به نقل از «ایران آنلاین»

مرتضی جوادی آملی: امام معتقد بود در جمهوریت باید همه آحاد جامعه نقش آفرین باشند

تاریخ انتشار: ۲۱ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۱۹۰۴۰۷

حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی، رئیس بنیاد علوم وحیانی اسراء، گفت: وقتی نقش مردم در حاکمیت و تحقق اسلام یک نقش حداقلی و حضور مردم در عرصه حاکمیت اسلامی کمرنگ شد، و مردم جایگاهی برای خود در حاکمیت اسلامی ندیدند و اسلام را هم احیانا به گونه دیگری و قلب یافته تعریف کردند، طبیعی است که اگر نگوییم اسلام ستیز می شوند، اسلام گریز می شوند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی، رئیس بنیاد علوم وحیانی اسراء، با تأکید بر اینکه اسلام باید در جای جای زندگی مردم نقش آفرین باشد، گفت: امام معتقد بودند که اگر مردم در صحنه باشند اسلام در صحنه است و اگر مردم در صحنه نباشند یک اسلام تقلبی و ساختگی که قدرت او را تعریف کرده به صحنه می آید.

مشروح گفت و گوی خبرنگار جماران با حجت الاسلام و المسلمین مرتضی جوادی آملی را در ادامه می خوانید:

نقش مردم در نظام اسلامی چیست؟

امام واقعا نسبت بین اسلام و جامعه را مثل نفس و بدن می دیدند که نفس بدون بدن تحقق ندارد و بدن هم بدون نفس نمی تواند پایدار باشد. این نگرش که از نگرش های اصیل اسلامی و حکمت اسلامی است در اندیشه امام بود و اینچنین آمیختگی بین اسلام و جامعه داشتند و واقعا باورشان این بود که نه جامعه بدون اسلام می تواند به اهداف خودش برسد و نه اسلام بدون مردم می تواند جایگاهی برای بروز و ظهور داشته باشد.

ما در یک جامعه بسیط نیستیم که اسلام را در یک طرف و مردم را در طرف دیگر قرار بدهیم. اندیشه سیاسی مهمی که امام به صحنه آورد، این آمیختگی و با هم بودن در بستر حکومت بود. در گذشته اسلام در مساجد، تکایا و حسینیه ها بود اما در بستر حکومت و جامعه ای نبود که همه جهاتش با هم همخوانی داشته باشد. اسلام در کنار مردم بود و مردم در کنار اسلام بودند. اما آنچه امام آورد و نقش مردم را در این رابطه کلیدی کرد این است که آمیختگی و وحدت بین اسلام و جامعه باید محقق شود.

اسلام باید بتواند در جای جای معاش، سیاست، فرهنگ، تربیت و اخلاق انسان ها نقش آفرین باشد و این زمانی اتفاق می افتد که نسبت مردم با اسلام تنگاتنگ و عمیق باشد. ارمغانی که امام برای جامعه اسلامی آورد این آمیختگی و هماهنگی است که باید آن را قدر بدانیم. گرچه در شرایط کنونی متأسفانه فاصله های زیادی بین این دو ایجاد شده است و هرکدام به سوی خودشان می روند.

جایگاه مردم در اندیشه حکومتی امام کجا است؟

امام معتقد بودند که اگر مردم در صحنه باشند اسلام در صحنه است و اگر مردم در صحنه نباشند یک اسلام تقلبی و ساختگی که قدرت او را تعریف کرده به صحنه می آید. مردم به صورت فطری اسلام را می شناسند و ارزش هایی که اسلام تولید می کند را با همه وجود می پذیرند. ولی وقتی نقش مردم در حاکمیت و تحقق اسلام یک نقش حداقلی و حضور مردم در عرصه حاکمیت اسلامی کمرنگ شد، و مردم جایگاهی برای خود در حاکمیت اسلامی ندیدند و اسلام را هم احیانا به گونه دیگری و قلب یافته تعریف کردند، طبیعی است که اگر نگوییم اسلام ستیز می شوند، اسلام گریز می شوند.

البته این اسلام ستیزی و اسلام گریزی به معنای این نیست که واقعا جامعه از اسلام و حقیقت دین فاصله بگیرد. با اسلام تقلبی و حکومتی که به نام اسلام است، اما قلب حقیقت پیدا کرده و تصنعی شده است در ستیز و گریز هستند.

