مادرانه های مقاومت
تاریخ انتشار: ۴ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۰۲۰۶۰۳
جنگ نیز از این قاعده دور نیست و جنگ به خصوص آن جنگی که ما از آن با عبارت دفاع مقدس یاد می‌کنیم بدون زنان هیچ پشتوانه‌ای ندارد و امری بیهوده است.
ما از چیزی دفاع می‌کنیم که برایمان باارزش است و زندگی آن چیزی است که ارزش دفاع کردن و ایستادن دارد.
دفاع آنجایی معنا پیدا می‌کند که ما در جست‌وجوی زندگی باشیم و در جنگ تحمیلی و دفاع مقدس رزمندگان ما برای زندگی، برای آسایش آن، برای نماد این آسایش که زنان در قامت مادران، همسران و خواهران باشند پا در معرکه گذاشتند و دشمن را از خاک مادری بیرون کردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
دفاع مقدس ما نه از جنس جنگ‌های غربی است و نه از جنس کشتارهای شرقی، دشمنی مست از همنشینی با کدخداهای پوشالی غرب و شرق هوس آب رکن‌آباد کرد و پایش را از گلیمش درازتر کرد و جوانان کشور من هم به غرورشان برخورد که دشمن بی‌اجازه پا در حیاط خانه ما گذاشته است، حیاطی که خواهران و مادران‌شان در آن با خیال آسوده زندگی می‌کردند، تا دشمن را سرجایش ننشاندند اسلحه را کنار نگذاشتند و درسی به همه دشمنان دادند که تا همیشه یادشان باشد که اینجا سرزمین شیران است. اما این دفاع یک نکته دارد و آن هم اینکه اگر نبودند زنان و دخترانی که پابه‌پای مردان اسلحه دست گرفتند و تیر شلیک کردند و آنهایی که بی‌اسلحه بودند دست از حمایت و پشتیبانی نکشیدند تا مردان احساس نکنند پشت و پناهی ندارند.
زنان اگر بیشتر از مردان نه، ولی کمتر از آنها نیز در روند دفاع مقدس نبودند و بسیاری از اتفاقات و پیروزی‌ها جز با حمایت معنوی مادران و زنان این سرزمین روی نداد.
زنانی که اگر دعای خیر و حمایت روانی‌شان نبود شاید بسیاری عطای خاکریز و جبهه را به لقایش می‌بخشیدند و آن وقت معلوم نبود چه سرنوشتی در انتظارمان است، مادری که وقتی به امام خمینی(ره) رسید و دید رهبر انقلاب برای فرزند شهید این زن اشک می‌ریزد گفت بچه‌ام را داده‌ام که گریه تو را نبینم، باز هم اگر پسر داشتم در این راه می‌دادم.
یا یادی کنیم از ننه عبدا... جبهه‌ها، زنی که چهار پسرش همزمان در جبهه بودند و او را تبدیل کرد به نمادی در دفاع خرمشهر! اصلا مگر می‌شود زنی مثل فرنگیس را فراموش کرد؟ چه بسیارند زنانی که هیچ اسم و رسمی از آنها در تاریخ نیست ولی آنها به طریقی در دفاع مقدس نقش و حضور داشته‌اند.
چه کم روایت شده‌اند زنانی که در تاریخ جنگ حضورشان در پشت جبهه و صبر و دلگرمی‌شان به رزمنده‌ها، خاکریزها را پر کرد تا رزمندگان محکم در برابر دشمن ایستادگی کنند.
«دختر شینا»ها و دیگر دختران ایران‌زمین همه با هم مردان را در ایستادن تشویق کردند تا یک وجب از سرزمین مادری زیرچکمه‌های اجنبی نماند.
آنهایی که می‌خواهند دفاع مقدس را بشناسند باید سرنوشت زنانی را بخوانند که در روزهای جنگ کنار یا پشت‌سر مردان ایستادند تا دشمن خیال خام فتح چند روزه تهران را از سرش دور کند. زنانی که هرچند همیشه (انگار در سرشت‌شان است) با زندگی عجین و همراهند ولی در روزهایی که جنگ سایه سیاهش را بر سر زندگی در کشور ما انداخته بود به آن پشت کردند تا مردان با خیالی آسوده غول سیاه دشمن را از مرزها و خاک کشور دور کنند.
