نوآوری و ابداع نظریات جدید رمز برتری امام(ره) برعلمای عصر خود
تاریخ انتشار: ۱۴ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۱۲۹۶۸۳
خبرگزاری مهر-گروه دین و آیین-فاطمه علی آبادی: اندیشه حضرت امام، همچون راه روشن و صراط مستقیمی است که باید در آن وارد شد و بدون وقفه حرکت کرد. حفظ و استمرار انقلاب اسلامی، جز در سایه شناخت صحیح و عمیق منظومه فکری حضرت امام و سپس تبعیت از آن، میسر نخواهد بود. مقام معظم رهبری در این باره چنین می‌گویند: «ارادت مردم به امام بزرگوار، به معنی پذیرش مکتب امام به عنوان راه روشن و خط روشن حرکت عمومی و همگانی ملت ایران است؛ یک راهنمای نظری و عملی است که کشور و ملت را به عزت و پیشرفت و عدالت می‌رساند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
برای بررسی سیر تالیفاتی امام خمینی (ره) با حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه معاون علوم انسانی و هنر سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی به گفتگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:
*سیر تألیفی امام از چه مسائلی آغاز می‌شود؟
حضرت امام نزد اساتیدی چون مرحوم شیخ عبدالکریم حائری یزدی و مرحوم آیت الله محمدعلی شاه آبادی و برخی بزرگان دیگر تحصیل کردند و همچنین شاگردان بسیاری در حوزه فقه و فلسفه در محضر ایشان تربیت شدند که مهمترین شاگردان فلسفی حضرت امام مرحوم شیخ عبدالکریم حق شناس و دکتر مهدی حائری نام داشتند و دو شخصیت دیگر که نزد ایشان فلسفه خواندند آیت الله حسین علی منتظری و آیت الله شهید مطهری بودند. زمانی هم که مباحث فقهی را آغاز کردند شاگردان بسیاری در کرسی درس فقه ایشان تربیت شدند.
امام از علمای معاصر مانند مرحوم شیخ حسن مدرس و مرحوم محمد علی شاه آبادی بسیار تأثیر پذیرفتند و از متفکران گذشته نیز می‌توان گفت حضرت امام از ملاصدرا و ابن عربی در مباحث فلسفی و عرفانی تأثیر می‌گرفتند.
نخستین کتاب‌هایی که حضرت امام تألیف کردند کتاب‌های عرفانی بوده است و سپس ایشان اقدام به تألیف کتاب‌های فلسفی می‌کنند؛ برای مثال کتاب شرح دعای سحر از کتاب‌های متقدم امام به شمار می‌رود و همچنین کناب‌های مصباح الهدایه الی الخلافه والولایه، تعلیقه علی شرح فصوص الحکم، تعلیقه علی مصباح الانس و یا سر الصلاة توسط بنیانگذار کبیر انقلاب تألیف شده است؛ کتاب کشف الاسرار را نیز بعدها نوشتند اما قلمی که امام داشتند عمدتاً در حوزه مباحث عرفانی و فلسفی بوده است.
حضرت امام در زمینه مباحث فقهی نیز تالیفات بسیاری داشتند. از کتاب‌هایی که شخصاً خود حضرت امام نوشتند می‌توان به کتاب‌های انوار الهدایه فی التعلیقه علی کفایه، مناهج وصول علی علم الاصول، تحریر الوسیله، بیع و … اشاره کرد که در حوزه مباحث فقهی به قلم تحریر درآوردند؛ بنابراین امام خمینی علاوه بر کتاب‌های عرفانی در حوزه فقه و اصول نیز با قلم خویش تالیفاتی داشتند.
برخی از فقها هستند که با قلم خودشان هیچ کتابی ندارند و عمدتاً مقررین، درس آن فقها را تقریر و به صورت کتاب منتشر کرده اند در حالی که حضرت امام علاوه بر اینکه خودشان با قلم خود کتاب عرفانی، فلسفی، فقهی و اصولی می‌نوشتند شاگردان بسیاری نیز درس‌های ایشان را تقریر می‌کردند.
*در زمینه فقه و اخلاقیات آثار ایشان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا ایشان به ارتباط فقه و عرفان معتقد بودند؟
امام در آثار عرفانی خویش تنها شارح نیست و در شرح دعای سحر، شرح حدیث جنود عقل و جهل و آداب الصلاه کاملاً این امر مشخص است، برای مثال حضرت امام کتابی با عنوان تعلیقات علی شرح فصوص الحکم و مصباح الانس دارند که می‌بینیم ایشان در خیلی از بخش‌ها ابن عربی را نقد می‌کنند و این نشان می‌دهد که امام به هیچ عنوان مقلد نیستند و خود به عنوان عارف و فقیه مباحث و نظریات عرفانی را بحث و بررسی می‌کنند، در کتب فقهی نیز رویه امام به همین صورت است.