لذا نقش مردم در اندیشه حکومتی امام به این حدّ است که اگر مردم احساس کنند در حاکمیت و تحقق اسلام نقش آفرینی دارند و اسلام را اینگونه که هست می شناسند، البته حضور قطعی و قوی خواهند داشت اما اگر بدون آن باشد قطعا حضورشان کمرنگ خواهد بود.

 

حضرت امام نسبت به عنصر زمان و مکان در اجتهاد حساسیت خاصی دارند و بی توجهی به این دو موضوع را برای نهادهای مؤثر نظام مثل شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام به نوعی خطر برای نظام اسلامی می دانستند.

نظر شما در خصوص این رابطه و ضرورت توجه به عنصر زمان و مکان در اندیشه حضرت امام چیست؟

ورود عنصر زمان و مکان یکی از امور مهمی است که امام جامعه را به آن توجه دادند. مراد از حضور عنصر زمان و مکان این است که ما ببینیم در کدام شرایط اجتماعی کشورمان و جامعه جهانی زندگی می کنیم و چه ارزش های اجتماعی تولید شده و اسلام را هماهنگ با آنها عرضه کنیم. به معنای اینکه آنچه از جایگاه اسلام شایسته است را با نگاه عصری برای جامعه زنده کنیم. دانشمندان، فرهیختگان و اساتید حوزه و دانشگاه که نقششان به روز کردن اینگونه از حقایق است، اگر ببینند امکان حضور اندیشه های جدید در مسائل فقهی و مباحث اجتماعی و سیاسی نیست طبعا دلسرد خواهند شد.

زمان و مکان در حقیقت برای تجدید اندیشه ها تا جامعه بتواند خودش را با آنها همنوا و همدل کند، از ضرورت ها و اقتضائاتی است که همواره همه مکاتب بشری به آنها توجه دارند و اسلام هم از جایگاه خودشان به آن توجه دارد و عنصر زمان و مکان در بستر اجتهاد می تواند معنا داشته باشد. زمان و مکان همواره در حال تغییر است و جامعه هم باید با زمان و مکان جلو برود اما این پیشرفت و توسعه ای که برای انسان هست در قالب نظام اجتهادی می تواند شکل مناسب و شایسته ای پیدا کند.

با توجه به آشنایی گسترده ای که حضرتعالی با آراء و افکار حضرت امام دارید نگاه امام به مشارکت و حضور حداکثری مردم را در تأیید نظام اسلامی چگونه می بینید؟

امام برای جمهوریت باوری را به صحنه آورد که برای جامعه و حتی نخبگان و اساتید حوزه و دانشگاه چنین باوری وجود نداشت. ارمغان جدیدی که امام از جمهوریت به جامعه اسلامی و ایرانی ما بخشید از دستاوردهای بزرگ این انقلاب است.

امام جمهوریت را به گونه ای معنا کرد که همه افراد و آحاد جامعه اسلامی در این جمهوریت حضور دارند. جمهوریت معنای انحصاری پیدا نکرد و بلکه توسعه پیدا کرد و شامل همه شد و ضعف و نقصی که قبل از انقلاب دیده می شد که جمهور باید آماده باشند را امام در حلقه حکومت تعریف می کرد و می فرمود اگر ما جمهوری اسلامی داشته باشیم و در این جمهوریت همه آحاد جامعه نقش آفرین باشند اگر انتخاب اشتباهی داشتند هم باز این انتخاب آنها را به روز می کند و پالایش در متن جامعه اتفاق می افتد.

در نظام طبیعت هیچ چیزی جز خود طبیعت نمی تواند آن را پالایش کند. ابر و باد و مه و خورشید و دریا و آسمان و امثال اینها هستند که این مجموعه را پالایش می کنند. مجموعه جامعه 80 میلیون نفری ما که فرقه های مختلف در آن حضور دارند دارای باوری اسلامی و انسانی هستند که خود این باور یک سرمایه اجتماعی است. امام به باور سرمایه اجتماعی راه پیدا کرد و آن را به صحنه آورد و اصرار می کرد ما این باور را در بدنه جامعه داشته باشیم و اگر هم احیانا اشتباه و نقصی وجود دارد از درون پالایش خواهد شد.

