان برای بنزین آزاد تحویل گرفت. یک‌سال پس از استقرار دولت یازدهم، وزارت نفت اعلام کرد قیمت بنزین افزایش می‌یابد و نرخ بنزین سهمیه‌ای از ۴۰۰ به ۷۰۰ تومان و بنزین آزاد از ۷۰۰ به هزار تومان رسید. در سال ۹۴ قیمت بنزین سهمیه‌ای هم حذف شد و به صورت تک‌نرخی با قیمت هزارتومان به دست مردم می‌رسید. پس از بنزین تک‌نرخی بسیاری از مردم کارت‌های سوخت خود را کنار گذاشتند و از کارت جایگاه برای سوختگیری استفاده می‌کردند تا اینکه سال ۹۸ یکباره و یک‌شبه قیمت بنزین از هزار تومان به ۱۵۰۰ تومان سهمیه‌ای و ۳۰۰۰ تومان آزاد رسید. آمار و ارقام نشان می‌دهد بنزین سهمیه‌ای که ابتدای دولت با نرخ ۴۰۰ تومان عرضه می‌شد با افزایش حدود ۲۷۰ درصدی به ۱۵۰۰ تومان رسیده‌است. همچنین بنزین آزاد که با نرخ ۷۰۰ تومان به دولت رسیده‌بود با افزایش ۳۲۹ درصدی به قیمت ۳۰۰۰ تومان افزایش یافته که افزایش قیمت بنزین تاثیر زیادی بر هزینه حمل و نقل و گرانی کالا‌ها داشته‌است. این در حالی است که در روزهای پایانی فعالیت دولت دوازدهم، شنیده می‌شود قرار است قیمت بنزین‌سهمیه‌ای به ۳۰۰۰ تومان و ۵۰۰۰ تومان با نرخ آزاد در جایگاه‌ها عرضه شود که البته مسؤولان وزارت نفت در این مورد اظهارنظر رسمی نکرده‌اند.
جنگ کارت‌سوخت با تحریم
بعد از جنگ‌تحمیلی و به‌خصوص در نیمه‌دوم دهه ۷۰ مصرف بنزین در حال افزایش بود به طوری که از ۳۳ میلیون لیتر در روز در سال ۷۵ به ۷۳/۶ میلیون لیتر در روز در سال ۸۵ رسید که این آمار حاکی از افزایش ۲/۲ برابری مصرف بنزین در کشور بود. به دلیل عدم توسعه پالایشگاه‌ها از اواسط دهه ۷۰ بخش زیادی از این نیاز از طریق واردات تامین می‌شد به طوری که از ۶۷۳ میلیون لیتر در روز در سال ۸۵ نزدیک به یک‌سوم آن (۲۷/۵ میلیون لیتر بنزین) از طریق واردات تامین می‌شد که ارزبری زیادی داشت.
سال ۸۶، دولت وقت تصمیم گرفت به‌منظور مدیریت مصرف کارت‌سوخت را وارد چرخه مصرف کند. ضمن این که اقبال و توجه مردم به استفاده بیشتر از وسایل حمل‌ونقل عمومی افزایش یافته بود و کمتر از خودرو‌های شخصی خود استفاده کنند از طرف دیگر برای اولین‌بار در کشور آمار مشخص و دقیقی از مجموع بنزین فروخته‌شده به وسایل‌نقلیه به‌دست آمد و همه ورود و خروج‌های بنزین از پالایشگاه به پمپ‌بنزین‌ها مشخص شده بود در نتیجه دیگر هیچ تانکر حمل سوختی قبل از رسیدن به جایگاه پخش سوخت راه خود را گم نمی‌کرد و سر از مرز‌های ایران درنمی‌آورد به همین دلیل از قاچاق سازمان‌یافته چند میلیون لیتری جلوگیری به‌عمل آمد.
پیش‌بینی‌ها حاکی از آن بود که با ادامه این روند تا سال ۹۳ که مصرف بنزین به ۱۶۰ میلیون لیتر در روز برسد، اما باوجود افزایش چشمگیر خودرو‌های شخصی نه‌تن‌ها مصرف بنزین نسبت به سال ۸۵ افزایش پیدا نکرد بلکه به کمتر از ۷۰ میلیون لیتر کاهش یافت. در سال ۱۳۸۹ در حالی که مصرف بنزین نزدیک به ۶۱ میلیون لیتر در روز بود آمریکا تحریم خریدوفروش بنزین را نیز به فهرست بلندبالای تحریم‌های خود اضافه کرد. انتظار می‌رفت که کشوری که ۴۰ درصد مصرف روزانه بنزینش از طریق واردات تامین می‌کند با مشکلات جدی روبه‌رو شود و هیچ کشوری حاضر به خریدوفروش بنزین به کشور نبود. به همین دلیل مسوولان‌وقت با واردکردن پتروشیمی‌ها به زنجیره سوخت کمبود تولید بنزین را جبران کردند.
از این رو سه پتروشیمی (برزویه، بوعلی‌سینا و بندرامام) وارد زنجیره شدند، نیاز به واردات بنزین را روزبه‌روز کاهش دادند و عملا توانستند تحریم‌ها را خنثی کنند. کارت‌سوختی که سال ۹۴ کنار گذاشته شد به گفته کارشناسان مزیت‌های زیادی داشت که یکی از مزایای اقتصادی کارت‌سوخت صرفه‌جویی حدود ۱۰۰ میلیارد دلار برای خروج ارز در آن شرایط بود که این موارد یکباره نادیده گرفته شد.
در واقع سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین از آنجا کلید خورد که زنگنه، وزیر نفت معتقد به فسادزابودن بنزین دونرخی و لزوم تک‌نرخی‌شدن آن بود به همین دلیل همواره در گفتگو با رسانه‌ها بر آن تاکید داشت به طوری که وی ۵اردیبهشت۹۵ در گفتگو با رسانه رسمی وزارت‌نفت (شانا) با اشاره به اینکه موافق بنزین دونرخی نیست، اعلام کرد: «دونرخی‌بودن قیمت بنزین فساد می‌آورد و وزارت‌نفت نه‌تن‌ها با دونرخی‌بودن قیمت بنزین، بلکه با دونرخی‌بودن هیچ فرآورده نفتی
موافق نیست.»
رئیس‌جمهور نیز چند روز بعد از تک‌نرخی‌شدن بنزین در نشست خبری گفت: «ما بنزین را تک‌نرخی کردیم و عمدتا هم دلیلش فساد زیاد بود. بنزین دونرخی ایجاد فساد می‌کرد»، اما آن‌روی سکه خودش را نشان داد و دوباره کارت‌سوخت برگشت. رئیس‌دولت و وزیرنفت از روز آغازین بازگشت سهمیه‌بندی با تغییر موضعی آشکار از برقراری عدالت با اجرای سهمیه‌بندی و جلوگیری از بروز تخلفاتی مانند قاچاق و... سخن گفتند. بیژن زنگنه، وزیرنفت که روزی از ناکارآمدی و فسادزابودن سهمیه‌بندی می‌گفت، فردای اجرای سهمیه‌بندی از مزایای متعدد سهمیه‌بندی همچون «مهارمصرف، افزایش صادرات بنزین، جلوگیری از وابستگی و اختصاص یارانه انرژی به مردم» سخن گفت.
زمانی که ایران در دولت قبل تحریم شد مسؤولان فعلی انتقاد زیادی روی کیفیت بنزین داشتند و آلودگی هوا را ناشی از کیفیت پایین سوخت می‌دانستند، اما زمانی که منتقدان خودشان سر کار آمدند وضعیت به گونه دیگری رقم خورد. آن طور که مسؤولان وزارت نفت می‌گویند بنزینی که در همه کلانشهر‌ها توزیع می‌شود از استاندارد یورو ۴ برخوردار است، اما بار‌ها سازمان ملی استاندارد بر این موضوع ابهامات و ایراداتی را مطرح کرده است. استاندارد یورو ۴ یک معیار بین‌المللی است که بر اساس آن عدد اکتان (معیار به‌سوزی سوخت موتور‌های بنزینی) و آلاینده‌های سوخت باید در یک حد مجاز باشند. در برخی پالایشگاه‌های کشور، سوخت براساس استاندارد یورو ۴ تولید می‌شود و در برخی دیگر که هنوز موفق به تولید بنزین با استاندارد یورو ۴ نشده‌اند، طرح‌هایی برای تولید این فرآورده مطابق با استاندارد یورو ۴ مطرح یا در حال اجراست. هرچند وزارت نفت تمامی جایگاه‌داران هشت کلانشهر اصفهان، اراک، تبریز، مشهد، کرج، شیراز، اهواز و تهران و همچنین برخی شهرهای همجوار آنها را ملزم به عرضه بنزین یورو ۴ کرده است، ولی تخلفات زیادی در این امر صورت گرفته و انواع بنزین با استاندارد‌های نازل‌تری به مصرف‌کنندگان عرضه می‌شود.