در این شماره به مناسبت سالروز فتح خرمشهر، فتحی که بعد از گذشت قریب به چهل سال هنوز خاطراتش شیرین و هیجان‌آور است، می‌خواهیم از زنان خرمشهر حرف بزنیم، زنان و دخترانی که اسلحه دست گرفتن، کوچه به کوچه جنگ خیابانی کردن، پشتیبان مدافعان شهر بودن و حضور در مسجد جامع را به امن و آسایش گوشه خانه و شهرهای دورتر از خرمشهر و خوزستان ترجیح دادند و خونین‌شهر را به‌سختی تحویل دشمن دادند و فصل مشترک همه مدافعان شهر اشک‌هایی است که حین تخلیه شهر بر گونه‌هایشان غلتیده است.
شهری که امروز نماد مقاومت دفاع مقدس است بدون زنان روایتش تکمیل نیست و اگر می‌خواهیم روایتی بخوانیم یا بنویسیم باید از زنان شروع کنیم.
اولین نه آخرین!
شاید باید «دا» را معروف‌ترین کتاب در زمینه روایت زنانه خرمشهر دانست. کتابی که از اولین‌های این حوزه بود و توانست تا مدت زیادی پرچمدار این حوزه باشد و به‌عنوان تنها صدای موجود بارها خوانده شود. تنها صدایی که به روایت رسمی قرابت بسیار داشت.
کتابی که خواننده در آن تصویری دیده نشده از خرمشهر را تماشا می‌کرد هرچند بعدها کتاب‌های دیگری نیز پا به عرصه گذاشتند (در همین گزارش چند نمونه از آنها را معرفی کردیم) ولی راوی و نویسنده توانستند کاری کنند که بسیاری از تصاویر جابه‌جا شوند و نگاه تازه‌ای به جنگ ایجاد شود. البته که نباید از نقدهایی که به این کتاب وارد است و برخی از آنها نیز درست و معتبرند رد شد ولی به‌عنوان اولین کتاب و اولین تجربه از روایت زنانه به این شکل در حوزه مستندنگاری باید با تسامح با کتاب مواجه شد و آن را مطالعه کرد.
این در حالی است که در روایت خرمشهر و مدافعان آن کتب دیگر اگر بیشتر نباشند کمتر از «دا» نیستند. «دا» حالا بعد از گذشت سیزده سال (1387) از انتشارش دیگر تنها روایت و تنها صدای موجود نیست، زنان بسیاری جرات پیدا کردند و روایت‌شان، نه فقط از خرمشهر بلکه از جنگ را برای تاریخ بازگو کردند.
تکه‌ای از خرمشهر
زهره فرهادی راوی «چراغ های خاموش شهر» است. دختری 15 ساله که هر آنچه دیده را در قالب روایت این کتاب بازگو کرده و در اختیار نویسنده قرار داده‌است. راوی صادق در این کتاب تلاش می‌کند تصویری از حضور و اثرگذاری زنان در جنگ به‌خصوص دفاع از خرمشهر را به خواننده نشان دهد و از روایت‌های غیرواقعی و غلوآمیز برآمده از گذر زمان پرهیز کرده‌است.
راوی از اینکه بگوید حجاب استفاده نمی‌کرده یا اینکه خانواده‌اش شاه را دوست داشته‌اند، ابایی ندارد و بی‌تعارف از آن سخن می‌گوید. «یک ساعت در شهر چرخیدیم. جمعیت در خیابان شعار می‌دادند: «زنده و جاوید باد سرباز فراری». مادرم می‌خواست شعار آنها را تکرار کند اما ناخودآگاه گفت: «زنده و جاوید باد سلطنت پهلوی». همسایه‌ها به مادرم گفتند: «نگو... نگو این شعار رو!» مادرم جواب داد: «حواسم نبود. اشتباهی گفتم». ما شاه را خیلی دوست داشتیم و طبیعی بود شعارهای سابق به‌راحتی از ذهن‌مان پاک نشود.» این صداقت که سعی نمی‌کند خود را دربست در خدمت آرمان‌های انقلاب توصیف کند سبب می‌شود خواننده از زاویه‌ای تازه با مقوله جنگ و زندگی در خوزستان آشنا شود. فرهادی به‌عنوان راوی سعی می‌کند جزئیات را از قلم نیندازد و در این مسیر گاهی کاری می‌کند که خواننده نمی‌تواند به خواندن ادامه دهد و این ویژگی روایت واقع‌نمایانه راوی و نه مرسوم از جنگ است. این کتاب روایتی تازه از تجارب یک دختر نوجوان در مواجهه با پدیده جنگ است. تجربه‌ای بازگو‌نشده که ابعاد تازه‌تر و زنده‌ای از حضور زنان در جنگ را برای خواننده و تاریخ بازگو می‌کند. این کتاب را باید یکی از تکه‌های بازگو نشده مقاومت مردم ایران و البته زنان، دختران و مردان خرمشهر دانست.