هیچ وقت نمی توانیم پالایش بیرونی ایجاد کنیم. یعنی چند نفری بیایند و بگویند اینها خوب هستند و آنها بد هستند، اینها به درد مردم می خورند و آنها به درد مردم نمی خورند، تفکیک های اینچنین قطعا هیچ وقت با ذائقه جامعه سازگار نمی شود؛ حتی اگر این نقد و اصلاح کردن ها هم برای جامعه مفید باشد، ذائقه جامعه نباید دست بخورد و با تحریکات این طرف و آن طرف اصالتش از جایگاه خودش جدا شود.

بنابر این باید بپذیریم جمهوریتی که نزد امام مطرح بود و به صحنه آورد و به عنوان عِدل اسلامیت مطرح کرد هنوز برای جامعه ناشناخته است و دیگران برای این جمهوریت تعاریفی ارائه می دهند که هرگز با جمهوریت امام همدلی و همخوانی ندارد.

 

قهر مردم با نظام چه تبعات منفی را به دنبال خواهد داشت؟

سرمایه این نظام مردم هستند و بدون مردم سرمایه ای ندارد؛ ولو که قالب، شکل و عنوان آن باشد، آن نظام یک نظام مرده است. حیات نظام با وجود مردم و آحاد جامعه است. اعتنای به مردم و اینکه مردم در صحنه هستند سرمایه هر نظامی است؛ والّا نظام های دیکتاتوری، کودتایی و نظام های ناخواسته ای که به جوامع تحمیل می شده و می شود همه اسم «نظام» دارند و چه بسا نام اسلامی هم پیدا کند ولی روح نظام باید حضور و همدلی مردم باشد.

باید اعتماد و روح امید را در جامعه تقویت و جامعه را به این حقیقت آشنا کرد. البته از آن طرف هم حکومت باید کاری کند که این اعتماد و امید در جامعه احیا شود.

 

مهمترین میراث حضرت امام در دوران ما را چه می دانید و وظیفه ما در حفظ این میراث چیست؟

بزرگترین میراث اجتماعی و سیاسی امام هماهنگی و همدلی بین جمهوریت و اسلام است. همه باید تلاش کنیم که جامعه را با حقایق اسلامی آشنا کنیم و معاذالله اجازه ندهیم که با حرکت ها، اقدامات، مواضع و نظرات ما بین جمهوریت و اسلامیت گسست ایجاد شود و این گسست. طبعا اولین آسیب این گسست به خود اسلام، جمهوری و نظام خواهد بود و بعدها به تبع موارد دیگری ممکن است اتفاق بیفتد.

به هر حال نگذاریم اندیشه های امام وارونه جلوه کند که متأسفانه امروز تا حد زیادی این مسیر توسط عده ای پیش می شود. اگر بگوییم این وارونه جلوه دادن اندیشه امام ناخواسته است، اما نتیجه اش این می شود که مردم راجع به امام، انقلاب و حکومتی که امام بر پا کرده است قضاوت صحیحی نداشته باشند و این رفتارها امام را در هاله ای از ابهام قرار دهند و چراغ و شمعی که جامعه اسلامی ما را به اوج و عرش رهنمون کرد، خدای ناخواسته تیره کنند./جماران 

منبع: ایران آنلاین

کلیدواژه: مرتضی جوادی آملی عنصر زمان و مکان اگر مردم در صحنه حاکمیت اسلامی زمان و مکان جامعه اسلامی صحنه آورد نقش مردم آحاد جامعه برای جامعه نقش آفرین حضرت امام

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۱۹۰۴۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

توصیه مهم امام جمعه زاهدان برای اجرای قانوان عفاف و حجاب

نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان گفت: قانون عفاف و حجاب باید پیگیری شود اما نیازمند تدبیر است و باید به تدریج با منطق و بدون ایجاد درگیری و بدون ایجاد دوقطبی سازی صورت گیرد و قبل، هنگام و پس از آن نیز کار فرهنگی لازم است. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، آیت‌الله مصطفی محامی در خطبه‌های نمازجمعه این هفته زاهدان ضمن گرامیداشت سالروز شهادت شهید آیت‌الله مرتضی مطهری و تبریک روز معلم با اشاره به عملیات وعده صادق، اظهار داشت: عملیات وعده صادق نقطه عطفی در تاریخ انقلاب اسلامی و جبهه مقاومت بود و ایران اسلامی توان نظامی، دفاعی، علمی و اطلاعاتی خود را به رخ دشمنان جهان اسلام کشید و با اقتدار کامل این عملیات را انجام داد و دل مسلمانان و آزادی خواهان جهان را شاد کرد.