مختصات تولیدآمارها حاکی است تولید بنزین کشور ابتدای انقلاب اسلامی حدود ۲۵ میلیون لیتر در روز بوده، در حالی که در سال ۹۱ با افزایش دوبرابری تولید این محصول به ۵۲ میلیون لیتر در روز رسید. با این حال این میزان تولید هم جوابگوی مصرف روزانه نبود و حدود ۱۰ میلیون لیتر بنزین به کشور وارد می‌شد. سال ۹۲ تولید بنزین ایران نزدیک به حدود ۶۰ میلیون لیتر شد و در حال حاضر نیز ظرفیت تولید روزانه بنزین در هشت‌سال گذشته با افزایش ۸۰ درصدی در کشور به ۱۱۲ میلیون لیتر افزایش یافته که البته ظرفیت واقعی تولید روزانه بنزین در کشور ۱۲۰ میلیون لیتر در روز است. با خروج ایالات متحده آمریکا از برجام در اردیبهشت ۹۷ وزارت‌نفت برای افزایش ظرفیت تولیدات پالایشگاهی کشور از جمله بنزین اقدامی نکرد. می‌توان به صراحت گفت تنها این وزارتخانه یک‌سوم باقی مانده پالایشگاه ستاره‌خلیج‌فارس را به سرانجام رساند، طرحی که عملیات اجرایی آن به سال ۸۶ و دولت قبل برمی‌گردد. افتتاح پالایشگاه ستاره‌خلیج‌فارس کمک شایانی به خودکفایی در حوزه بنزین کرد و اکنون بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات‌گازی در جهان محسوب می‌شود. این پالایشگاه کاملا ایرانی روزانه با پالایش ۴۵۰هزار بشکه میعانات‌گازی پارس‌جنوبی، کشور را در مسیر خودکفایی در تامین بنزین قرار داد. صفر تا ۱۰۰ این پروژه کاملا ایرانی توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا (ص) صورت گرفت. این در حالی است که رئیس‌جمهور در اظهاراتی عجیب گفته‌بود با افتتاح پروژه ستاره خلیج‌فارس همه پیمانکاران صراحتا اذعان می‌کردند این پروژه را آنها نساختند بلکه آن را برجام ساخت! این اظهارنظر واکنش‌های زیادی به دنبال داشت و کارشناسان امر معتقد بودند دولت می‌خواهد موفقیت‌های جوانان ایرانی را به نام غربیان ثبت کند.
صادراتی که از دست رفتآنطور که برخی کارشناسان مطرح می‌کنند صادرات هر ۱۰ میلیون لیتر بنزین حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان برای کشور درآمد ایجاد می‌کند. همچنین در برخی آمار و ارقام‌ها آمده حذف کارت سوخت، عدم سهمیه‌بندی و عدم افزایش پلکانی و تدریجی قیمت حامل‌های انرژی و نهایتا عدم کنترل مصرف بنزین طی چند سال اخیر، حداقل بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان به کشور خسارت زده است. اما خسارت‌ها فقط به قاچاق بنزین محدود نمی‌شود. قاچاق بنزین به واردات بنزین بیشتر برای تامین نیاز مردم و خسارت دیگری به ثروت کشور به منظور پرداخت هزینه واردات منجر شده است. بر اساس نظرات برخی کارشناسان به دلیل حذف کارت سوخت، میزان واردات بنزین به کشور در فاصله زمانی ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ به‌طور متوسط حدود ۹ میلیون لیتر در روز بوده که برای این مقدار واردات بنزین هم هشت میلیارد دلار ارز پرداخت شده است. البته ایران اکنون از واردکننده بنزین به صادرکننده این فرآورده نفتی تبدیل شده و سال گذشته به‌رغم همه محدودیت‌هایی که دولت دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری وقت آمریکا علیه ایران اعمال کرده بود و فشار حداکثری را به اجرا درآورد صادرات بنزین توسط ایران انجام شد.
بحران مدیریت عرضهمدیریت عرضه بنزین در طول سال‌های گذشته دستخوش تغییرات زیادی شده است. از حذف کارت سوخت گرفته تا آزادسازی بنزین سوپر که چند ماهی است در جایگاه‌ها پیدا نمی‌شود. اکنون برخی جایگاه‌ها چند نازل خود را از مدار خارج کرده‌اند که ظاهرا نظارتی بر فعالیت آنها نیست و صف سوختگیری طولانی‌تر شده است. یکی از انتقاد‌های مهمی که به دولت وارد می‌شود، نحوه گران کردن بنزین در سال ۹۸ است. تقریبا همه کارشناسان موافق افزایش قیمت بنزین بودند، اما با روشی که اجرا شد، مخالفت داشتند. به طوری‌که بامداد جمعه ۲۴ آبان که یکی از روزهای مهم در تقویم سیاسی کشور محسوب می‌شود، قیمت بنزین هزارتومانی به ۱۵۰۰ تومان سهمیه‌ای و آزاد با نرخ ۳۰۰۰ تومان عرضه شد. در همان زمان برخی کارشناسان معتقد بودند بنزین به‌جای اینکه توسط وزارت نفت گران شود، توسط وزارت کشور گران می‌شود، نشان از پایین آمدن سرمایه اجتماعی دولت است. تجربه‌گرانی بنزین در دولت‌های قبل نیز اتفاق افتاده و تاکنون آشوبی از این جنس در کشور رخ نداده بود. آن‌طور که برخی کارشناسان اقتصادی مطرح کردند این اقدام به‌منظور جبران کسری بودجه دولت ناشی از عدم فروش نفت در بازارهای جهانی انجام‌شده، اما زیانی که طی چند روزبه کشور خورد بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان برآورد شد. این در حالی است که بیژن زنگنه، وزیر نفت در شهریور همان سال اعلام کرده بود وزارت نفت تحت هیچ شرایطی به فکر افزایش قیمت این محصول نیست و حتی اگر هم به فکر این موضوع باشد، قانون اجازه چنین کاری را به آنها نمی‌دهد. همچنین رئیس‌جمهوری نیز یکی از دلایل گرانی بنزین را مقابله با قاچاق عنوان کرد. بنزین زمانی که گران شد، قیمت دلار ۱۱ هزارتومان بود که این موضوع بر قیمت فوب خلیج‌فارس (قیمت بنزین در کشور‌های حاشیه خلیج‌فارس) تأثیر داشت. اکنون قیمت دلار ۲۲ هزار تومان است و اگر یک قاچاقچی قصد قاچاق داشته باشد همچنان برایش به‌صرفه خواهد بود درحالی‌که باید سازوکار دیگری به کار گرفته شود. این اقدام دولت باعث از دست رفتن جان بسیاری از مردم و خسارت به بانک‌ها، جایگاه‌های سوخت و مراکز خدماتی دیگر شد.
منبع: جام جم
منبع: خبرگزاری دانشجو
کلیدواژه: تولید بنزین صادرات بنزین پالایشگاه ستاره خلیج فارس طریق واردات تامین میلیون لیتر در روز استاندارد یورو ۴ ستاره خلیج فارس برخی کارشناسان بنزین سهمیه ای واردات بنزین پالایشگاه ها آمار و ارقام افزایش قیمت تولید بنزین مصرف بنزین قیمت بنزین سهمیه بندی هزار تومان ۳۰۰۰ تومان وزارت نفت کارت سوخت جایگاه ها آن طور تک نرخی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۰۱۶۱۸۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اشتغال فارغ التحصیلان، افزایش بهره‌وری و جهش تولید
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما آقای دکتر محمود کریمی بیرانوند معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در برنامه صف اول شبکه خبر به تشریح نقش تعاون درجهش تولید با مشارکت مردم پرداخت.
سوال: هفته کارگر را پشت سر داریم می‌گذاریم و موضوع کار و اشتغال و کارگران موضوع بسیار مهمی است و با توجه به نامگذاری امسال از سوی رهبر معظم انقلاب به سال جهش تولید با مشارکت مردم موضوع کار و اشتغال و نحوه مشارکت مردم در اقتصاد بی‌ارتباط با موضوع کار و کارگری و تولید نیست.