برای مثال حضرت امام رساله‌های مختلفی مانند رساله استصحاب، رساله تعادل و ترجیح، رساله طلب و اراده و … دارند و این نشان می‌دهد که حضرت امام در مباحث اصولی و فقهی نوآوری دارند و نظریه پردازی می‌کنند و به هیچ وجه نگاه مقلدانه ندارند. برای مثال در حوزه اصول در کتاب انوار الهدایه فی التعلیقه علی کفایه جلد دوم صفحه ۲۱۳ به بعد، در کتاب معتمدالاصول جلد یک صفحه ۱۲۹ به بعد و در کتاب مناهج الوصول علی علم الاصول جلد دو صفحه ۲۳ حضرت امام نظریه‌ای را با عنوان خطابات قانونیه مطرح می‌کنند که یک نظریه ابداعی و ابتکاری است.
مرحوم آیت الله مصطفی خمینی کتابی به عنوان تقریرات فی الاصول دارد که در جلد ۳ صفحه ۴۵۰ به بعد می‌گوید: «قسم به جانم اگر کسی عناد را کنار بگذارد و با چشم انصاف تدبر کند نمی‌تواند این بارقه ملکوتیه «نظرات خطابات قانونیه» را کنار بگذارد؛ نظریه‌ای که بسیاری از معضلات و مشکلات را حل می‌کند، این نظریه قاعده‌ای است که از ابتدای فقه تا آخر آن مفید است».این سخن بسیار مهمی است که در باب اهمیت این نظریه بیان می‌شود.
یکی از علت این بود که امام مکاتب و ایدوئولوژی‌های جدید را مطالعه می‌کردند، بنده بعضی از مباحثاتی که از در تالیفات و آثار امام دیدم برایم محرز شد که حضرت امام نظریه سیاسی هابز و جان لاک را مطالعه کرده است
امام خمینی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی که به ایران آمدند دیگر فعالیت‌های تألیفی نداشتند و بیشتر سخنرانی و پیام داشتند اما در همان پیام و سخنرانی‌ها نیز می‌بینیم که اهل نوآوری بودند برای مثال در آن زمان یک جریان چپ و راست وجود داشت به گونه‌ای که جریان چپ بر فقه پویا و بر احکام ثانویه و حکومتی تاکید داشتند و جریان راست بر فقه سنتی و احکام اولیه تاکید می‌کردند در حالی که امام فرمودند فقه ما فقه جواهری است یعنی فقه سنتی را قبول داریم اما باید به عنصر زمان و مکان نیز توجه شود بنابراین به احکام اولیه، ثانویه و حکومتی تاکید داشتند.
این عنصر زمان و مکان باعث شد حضرت امام نوآوری‌های بسیاری در حوزه مباحث فقهی داشته باشند از این رو می‌توان گفت امام در مباحث فقهی و عرفانی اهل نوآوری بودند. اما اینکه گفته شود بین فقه و عرفان ایشان رابطه‌ای وجود داشت به عقیده بنده رابطه‌ای وجود ندارد مثلاً به این معنا که گفته شود امام عرفان را شرط اجتهاد می‌داند؛ بنده موافق این سخن نیستم و فکر نمی‌کنم امام این را شرط بدانند زیرا عرفان دانشی مجزای دانش فقه است و اینکه شرط اجتهاد و نظریه پردازی در اجتهاد فقهی و عرفانی باشد لااقل برای بنده چنین شرطی در تالیفات و آثار حضرت امام احراز نشده است.
*امام چه نوآوری‌هایی در آثار و افکار خویش داشتند؟
فرض کنید امام وقتی مساله ولی فقیه را مطرح می‌کنند، جایگاه مردم را در حکومت داری و جمهوری اسلامی را مطرح می‌کنند، می‌بینیم که این نظریه کاملاً ناظر بر نیازهای جامعه است در حالی که فقهای آن زمان مسائل سنتی طهارت، صلات، صوم و … را مطرح می‌کردند. البته امام در خصوص این مباحث نیز بحث داشتند اما درباره مسائل جدید، کاربردی، ساختاری و حکمرانی نیز نوآوری داشتند به گونه‌ای که نمی‌توان حضرت امام را با هیچکدام از علمای آن زمان و حتی برخی از علمای این زمان مقایسه کرد؛ ایشان از زمان خودشان بسیار جلوتر بودند.