وی افزود: نکته اینجاست که اگر فکر جوان ایرانی به کار بیفتد و به میدان بیاید می‌تواند افتخار بیافریند و در صنعت نظامی، دفاعی، هوا و فضا و انرژی هسته‌ای این توان را مشاهده کردیم و حالا همین فکر در عرصه اقتصادی هم می‌تواند حضور یابد و وضعیت اقتصادی کشور را بهبود ببخشد و چرا از این توان به درستی استفاده نمی شود.

آیت‌الله محامی گفت: علیرغم تاکید مقام معظم بر حضور مردم و جوانان در فعالیت‌های اقتصادی اما کمتر به این توصیه توجه می‌شود و امسال تحت عنوان جهش تولید با مشارکت مردم نامگذاری شده و مهم است که مسئولان بزرگوار باید برای حضور مردم در عرصه اقتصاد برنامه ریزی کنند.

امام جمعه زاهدان افزود: فعالیت‌هایی انجام شده اما نیاز به مراتب بیشتر است و البته توان مردم و جوانان هم بیش از این‌هاست و باید از این توان استفاده شود و فارغ از آمارهای خوبی که مسئولان و دولت‌های مختلف ارائه می‌کنند مردم منتظر دیدن نتیجه این آمارها در سر سفره زندگی و معیشت خود هستند.

نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان بیان داشت: در عرصه بین‌المللی همان گونه که مقام معظم رهبری فرمودند جریان فلسطین و غزه در صدر اخبار است خصوصا در این روزها که دانشجویان و دانشگاهیان آمریکا و اروپا هم به طرفداری از مردم غزه به میدان آمده اند و علیه رژیم غاصب صهیونیستی شعار می‌دهند و می‌بینیم که چه برخوردهایی با آن‌ها ‌می‌شود.

وی به بیان یک نکته پرداخت و گفت: در سال‌های گذشته و زمانی که بلوک شرق و اتحاد جماهیر شوروی هنوز وجود داشت امام خمینی(ره) به رهبر آن‌ها گورباچف نامه نوشته و او را به اسلام دعوت کردند و فرمودند جمعی از دانشمندان خود را بفرستید تا درس بخوانند و با اسلام آشنا شوند و با بینش دقیق و نگاه نافذ که از آن برخوردار بودند عنوان کردند که زین پس باید کمونیست را در موزه‌های تاریخ پیدا کنید و آن‌ها توجهی نکردند و پس از مدتی اتحاد جماهیر شوروی فرو ریخت.

امام جمعه زاهدان تصریح کرد: مقام معظم رهبری نیز در بهمن‌ماه سال1393 به دانشجویان اروپایی و آمریکایی نامه‌ای نوشته و از آن‌ها خواستند که از بزرگان خود دلیل اسلام ستیزی را سوال کنند و آن‌ها را به تحقیق در خصوص اسلام و آشنایی با معارف و ارزش‌های اسلامی توصیه کردند و بعد از عملیات‌های تروریستی که در کشورهای اروپایی رخ داد و آن را به نام مسلمانان افراطی گذاشتند و در آذرماه 1394 مجددا مقام معظم رهبری به دانشجویان اروپا و آمریکا نامه نوشتند و مطرح کردند که تروریست با هیچ تعالیم دینی به خصوص اسلام سازگاری ندارد و تروریست درد مشترک ماست و به ناامنی‌های کشورهای منطقه و حمایت و پشتیبانی آمریکا و کشورهای غربی از گروه‌های تروریستی اشاره کردند و مجددا آن‌ها را به آشنایی مستقیم و بیشتر با اسلام دعوت کردند.

آیت‌الله محامی اظهار داشت: بازتاب این بیانات و سایر فعالیت‌های فرهنگی انقلاب اسلامی را امروز مشاهده می‌کنیم از جمله رواج حجاب اسلامی در بین مسلمان کشورهای مختلف چه کشورهایی که حکومت اسلامی دارند و چه کشورهایی که حکومت اسلامی ندارند و حجاب به عنوان پوشش زن مسلمان رواج یافته و این دشمنان اسلام را نگران کرده و دومی هم حرکت دانشجویان برای دفاع از مردم مظلوم فلسطین و غزه است آن هم دانشجویانی که مسلمان نیستند و چه بسا این حرکت بازتاب همان نامه‌ها باشد و نشان دهنده این است که حرف حق جای خود را باز خواهد کرد و راه خود را پیش خواهد برد.

نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان گفت: حرف حق و سخن با منطق در دل‌ها اثر می‌کند و اگر سخن مقام معظم رهبری در عمق جان دانشجویان مسلمان و غیر مسلمان آمریکا و اروپا تاثیر می‌گذارد نمی‌تواند در دل دانشجویان خود ما در ایران تاثیرگذار باشد.

وی ادامه داد: مقام معظم رهبری به طور مکرر به ارتباط گیری با دانشجویان توصیه کردند و سوال این است که ما جامعه روحانیت و مسئولان فرهنگی چه مقدار به دستور و تاکید ایشان عمل کرده‌ایم و چه مقدار با قشر دانشجو و دانش‌آموز ارتباط ایجاد کرده‌ایم و نتیجه آن را باید در دانشگاه ببنیم.

وی گفت: آیا هیجانی که در دفاع از فلسطین در دانشگاه‌های آمریکا و اروپا وجود دارد در میان دانشجویان داخل کشور هم مشاهده می‌کنیم؟ و اینکه در یک دانشگاه اروپایی و آمریکایی یک زن پای حجاب خود ایستاده و مقاومت می‌کند آیا چنین پوششی را ما در دانشگاهای خود مشاهده می‌کنیم؟ و اگر اینطور نیست باید جوابی برای آن پیدا کنیم.

امام جمعه زاهدان افزود: این نشان دهنده کم کاری ماست و یک جهت کار این است که ما نسبت به کشورهای دیگر دستمان نمی رسد جز تمرکز روی منطق و بیان حرف حق اما در کشور خودمان می‌گوییم زور دست خود ماست و توجه نمی‌کنیم که کار فرهنگی با زور، قدرت و بخشنامه اجرا نمی‌شود.

وی ادامه داد: مقام معظم رهبری در جلسه با معلمان فرمودند باید تلاش کنید تا دانش آموزان عقلانیتی که پشت تصمیم های نظام جمهوری اسلامی هست را درک کنند اما ما در این جهت کمتر کار کرده‌ایم در حالی که اگر دانش‌آموز و دانشجوی ما این منطق را درک کنند قشر زیادی آن را خواهند پذیرفت و افراد محدودی هستند که برای دشمن مزدوری می‌کنند و عموم فرزندان خود ما هستند و ما باید به دل این‌ها حرف بزنیم که کمتر صورت گرفته است.

امام جمعه زاهدان تصریح کرد: برای مثال حجاب حکم شرعی، قانون و الزام قانونی دارد و باید پیگیری شود اما قبل، هنگام و پس از پیگیری برای اجرای قانون باید کار فرهنگی و اقناع عمومی صورت گیرد و با عقلانیت همراه باشد و در غیر این صورت همان گونه که رضا شاه با زور نتوانست حجاب سر مردم کند با زور هم نمی‌توان حجاب سر مردم کرد مگر اینکه خود او آن را بپذیرد و قبول کند.

نماینده ولی‌فقیه در سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: در اجرای الزام قانونی باید تدبیر به خرج داد و بنده در سال‌های گذشته و در اجلاس ائمه جمعه خدمت رئیس جمهور محترم گفتم که اجرای قانون باید از دستگاه‌های اداری که مامور شما هستند شروع شود و عُرف هر جامعه‌ای است که برای نیروهای خود یک لباس فرم تعیین و آن را الزام قانونی می‌کنند و بعد سراغ شرکت‌های وابسته از جمله، بیمارستان‌ها، شهرداری ها و... بروید و در گام بعد نیز مجوز مجموعه‌هایی که برای کار نیاز به تایید شما دارند را مشروط به رعایت همین نکات ارائه کنید که در چنین شرایطی فضای جامعه تغییر پیدا می‌کند و بعد با موارد محدودی که دهن کجی می‌کنند برخورد صورت ‌می‌گیرد اما متاسفانه این کار را نکردند و در خیابان و پارک شروع به برخورد با بی حجاب کردند و اتفاقاتی هم در پی داشت‌.

وی افزود: الزام قانونی باید پیگیری شود اما نیازمند تدبیر است و باید به تدریج با منطق و بدون ایجاد درگیری و بدون ایجاد دوقطبی سازی صورت گیرد و قبل، هنگام و پس از آن نیز کار فرهنگی لازم است.

انتهای پیام/