به نقل از «ناطقان»

رسم و رسوم مردم ملایر

تاریخ انتشار: ۱۰ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۰۹۰۵۸۶

ملایر شهری تاریخی در غرب ایران، مرکز شهرستان ملایر و دومین شهر بزرگ (از نظر جمعیت) در استان همدان می باشد. تاریخچه طولانی ملایر از زمان آریایی ها باعث به وجود آمدن فرهنگی غنی و آداب و رسوم جالبی در ملایر شده است که در ادامه به آن می پردازیم. ناطقان: این شهر تاریخی در غرب ایران واقع شده است و نام آن از ترکیب دو واژه لری «مال» به معنی خانه و «آگر» به معنی آتش ایجاد شده است که بدین ترتیب می توان مال‌آیر را سرزمین آتش معنی کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وجود آتشکده ها، قلعه ها و کوه هایی که بر فراز آن آتش روشن می کردند می تواند دلیل منطقی ای باشد اما برخی افراد نیز معتقدند که «آیر» برگرفته از آریایی ها است و ملایر را سرزمین آریایی ها می دانند.

 

تپه نوشیجان که در شمال غرب ملایر قرار دارد، شامل آتشکده و قلعه ای باستانی است که در سه طبقه به مادها، هخامنشیان و ساسانیان نسبت داده شده است که نشان دهنده تاریخچه طولانی این شهر می باشد.

 

در حال حاضر این شهرستان امکانات ترابری (پایانه مسافربری، راه آهن و فرودگاه ولیعصر)، مراکز آموزش عالی، بیمارستان ها و مراکز درمانی، حوزه علمیه، موزه،‌ اماکن ورزشی و سایر امکانات مورد نیاز را دارد و آب هوای آن نسبت به کلان شهرها بسیار تمیزتر می باشد.

 
زبان و گویش مردم ملایر

دانشنامه ایرانیکا زبان مردم ملایر را لری و لکی معرفی کرده است. گویش مردم این منطقه ملایری است که اشتراکات زیادی با لری و لهجه همدانی دارد و فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی آن را به پارسی میانه نزدیک می دانند و دانشنامه ملایر آن را ادامه زبان مادی معرفی گرفته است.

 
دین مردم ملایر

بسیاری از ساکنین ملایر مسلمان و مذهب آنها شیعه دوازده امامی است اما اقلیت های مذهبی نیز در این شهر وجود دارند. در گذشته تعداد زیادی از یهودی ها در ملایر زندگی می کردند که پس از انقلاب اسلامی مهاجرت کردند. همچنین چهار منطقه ارمنی‌نشین و کلیساهایی نیز در ملایر وجود داشته است که درحال حاضر تنها ویرانه هایی از آنها باقی مانده است. این کلیساها عبارتند از:

• کلیسای مریم مقدس در منطقه اناوش

• کلیسای استپانوس مقدس در قاسم‌آباد

• کلیسای سرکیس مقدس در ملایر

• کلیسای مریم مقدس در شروین

 


فرهنگ ملایری ها به لر ها شباهت زیادی دارد اما همچون شهرهای دیگر ایران، پس از ورود اسلام این اداب و رسوم با آئین اسلامی تلفیق شده است. از جمله مهم ترین رسم های ملایر برگذاری جشن های پرشکوهی برای نوروز، شب یلدا و... بوده است که امروزه به دلایل مختلفی کمتر مورد توجه قرار می گیرند.

همچنین کشاورزی و صنایع دستی در میان فرهنگ مردم ملایر رایج است و بسیاری از آنها به گیوه بافی، قالی بافی، گلیم بافی، منبت کاری در حوزه صنایع دستی مشغول هستند. از مهم ترین آداب و رسوم مردم این منطقه می توان به این موارد اشاره کرد:

 
- آداب و رسوم مرتبط با عید نوروز


فرهنگ های بسیاری در این شهر وجود دارند که مردم آن سعی می کنند آنها را زنده نگه دارند. از جمله این رسم ها قاشق زنی، کوسه گلین، فالگوش، فال کوزه چهارشنبه سوری، موسیقی و رقص های بومی، حاجی فیروز، رسم تعویض لباس کهنه و نو و... می باشند که حال و هوایی متفاوت دارند. معمولا حاجی فیروز در عید آواز هایی چون: «حاجی فروزه، سالی یه روزه، حاجی فیروز اومده، آتیش افروز اومده...» در کوچه پس کوچه های شهر نوید رسیدن بهار را داده و شادی را میان مردم می آورد.

 

در ایام قدیم تنقلات مورد نیاز مردم به صورت خودکفا در مناطق اطراف کشت و برداشت می شده است و برای شب عید از غذاهایی چون پلو خورشت، رشته پلو یا قرمه سبزی تهیه می کردند. برخی دیگر از این آداب و رسوم ها عبارتند از:

 
• قاشق زنی مخصوص عید در ملایر

قاشق زنی یکی از سنت های قدیمی ایران است که همچنان در ملایر و بسیاری از روستاهای این شهرستان زنده است. در این سنت افراد با صورت پوشیده و پنهان به در خانه اهالی محل رفته و پس از در زدن می گفتند: من از عروسی آمده ام و برایتان تندرستی آورده ام؛ سپس صاحبخانه با باز کردن هدیه ای به او می داد.

 
 

این رسم مثالی از پذیرایی فرورهرها (فرشته های کوچکی که در آئین زرتشت به آن اشاره شده) است و عده زیادی غذاهای مختلف، آجیل و... را در خانه خود آماده می کردند تا از این مهمان ها پذیرایی کنند. دلیل پوشیده بودن صورت افراد و ناشناس ماندن آنها نیز به دلیل پنهان و غیر محسوس بودن فرورهاست و آجیل دریافتی برای آنها را خوش یمن می دانستند.

 
• رسم تعویض لباس کهنه و نو

بسیاری از مادران در هنگام خرید عید با آوازهایی به کودکان خود می آموزند وسایل و لباس هایی که دیگر به آن نیاز ندارند را به افراد تهی‌دست داده و کمک ناچیزی به آنها بکنند که نشانه ای از هم نوع دوستی است.


 
 
• فال کوزه در چهارشنبه سوری





این فال مخصوص ایام چهارشنبه سوری نیست اما مردم ملایر در این روز استقبال ویژه ای از آن می کنند. بدین ترتیب ابتدا هر فرد یک مهره، دکمه یا شیء کوچکی برای خود انتخاب کرده و در خمره ای کوچک شبیه به کوزه که قیفله نام دارد می اندازند. سپس در عصر روز چهارشنبه در خانه یکی از همسایه ها جمع شده و در کنار تفریح های دیگر به گرفتن فال کوزه نیز می پردازند. در این روز یک بچه نابالغ مهره را در می آورد و پیش از بیرون کشیدن هر مهره شعری می خوانند که نیت صاحب مهره را با توجه به آن شعر تفسیر می کنند.

 
• فالگوش

در این رسم مردم در سر چهار راهی ایستاده و نیت می کنند؛ سپس صحبت های اولین رهگذر را به عنوان پاسخ نیت خود در نظر می گیرند. نوع دیگری از این رسم وجود دارد که افراد در ابتدا کلیدی را به عنوان نماد گشایش زیر پا گذاشته و سپس نیت و فال گوش می ایستند و از فرورها نیز درخواست می کنند درهای بسته در زندگی‌شان را با کلید زیر پای آنها باز کنند.

 
- آداب رسوم مردم ملایر برای ازدواج

همانند بسیاری از شهرهای دیگر در ملایر نیز جوانی که قصد ازدواج دارد ابتدا مادر خود را واسطه قرار می دهد. پس از آن مادر با والدین دختر مورد نظر تماس گرفته و مراسمی به نام «روز دختر بینی» برگذار می شود که طی آن زمان خواستگاری را مشخص می کنند.

این مراسم ها تا حدودی به آداب و رسوم کلی کشور شباهت دارند و مراسم های به نام های «شیرینی خوران و تعیین مهریه»، «عقد کنان» و «پاگشا»، «مراسم دست گیران بازی»، «جاهل نشان»، «لنگری خوران»، «حنا بندان» و «عروس بران» برگذار می شود.

 
- آداب و رسوم مردم ملایر در ماه رمضان

 

 

از جمله رسم های مهمی که قبل از ماه شعبان و فرا رسیدن ماه رمضان انجام می شود تمیزکاری در مسجد هاست. در این زمان افراد فرش های مسجد را شستشو داده سایر نقاط را گردگیری و تمیز می کنند.

 

از جمله غذاهای پرکاربرد برای روزه داران آش رشته و اماج، مشکوفی و فرنی، کوفته زیره، رنگینه و... می باشد. همچنین برخی افراد نذر هایی کرده و برای برآورده شدن آن بسته بندی هایی از آجیل مشکل گشا تهیه کرده و بعد از نماز در بین نمازگذاران پخش می کنند.
برچسب ها: ملایر ، رسم ، رسوم ، ناطقان ، همدان

منبع: ناطقان

کلیدواژه: ملایر رسم رسوم ناطقان همدان آداب و رسوم مردم ملایر رسوم مردم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت nateghan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ناطقان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۰۹۰۵۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

افتتاح دو پروژه راه آهن ملایر کرمانشاه و پایان بازسازی مناطق زلزله‌زده

محمدطیب صحرایی، استاندار کرمانشاه در اولین جلسه انجمن کتابخانه‌های عمومی استان در سال جاری، کتابخانه‌ها را نیاز ضروری برای داشتن یک جامعه زنده و پویا عنوان کرد و گفت : از هیچ تلاشی برای توسعه کتابخانه‌ها دریغ نمی‌کنیم.

