به نقل از «فارس»

مشارکت سیاسی، پیشران تحولات اقتصادی و اجتماعی

تاریخ انتشار: ۲۰ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۱۷۹۶۹۴

محمد مجید فولادگر مدیر پژوهشکده چشم انداز و آینده پژوهی در یادداشتی تحت عنوان «مشارکت سیاسی، پیشران تحولات اقتصادی و اجتماعی» نوشت: فضای انتخابات ریاست جمهوری 1400 در حال گرم شدن است ولی میزان مشارکت نسبت به زمان های مشابه در انتخابات گذشته، کمتر است. سطح مشارکت سیاسی با دو پارامتر هیجان اجتماعی و عقلانیت سیاسی ارتباط مستقیم دارد که اولی با شوق و هراس تحریک می شود و دومی یعنی عقلانیت، با استدلال های منطقی و گزاره‌های سلبی و ایجابی فعال می‌گردد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در هر برهه‌ای، یکی از این دو نیرو، پررنگ‌تر است و البته هر بخشی از جامعه نیز به سمتی متمایل‌ تر است. احتمالا جوانان به هیجان نزدیک‌ترند و نخبگان و مجربان، عقلانی‌تر تصمیم می‌گیرند.
عموما تصمیمات هیجانی و احساسی، با گذر از التهاب‌ها و استقرار در دنیای واقعیت‌ها، اقناع کننده نیستند و گاهی هم پشیمانی به بار می‌آورند. در فضای هیجانی، افرادی که نه سابقه سیاسی ویژه‌ای دارند و نه کارنامه و عملکرد ممتازی، با پیشران‌های احساسی، امکان رشد پیدا می‌کنند ولی در فضای انتخاب عقلانی، آرامش بر جامعه حاکم است و سوابق و عملکرد و قابلیت افراد بهتر محک می خورد و مسلما کیفیت انتخاب نیز ارتقا خواهد یافت ولی الزاما کمیت مشارکت، رشد نمی‌کند. 
گذر از هشت سال ناکارآمدی، بی تصمیمی و بد تصمیمی، منجر به نارضایتی فراگیر شده و شور و شوق مشارکت را کاهش داده و با وجود نزدیکی به موعد انتخابات، هنوز جامعه راکد است. اگر چه این رکود نتیجه طبیعی و عقلانی عملکرد دولت است ولی نمی‌توان از اهمیت مشارکت صرف نظر کرد. مشارکت دومینویی از رویدادهای مثبت و منفی متصل بهم را فعال می کند و بر موقعیت آینده کشور تاثیر می‌گذارد. بر این اساس برخی از پیامدهای ناشی از افزایش و کاهش مشارکت به شرح ذیل تبیین می گردند:
1- کاهش مشارکت و ادامه وضع موجود: هر آنچه که از تعبیر "ادامه وضع موجود" به ذهن متبادر می شود، برای فرار از آن و ایجاد هراس اجتماعی کافی ست بعنوان مثال، طبقه کم برخوردار و ضعیف جامعه طی سال های گذشته، مورد بی توجهی و بی احترامی (مثلا ماجرای بنزین) قرار گرفته‌اند، پس ادامه این وضعیت، مسلما موقعیت آن‌ها را دشوارتر خواهد کرد یا بعنوان نمونه دیگر، بسیاری از درآمدهای قابل حصول مانند فرار مالیاتی، درآمدهای ترانزیتی، سهم بازارهای تجاری منطقه، درآمد تولید و فروش برق، درآمد پتروپالایشگاه‌ها و ... که طی سال های اخیر از دست رفته، همچنان هدر خواهد رفت. پس ادامه وضع موجود هم از باب هراس از آینده و هم عقلانیت، محرکِ مشارکت خواهد بود. 
2- افزایش مشارکت و قدرت و قابلیت دولت آینده در حل ابرچالش ها: دولت آینده برای اصلاحات ساختاری، جراحی اقتصادی به نفع محرومان، مبارزه با فساد اداری و اقتصادی و بازطراحی عدالت محور ساختارها و درافتادن با ذی نفوذان، باید قدرتمند باشد و مشارکت بالا پشتوانه اجتماعی و قدرت سیاسی خلق می‌کند و دست اندازها و سرعت گیرهای جریان رقیب را تخفیف می دهد. 
3- رابطه میان میزان مشارکت و تحریم های اقتصادی: مشارکت بالا پیام انسجام اجتماعی و ضربه ناپذیری ایران را به جامعه جهانی مخابره می کند و برآورد آن‌ها از میزان تاثیرگذاری تحریم‌ها را کاهش می‌دهد در نتیجه، مسیر، برای اصلاح امور هموارتر می شود. 
4- افزایش مشارکت و انسجام درونی نظام و ترمیم شکاف های اجتماعی: اقتدار و انسجام اجتماعی محصول مشارکت است و منجر به همگرایی نیروها و پیوند میان بخش های جامعه می شود و شکاف های نسلی، قومیتی، مذهبی، جنسیتی، طبقاتی، جغرافیایی و ... را ترمیم می کند. 
5-  مشارکت و بعد شناختی پیشرفت: حرکت در مسیر پیشرفت دو بعد عینی و ذهنی را شامل می شود و اولویت با بعد شناختی است. جامعه‌ای پیشرفت می‌کند که اعضای آن تصویر روشنی از قله‌ها و چشم انداز شوق انگیزی از آینده داشته باشد. اکنون یعنی سال های آغازین گام دوم و ابتدای قرن پانزدهم، انقلاب اسلامی می تواند موقعیت کنونی را با تصحیح بعد شناختی، به نقطه عطف و فرصت چرخش تبدیل کند.
6- مشارکت و فراگیری نیروهای ساخت آینده: ساخت ایران مولود هم افزایی و تعامل همه نیروهای توانمند است و اگر بخشی از جامعه قهر کند و از کنش سیاسی دور شود، سهمشان در ساخت آینده کم می شود و این خسارت است.
7- مشارکت و امکان مطالبه اجتماعی: مردم، خصوصا طبقات کم درآمد برای مطالبه اصلاحات اقتصادی و اجتماعی، نیازمند مشارکت فعال هستند در غیر اینصورت قدرت مطالبه‌گری کمتری خواهند داشت و ضعف در مطالبه اجتماعی، سرعت و کیفیت اصلاح را کاهش می دهد. 
8- مشارکت و اثر آن بر نسل های آینده ساز: نسل جدید دهه 70 و 80، نیروهای آینده ساز ایران هستند و کیفیت و کمیت مشارکت، بر نگاه آن ها به ایران و آینده اش و مدل کنش سیاسی-اجتماعی مسئولانه آنان موثر است. 

