به نقل از «قدس آنلاین»

۶ قرن افتخار همجواری با حرم رضوی

تاریخ انتشار: ۱۹ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۱۷۰۸۵۸

طی سه دهه گذشته آن‌قدر در مشهد بازارهای رنگارنگ و متنوع ساخته‌اند که این شهر از نظر حجم مراکز خرید، هم اشباع شده و هم در حال انفجار است! مراکز خرید فاصله زیادی با هم دارند و در هر گوشه‌ای از مشهد می‌توان یکی از آن‌ها را یافت.

اما در روزگاری نه چندان دور، بازار، همسایه حرم رضوی بود؛ یعنی همسایه دیوار به دیوار آن.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در مشهد برخلاف همه شهرهای ایران، بازار قلب تپنده شهر نیست، همه چیز در کنار حرم مطهر هویت پیدا می‌کند؛ این حرم رضوی است که به هر چیزی معنا می‌دهد و بازار به عنوان مرکز اقتصادی شهر، شلوغ‌ترین جای مشهد، محلی که در آن رفت‌وآمدها فراوان است و بازار بده بستان‌ها گسترده، درست در مجاورت حرم قرار داشت، در ضلع غربی مضجع شریف امام رضا(ع). میان بازار کهنسال مشهد که امروز فقط بخش کوچکی از آن باقی مانده، با حرم رضوی ارتباط تاریخی گسترده‌ای برقرار است.

 این ارتباط به‌ویژه از منظر موقوفات و نیز ادغام امروزی بخش مهمی از بازار در اماکن متبرکه، قابل بررسی است. در صفحه رواق امروز و طبق معمول همیشه، در تاریخ چرخی می‌زنیم و از داستان بازار بزرگ و کهنسال مشهد که روزگاری افتخار همسایگی اماکن متبرکه را داشت و پیوستگی‌های تاریخی و معماری‌اش با حرم رضوی، بیشتر خواهیم گفت؛ همراه ما باشید.

موقعیت بازار در حرم امروز

بازار قدیمی مشهد به شکل گسترده و پیوسته، در دوره تیموری و در سمت غربی حرم مطهر ساخته شد؛ یعنی چیزی حدود ۶۰۰ سال پیش. امتداد آن از کنار محله اعیان‌نشین چهارباغ می‌گذشت، البته امروز این مسیر را باید در کوچه و بازار سرشور جست‌وجو کنیم، چون دیگر محله‌ای به نام چهارباغ چندان شهرت ندارد و فقط کوچه‌ای را در محدوده میدان شهدای مشهد به این نام می‌شناسند. بگذریم؛ بازار قدیمی مشهد زمانی ساخته شد و رونق گرفت که گوهرشاد خاتون دستور ساخت مسجد گوهرشاد را داد. مشهور است که وی فرمان داد این بازار را در کمال زیبایی بسازند و تعداد زیادی از دکان‌های موجود در بازار بزرگ مشهد، وقف مسجد گوهرشاد شد. مدتی بعد مدارسی را هم در راسته همین بازار ساختند مثل مدرسه «پریزاد» و «دو در» که امروزه در قلب اماکن متبرکه قرار گرفته‌اند‌ و هر کدام کاربری خاص خودشان را دارند. اگر بخواهیم تصویر دقیقی از موقعیت بازار بزرگ ارائه کنیم باید بگوییم این بازار از حدود باب‌الجواد(ع) فعلی تا ابتدای بست شیخ بهایی امتداد داشت و از آنجا، از کنار دیوار مسجد گوهرشاد می‌گذشت، از دروازه فعلی کفشداری شماره ۱۳ عبور می‌کرد و ادامه آن به صحن عتیق می‌رسید و پس از گذشتن از ضلع غربی این صحن، به سمت شمال می‌رفت و در حدود بازارچه حاج‌آقاجان فعلی، جایی که سنگتراشان مشغول کار بودند، به پایان می‌رسید.