وی با اشاره به شرایط اقتصادی کشور و استان گفت: قطعا ساخت کتابخانه یک اولویت ضروری است، اما در شرایط فعلی وقتی در کنار سایر اولویت‌های دیگر قرار می‌گیرد شاید نتوانیم آنطور که باید به آن اعتبار اختصاص دهیم.

استاندار کرمانشاه با انتقاد از عملکرد دولت قبل در افتتاح نمایشی پروژه‌ها، گفت: متاسفانه اقداماتی در سال‌های گذشته صورت گرفته که بار مالی آن در حال حاضر به استان تحمیل می‌شود و همین امر موجب شده مجبور شویم این کار‌های برزمین مانده و مهم را اولویت قرار دهیم.

صحرایی گفت: بطور مثال در گذشته جشن «پایان بازسازی مناطق زلزله زده» را برگزار کردند، درحالیکه کلی پروژه نیمه کاره از زلزله باقی مانده بود. برپایی این جشن مقارن شد با حذف ردیف اعتباری بازسازی مناطق زلزله استان در بودجه کشور و همین امر موجب شده نتوانیم برای ادامه بازسازی اعتبار بگیریم.

صحرایی گفت: بر اساس برآورد صورت گرفته برای تکمیل ساختمان‌های دولتی نیمه کاره در این مناطق حداقل به ۲۷۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم و این درحالیست که دستمان در این شرایط به جایی بند نیست.

استاندار کرمانشاه گفت: اقدام دیگر بحث تاخیر در بازسازی فرودگاه کرمانشاه بود. فرودگاهی که می‌توانست با ۸۰ میلیارد تومان بازسازی شود و محلی برای تردد مردم، گردشگران و تجار شود، به دلایل سیاسی و انتخاباتی، انجام کار را به تاخیر انداخته و یک باند مچاله شده برایمان به جا گذاشتند که با وجود اینکه تاکنون ده‌ها میلیارد تومان خرج آن کرده ایم، اما هنوز کار آن تمام نشده و بازهم اعتبار می‌خواهد.

صحرایی به راه آهن ملایر-کرمانشاه هم اشاره و تصریح کرد: این پروژه هم درحالی افتتاح شد که کلی نواقص در خط آن وجود داشت و قطار به دلیل جوش کاری‌های نهایی که انجام نشده نمی‌تواند در برخی قسمت‌های مسیر با سرعت بیشتر از ۶۰ کیلومتر در ساعت حرکت کند و برای رفع این نواقص حداقل هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم.

استاندار کرمانشاه گفت: در این شرایط مجبور به اولویت بندی هستیم تا پروژه‌های ضروری را به سرانجام برسانیم، اما این به معنی نیست که کتابخانه‌ها را رها کنیم.

وی با اشاره به سفر دور دوم هیات دولت به استان، گفت: باید برای این سفر آماده شویم و به نظر می‌رسد یکی از پروژه‌های قابل طرح در این سفر، پروژه کتابخانه مرکزی کرمانشاه باشد.

صحرایی از مسئولین نهاد کتابخانه‌های استان خواست تا پروژه کتابخانه‌های نیمه کاره در مناطق زلزله‌زده را هم در اولویت‌های بعدی برای طرح در این سفر قرار دهد.

استاندار کرمانشاه با تاکید بر لزوم پیگیری یک رویکرد ترکیبی در حوزه کتاب و کتابخوانی، گفت: در این رویکرد ترکیبی هم باید به مباحث فیزیکی و عمرانی در حوزه کتاب و کتابخوانی توجه شود و هم به مسائل نرم افزاری این حوزه پرداخت شود.

صحرایی گفت: در رویکرد ترکیبی، بخشی از کار پیگیری پروژه‌های عمرانی حوزه کتابخانه هاست. در این بخش می‌توان از ظرفیت سایر مراکز هم استفاده کرد، بطور مثال می‌توان در مناطق زلزله زده از ظرفیت مساجد در حوزه کتاب و کتابخوانی بهره گرفت.

استاندار کرمانشاه گفت: بخش دیگر کار در این حوزه باید در زمینه ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی متمرکز شود. نباید معطل تکمیل زیرساخت‌ها باشیم و بعد از آن سراغ ترویج فرهنگ کتابخوانی برویم. باید از همین حالا اقدام کنیم و اگر تعداد مراجعان کتابخانه‌ها افزایش یابد قطعا مسیر برای ساخت کتابخانه‌های بیشتر هموار می‌شود.

صحرایی گفت: در این مسیر باید در و دیوار شهر هم فرهنگ کتابخوانی را تبلیغ کند و نیاز است که در این زمینه نهاد کتابخانه‌ها با شهرداری‌ها همکاری ویژه‌ای داشته باشد.

وی افزود: علاوه بر این اقدامات باید رویداد‌ها و مسابقات خاص در حوزه کتاب و کتابخوانی توسعه یابد. همچنین باید چندین کتاب خاص بطور شاخص و از طرق مختلف در طول سال در سطح جامعه معرفی شوند .

باشگاه خبرنگاران جوان کرمانشاه کرمانشاه