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: مشارکت انتخابات ریاست جمهوری آینده پژوهی اجتماعی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۱۷۹۶۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کمرنگ شدن محافظه کاری و شتاب تحولات اجتماعی در استانبول

کلانشهر استانبول که ۱۸ درصد از کل جمعیت ترکیه را در خود جای داده؛ در چند سال گذشته تحولات ارزشی و اجتماعی مهمی را از سر گذرانده است. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، رصد و پیگیری مداوم تحولات فکری، ارزشی و اجتماعی، یکی از برنامه‌های همیشگی پژوهشکده‌ها و مراکز نظرسنجی میدانی در ترکیه است. یکی از این موسسات، به تازگی تحقیقی انجام داده که حاکی از شتاب گرفتن برخی تحولات فکری – دینی و اجتماعی مهم در استانبول است. بر اساس این تحقیق، کلانشهر استانبول که 18 درصد از کل جمعیت ترکیه را در خود جای داده، در چند سال گذشته تحولات ارزشی و اجتماعی مهمی را از سر گذرانده است.

مرکز تحقیقاتی مطالعاتی کُندا (KONDA) به منظور بررسی منظم و زمانمند رصد تحولات اجتماعی در 15 سال گذشته، برنامه‌ای به نام مدارتور یا دماسنج دارد و تازه‌ترین گزارش این برنامه، به بررسی این مساله پرداخته که نگاه شهروندان مقیم استانبول به رویکردهای دینی، سنتی و مدرنیستی چگونه است و خود را تابع کدامیک از این سبک‌های فکری می‌دانند.

استانبول، پذیرای تغییرات سریع

سلطان محمد عثمانی در سال 1453 میلادی، مهمترین شهر حکومت بیزانس یعنی قسطنطنیه را فتح کرد و به خاطر این پیروزی، سلطان محمد فاتح، لقب گرفت. خود قسطنطنیه نیز استانبول نام گرفت و به مهمترین کانون تصمیمات سیاسی امپراتوری عثمانی تبدیل شد. از آن تاریخ به بعد، استانبول همواره مهمترین شهر ترکیه بوده و حالا هم 18 درصد از مجموع 85 میلیون نفر جمعیت ترکیه، ساکن این شهر هستند و البته مشخص نیست در بیغوله‌ها و محلات حاشیه شهر، چند صد هزار مهاجر و پناهجوی قاچاق و غیرقانونی سکنی گزیده‌اند.

استانبول به عنوان مهمترین مرکز تجاری ترکیه، در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی، تحولات شتابانی را از سر گذرانده و موسسه کُندا در یک تحقیق رو در روی میدانی در محلات و مناطق مختلف این شهر، درباره باورها و سبک زندگی با مردم گفتگو کرده است.

نتایج تحقیق مزبور از این قرار است:

 الف) مدرنیسم به جای محافظه کاری:

حالا دیگر نمی‌توان شهر استانبول را به عنوان یکی از مهمترین کانون‌های محافظه کاران ترکیه توصیف کرد. نتایج تحقیق میدانی نشان داده که در این شهر، رفته رفته محافظه کاری جای خود را به مدرنیته در کلان شهر می‌دهد.