به همین منظور امشب میزبان جناب آقای دکتر محمود کریمی بیرانوند معاون محترم اشتغال وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی تا ببینیم در حوزه اشتغال اولاً وضعیتمان به چه صورت است و بعد ببینیم که با چه برنامه‌ریزی بنا است که در حوزه اشتغال وضعمان بهتر شود.
کریمی: تبریک عرض می‌کنم ایام هفته کار و کارگر را به جامعه تولید کشور چه کارفرمایان و چه کارگران عزیز که ستون فقرات تولید در کشور هستند، به تعبیر مقام معظم رهبری همچنین فرا رسیدن روز معلم را هم به همه معلمین عزیز کشورمان تبریک می‌گویم بدون شک یکی از مهم‌ترین نقش‌ها را در حوزه توسعه کارآفرینی و اشتغال پایدار در کشور، همین معلمان عزیز ما در مدارس دارند و خود آموزش و پرورش که نقش بی‌بدیلی دارد به این جامعه عزیز هم تبریک عرض می‌کنم در خدمت شما هستیم.
سوال: اجازه بدهید قبل از اینکه وارد بحثمان بشویم یک بخشی از بیانات رهبری را با هم ببینیم در این حوزه و برگردیم گفتگوی مان را با آقای کریمی آغاز کنیم.
"پخش بیانات رهبری"
سوال: الان ارزیابی خودتان از حال کارگر چیست؟
کریمی: ببینید همانطور که حضرت آقا هم فرمودند در همین دیدار اخیری که توفیق شد خدمت ایشان رسیدیم با جمع زیادی از کارگران رسیدگی به حال کارگر واقعاً به معنی رسیدگی به حال جامعه از هم از نظر کیفی و هم از نظر کمی، کمی اینکه بیش از ۵۰ درصد جامعه ما را همین کارگرانی که بالاخره در عرصه‌های مختلف تولید هستند تشکیل می‌دهند به اضافه خانواده‌شان به لحاظ کیفی هم هر چقدر حال کارگر خوب باشد طبیعتاً رشد تولید بهتر است، بهره وری تولید بیشتر است.
سوال: الان حالش چطور است کارگر؟
کریمی: حالا عرضم این است که ما طبیعتاً مهم‌ترین وظیفه ما در وزارت کار رسیدگی به همین حال کارگر است که در دولت سیزدهم واقعاً از جنبه‌های مختلف ما سعیمان بر این بوده که در مجموعه وزارت کار مخصوصاً در معاونت اشتغال بتوانیم به این مهم رسیدگی کنیم،
اینکه حال کارگر الان خوب است یا مطلوب است یا بهتر شده است را به نظرم می‌توانیم اینطور بگوییم که حال کارگران نسبت به سابق بهتر شده، ولی اینکه بگوییم در حالت مطلوب قرار دارد در بهترین شرایطی که می‌تواند یک کارگر زندگی بکند و حقوق داشته باشد و درآمد داشته باشد نه طبیعتاً، ولی حتماً نسبت به شاخص‌ها و با ارزیابی که ما از بازار کار داریم اعداد و آمار و ارقام هم همین را نشان می‌دهد به نظرم حال کارگر نسبت به شروع دولت قطعاً بهبود پیدا کرده.
سوال: خود کارگران هم چنین ارزیابی دارند؟
کریمی: این را دیگر باید از کارگران بپرسیم.
سوال:شما پایش نمی‌کنید؟
کریمی: چرا پایش وضعیت کارگران از منظر اینکه حالشان خوب است یا بد نیست می‌شود اینکه شما وضعیت درآمد و هزینه کارگران را محاسبه بکنید این در حوزه بیشتر وزارتخانه‌های دیگر است ما از منظر شاخص‌هایی که خودمان داریم در وزارت کار ما در معاونت اشتغال شاخص‌های بازار کار را داریم شاخص‌های بازار کار توسط مرکز آمار اعلام می‌شود روش‌ها و مدل‌های ارزیابی و سنجش هم همان روش‌ها و مدل‌های ارزیابی هستند که قبلاً انجام می‌شده یکی از جنبه‌های خوب شدن حال کارگران همانطور که مقام معظم رهبری هم اشاره فرمودند مسئله امنیت شغلی است کارگر احساس امنیت شغلی بکند همین امروز لایحه امنیت شغلی در دولت مصوب شد و آقای رئیس جمهور هم فرمودند امروز اشاره کردند در صحبت‌های خودشان به مجلس ارائه شد این کارگروه از سال ۱۴۰۱ در وزارتخانه تشکیل شد که مخصوص امنیت شغلی کارگران چه اقداماتی می‌شود انجام داد و امروز الحمدلله در هیئت دولت هم تصویب شد و به مجلس محترم ارائه می‌شود از آن طرف ما در سال گذشته در بیش از هزار کارگاه طرح طبقه بندی مشاغل که مخصوص مشاغل سخت و زیان آور است البته اینها در حوزه روابط کار است این اقدامات انجام شده ما ۱۷ هزار بخشودگی جرایم داشتیم در حوزه تامین اجتماعی اینها به بهبود فضای کسب و کار در حوزه کارگران کمک می‌کند.
سوال: این امنیت شغلی که اشاره فرمودید چه مواردی است؟
کریمی: ببینید امنیت شغلی خیلی خلاصه یعنی اینکه کارگران در محیط کار احساس کنند که ادامه دارد کارشان مستمر است و پایدار است اگر بالاخره ضوابط رعایت شود در هر محیط کاری این به مؤلفه‌های گسترده‌ای مرتبط از تنها به رابطه به کارگر و کارفرما در محیط کارگاه خاتمه پیدا نمی‌کند که بشود فقط وظیفه وزارت کار بالاخره متغیر‌های کلان اقتصادی هم بر امنیت شغلی حتماً موثر هستند، حتماً سیستم درآمد و هزینه خانوار بر امنیت شغلی موثر است، حتماً ثبات متغیر‌های کلان اقتصادی در این حوزه موثر است.
سوال: اینها که در حوزه شما نیست؟
کریمی:در حوزه ما نیست می‌خواهم عرض کنم در حوزه وزارت کار نیست ولی اثر مستقیم بر این متغیر دارد.
سوال: یعنی در این لایحه شما اینها که نیست؟
کریمی: نه اینها که نیست ولی هر آنچه که در حوزه اختیارات وزارت کار است، حالا جزئیاتش باید توسط همکارانمان در معاونت روابط کار اعلام شود ما در این لایحه دیده‌ایم و حتماً انشاالله به آن رسیدگی خواهیم کرد ما در حوزه معاونت اشتغال بالاخره وظیفه‌مان این است که اشتغال پذیری کشور را ببریم بالا یعنی ما به صورت تخصصی کارمان این است که بازار کار را به گونه‌ای رگولاتوری و قاعده سازی و نظارت کنیم که یافتن شغل برای افراد راحت‌تر شود درآمد افراد از شغل‌ها بیشتر شود استمرار و پایداری مشاغل برود بالاتر این اتفاقی است که ما در معاونت اشتغال بالاخره به صورت ویژه داریم آن را در سطح دولت پیگیری می‌کنیم و از این جهت اگر به مسئله حالا کارگر نگاه بکنیم عرض کردم این اتفاقاتی که در دولت سیزدهم در این حوزه افتاده هیچ وقت سابقه نداشته.
سوال: من فکر می‌کنم یک بخش عمده‌اش به معیشتشان وابسته است شما آن را نفرمودید؟
کریمی: آن قسمتی که به معیشت حوزه کارگران مرتبط است خوب خودتان هم همانطور که اشاره کردید بیشتر در حیطه وظایف سایر وزارتخانه‌ها است اینکه سبد هزینه یک کارگر یا یک خانواده معمولی یا نرمال در سطح کشور بالا و پایین می‌شود و افزایش پیدا می‌کند و کاهش پیدا می‌کند خیلی از متغیرهایش در سطح حاکمیت باید کنترل بشود.
سوال:یعنی منظورتان این است که یعنی بخشی از آن حال خوب اصلاً ارتباطی به وزارت کار ندارد؟
کریمی: مستقیم به وزارت کار ارتباط ندارد، طبیعتاً همان قسمتی که مدیریت معیشت خانواده کارگران می‌شود که خوب شما اینکه نرخ تورم سال به سال البته در این دولت هم کاهشی بوده، ولی بالاخره ما یک درصدی تورم داشته‌ایم این مستقیم بر معیشت خانواده‌ها موثر است.