*دلیل اینکه امام از زمان خودش جلوتر بود، چیست؟
یکی از علت این بود که امام مکاتب و ایدوئولوژی‌های جدید را مطالعه می‌کردند، بنده بعضی از مباحثاتی که از در تالیفات و آثار امام دیدم برایم محرز شد که حضرت امام نظریه سیاسی هابز و جان لاک را مطالعه کرده است البته نامی از آنها نمی‌بردند و زمانی که می‌فرمودند ولایت مطلقه؛ تاکید داشتند که مقصود ما آن چیزی نیست که در غرب مطرح است؛ و این کلام امام کاملاً مشخص است که در نقد هابز مطرح می‌شود. امام مکاتب و ایدئولوژی جدید را مطالعه می‌کردند و عالم به زمانه بودند.
یا برای مثال کتاب‌های منافقین که متعلق به سازمان مجاهدین بود را مطالعه می‌کردند و آثار دکتر علی شریعتی را مطالعه کرده بودند و به صورت کامل نسبت به جریان‌های مختلف و اندیشه آنان شناخت داشتند.
*جوانانی که می‌خواهند کتاب‌های امام را مطالعه کنند کدام یک را توصیه می‌کنید؟
به عقیده بنده دیوان شعر امام را جوانان حتماً مطالعه کنند و همچنین از کتاب اربعین حدیث که کتابی آموزنده و سازنده است غفلت نکنند چرا که حضرت امام در این کتاب سلوک عملیه را کاملاً آموزش می‌دهند. کتاب دیگری نیز حضرت امام دارند که با عنوان جهاد اکبر و مبارزه با نفس است که برای همگان بخصوص جوانان بسیار مفید است و از دیگر کتب می‌توان به کتاب لقاءالله، آداب الصلاه، شرح دعای سحر و شرح حدیث عقل و جهل اشاره کرد این کتاب‌ها برای رشد و خودسازی بسیار مفید هستند.
خاطرم هست زمانی که نوجوان و جوان بودم مکرر از امام می‌شنیدم که خطاب به جوانان توصیه می‌کردند اهل خودسازی و تهذیب نفس باشند و می‌فرمودند اگر تا زمانی که جوان هستید خودسازی نداشته باشید چنانچه سنتان برود بالا دیگر این خودسازی سخت و دشوار خواهد بود؛ اهمیت این کلام بنیانگذار کبیر انقلاب را بنده زمانی بهتر درک کردم که سن و سالی از من گذشت بنابراین انسان اگر در دوره جوانی خودسازی داشته باشد راحت تر می‌تواند در دوران کهنسالی خود را از معصیت حفظ کند.
برای مثال دلیل منحرف شدن برخی افراد که در دوران دفاع مقدس بارها خواستند جان خویش را تقدیم انقلاب کنند اما امروز با پذیرفتن مسؤولیت های کلان به فسادمالی و اختلاس مبتلا شدند، عدم خودسازی در دوران جوانی است. انسان اگر سال‌ها هم برای انقلاب تلاش کند ولی خودسازی نداشته باشد منحرف می‌شود زیرا خودسازی به عنوان جهاد اکبر مقدم بر جهاد اصغر است.
کد خبر 5227557منبع: مهر
کلیدواژه: مقام معظم رهبری امام خمینی ره سالروز ارتحال امام خمینی عبدالحسین خسروپناه کتاب تالیف کتاب فقه پویا ابن عربی آیت الله خامنه ای فصوص الحکم جمهوری اسلامی آیت الله محمدعلی شاه آبادی ملاصدرا انتخابات 1400 قرآن امام خمینی ره فعالیت های قرآنی قرآن کریم حوزه علمیه سازمان دارالقرآن الکریم سالروز ارتحال امام خمینی سازمان تبلیغات اسلامی انقلاب اسلامی ایران آیت الله خامنه ای شهادت امام صادق ع مسابقات قرآنی مشارکت مردم در انتخابات مطالعه می کردند حضرت امام مباحث فقهی برای مثال آیت الله کتاب ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۱۲۹۶۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پیام های تسلیت در پی درگذشت همسر شهید آیت الله سید مصطفی خمینی
به گزارش جماران؛ پیام های تسلیت در پی درگذشت همسر شهید آیت الله سید مصطفی خمینی، عروس امام راحل مرحومه معصومه حائری یزدی در پی می آید:
تسلیت سید محمد خاتمی به سید حسین خمینی در پی درگذشت همسر شهید آیت‌الله سیدمصطفی خمینی
به گزارش جماران؛ حجت الاسلام و المسلمین سید محمد خاتمی در پیامی درگذشت همسر مکرّمه آیت الله شهید حاج سید مصطفی خمینی، سرکار حاجیه خانم معصومه حائری یزدی را به فرزند ایشان آیت الله سید حسین خمینی تسلیت گفت.