در تحقیق کُندا از مردم پرسیده شده که از بین سه گزینه محافظه کار سنتی، محافظه کار دین باور و مدرن یا متجدد، خود را به کدام گروه متعلق می‌دانند؟ پاسخ‌ها از این قرار است:

سبک زندگی خود را محافظه کار دین باور و مذهبی می‌دانم: 25 درصد.

به گروه محافظه کار سنتی تعلق دارم: 37 درصد.

خود را یک شهروند معتقد به مدرنیسم و تجدد می‌دانم: 38 درصد.

نکته جالب توجه اینجاست که در گزارش سال 2013 میلادی همین موسسه، نرخ افرادی که خود را مدرن و تجددخواه می‌دانستند، در سطح 32 درصد بود و در عرض 10 سال، این میزان به 38 درصد رسیده است. نرخ محافظه کار دین مدار و مذهبی از 30 درصد سال 2013 میلادی در سال 2023 میلادی به 25 درصد رسیده است.

موسسه کُندا، علاوه بر استانبول، در دیگر استان‌های ترکیه نیز تحقیق کرده و نتایج نشان داده که میانگین سه گروه فوق الذکر در مناطق دیگر از این قرار است:

سبک مدرن و تجددخواه 34 درصد.

سنتی محافظه کار 42 درصد.

نرخ محافظه کار مذهبی 24 درصد.

یکی دیگر از ابعاد شایان توجه نتایج گزارش کُندا، این است که در 10 سال اخیر، شمار افرادی که آشکارا اعلام کرده‌اند خداباور نیستند، از 5 درصد سال 2018 در استانبول، در سال 2023 میلادی به 6 درصد رسیده و این در حالی است که میانگین این درصد از افراد در دیگر استان‌های ترکیه، در سطح 2 درصد است.

تحلیل نهایی گزارش موسسه کُندا در ترکیه، نشان دهنده این است که مهمترین گروه جامعه ترکیه که تحولات داخلی آن در حال جوش و خروش است، همانا گروه محافظه کار سنتی است.

از ظرف این گروه اجتماعی ترکیه، دو نوع سرریز داریم: گروهی از آنان به طور کلی با محافظه کاری وداع گفته و وارد گروه مدرن می‌شوند. گروه دوم نیز در جرگه محافظه کاران دین مدار و دارای نظم عبادی درآمده و وارد محافظه کار دینی می‌شوند.

در گزارش 150 فشارسنج، گرایش به نوسازی در ترکیه حاکم است. در سال 2023، نرخ مدرن در سراسر ترکیه 34 درصد، نرخ سنتی محافظه کار 42 درصد و نرخ محافظه کار مذهبی 24 درصد تعیین شد. با نگاهی به این داده‌ها، می‌توان دریافت که در حالی که نرخ محافظه کاران مذهبی در استانبول در همان سطح میانگین ترکیه باقی می‌ماند، مدرنیته شروع به جایگزینی محافظه کاری سنتی کرده است.

ب) جمعیت و سرعت مهاجرت

تا پایان سال 2023 میلادی، جمعیت ساکن استانبول به 15 میلیون و 655 هزار و 924 نفر رسید. این عدد معادل 18.34 درصد از جمعیت ترکیه است. در حالی که رشد سالانه جمعیت ترکیه در سال گذشته 1.1 در هزار بود، این نرخ در استانبول منهای 16 در هزار بود. به این ترتیب، استانبول برای اولین بار، کاهش جمعیت داشت.

بر اساس گزارش KONDA، سرعت مهاجرت در استانبول یک موضوع مهم و شایان توجه است. به نحوی که در سال 2022، استانبول پذیرای 385 هزار و 294 مهاجر بود و در عین حال 419 هزار نفر از این شهر مهاجرت کردند.

ج) استانبول، خزانه عظیم ترکیه

شواهد نشان می‌دهد که استانبول همچنان لوکوموتیو اقتصاد ترکیه است. چرا که نیمی از کل صادرات ترکیه و درعین حال، بیش از نیمی از کل واردات، در بندر این شهر انجام می‌شود.

برج‌سازی و انبوه‌سازی در استانبول در سال 2023 میلادی نیز سرعت بیشتری گرفته و تورم مسکن در استانبول در مقایسه با دیگر استان‌های دیگر، بیش از 20 درصد بوده است.

در پایان باید گفت، استانبول به عنوان یکی از زیباترین شهرهای ترکیه و منطقه، در سال 2023 میلادی نیز پذیرای گردشگران زیادی از کشورهای مختلف جهان بود. اما این شهر، با مشکلات بزرگی همچون ترافیک، آلودگی هوا، فقدان پارکینگ، گرانی و مشکلات بزرگ در بخش مسکن و آموزش روبروست و زندگی در این شهر، هم شهروندان ترکیه و هم برای اتباع خارجی، سال به سال دشوارتر می‌شود.

انتهای پیام/