بنابراین بخش مهمی از بازار مشهد طی ۴۰۰ سال گذشته، در اماکن متبرکه ادغام شده ‌است. کالاهایی که در این بازار عرضه می‌شدند با نزدیک شدن مغازه‌ها به حرم مطهر، رویکردی زائر محور پیدا می‌کردند. خانیکوف، جغرافیدان و دیپلمات روس که در قرن نوزدهم میلادی به مشهد آمده‌ است، به این مسئله اشاره می‌کند.

ارتباطات فرهنگی

اما از موقعیت جغرافیایی بازار نسبت به اماکن متبرکه که بگذریم، این مکان کهنسال ارتباط فرهنگی و مذهبی ویژه‌ای با حرم رضوی داشت؛ افزون بر فضای مذهبی بازار که تحت تأثیر مجاورت با حرم رضوی قرار داشت، در گذشته‌های نه چندان دور رسم بر این بود تمام دسته‌های عزاداری مشهد که از سمت محلات غرب حرم مطهر مانند سراب، سرشور و حتی بالاخیابان به سمت حرم می‌آمدند، خودشان را به راسته بازار می‌رساندند و در میدان مقابل حمام مهدیقلی‌بیگ، در مجاورت مسجد ۷۲ تن امروزی جمع می‌شدند و پس از توقف و گرفتن نوبت، اذن ورود به حرم رضوی را می‌خواندند و آن وقت برای عزاداری وارد صحن عتیق می‌شدند. اما با تخریب بخشی از بازار مشهد در جریان ایجاد فلکه حضرتی (دهه۱۳۱۰ شمسی)، محل جمع شدن هیئت‌ها از بازار به فلکه منتقل شد؛ البته معنای این تغییر آن نبود که عزاداران از راسته بازار عبور نمی‌کردند، مراسم عبور از بازار همچنان برقرار بود. در سال ۱۳۳۵ش. ایجاد خیابان خسروی‌نو (اندرزگوی فعلی) که امروزه از جنوب حرم مطهر و صحن پیامبر اعظم(ص) عبور می‌کند، بازار کهنسال مشهد را به دو بخش تقسیم کرد؛ بخش شمالی که به فلکه حضرتی و حرم مطهر می‌رسید، بازار بزرگ نامیده شد و بخشی را که به سمت قلب محله سرشور می‌رفت، بازار سرشور نامیدند.

با توسعه اماکن متبرکه در دهه ۱۳۶۰، بخش مهمی از بازار بزرگ مشهد در صحن پیامبر اعظم(ص) ادغام شد و امروزه تنها چیزی حدود ۱۲۰ متر از آن، در قالب بازار فرش به حیات خود ادامه می‌دهد. سقف بازار مجاور حرم رضوی با آجر و به سبک بازارهای بزرگ ایران، مانند بازار قیصریه قزوین ساخته شده ‌بود، اما در دهه ۱۳۴۰ش. یک آتش‌سوزی بزرگ موجب از بین رفتن بخش مهمی از آن شد. امروزه بازار فرش مشهد، سقفی حلبی دارد، اما هنوز هم می‌شود شکوه دوران رونق را در شکل و شمایل آن جست‌وجو کرد.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: بازار بزرگ مشهد بازار رضا ع اماکن متبرکه حرم رضوی بخش مهمی بازار بزرگ حرم مطهر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۱۷۰۸۵۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تشریح جزئیات مرحله دوم انتخابات مجلس در مشهد و کلات

رئیس ستاد انتخابات استان خراسان رضوی گفت: طی مرحله دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی در حوزه انتخابیه مشهد و کلات، دو نامزد مجلس رقابت خواهند کرد تا یک کرسی باقیمانده در استان خراسان رضوی به فرد دارای رای بیشتر، تعلق گیرد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهد، به نقل از روابط عمومی استانداری خراسان رضوی، سید هادی طباطبایی در نشست ستاد انتخابات استان خراسان رضوی گفت: در جریان دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی که مرحله اول آن یازدهم اسفند ماه سال گذشته برگزار شد، در اثر حضور پرشور مردم، 17 راه یافته به مجلس شورای اسلامی مشخص شدند و دو نفر از کاندیداها به دور دوم این رقابت‌ها راه یافتند.