سوال: اینکه همه مردمی که در ایران زندگی می‌کنند و بالاخره تحت پوشش این اقتصاد هستند که مشمول این ماجرا هستند، چون شما مشخصا در حوزه کار و کارگران کار می‌کنید توقع این است که شاید با یک آیین نامه‌ای با یک دستورالعملی و حمایت ویژه‌ای به صورت مستقیم از کارگر انجام بدهید مصداقاً منظور این چیز‌ها است که در معیشتشان اثر داشته باشد؟
کریمی:مثلاً امسال برای اولین بار حق تاهل هم برای کارگران زن و هم برای کارگران مرد به صورت ویژه در قصه هزینه حداقل دستمزد دیده شد یا عرضم به حضورتان که ما همین الان بالاخره مجموعه وزارت کار طرح‌های یارانه‌ای را دارد که هم شامل کالابرگ می‌شود شامل طرح فجرانه می‌شود، شامل طرح یسنا می‌شود، شامل طرح‌هایی می‌شود که در حوزه عشایر و روستاییان بیشتر کاربرد دارد این کمک‌ها دارد انجام می‌شود ولی فکر می‌کنم آنچه که در حیطه اختیارات وزارت کار بوده می‌توانسته آن را انجام بده بالاخره تا یک حد قابل توجهی انجام شده ولی خوب کافی نیست و ما امیدواریم که انشاالله این شرایط روز به روز بهبود پیدا کند.
سوال: شما متناسب با شعار امسال جهش تولید و مشارکت مردم آیا برنامه مشخصی دارید مثلاً یک سندی را تنظیم کرده باشید به این معنی که اگر شعار سال این نمی‌بود این سند هم نمی‌بود یعنی اینقدر مستقیم و اختصاصی دارید همچین چیزی؟
کریمی: بله طبیعتاً ما هم در مجموعه وزارت کار به صورت کلی ما برنامه جهش تولید با مشارکت مردم مصوب شد هفته گذشته در خود مجموعه وزارت کار که ما با ظرفیت‌های داخلی وزارت کار چه اقداماتی می‌توانیم انجام بدهیم هم ابلاغیه دولت را مصوبه هیئت وزیران را داریم که تا چند روز دیگر فکر می‌کند ابلاغ شود به همه دستگاه‌ها آنجا ما هم نقش خودمان را در مذاکره با سازمان برنامه و بودجه که متولی تنظیم این برنامه بود مشخص کردیم و آنجا گفتیم که چه اقداماتی می‌توانیم انجام بدهیم، اما به صورت خاص ما در معاونت اشتغال خودمان بالاخره برای فعال کردن ظرفیت‌های مردمی در حوزه جهش تولید چه اقداماتی می‌توانیم انجام بدهیم که مشخصا مرتبط با حوزه معاونت و در حوزه اختیارات معاونت توسعه و کارآفرینی و اشتغال است یک برنامه ویژه‌ای که ما امسال همانطور که مستحضر هستید هر سال ما تعهد اشتغال ایجادی استانداران را ابلاغ می‌کنیم به استانداران محترم یعنی قبل از پایان سال این کار انجام می‌شود و روز ۱ فروردین ابلاغیه در کارتابل استانداران محترم است با امضای وزیر کشور و وزیر کار یکی از برنامه‌های ویژه‌ای که امسال ما در سهم تعهد ابلاغی اشتغال استان‌ها دیدیم مسئله رسیدگی به اشتغال فارغ التحصیلان است امسال ما در نظر گرفته‌ایم که ۲۵ درصد از اشتغال ایجادی که باید متناسب با شعار سال ایجاد سالانه یک میلیون شغل اتفاق بیفتد مربوط به حوزه فارغ التحصیلان باشد حضور فارغ التحصیلان در عرصه اشتغال به معنی افزایش بهره‌وری تولید است هر چقدر که حضور جامعه فارغ التحصیل ما در امر تولید بیشتر شود طبیعتاً بهره وری تولید و جهش تولید هم بیشتر خواهد شد.
سوال: این تعهدی که می‌فرمایید با بررسی تعهد سال گذشته‌شان است که انجام شده یا نه؟
کریمی: بله هر ساله وزارت کار مثل تعیین حداقل دستمزد البته این برنامه‌ای است که صرفاً در دولت سیزدهم اتفاق افتاده ما می‌شینیم محاسبه می‌کنیم که یک میلیون شغلی که به مردم تعهد داده‌ایم سهم هر استانی و در برآیند سهم هر دستگاهی چقدر باید باشد.
سوال: یعنی اگر استاندار به تعهد سال قبلش عمل نکرده شما یک تعهد جدید دوباره برایش می‌گذارید مثلاً توان این کار را نداشته باز دوباره این تعهد‌ها روی هم می‌آید؟
کریمی: همه اینها در مذاکره و رفت و برگشت ما و استانداران اتفاق می‌افتد یعنی ما تقریباً سه ماهه پایانی سال ۱۴۰۲ مشغول محاسبه تعهد سال آینده بودیم که به عدد یک میلیون و ۴۰ هزار تا رسیدیم.
سال گذشته به عدد یک میلیون و ۸۸ هزار تا رسیدیم سال ۱۴۰۱ عددمان یک میلیون و ۲۵۰ هزار تا بود، چون یک عقب ماندگی ما از سال‌های گذشته داشتیم یک سهم ۲۵ درصدی از سال آینده را دقیقاً ۲۴۵ هزار نفر را در مجموع کشور ما برای اشتغال.
سوال: استانداری که مثلاً به تعهد سال گذشته‌اش درست عمل نکرده باشد چی؟
کریمی: نه همه استانداران بالاخره ما یک رتبه‌بندی هم داریم بر اساس سامانه رصد خودمان ولی همه استان‌های ما به تعهد سال گذشته خودشان رسیدند ما سال گذشته از تعهد یک میلیون و ۸۸ هزار تا که داشتیم پس از صحت سنجی یعنی صرفاً ارائه اطلاعات مبنای گزارش ما نبود پس از صحت سنجی که خود وزارت کار راسا انجام داده به عدد یک میلیون و ۱۵ هزار تا برای سال ۱۴۰۲ رسیدیم که همه اینها بر اساس کد ملی است یعنی می‌گوییم که یک میلیون و ۱۵ هزار تا کد ملی اشتغال ایجادی در کشور وجود دارد که از این تعداد ما حدود ۲۵۰ هزار تا را نپذیرفتیم به عنوان اشتغال یعنی ثبت شد توسط استان‌ها و دستگاه‌ها ولی وزارت کار نپذیرفت آن اشتغال ثبتی را علتش هم این بود که ما سه مرحله صحت سنجی داریم.
سوال: با خود افراد هم ارتباط می‌گیرید؟
کریمی:بله من این را اگر یک توضیحی بدهم خدمت شما اولین مرحله صحت سنجی ما این است که اگر یک دستگاهی اعلام می‌کند برای یک شخصی شغلی ایجاد کرده بلافاصله سامانه رصد یک پیامک سامانه رصد سامانه اشتغال ایجادی وزارت کار است یک پیامک به شخص می‌دهد که گفته شده که برای شما شغل ایجاد شده یک لینک هم در اختیارش قرار داده می‌شود یا فلان خدمت اشتغالی را شما گرفته‌اید مشاوره شده‌اید آموزش دیده‌اید تسهیلات به شما پرداخت شد و هر کدام از اتفاقات اشتغالی که افتاده شخص می‌تواند با آن پیامک به آن لینک برود و اعلام کند که درست است غلط است تسهیلات بوده نبوده چه مقدار بوده
در مرحله دوم ما با همه متقاضیان تماس می‌گیریم یعنی به تک تک این کد ملی‌هایی که ثبت می‌شود توسط دستگاه‌ها در سراسر کشور ما تماس می‌گیریم مرکز تماس اشتغال کشور را راه اندازی کرده‌ایم در دولت سیزدهم تا الان در مجموع قریب به ۸۰۰ هزار تا تماس ما گرفته‌ایم یعنی تماس می‌گیریم ما با این کد ملی‌ها باهاشون گفتگو می‌کنیم
بعد از مرحله پیامکی که می‌گویند که برای شما شغل ایجاد شده کجاست چطوری است سطح درآمدتان چقدر است یعنی پایش است و همه اینها هم ضبط می‌شود داشبورد‌های مشخص دارد و به صورت بر خط هم است یعنی بر خط و ۲۴ ساعته می‌توانید بهش مراجعه بکنیم بعد از این مرحله هم آن طرح‌هایی که دریافت تسهیلات کرده‌اند یعنی تسهیلات بهشون پرداخت شده به صورت حضوری هم ما باز می‌رویم.
سوال: یعنی شما به همه زنگ نمی‌زنید؟
کریمی: به همه پیامک می‌دهیم تقریباً به دو سوم زنگ می‌زنیم با همه کسانی که تسهیلات دریافت می‌کنند، چون یکی از نکاتی که همیشه مردم بهش اشاره می‌کنند اینکه این پول‌ها و وام‌هایی که پرداخت می‌شود کجا می‌رود شغل می‌شود نمی‌شود، لذا ما هر کسی که تسهیلات مربوط به حوزه اشتغال از هر دستگاهی گرفته باشد خود مجموعه وزارت کار راسا می‌رود و نظارت می‌کند مجموعه صحت سنجی که ما از این سه مرحله و سختگیرانه داشتیم در سال ۱۴۰۲ تقریبا حدود ۷۳ درصد بود یعنی در مجموع سه تا مرحله ۷۳ درصد بود لذا ما هرچه که دستگاه‌ها ثبت می‌کنند را به عنوان اشتغال نمی‌پذیریم در وزارت کار.
سوال:الان یک میلیون و ۱۵ هزار تا قطعی اتفاق افتاده؟
کریمی:شغل ایجادی اشتغال ایجادی در سال ۱۴۰۲.
سوال:قبلا نبوده الان اتفاق افتاده؟
کریمی: این چیزی است که ما در وزارت کار محاسبه می‌کنیم با مبنا‌هایی که خودمان داریم عرض کردم در این مسئله هم هیچ تعارفی با هیچ دستگاهی و هیچ استانی نداریم اصلاً مستقلاً این کار را انجام می‌دهیم حتی اشتغال ایجادی اعلامی توسط خود ادارات کار را ما می‌رویم نظارت می‌کنیم این نظارات هم توسط ادارات کار اتفاق نمی‌افتد
من این را هم بگویم یعنی ما کارمند‌های اداره کار را نمی‌فرستیم که بروند نظارت بکنند که این مثلاً ممکن است دقیق نظارت، چون برای دستگاه خودشان باشد توسط مراکز مشاوره کارآفرینی که بخش خصوصی هستند در واقع نظارت دولت در حوزه اشتغال و این فرایندی که عرض کردم در این دولت راه اندازی شده توسط مردم برای دولت انجام می‌شود هم مرحله اولش که به خودشان پیامک می‌دهیم
مرحله دوم که باز با خود اشخاص ما گفتگو می‌کنیم در هیچ مرحله‌ای با دستگاه‌ها تماس نمی‌گیریم که آیا این اشتغالی که گفتید درست است درست نیست آن را اصلاً کار نداریم مستقیم در هر سه مرحله توسط مردم بر دولت نظارت می‌شود و جالب است که من یک وقتی می‌گفتم که ما در این دولت گزارش اشتغالی که به مردم ارائه می‌دهیم را از خود مردم می‌گیریم و به خود مردم ارائه می‌دهیم
مراکز مشاوره کارآفرینی ما خروجی نظارت‌های آنها را ما می‌گیریم و جمع‌بندی می‌کنیم این یک میلیون و ۱۵ هزار تا که بنده دارم خدمت شما عرض می‌کنم بر مبنای گزارشات مردمی است بر مبنای تماس‌هاست بر مبنای پیامک‌ها است و بدین جهت ما واقعاً تعارفی در این حوزه نداریم، چون صادقانه به مردم قول داده‌ایم حقیقتاً و صادقانه گفته‌ایم که اگر یک میلیون شغل ایجاد نشود از نظر وزارت کار نمی‌گوییم که یک میلیون شغل ایجاد شده تازه این غیر از اشتغال بخش دولتی است ما هیچ ارتباطی با بالاخره خود دولت هم طرح‌های مختلف جذب دارد حوزه معلمان، پرستاران و یا آزمون‌های استخدامی که خود وزارتخانه‌ها دارند
سوال: در مجموع حالا جمع بزنیم عدد به چند می‌رسد؟
کریمی:آنها را ما اصلاً، چون ما اصلاً هیچ ارتباطی با اشتغال بخش دولتی در وزارت کار نداریم ما صرفاً اشتغال بخش خصوصی.
سوال: برای امسال چه تعهدی داشته‌اید؟
کریمی:برای امسال یک میلیون و ۴۴ هزار اشتغال در نظر گرفته‌ایم که ابلاغ شده به استانداران امسال برای اولین بار گفته‌ایم که ۲۵ درصدش باید حوزه فارغ التحصیلان باشد
سوال:یعنی نسبت به سال قبل خیلی بالاتر نیامدید؟
کریمی:، چون تعهد ما یک میلیون شغل است ببینید ما باید توان استان‌ها را هم در نظر بگیریم.
سوال:حالا اگر بتوانید که اشکال ندارد؟
کریمی: اگر بتوانیم اینها را محاسبه می‌کنیم عرض کردم سال اول ما یک میلیون و ۲۵۰ هزار تا تعهد در نظر گرفتیم سال دوم یک میلیون و ۸۸ هزار تا سال سوم یک میلیون و تقریباً ۴۴ هزار تا ما می‌شینیم این را محاسبه می‌کنیم اگر حس کنیم این محاسبه ما منجر به کاهش نرخ بیکاری می‌شود و استان می‌تواند آن را ابلاغ می‌کنیم.
سوال:شما فرمودید سال گذشته یک میلیون و ۴۴ هزار تا بوده؟
کریمی: نه سال گذشته یک میلیون و ۸۸ هزار تا بوده تعهد ابلاغی اشتغال ایجادی یک میلیون و ۱۵ هزار تا بوده.
سوال: پس کمتر از آن چیزی که تعهد کرده بودید؟
کریمی: کمتر از تعهد بود.
سوال: شما گفتید که استانداران همه عمل کردند به تعهدشان؟
کریمی: صحت سنجی شده را عرض کردم تعهدی که ما به مردم بیش از یک میلیون و تقریبا ۳۵۰ هزار تا کد ملی ثبت شد روی سامانه ما که اینها اشتغال ایجادی هستند.
سوال: نه اینکه من پرسیدم آیا استاندار‌ها به تعهدشان عمل کردند شما فرمودید بله؟
کریمی: نه تعهد ما به نسبت یک میلیون شغلی که به مردم تعهد دادیم آن را عمل کردیم.
سوال: نه تعهد ابلاغی را عرض می‌کنم.
کریمی: تعهد ابلاغی ما یک میلیون و هشتاد هزار تا بود که یک میلیون و ۱۵ هزار تا را تایید کرده‌ایم
سوال: پس استانداران همشون به تعهداتشان عمل نکرده‌اند؟
کریمی: بله البته ما تا پایان فروردین را برای سال گذشته حساب می‌کنیم یعنی فرصت ثبت یک ماهه را الان ثبت ۱۴۰۳ هم از اول اردیبهشت شروع می‌شود یعنی تا پایان فروردین ۱۴۰۳ دوباره می‌شود فرصت ثبت استان‌ها برای اشتغال ایجادی ۱۴۰۳
سوال:نه سوالم این است که شما فرمودید استانداران همه به تعهدشان عمل کردند؟
کریمی: من به نسبت تعهدی که یک میلیون شغل تعهد دولت به مردم است به نسبت یک میلیون شغلی که تعهد داشتیم عمل کردیم.
سوال:ابلاغیه را عمل نکردید؟
کریمی: ابلاغیه خودمان تقریباً ۹۸ درصد تا ۹۹ درصد بهش عمل شده
سوال:یعنی اگر امسال سال جهش تولید و مشارکت مردم نبود این کار را شما نمی‌کردید؟
کریمی: این اشتغال فارغ التحصیلان را عرض کردم این یکی از اقداماتی است که به صورت ویژه نه ما الان به خاطر همین نامگذاری سال ۱۴۰۳ چند تا برنامه دیگر را هم برای خود معاونت اشتغال در نظر گرفته‌ایم که داشتم توضیح می‌دادم.
یکی از اقدامات ویژه‌ای که امسال می‌خواهیم روی آن تمرکز ویژه‌ای داشته باشیم مسئله توسعه کمی و کیفی کاریابی‌ها است یکی از مسائل حوزه اشتغال ما در کشور این است که تطبیق یا به کارگماری دقیق در بازار کار اتفاق نمی‌افتد بخشی از این به خاطر عدم اطلاع رسانی است یا ضعف در اطلاع رسانی است که وجود دارد امسال ما هم می‌خواهیم هم به لحاظ کمی و هم به لحاظ کیفی سطح کاریابی‌ها را افزایش بدهیم
یکی از برنامه‌های ویژه‌مان توسعه سامانه جستجوی شغل است سال گذشته ما سامانه جستجوی شغل را رونمایی کردیم حدود ۸ ماه هم از عملکرد این سامانه گذشت تقریباً در طول ۸ ماه حدود ۳۰۰ هزار فرصت شغلی را روی این سامانه بارگذاری شد توسط بخش خصوصی یعنی هیچ دخالتی دولت در این موضوع نداشت
امسال به صورت ویژه ما برنامه‌ریزی کرده‌ایم که حداقل ۴۰۰ هزار فرصت شغلی جدید را بتوانیم در تعاملمان با بخش خصوصی روی سامانه عرضه کنیم که کارفرما‌ها نیازشان برطرف شود کارجو‌ها هم بتوانند که تمرکزمان روی سامانه جستجوی شغل برای حل مسئله بیکاری فارغ التحصیلان بکارگماری فارغ التحصیلان است.
سوال: این ساز و کارش به چه صورت است یعنی شما این فرصت‌ها را چطور تعریف می‌کنید فراخوان می‌دهید اعلام می‌کنید؟
کریمی: سامانه بالا است جستجوی شغل سرچ بکنید است در فضای اینترنت کارفرما می‌آید نیاز خودش را اعلام می‌کند که مثلاً من در فلان رسته شغلی در فلان مکان به این تعداد کارگر نیاز دارم به این تعداد نیروی کار احتیاج دارم از آن سمت کارجو هم می‌رود درخواست خودش را ثبت می‌کند که مثلاً من فلان رزومه را دارم اطلاعاتش را کامل پر می‌کند و درخواست شغلی خودش را روی سامانه اعلام می‌کند کاریابی‌ها هم روی سامانه فعال هستند که جانب تقاضا و جانب عرضه را به همدیگر متصل کنند
اگر توسط کاریابی‌ها این اتفاق افتاد اگر نیفتاد درخواست‌های جانب کارفرما و جانب کارجو آزاد می‌شود یعنی اینها آزادانه می‌توانند همدیگر را ببینند و روی سامانه درخواست‌های خودشان را مستقیم به همدیگر ارائه بدهند یک فضایی را فراهم کرده‌ایم که بخش خصوصی خودش درش کنش بکند هیچ دخالتی دولت در آن ندارد، اما ما به واسطه اینکه یک سری مزایا و یک سری مزیت‌ها را بالاخره می‌توانیم به بخش خصوصی ارائه بدهیم همه اولویت‌های خودمان را روی سامانه اعلام می‌کنیم
مثلاً پرداخت بخشی از حق بیمه سهم کارفرما را روی سامانه جستجوی شغل امسال بالا می‌آوریم انشاالله این جز برنامه‌های امسال ما است یا اگر مزیت‌ها و امتیازاتی برای بخش تولید و کارفرما‌ها وجود داشته باشد ما الان در حال مذاکره با دستگاه‌ها برای همین امتیازات ویژه هستیم دوباره می‌آوریم روی سامانه جستجوی شغل برای اینکه کمک کنیم به این اصلاح فرایند تطبیق روی سامانه عرض کردم تا الان در طول سال گذشته تقریباً ۳۰۰ هزار تا فرصت شغلی بارگذاری شد
امسال در همین یک ماه اخیر تقریباً حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار تا فرصت شغلی من امروز چک می‌کردم روی سامانه بارگذاری شده بود امسال یک توجه ویژه‌ای به این موضوع خواهیم داشت خیلی بیشتر مثلاً یکی از افزون‌هایی که می‌خواهیم به سامانه اضافه کنیم و به زودی انشاالله رونمایی خواهد شد
روی سامانه آزمون‌های مختلفی است که در اختیار کارفرما‌ها و کارجو‌ها قرار می‌دهیم که هم کارجو خودش را بتواند آزمون کند که به درد چه شغلی می‌خورد یا این شغلی که انتخاب کرده به دردش می‌خورد یا نه و یا متناسب با این مدرک تحصیلی چه شغلی برایش مناسب است از آن سمت برای کارفرما هم یک سری ابزار‌های محتوایی قرار می‌دهیم که این موقعیت شغلی که شما در آن نیروی کار می‌خواهید چه مدلی روی کاری به درد شما می‌خورند چه مهارت‌هایی باید داشته باشد چه توانمندی‌هایی باید داشته باشد
یا مثلاً یکی از اقدامات دیگری که ما داریم انجام می‌دهیم روی سامانه این است که سازمان بهزیستی برای اشتغال جامعه مخاطب خودش مخصوصاً مثلاً جامعه معلولان عزیزمان یا جوامع مخاطب خاص خودش یک سری امتیاز ویژه را روی سامانه سال گذشته هم بارگذاری کرد امسال هم در حال مذاکره هستیم که این مزیت‌ها را بیشتر کنیم رسیدگی و تقویت و توسعه زیرساخت سامانه جستجوی شغل خودش می‌تواند به فرایند تطبیق کمک بکند.
سوال: چند درصد از اشتغال از طریق این سامانه اتفاق افتاده؟
کریمی: سال گذشته بکارگماری که در روی سامانه ثبت شد در طول تقریباً ۸ ماه یعنی ما تیر ماه رونمایی کردیم تا پایان اسفند ماه می‌شود تقریباً ۸ ماه در طول این ۸ ماه حدود ۴۰ هزار تا بکارگماری روی سامانه ثبت شد یعنی خود کاریابی‌ها و کارفرما‌ها و کارجو‌ها اعلام کردند که در این فرایند بکارگماری انجام شد ولی عدد بیشتر از این حرفا است ولی ما آنچه که فقط ثبت شده است را صرفاً اعلام می‌کنیم ولی طبیعتاً بخش دیگری هم بوده که اعلام نکرده‌اند
مثلاً بکارگماری اتفاق افتاده دیگر کارفرما یا کارجو نیامده اعلام بکند حالا ما کاری با آن قسمت نداریم، امسال ما برنامه‌مان این است که این به کارگماری را حداقل به ۱۲۰ هزار نفر برسانیم از طریق سامانه با توسعه ابزار‌هایی که دارد یکی از برنامه‌های ویژه‌ای که ما امسال برای سال جهش تولید داریم
ببینید یکی از مسائل کشور ما در حوزه بازار کار نبود اطلاعات است اطلاعات ثبتی یعنی مثلاً همین که من عرض می‌کنم خدمت شما ما با کد ملی به مردم گزارش می‌دهیم که اشتغال ایجاد شده یا نشده این کد ملی که ثبت می‌شود اینها قبلاً نبود یکی از اقداماتی که امسال به صورت ویژه از همین الان شروع کرده‌ایم و داریم روی آن کار می‌کنیم این است که ما بیکاران را شناسایی کنیم به کد ملی قبل از اینکه اصلاً بیکار خودش اعلام بکند یا مراجعه بکند به زیرساخت‌های مختلف به سامانه‌ها و یا ادارات و مراجعه حضوری
یک برنامه ویژه امسال داریم که بتوانیم کد ملی بیکاران را شناسایی کنیم بعد اینها را طبقه بندی کنیم مثلاً بیکارانی که فارغ التحصیل رشته‌های الف هستند بیکارانی که فارغ التحصیل رشته‌های ب هستند بعد اینها را در یک فرایندی و در یک تعاملی با دستگاه‌هایی که باید متولی به کارگماری اینها باشند انجام بدهیم این اتفاق هیچ وقت در کشور نیفتاده که ما برویم سراغ بیکار بعد دستگاه متولی را پیدا کنیم و بگوییم که وظیفه شما است که ایشان بالاخره مشغول به کار شود، چون رشته‌اش به شما می‌خورد، چون مجوزش از شما است، چون تسهیلات را شما باید بهش بدهید و خوب این خیلی اقدام پیچیده‌ای است به لحاظ محتوایی یعنی اقدام سختی است ولی من خوشحال هستم که بگویم که تقریباً ۸۰ درصد کار را ما انجام داده‌ایم و برای امسال برنامه ویژه داریم که این را انجام بدهیم
یکی از کمک‌هایی که ما به استانداران محترم امسال خواهیم کرد این است که انشاالله سعی می‌کنیم که بیکاران را به تفکیک شناسایی کنیم، چون اگر بیکاران در اختیار دستگاه‌ها و استان‌ها قرار بگیرد اولویت بندی هم توسط آنها اتفاق می‌افتد یعنی می‌توانند بگویند که دسته اول اینها مثلاً وضعیت بغرنجی دارند، یا در اختیار نهاد‌های حمایتی مثل کمیته امداد، سازمان بهزیستی و بسیج سازندگی قراردهیم و آنها بروند سراغ بیکاران باز هم با اولویت فارغ التحصیلان.
تقریبا امسال هر کاری انجام دادیم در معاونت اشتغال باید بگوییم نفعش به حوزه رفع بیکاری فارغ التحصیلان چیست و نسبتش با این موضوع تعریف کنیم.
به صراحت عرض کنم که مسئله بیکاری فارغ التحصیلان یک معضلی هست که هیچ وقت دولت‌ها نرفتند سراغش و آن را بشکافند، چون حل آن هم پیچیده‌تر از مسایل بازاراست، هم ابزار‌های بیشتری می‌خواهد و هم طراحی‌های دقیق تری می‌خواهد و ما این را جزو برنامه‌های مان قرار دادیم و حضرت آقا خدمت شان رسیدیم به مناسبت روز کار به مسئله فارغ التحصیلان تاکید کردند.
سوال: اگر آمار بخواهید بگویید به تعداد چند نفر بیکار و چند نفر شاغل ما داریم.
کریمی: برآورد مرکز آمار بیکار فارغ التحصیلان یک میلیون نفر.
سوال: مجموع بیکاران کشور؟
کریمی: الان تقریبا به روایت مرکز آمار کشور دو میلیون صد و هزار نفر هست؛ که کمتر از یک میلیون نفر از اینها سهم بیکاران فارغ التحصیل تشکیل می‌دهد که این عدد نسبت به گذشته بهبود پیدا کرده است و در قسمت‌های بعدی اگر خواستید راجع به آمار بازار کار را به اطلاع تان می‌رسانم.
سوال: اصطلاحی که آمار از تعداد افراد به اصطلاح نیت، درست است؟
کریمی: نیت ترجمه فارسی مرسوم آن غیر شاغل – غیر محصل می‌گویند ولی ترجمه آن می‌شود نات ایپولیشن اجوکیشن اورترینینگ یعنی نه کسی که سر کار است و نه مشغول تحصیل است و نه مشغول آموزش.
یعنی کسی که علاقه‌ای به حضور در بازار کار ندارد و یا ناامید، به نوعی می‌شود کسی که انگیزه‌ای برای حضور در بازار کار ندارد، به این جمعیت اصطلاحا می‌گویند نیت.
سوال: این آمار سه میلیون راجع به آنها می‌گویند شما؟
کریمی: این آمار متقن نیست و حدس‌هایی است که زده می‌شود و ما هنوز نتوانستیم آمار دقیقی از نیت بدهیم و جزو مرکز آمار هم نیست و یک روایت از مرکز آمار داریم که در پایان سال ۱۴۰۱ تعداد نیت‌ها به سی و پنج درصد رسیده است، از ۳۸ درصد از شروع دولت، ۳ درصد کاهشی بوده است.
سوال: اگر آمار دقیقی ندارید چطور درصد را اعلام می‌کنید؟
کریمی: این را مرکز آمار اعلام کرده است ما نه اعلام نکردیم، این برآورد است و متناوب است، مثلا گزارش‌های مرکز ما فصلی اعلام می‌شود نرخ بیکاری، نرخ مشارکت، نرخ بیکاری استان ها، نیت این طور نیست که مرتب و متناوب و مستمر اعلام بشود.
ما اتفاقا در حال مذاکره هستیم سر همین موضوع که، چون باز امسال حضرت آقا به این موضوع اشاره کردند.
سوال: برنامه مشخصا در این حوزه چیست؟
کریمی: ما برنامه مان در حوزه نیت‌های یک اصلاح نگرش فرهنگی و دو مهارت این جمعیت است، چون اینها جمعیت شان غالبا جمعیت جوان هستند، جمعیت نیت اصطلاحا بیشتر به سمت جوان‌ها گرایش پیدا می‌کند که در برنامه‌های سازمان فنی – حرفه‌ای به صورت ویژه به این رسیدیم که خود سازمان فنی – حرفه‌ای اعلام کرده است که چه اقداماتی در سال گذشته اتفاق افتاده است در این سازمان و چه جهش‌ها و برنامه ویژه شان چیست که مشخصا به این جامعه هدف می‌خورد، ولی مسئله نیت ها، حالا یک واژه انگلیسی است که همان جمعیت غیر شاغل غیر محصل ریشه اش مسئله فرهنگی است، مسئله اقتصادی نیست، چون اصل مسئله به انگیزه برمی گردد.به لزوما متغیر‌های اقتصادی برنمی گردد که روی این باید برنامه ویژه‌ای امسال داشته باشیم.
سوال: فعلا نیت را می‌گوییم تا چه واژه سازی فارسی برای آن انجام شود، یک گزارش ببینیم.
«گزارش»
سوال: به اصل ۴۳ قانون اساسی اشاره بکنم، آن جایی که اشاره می‌کند که شرایط یا اشتغال کامل برای افراد فراهم باشد چقدر ما نزدیک می‌شویم به تحقق این اصل ۴۳ قانون اساسی؟
کریمی:اصل ۴۳ قانون اساسی که جزو اصول مغفول قانون اساسی از ابتدای انقلاب تا الان، یعنی شاید این قدری که ما توجه کردیم به اصل ۴۴ و قانون اساسی و حوزه خصوصی سازی، برآیند آن را سازمان خصوصی سازی و اقداماتی که الان دارد اتفاق می‌افتد و در دولت‌های مختلف هم بوده است، شاید دولت‌های گذشته و در سال‌های قبل آن قدر به این مسئله توجه نشده است.
ما در اصل ۴۳ قانون اساسی این حق را به مردم، قانون ما می‌دهد که دسترسی شان به امکانات تولید فراهم بشود.
به چه معنی، به این معنی که اگر شما قصد داشتید در کشور تولید انجام بدهید، دسترسی تان به ابزار کار راحت باشد.دسترسی تان به متغیر‌هایی که باعث تولید می‌شود بیشتر باشد، شاید اگر یک جمله‌ای بخواهیم بگوییم جهش تولید با مشارکت مردم یعنی چه؟ یعنی اجرای اصل ۴۳ قانون اساسی، چون تنها در حالتی جهش تولید اتفاق می‌افتد با مشارکت مردم که هر کسی خواست کار تولیدی انجام بدهد، دسترسی را داشته باشد.
در این دولت این دسترسی یعنی چی؟
اول من این را یک توضیحی بدهم یعنی چی دسترسی داشته باشد، یعنی ابزار‌های تولید چیست، ابزار‌های تولید در سطح جامعه، خود ابزار، مکان تولید، مجوز‌های کسب و کار و تامین مالی که برای آن باید فراهم شود و مهم‌تر دانشی که باید برای آن فراهم بشود.
چه اتفاقی در این دولت در جهت بهبود اصل ۴۳ اتفاق افتاد و متناسب با این متغیر‌هایی که رخ داد، بیشترین جهش در اجرای اصل ۴۳ ما توی همین سه سال داشتیم، اما این جهش کافی نیست، جهش یعنی منظورمان پیشرفت در اجرای اصل ۴۳ است، یعنی این که یکی از مسائل مهم اصل ۴۳ این بوده است که ما بتوانیم کسانی که مجوز تولید می‌خواهند را کار آنها را راه بیاندازیم، تسهیل بکنیم، ساده‌تر کرده و موانع را برداریم، از طریق درگاه ملی مجوز‌ها تسهیل کسب و کار اتفاق افتاد برخی.
مثال بزنم، در سال‌های گذشته یک مجوز ساده مشاغل خانگی بعضا هشت ماه طول می‌کشید، هشت ماه فرد باید مراجعه حضوری می‌کرد، الان مراجعه مشاغل خانگی ۵ دقیقه، غیر حضوری و بدون ارجاع به کارشناسان و این باعث شده است که در دوسال بیش از ۴۰۰ هزار تا فقط مجوز مشاغل خانگی بدهیم و این تسهیل در صدور مجوز‌های کسب و کار است یا همین کاریابی‌هایی که در موردش صحبت کردیم مجوزش گا‌ها تا یک سال طول می‌کشید و الان صدور مجوز کاریابی ۱۰ روزه صادر می‌شود، دسترسی به اجازه تولید، یکی دیگر از اقداماتی که در این دولت انجام شده است در جهت اجرای اصل ۴۳ تقویت آموزش‌های مهارتی است.
مثلا آموزشگاه‌های آزاد فنی و حرفه‌ای در گذشته تا هشت ماه مجوز اینها طول می‌کشید الان مجوز‌های فنی حرفه‌ای سه روزه می‌توانند مجوز شروع آموزش مهارت را کسب کنند.
یا یکی از طرح‌های قابل توجهی که در سازمان آموزش فنی – حرفه‌ای اجرا می‌شود احداث کارگاه‌های آموزش به دانشجویان در محیط دانشگاه‌ها و در جوار کارگاه‌ها و در جوار دانشگاه اتفاق می‌افتد پس توسعه مهارت هم به صورت کمی و هم به صورت کیفی اتفاق افتاده است.
یکی از جنبه‌های اصل ۴۳ می‌شود تقویت تامین مالی ما در این دو سال و نیم مجموعه دولت بیش از ۱۶۰ هزار میلیارد تومان کمک کرده است به صورت مستقیم فقط برای اشتغال در غالب تبصره‌های ۱۸، ۱۶، نهاد‌های حمایتی، تبصره ۲ امسال که فرآیند اجرای آن از چند وقت دیگر شروع می‌شود این روندی بوده است که اتفاق افتاده است.
اتفاقا ما توجه داشتیم، اما این کافی نیست برای اصل ۴۳، برای اصل ۴۳ باید تولید همگانی اتفاق بیافتد، یک زمانی خود تلویزیون مفهوم ورزش همگانی من یادم هست که خودش جا انداخت در سطح جامعه، گفت آقا همه بروید ورزش کنید، صبح جمعه است بروید ورزش کنید.
مسئله تولید همگانی اگر در کشور با یک هم افزایی فرهنگی، هم افزایی آموزشی و هم افزایی حاکمیتی اگر رخ دهد، اتفاق می‌افتد، مسئله اای نیست که فقط اجرا کند آن را، بله باید دولت زیرساخت‌ها و بستر‌های آن را آماده کند و در حوزه‌های مختلف اصل ۴۳ ورود کرده است و دارد فراهم می‌کند ولی یک حمیت همگانی می‌خواهد، یک همان واژه تولید همگانی شاید بهترین واژه باشد که این فرهنگ تولید همگانی جا بیافتد.
مثلا ما در همین صدا و سیمای خودمان بخواهیم مثال بزنیم، چه مقدار از سهم برنامه‌های تبلیغی و فرهنگی صدا و سیما برای فرهنگ تولید است، برای تولید کردن است مشخصا عرض می‌کنم، چه مقداری برای خرید و فروش است، این را بخواهم بگویم چه حوزه‌هایی، خرید و فروش بد است، نه، خیلی اقدام قابل توجه و اقتصادی است و خدماتی است، تولیدی لزوما نیست یا دستگاه‌های فرهنگی، نه فقط صدا و سیما، نهاد‌های فرهنگی، اگر می‌خواهیم اصل ۴۳ عملیاتی شود که شعار سال به عقیده بنده، حضرت آقا فرمودند امسال مسئولان بروند و تبیین بکنند برای مردم جهش تولید یعنی چه، دستور دادند ایشان به مسئولان.
بنده تلقی ام این است که جهش تولید و مشارکت مردم یعنی اجرای کامل اصل ۴۳ که یک وزارت خانه یا دو وزرات خانه است، نه، کار یک دولت است لزوما، می‌تواند خیلی موثر باشد، ولی یک هم افزایی همگانی می‌خواهیم مخصوصا نهاد‌های فرهنگی و تبلیغی بسیار نقش قابل توجهی دارند، امیدواریم که به واسطه این دستور حضرت آقا در سال ۱۴۰۳ ما هم آیین نامه‌ها و دستورالعمل‌های ویژه‌ای متناسب با احیای اصل ۴۳ در دولت آغاز بکنیم.
باز هم به صراحت عرض می‌کنم هیچ دولتی نگفته و اصل ۴۳ بیاورد بالا و خودش پرچمش را بیاورد بالا، چون سخت است اجرا کردن آن، ولی ما در این دولت توجه ویژه به آن خواهیم کرد.
سوال: این جا که صحبت از اجرای کامل می‌کند، چون تعریف شغل مختلف است. این آماری که شما می‌فرمایید یک میلیون و ۱۵ هزارتایی که سال گذشته راجع به شغل اتفاق افتاده است برمبنای کدام تعریف است، چون بعضی‌ها می‌گویند تعریف دو ساعت کار در هفته هم می‌شود اشتغال، شما بر چه مبنایی تعریف می‌کنید اشتغال را؟
کریمی: تعریف شغل یک چیزی بدون تعارف حرف بزنیم، یک چیزی ذهنیت مردم و ذهنیت عموم است، مردم که می‌گویم خود بنده حقیر هم هست، یک چیزی استاندارد‌های محاسباتی مرکز آمار در سال‌های اخیر نه تغییری کرده است، همان استاندارد‌هایی است که سال‌های سال مبنای آمارشان است، اگر نرخ بیکاری شده است ۸ و یک دهم درصد و کمترین نرخ بیکاری سنوات اخیر است به این معنی نیست که متغیر‌ها یا استاندارد‌ها تغییر کرده است که شده است ۸ و یک دهم درصد، بعضا خیلی کم دیدم حرفی که می‌زنند در روزنامه‌ها و جراید که حرف قابل قبولی نیست، آمار همان است، مرکز آمار یک مرکز مستقل است، پس ما یک تعریف و استاندارد بین المللی داریم و آی ال او سازمان بین المللی کار مشخص می‌کند، یک تعریف هم ما در وزارت کار داریم، ما به پدیده‌ای می‌گوییم شغل در مجموعه وزارت کار که این یک میلیون و ۱۵ هزار تا را آن جوری محاسبه می‌کنیم.
به پدیده‌ای اصطلاحا می‌گوییم شغل که جریان و یک فعالیتی باشد که منجر به جریان درآمدی مستمر باشد یعنی یک شخصی، یک فعالیتی را جدید آغاز کرده باشد، دو این فعالیت درآمد داشته باشد، سه مستمر باشد. یعنی به صورت پیوسته این کار انجام شود.
سوال: این که در هفته‌ای چند ساعت و اینها دیگر خیلی کاری با آن نداریم؟
کریمی:آن مرکز آمار و ما هیچ ورودی نمی‌کنیم و مرکز آمار مستقل عمل می‌کند.
سوال: الان آمار شما با مرکز آمار تفاوتی دارد؟
کریمی:این یک میلیون و ۱۵ هزارتا آمار را که ما گفتیم براساس سه مرحله صحت سنجی است که خودمان انجام دادیم و آمار مرکز آمار که متغیرهایش متغیر است و شاخص هاش متفاوت است که آن هم اعلام می‌کند که کمترین نرخ بیکاری اعلام می‌کند نرخ بیکاری شاغل و بیکاری فارغ التحصیلان و نرخ بیکاری زنان، نرخ اشتغال ناقص و نرخ بیکاری کل و نرخ بیکاری جوانان.
سوال: الان مرکز آمار دو ساعت در هفته است؟
کریمی:مرکز آمار به پدیده‌ای و یا فعالیتی می‌گوید شغل که دو ساعت در هفته، در هفته مرجع فعالیتی که منجر به درآمد باشد این استاندارد هم همان استاندارد قدیمی و سازمان جهانی کار است.
سوال: یک ساعت در هفته، اگر این باشد که آمار مرکز آمار باید خیلی بالاتر از آمار شما باشد.
کریمی:۸ و دو دهم درصد از اشتغال کشور ما ناقص است مابقی آن اتفاقا مستمر است و این به روایت مرکز آمار است، مرکز آمار می‌گوید در پایان سال ۱۴۰۲ کمتر از دو میلیون نفر اشتغال ناقص داریم، مابقی اشتغال‌ها، اشتغال‌هایی است که یا دائم است یا نزدیک به ۴۴ ساعت است که همه تمام وقت است، این که استاندارد می‌گوید یک ساعت در هفته مرجع این به معنی نیست که اشتغال‌ها همه یک ساعتی است، تنها ۸ و دو دهم درصد از اشتغال‌ها ناقص است و آن را دفع می‌کند.
یک تعریف دیگر از مرکز آمار داریم که استاندارد‌های بین المللی همیشه هم همین بوده است و یک تعریف دیگر هم داریم که وزارت کشورمحاسبه می‌کند و یک تعریف دیگر ذهنیت مردم است و انتظاری است که مردم از شغل دارند.
سوال: فکر کنم آن از همه مهم‌تر است؟
کریمی:بله آن که از همه مهم‌تر است. مردم از شغلی که به دست آوردند، رضایت دارند؟ این مسئله‌ای است که به تفکیک افراد هست، به خاطر سطح تحصیلات است، به خاطر سطح درآمد هست، به خاطر سطح هزینه هاست و این جوری است که مردم می‌گویند کمترین نرخ بیکاری است که در سال‌های اخیر اتفاق افتاده است، این یک مسئله‌ای است که ابعاد گوناگون دارد و فقط به نرخ بیکاری که مرکز آمار اعلام می‌کند یا بنده حقیر می‌آیم اعلام می‌کنم ارتباط ندارد.
گزارشگر قديمى راديو دار فانى را وداع گفت