متن پیام سید محمد خاتمی بدین شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب آیت الله حاج سید حسین خمینی
با درود به روان تابناک دو آیت حق حضرت شیخ مرتضی حائری و حضرت سید مصطفی خمینی، درگذشت بانوی با فضلیت سرکار معصومه خانم حائری مادر گرانقدرتان را که واسطه العقد مبارک میان دو بیت شریف حائری و خمینی بود صمیمانه به جنابعالی، سرکار خواهر بزرگوارتان و همه بستگان داغدار تسلیت می گویم و از پیشگاه حضرت حق جل و علا برای این فقیده سعیده آمرزش و رحمت الهی و برای بازماندگان معزز صبر و اجر و سلامتی مسالت می کنم.
با احترام
سید محمد خاتمی
۱۴۰۳/۲/۶
***
تسلیت اخوان انصاری در پی درگذشت همسر شهید آیت‌الله سیدمصطفی خمینی
به گزارش جماران؛ متن پیام محمد علی انصاری، مجید انصاری و حمید انصاری در پی درگذشت همسر مکرّمه آیت الله شهید حاج سید مصطفی خمینی، سرکار حاجیه خانم معصومه حائری یزدی بدین شرح است:
انّا لله و انّا الیه راجعون
بیت شریف و مکرّم حضرت امام خمینی (رضوان الله علیه)
و بیت معزز و محترم آیت الله شهید حاج آقا مصطفی خمینی (اعلی الله مقامه)
ضایعه رحلت همسر مکرّمه آیت الله شهید حاج سید مصطفی خمینی، سرکار حاجیه خانم معصومه حائری یزدی موجب نهایت تأثر و اندوه عموم علاقمندان این خاندان شریف و پیروان حضرت امام خمینی (س) گردید.
بانوی فاضله و پرهیزکار و فرزند آیت الله حاج شیخ مرتضی حائری و نوه حضرت آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، موسس حوزه علمیه قم، علاوه بر مراتب فضل و کمالات مکتسبه شخصیه و افزون بر شرافت نسبی و سببی وابستگی به بیوت شریف آیات عظام: حائری یزدی، حجت کوه کمره ای و خمینی، شخصا نیز در مسیر مبارزات آزادیبخش ملت ایران و نهضت امام خمینی بهره مند از فیوضات معنوی فراوانی در همراهی با کاروانسالاران انقلاب اسلامی بوده است.
تحمل رنجهای دوران مبارزه در خاندان امام خمینی و تحمل توأم با نهایت شکیبائی در دشواریهای فراوان زندگی در غربت و هجرتهای مکرر؛ گذر صبورانه از دوران همراهی در تبعید 14 ساله همسر و فرزندان؛ تحمل داغ التیام ناپذیر شهادت همسر در عنفوان جوانی؛ آنهم عزیزی چونان آیت الله حاج آقا مصطفی خمینی که حقیقتا امید آینده امام و انقلاب و حوزه های علمیه بود ؛ و پس از آن نیز، تحمل قریب پنجاه سال رنج تنهایی و صبوری بی آنکه حتی یک بار در تمام این دوران لب به شکوه گشوده باشد و یا آنکه به واسطه جایگاه ممتازی که در مسیر افتخار آمیز زندگی دشوار خویش داشته است اندک امتیازی از نام و نشان طلب کرده باشد، اینها و روشن بینی در مسائل اجتماعی و بزرگ منشی و مناعت طبع از دیگر خصلتهای ارزنده اخلاقی حیات طیبه این بانوی فداکار است.
به سهم خویش، فقدان این بانوی محنت کشیده انقلاب از خاندان حائری بزرگ و خمینی کبیر را به عموم بستگان محترم آن مرحومه، به ویژه به اعضای بیت شریف ایشان و بیوت وابسته به حضرت امام خمینی و خاصتا به فرزندان داغدیده ایشان جناب حجت الاسلام و المسلمین سید حسین خمینی دامت افاضاته و دختر گرامیشان تسلیت می گوئیم.
محمد علی انصاری؛ مجید انصاری؛ حمید انصاری
***
تسلیت رئیسی در پی درگذشت همسر شهید آیت‌الله سیدمصطفی خمینی
متن پیام رئیس جمهور به شرح زیر است؛
بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
درگذشت مرحومه حاجیه خانم معصومه حائری، فرزند گرامی آیت‌الله شیخ مرتضی حائری و همسر بزرگوار شهید گرانقدر آیت‌الله سیدمصطفی خمینی، موجب تاثر و اندوه خاطر شد.
اینجانب با ابراز همدردی، این ضایعه را به بیت محترم امام (ره) و خاندان معزز این بانوی مومنه تسلیت می‌گویم و از درگاه خداوند متعال برای ایشان که تا آخر عمر با صبوری و اخلاص آرمان‌های والای همسر شهیدش را پاس داشت، علو درجات و همجواری با اولیای الهی و برای عموم بازماندگان صبر و سلامتی مسئلت دارم.
سید ابراهیم رئیسی
رئیس جمهوری اسلامی ایران
***
پیام تسلیت هادی سروش
بسمه تعالی
جناب آیت الله آقای حاج سید حسن خمینی (دام بقائه)
در گذشت مخدره مومنه حاجیه خانم معصومه حائری یزدی، عروس بزرگ حضرت امام راحل عظیم الشان و همسر عموی گرامی تان مرحوم آیت الله حاج سیدمصطفی خمینی را تسلیت عرض میکنم.
صحیفه عمر آن بانوی جلیله که مفتخر به فرزندی مرحوم آیت‌الله شیخ مرتضی حائری بود نگارش از خطوطی دارد که نشان از تحمل سختی هایی است که در دوران نهضت و رنج و تبعید طولانی همسرش به جان خرید.
برای روح ایشان رحمت خاصه الهیه را خواستاریم .
هادی سروش
***
پیام تسلیت مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم
بسمه تعالی
انّا لله وانّا الیه راجعون
محضر بیت شریف امام خمینی(ره) و حضرت حجت الاسلام والمسلمین حاج سید حسین خمینی(زیدعزه)
ضایعه درگذشت بانوی با فضیلت و پرهیزکار، سرکار حاجیه خانم معصومه حائری، فرزند بزرگوار مرحوم آیت‌الله شیخ مرتضی حائری یزدی(ره) و همسر گرانقدر شهید آیت سید مصطفی خمینی(ره) را که سال‌ها در مسیر مبارزات ملت ایران رنج‌ها و مصائب زیادی تحمل کرد، به بیت شریف مرحوم امام خمینی(ره) و بیوت معظم آیت الله حائری یزدی و محقق داماد تسلیت می‌گوئیم.
از خداوند متعال برای آن مرحومه مغفوره حشر با حضرت زهرا سلام الله علیها و برای همه بازماندگان صبر و اجر مسالت داریم.
مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم
۱۴۰۳/۲/۶
***
پیام تسلیت سید احمد حسینی
بسم الله الرحمن الرحیم
درگذشت مرحومه سرکار خانم حائری یزدی همسر مکرمه فرزند عالیقدر حضرت امام شهید آیت الله آقا سید مصطفی خمینی مایه تاثر فراوان گردید.
این مصیبت مولمه را به بیت مکرم حضرت امام ویاد گارگرامی آن حضرت آیت الله سید حسن خمینی،حجت الاسلام والمسلمین حاج سید حسین خمینی فرزند بزرگوار آن بانوی مومنه وهمچنین بیت شریف مرحوم آیت الله آقای شیخ مرتضی حائری یزدی وسایر بستگان تسلیت عرض نموده،برای آن فقیده سعیده رحمت واسعه وبرای بازماندگان محترم صبری جمیل از خداوند سبحان مسالت میکنم.
سید احمد حسینی
***
پیام تسلیت دبیرکل حزب مردم سالاری
کل نفس ذائقة الموت
ضایعه درگذشت بانوی با فضیلت و مومنه،حاجیه خانم معصومه حائری، فرزند بزرگوار مرحوم آیت‌الله شیخ مرتضی حائری یزدی(ره) و همسر گرانقدر شهید آیت الله سید مصطفی خمینی(ره) را که در مسیر مبارزه و انقلاب رنج‌ها و مصائب زیادی تحمل کرد، به بیت شریف مرحوم امام خمینی(ره) و جناب حجت الاسلام والمسلمین سید حسین خمینی و بیت معظم آیت الله حائری یزدی تسلیت گفته و از خداوند سبحان برای آن مرحومه مغفوره علو درجات و برای همه بازماندگان صبر و اجر مسالت دارم.
مصطفی کواکبیان ١٤٠٢/٢/٧
تکمیل می شود...
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد