راهکارهای مقابله با بیابان زایی

ایسنا/اصفهان بر اساس نتایج یک تحقیق، «جلوگیری از تبدیل و تغییر نامناسب کاربری اراضی»، «تعدیل در برداشت از منابع آب زیرزمینی» و «توسعه و احیاء پوشش گیاهی» به‌عنوان مناسب‌ترین زیرمجموعه از راهبردهای موجود برای مقابله با بیابان زایی انتخاب شدند.

بیابان زایی، کاهش توان اکولوژیکی و بیولوژیکی زمین است که ممکن است به صورت طبیعـی یـا غیرطبیعـی اتفـاق بیفتـد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

فرایند بیابان زایی عمدتاً مناطق خشک را تحت تأثیر قرار داده و با شتابی فزاینده، کارایی سرزمین ها را کاهش می‌دهد.

در حال حاضر، بیابان زایی بـه عنـوان یک معضـل، گریبـانگیر بسـیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای در حـال توسـعه شده اسـت و کارشناسان این حوزه هشدار می‌دهند که با تشدید روند گرم شـدن زمـین بیابان زایی نیز توسـعه مـی یابـد؛ از این رو پرداختن به روش های بهینۀ کنترل و کاهش بیابان زایی ضروری است.

در پژوهشی که توسط محمدحسن صادقی روش- دانشیار گروه محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی انجام شد، ارزیابی راهبردهای مقابله با بیابان زایی با کاربرد تکنیک بردار ویژه و مدل رتبه بندی برناردو مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش با هدف ارزیابی راهبردهـای مقابلـه با بیابان زایی به صورت موردی در دشت اردکان- خضرآباد انجام شد.

در انجـام ایـن پـژوهش، بـه منظـور اجمـاع نظریات گروهی از روش دلفی استفاده و اهمیت معیارها نیز با روش بردار ویژه برآورد شد. در نهایت بـه منظـور انتخـاب راهبردهـا و درجه بندی اولویت آنها از روش تصمیم گیری برناردو استفاده و در نهایت حل مدل‌ها با استفاده از نرم‌افزار لینگو و تعیین اولویت راهبردها انجام شد.

نتایج حاصل نشان داد کـه معیارهـای «تناسب و سازگاری با محیط زیست» (C۷) در بالاترین درجه اهمیت قرار دارد و «تخریـب منـابع و خســارات محیطــی و انســانی» (C۱۶)، منابع انسانی متخصـص» (C۶)، ابزارهای علمـی و تکنولـوژیکی» (C۵) و زمــان (C۲) به ترتیب در اولویت‌های بعدی قرار دارنـد کـه نشـانگر اهتمـام کارشناسان و صاحبنظران نسبت بـه مسـائل محـیط زیسـت و چالش های مطرح در زمینه تخریب محیط زیست است.

نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که راهبردهای «تعـدیل در برداشـت از منـابع آب زیرزمینـی» (A۳۱) و راهبـرد «توسـعه و احیــای پوشــش گیــاهی» (A۲۳) بــه ترتیــب پــس از راهبــرد «جلوگیری از تبدیل و تغییر نامناسب کـاربری اراضـی» (A۱۸) به عنوان راهبردهای مهم و مؤثر در فرایند مقابله بـا بیابـان زایـی است بنابراین زیرمجموعه راهبردهای «جلـوگیری از تبـدیل و تغییـر نامناسـب کـاربری اراضـی»، «تعـدیل در برداشت از منابع آب زیرزمینی» و «توسعه و احیاء پوشش گیاهی» به عنوان مناسـب تـرین زیرمجموعـه از راهبردهـای موجـود انتخاب شدند.

صادقی روش، با اشاره به نتیجه پژوهش تاکید کرد که این تحقیق به مدیران مناطق بیابانی این امکان را می‌دهد که امکانـات و سـرمایه‌هـای محـدود اختصـاص یافتـه به منظور کنترل رونـد بیابـان زایـی را بـه شـیوه‌هـای صـحیح و کارآمد بـه کـار بندنـد تـا ضـمن دسـتیابی بـه نتـایج بهتـر، از هدررفت سرمایه های ملی جلـوگیری کننـد؛ ازایـن رو پیشـنهاد کرد که طرح‌های مقابلـه بـا بیابـان زایـی بـر روی راهبردهـای نتیجه شده از این پژوهش‌هـای سیسـتماتیک تأکیـد کننـد تـا از هدررفت سرمایه های محدود جلوگیری و بـازدهی طـرح هـای کنترل، احیا و بازسازی بالا رود.

نتایج این پژوهش در مجله علمی پژوهشی مهندسی اکوسیستم بیابان دانشگاه کاشان در سال ۱۳۹۹ به چاپ رسید.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی علمی و آموزشی بيابان زايي بیابان زایی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۰۴۹۷۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

جامعه‌شناختی تفکرات اجتماعی

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا،در میدان مطالعات جامعه‌شناسی کشور ما با مسأله و چالشی به نام مفاهیم و نظریه‌هایی که برساختۀ پژوهشگران و جامعه‌شناسان بومی نیست مواجه‌ هستیم.

سیدحسین نبوی (استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی) در مقاله‌ای به عنوان «بومی نبودن نظریه‌های غربی و مدرن‌نبودن تفکرات اجتماعی ایرانی و اسلامی» به این موضوع می‌پردازد که پژوهشگران مفاهیم و نظریه‌ها را فقط برای هدفی کارفرماپسند یا داورپسند، به کار می‌گیرند، و به ژرف‌اندیشی و بازاندیشی در مفاهیم و نظریه‌های رایج نمی‌پردازند. تعداد بیشتری از پژوهشگران نیز به علت آشنایی ضعیف با نظریه‌ها، اساساً در موقعیتی نیستند که بتوانند به نقد و بازاندیشی در نظریه‌ها بپردازند.

* تاثیر شناخت جامعه برارائه پژوهش‌های تجربی کاربردی

این استاد جامعه‌شناسی در این مقاله می‌نویسد: اگر بتوانیم پژوهشگران را متقاعد سازیم که همانند یک انسان‌شناس (نه به‌عنوان یک انسان‌شناس) به شناخت دقیق جامعۀ خود اقدام کنند و مطابق با اصول صحیح نظریه‌سازی، به برساخت نظریه -در سطح خُرد یا متوسط، یا کلان  بپردازند کمکی ارزشمند به پژوهش‌های تجربی کاربردی و کارآمد کرده‌ایم.

نبوی ادامه می‌دهد که به‌رسمیت شناخته‌شدن نظریه و به‌کارگرفتن آن، خود به فرایند جداگانه‌ای در اجتماع علمی نیاز دارد که به تغییر باور‌ها و هنجار‌ها در این گروه اجتماعی مربوط می‌شود.

* آموزش تفکرات اجتماعی ایرانی و اسلامی

باید آموزش نظریه‌ها، نقد و تلفیق نظریه‌ها و به‌ویژه برساخت نظریه نه از شیوه میان‌بُر، بلکه از راه مطالعۀ عمیق مفاهیم و استدلال‌های منطقی نظریه‌های اصلی در جریان اصلی در اولویت قرار گیرد

نبوی در این مقاله به این مهم اشاره می‌کند که آموزش کاملا مؤثر و کارآمدِ نظریه‌ها و تفکرات اجتماعی به دانشجویان، به‌ویژه به دانشجویان مقاطع تکمیلی بسیار راه‌گشا و کارآمد در ارائه هرچه بهتر نظریات کاربردی است.

این پژوهش توضیح می‌دهد که برای این هدف چند کار باید صورت گیرد: تحقیق و تدریس نه‌تن‌ها نظریه‌ها، بلکه تفکر اجتماعی ایرانی-اسلامی، منظور از تفکر اجتماعی ایرانی و اسلامی شامل اندیشه‌های معاصر روشنفکران ایرانی و عرب و مسلمانان جنوب شرق آسیا و دیگر صاحب‌نظران اسلامی (برعهده متخصصین نظریه‌ها و نظریه‌شناسان و نظریه‌دانان گذاشته شود.

به زعم این پژوهشگر به نظر می‌رسد کسانی که به‌طور تخصصی بر روی نظریه‌ها متمرکز هستند و پژوهش‌هایی را متمرکز بر نظریه یا نظریه‌ها به انجام رسانده‌اند، آثار کیفی متمایزی را در این حوزه منتشر ساخته‌اند.

* جامعه‌شناختی ساختن تفکرات اجتماعی

 مقاطع تکمیلی، علاوه بر آموزش نظریه‌ها، آموزش نقد نظریه‌ها، تلفیق نظریه‌ها، و به‌ویژه برساخت نظریه نه از شیوه میان‌بُر و کم‌زحمت، بلکه از راه مطالعۀ عمیق مفاهیم و استدلال‌های منطقی نظریه‌های اصلی و مطرح در جریان اصلی در اولویت قرار گیرد و به‌طور جدی‌تر، -جدی‌تراز قبل- و معطوف به بومی‌سازی نظریه‌های جامعه‌شناختی غربی و جامعه‌شناختی ساختن تفکرات اجتماعی متفکران ایرانی و مسلمان آموزش داده شود.

این پژوهشگر در نهایت اینگونه جمع‌بندی می‌کند که با توسعۀ رشته‌های خاص در دوره دکتری بهتر بتوان به این هدف دست یافت. از سوی دیگر با به اصطلاح گفتمان‌سازی، فضای فرهنگی و فکری خاصی برای صاحب‌نظران حوزه جامعه‌شناسی شکل بگیرد؛ طوریکه انگیزه جدی برای برساخت نظریه‌ها برای آنها به وجود آید.

نبوی در پایان به این نکته اشاره می‌کند که در شکل‌دادن به این فضای فرهنگی و گفتمانی، نهاد‌های مهم علمی مانند انجمن جامعه‌شناسی و گروه‌های آموزشی و پژوهشی جامعه‌شناختی و علوم اجتماعی در سراسر کشورو روشنفکران خارج از نهاد‌های علمی نقش مؤثری خواهند داشت.

انتهای پیام/