معاون سیاسی استانداری خراسان رضوی افزود: دو نفر که حائز بیشترین آرا مردم شهرهای مشهد و کلات بودند، 21 اردیبهشت‌ماه با یکدیگر به رقابت خواهند پرداخت تا سهمیه پنجم حوزه مشهد هم از مجلس شورای اسلامی مشخص شود.

وی با قدردانی از تلاش‌های رسانه‌ها و روابط عمومی‌ها در دور اول انتخابات مجلس شورای اسلامی بر توسعه اطلاع‌رسانی به مردم تاکید کرد و از رسانه‌ها و روابط عمومی‌های استان خواست تا با اطلاع رسانی به موقع، زمینه مشارکت حداکثری را در دور دوم انتخابات فراهم کنند.

طباطبایی با بیان این نکته که در دور اول انتخابات دو انتخابات همزمان مجلس و خبرگان رهبری برگزار شد، عنوان کرد: 489 نفر در دور اول، کاندیدا بودند و زمان زیادی صرف شناسایی آنان و نوشتن نام کاندیداهای انتخاباتی، توسط رای دهندگان در حوزه رای گیری می‌شد.

معاون سیاسی استانداری خراسان رضوی افزود: با توجه به اینکه در دور دوم، روند انتخاب کوتاه شده و صرفاً انتخاب بین دو نفر از کاندیداها است لذا زمان شناخت و معطلی رای‌دهندگان به مراتب کمتر شده و تعداد شعب اخذ رای از مرحله اول نیز کمتر شده است.

وی خاطرنشان کرد: از 13 اردیبهشت‌ تبلیغات این دوره شروع خواهد شد و مناظرات و تبلیغات شخصی افراد از شبکه خراسان رضوی پخش خواهد شد.

طباطبایی اضافه کرد: افرادی که در فاصله زمانی بین اسفند و اردیبهشت‌ به سن رای دادن رسیده‌اند و فقط افرادی که در این حوزه انتخابیه در دور قبل رای داده باشند، یا اصلا رای نداده باشند، می‌توانند در مرحله دوم رای بدهند.

معاون سیاسی استانداری خراسان رضوی خاطرنشان کرد: با توجه به بررسی که از شعب اخذ رای دور قبل انجام دادیم، تعدادی از شعب اخذ رای که با استقبال کمتری روبه‌رو بود را ادغام کردیم لذا برای شهر مشهد 1020 شعبه و برای کلات 44 شعبه اخذ رای تدارک دیده شده که در حال آماده شدن است.

وی با بیان اینکه در کل حوزه انتخابیه مشهد و کلات 1064 شعبه اخذ رای خواهیم داشت، ادامه داد: در این دور از انتخابات مجلس شورای اسلامی بیش از 18 هزار عوامل اجرایی که مجددا آموزش آن‌ها شروع شده به فرآیند برگزاری انتخابات کمک خواهند کرد.

به گزارش تسنیم، در این جلسه صلاحی؛ فرماندار کلات و ناصری؛ معاون فرماندار مشهد با توجه به تجربه کسب شده در دور اول انتخابات مجلس شورای اسلامی و انتخابات سال‌های گذشته، برنامه جامع شهرستان را به منظور برگزاری باشکوه انتخابات تشریح کردند.

مرحله اول دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، ترکیب نمایندگان کنونی خراسان رضوی در مجلس شورای اسلامی را تا 60 درصد تغییر داد که 9 نماینده منتخب تازه وارد هستند. خراسان رضوی 12 حوزه انتخابیه و 18 نماینده در مجلس شورای اسلامی دارد، از آن میان پنج نماینده مربوط به حوزه انتخابیه مشهد و کلات هستند و حوزه انتخابیه "سبزوار، جوین، جغتای، خوشاب، داورزن و ششتمد" و حوزه انتخابیه "نیشابور، فیروزه، زبرخان و میان‌جلگه" نیز هر کدام دارای 2 کرسی نمایندگی در مجلس هستند، 9 حوزه انتخابیه دیگر استان نیز هر کدام یک نماینده در خانه ملت دارند.

انتهای پیام/282