مخزن‌الاسرار شهر خون
«صباح وطن خواه» از آن اسامی و نام‌هایی است که اگر کتاب‌های خاطرات افراد مختلف از خرمشهر را ورق زده باشید حتما با آن روبه‌رو شده‌اید. زنی که در جریان مقاومت خرمشهر حضور فعال و چشمگیری داشته و بعد از گذشت نزدیک به چهل سال خاطراتش به صورت مکتوب در آمده و به دست مخاطب مقاومت خرمشهر و تاریخ رسیده است.
او در خاطراتش که فاطمه دوست کامی آن را تدوین و تألیف کرده از روزهای مقاومت خرمشهر سخن گفته و روایتی از حضور زنان در دفاع از خرمشهر را بازگو کرده‌است. او از امدادگران و نیروهای مردمی در جریان مقاومت در خرمشهر است که از همان روزهای اول جنگ در خرمشهر و بعد در آبادان حضور دارد و به‌عنوان یک نیروی مردمی هرآنچه دیده و از سر گذرانده، نقل کرده‌است.
کتاب به سیاق دیگر آثار خاطرات به‌ویژه از زبان زنان، با توصیف و ذکر جزئیات همراه است. این کتاب را نیز باید به‌عنوان خرمشهر از زاویه نزدیک آن هم زبان یک زن معرفی کرد که راوی از زاویه‌ای که مختص خود او و تجربیاتش است با خواننده و تاریخ سخن گفته است.
در «صباح» گویی خرمشهر است که دهان باز کرده و بعد از حدود چهار دهه، هرآنچه را در سینه داشته نقل کرده‌است؛ از غم هجران و مهاجرت‌های اجباری به شهرهای اطراف گرفته تا خمسه خمسه‌هایی که امان یک شهر را نتوانست ببرد و مردمی که در یک پیمان نانوشته، خانه به خانه مقاومت کردند.
زندگی از زاویه نزدیک
«ساجی» در نگاه اول بعید است توجه خواننده را به خود جلب کند ولی اگر کمی دقت کند با اسم بهناز ضرابی‌زاده روبه‌رو می‌شود.
بعید است کسی در فضای خاطرات جنگ و تاریخ شفاهی دفاع مقدس مطالعاتی کرده باشد ولی اسم کتابی مثل «دختر شینا» را نشنیده باشد؛ کتابی که با اقبال بسیار بالایی یکی از آثار مهم در حوزه روایت جنگ از زبان زنان این سرزمین است.
کتابی که بهناز ضرابی‌زاده آن را نوشته و با همین کتاب اسم او بر سر زبان‌ها افتاد و تبدیل به نویسنده‌ای مهم در نوشتن خاطرات شد. به‌خصوص وقتی کتاب بعدی‌اش با عنوان «گلستان یازدهم» منتشر شد و دیگر حرف و حدیثی باقی نگذاشت که خانم ضرابی‌زاده هم مختصات روایت را می‌شناسد و هم در نوشتن از زنان تبحر ویژه‌ای دارد. ساجی را وقتی شروع کنید خیلی زود متوجه می‌شوید که انتخاب درستی کرده‌اید.
خیلی زود پی می‌برید که باز هم ضرابی‌زاده توانسته از پس روایت بربیاید و خواننده را با راوی کتابش همراه و البته مهم‌تر از آن، همدل کند.
ساجی شما را صفحه به صفحه در خود فرو می‌برد. هرقدر جلوتر می‌روید روایت دست و پای شما را بیشتر می‌بندد و مانع از این می‌شود که بتوانید کتاب را کنار بگذارید و از دست روایتش خلاص شوید.
بهناز ضرابی‌زاده که تا پیش از همسران شهدای همدانی را دستمایه روایتش قرار داده بود این‌بار سر از خرمشهر در‌آورده و یکی از پرجاذبه‌ترین آثار در ارتباط با موضوع دفاع مقدس و خرمشهر را خلق کرده‌است. او در این کتاب پای صحبت‌های نسرین باقرزاده، همسر شهید بهمن باقری نشسته و او را با تمام علایقش به زندگی و همسر و فرزندانش برای مخاطب خواندنی کرده‌است.
این کتاب روایتی است که در آن خانم باقرزاده طوری از زندگی حرف می‌زند که تردید نمی‌کنید زندگی یک شیء چسبناک است. ما در روایت این کتاب زندگی را به عنوان یک موجود زنده، حاضر و ناظر اتفاقات می‌بینیم و پیوسته به ما یادآوری می‌شود که زندگی این است.
این کتاب با روایتی که از یک دختر خرمشهری در سال‌های جنگ ارائه می‌کند کلیشه‌های رایج از زنان و دختران آن سال‌ها را برای خواننده از بین می‌برد و تصویری نزدیک‌تر به واقعیت را برای او بازسازی می‌کند. تصویری که همه چیز در آن حول محور زندگی می‌چرخد. روایتی که در میان آثار مرتبط در زمینه زنان و خرمشهر متفاوت و برجسته است.
ام‌البنین جنگ
محمد نورانی اسمش با مقاومت و مدافعان خرمشهر گره خورده‌است. اسمی که کنار محمد جهان‌آرا، سیدعبدالرضا موسوی، صالح موسوی، احمد فروزنده و دیگر رزمندگان و مدافعان خرمشهری می‌آید و این نشان از اهمیت او در تاریخ مقاومت خرمشهر دارد.
در ماجراهای مقاومت و آزادی خرمشهر، علاوه بر محمد نورانی، چهار برادر دیگرش: عبدا...، غلامرضا، محمود و عبدالرسول چهارده‌ساله هم بودند. همچنین مادرشان (ننه‌عبدا...) به‌جز مدت کوتاه مهاجرت به شیراز به آبادان بازگشته و دیگر از صحنه جنگ دور نشد.
او می‌خواسته نزدیک پسرهایش باشد. پسرانی که هرکدام سرنوشتی در جنگ داشتند؛ عبدالرسول و غلامرضا شهید شدند و سه برادر دیگر جانباز جنگ هستند.
این کتاب را باید مادرانه‌ای برای جنگ و مقاومت دانست. این اثر که سعید علامیان (از مستندنگاران و نویسندگان برجسته دفاع مقدس) آن را تدوین و تالیف کرده روایتی پراحساس از برادرانی است که در جبهه حضور داشتند و مادرشان حلقه اتصال آنها با زندگی بوده‌است.
این کتاب از این منظر که دریچه‌ای تازه بعد از گذشت قریب به چهل سال از فتح خرمشهر، به جنگ و مدافعان شهر انداخته در خور توجه است. روایتی که طی این سال‌ها بازگو نشده بود و علامیان پس از حدود 40 ساعت مصاحبه آنها را به بند کلمات کشیده است.
کتابی که نشان می‌دهد هنوز روایت‌های بازگو نشده‌ای از جنگ وجود دارد که برخی از آنها تا این اندازه مهمند.
روایت‌هایی که از زاویه‌ای نزدیک می‌تواند خواننده را با واقعیتی به نام خونین‌شهر آشنا کند. روایتی که از مقاومت، سقوط و آزادی خرمشهر سخن می‌گوید و خواننده را در مواجهه‌ای تازه با این شهر قرار می‌دهد.
این کتاب که اخیرا از سوی نشر سوره مهر منتشر شده می‌تواند حرف‌های بسیاری برای علاقه‌مندان به این شهر و تاریخ مقاومت آن داشته باشد.
سعید کربلایی عباس - روزنامه نگار / ضمیمه قفسه روزنامه جام جم
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: دفاع مقدس زنان صباح وطن خواه ساجی ام البنین جنگ مقاومت خرمشهر بعد از گذشت بازگو نشده ضرابی زاده دفاع مقدس
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۰۲۰۶۰۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جلوه‌ای از شکوه زندگی امام صادق(ع)
حیدری ابهری در کتاب «من امام صادق(ع) را دوست دارم» روایت‌های کوتاهی را بر اساس منابع پژوهشی و قرآنی درباره زندگی بنیانگذار مکتب تشیع برای کودکان آورده است. - اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مجموعه 14 جلدی «من اهل بیت(ع) را دوست دارم»، اثری از حجت‌الاسلام غلامرضا حیدری ابهری است که تلاش دارد در بستری تاریخی، سبک زندگی اهل بیت(ع) را برای کودکان روایت کند. نویسنده برای نگارش این اثر که از سوی نشر جمال منتشر شده، به سراغ منابع متعدد قرآنی و روایی رفته است. هانیه عدالتی، فعال حوزه کتاب، در یادداشتی به معرفی هشتمین مجلد این مجموعه پرداخته؛ جلدی که در آن زندگی رئیس مذهب تشیع، امام صادق(ع) روایت شده است. یادداشت او را می‌توانید در ادامه بخوانید:
امام صادق(ع) در زمان خودشان شاگردان زیادی پرورش دادند و بسیاری از دانشمندان از اقصی نقاط دنیای اسلام برای مسائل علمی به ایشان مراجعه می‌کردند و در جلسات درس امام(ع) شرکت داشتند. کودکان و نوجوانان ما می‌توانند در علم‌آموزی و دیگر فضائل اخلاقی و تربیتی ایشان را الگوی خود قرار دهند. کتاب‌های داستانی با محوریت شخصیت و زندگی امامان معصوم(ع)، بستر تربیتی و آموزشی خوبی برای برای کودکان و نوجوان هستند. در این داستان‌ها علاوه بر اینکه کودک با امام(ع) آشنا می‌شود، به طور غیر مستقیم اخلاق و صفات پسندیده را هم می‌آموزد.
نشر جمال مجموعه 14 جلدی «من اهل بیت (ع) را دوست دارم» را منتشر کرده و در هر جلد به زندگی‌نامه یکی از اهل بیت (ع) می‌پردازد. نویسنده این مجموعه، حجت‌الاسلام غلامرضا حیدری ابهری، نویسنده و محقق در حوزه تعلیم و تربیت کودکان است و آثار متنوعی در زمینه ادبیات دینی کودکان و نوجوانان دارد.
کتاب «من امام صادق(ع) را دوست دارم» هشتمین جلد از این مجموعه است. مبنای کتاب بر پایه مودت و دوستی اهل بیت(ع) است و کتاب با این جمله شروع می‌شود؛ من امام صادق(ع) را دوست دارم. بعد از آن در معرفی امام به عنوان امام ششم شیعیان به پدر و مادر آن حضرت که امام باقر(ع) و بانو ام‌فروه بودند و جایگاه والای مادر امام از زبان خودِ امام اشاره شده است. یکی از راه‌های ایجاد رابطه دوستی و مودت در جان کودکان نسبت به امام، شاد کردن آنها در شادی اهل‌بیت است. اولین صفحه کتاب، تصویر کودکانی است که به مناسبت 17 ربیع‌الاول که میلاد پیامبر(ص) و امام صادق(ع) است جشن گرفته و خوشحال‌اند. حُسن سلیقه نویسنده و تصویرگر کتاب، حکیمه شریفی در این رابطه ستودنی است.
دوران امامت امام صادق(ع)، همزمان با درگیری حکومت‌های بنی‌امیه و بنی‌عباس بود و این تحولات فرصتی به حاکمان وقت برای سختگیری و ایجاد محدودیت برای شیعیان نمی داد. امام صادق(ع) از این فرصت ایجاد شده استفاده کردند و علوم اسلامی را گسترش دادند و شاگردانی، عالم و دانشمند تربیت کردند. نویسنده این موضوع را به زبان ساده و قابل فهم برای کودکان توضیح داده و در نهایت دلیل معرفی کردن امام صادق(ع) به عنوان رئیس مذهب شیعه را بیان می‌کند.
زمانه زر و زور و گل محمدی!حیدری ابهری نمونه‌هایی از سبک زندگی امام صادق(ع) در قالب روایت کوتاه آورده تا کودکان با ابعاد متفاوت زندگی ایشان آشنا شوند. در یکی از این حکایت‌ها، از کار کردن و تلاش امام برای به دست آوردن هزینه‌های زندگی، داستانی آورده است. در حکایتی دیگر ضمن آشنایی مخاطب با علم غیب امام، تأکید ایشان را بر احترام به مادر بیان می‌کند. آگاهی از مسلط بودن امام(ع) به تمام زبان‌ها قطعاً برای کودکان جالب و شگفت‌انگیز خواهد بود. در این مورد نمونه‌ای از سخن گفتن امام(ع) به زبان فارسی آورده شده است.
در نهایت، موضوع مسموم شدن و شهادت امام(ع) بیان می‌شود تا مخاطب با سیمای واقعی دشمنان اهل بیت(ع) آشنا شود و بداند که دین اسلام، آسان به دست ما نرسیده است. آخرین ساعات حیات امام صادق(ع) و سفارششان به نماز این‌چنین به تصویر کشیده شده است:
«او در آخرین ساعات زندگی اش، چشمانش را باز کرد و به خانواده‌اش فرمود: همه خویشانم را نزد من بیاورید. انگار امام(ع) کار مهمی با آنان داشت. وقتی خویشاوندان حضرت آمدند، امام(ع) در مورد اهمیت نماز با آنها صحبت کرد. حضرت به آنها هشدار داد که هرگز نسبت به نماز بی‌توجه نباشند و آن را سبک نشمارند.»
در پایان کتاب معرفی مختصر و شناسنامه‌ای و سه نمونه از سخنان نورانی حضرت آمده است کتاب «من امام صادق(ع) را دوست دارم» درکتابنامه رشد آموزش و پرورش معرفی شده و مناسب کودکان 8 تا 12 سال است.
انتهای پیام/
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود