«تئاتر دانشکاهی از خوی جنگندهاش تهی شده است»
تاریخ انتشار: ۲۳ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۲۱۴۱۵۶
یک استاد دانشگاه معتقد است: اگر مجمع کانون دانشگاهها شکل بگیرد، وزارت علوم لجبازی را کنار بگذارد و همه چیز را در حوزه برگزاری جشنواره تئاتر دانشگاهی برعهده خود دانشجویان قرار دهد، بسیاری از شبهات برطرف میشود در حالی که با دخالت دولت همه امور زیر یوغ سرمایهداری میرود.
به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، در یکی از سلسله نشستهای «بندباز، تاملاتی درباره تئاتر ایران» که به همت معاونت هنری خانه هنرمندان ایران برگزار میشود، رفیق نصرتی - استاد دانشگاه - و حسام سلامت - جامعه شناس- نکاتی را درباره جشنواره تئاتر دانشگاهی و چرایی برگزاری ان بیان کردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در ابتدای این نشست که با طرح سوال توسط احسان زیورعالم - پژوهشگر تئاتر - همراه بود، رفیق نصرتی در پاسخ به اینکه چرا جشنواره تئاتر دانشجویی باید برگزار شود گفت: زمانی قرار بود مجمع کانون دانشگاهها شکل بگیرد، اساسنامهای در حال نگارش بود که من هم به دوستان در جریان نگارش آن کمک کردم. اگراین مجمع شکل جدی به خود بگیرد، اتفاق بسیار خجستهای در این عرصه رخ خواهد داد. در آن اساسنامه هفتاد انجمن و کانون ذکر شد که با خود وزارت علوم و دبیران ادوار حدود 90 رای میشد که اکثریت مطلق به دانشجویان تعلق داشت. اگر وزارت علوم لجبازی را کنار بگذارد و صرفا حمایت کند و همه چیز را برعهده خود دانشجویان بگذارد و دخالت نکند، تا شبهاتی که وجود دارد ایجاد نشود، آن وقت صدای دانشجویان به گوش مجمع کانونها میرسد و منِ معلم نیز تکلیفم روشن است که وقتی مجمع کانونها جشنواره را لغو یا تحریم میکند، میدانم کجا باید بایستم. اما الان مشخص نیست آنهایی که اثرشان بالا آمده و خوشحالاند، اکثریت هستند یا آنهایی که مخالفند و نیستند.
دخالت دولت آسیبزاست
او در پاسخ به این سوال که چرا در طی این چند دهه کسی اعتراضی نداشته است؟ افزود: وضعیت بسیار پیچیده است و زیر یوغ رفتن بسیار دردناک است. مشکل من با این گفتمان این است که طرفش مشخص نیست؛ در حالی که وزارت علوم باید پاسخگو باشد و اداره، برگزاری و سیاستگذاری جشنواره را به مجمع دموکراتیک دانشجویان واگذار کند. از دوره آقای احمدینژاد دستاندازی دولت و دخالتش در همه امور رقم خورد. ما باید از دولت بخواهیم که نگاهش را عوض کند، چرا که حضورش در همه امور آسیبزاست. زمانی که دخالتهای دولت زیاد شود، کارها زیر یوغ سرمایهداری میرود و آن وقت اتفاقات ناگواری رخ میدهد.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: من نمیگویم باید جشنواره را به طور کامل مستقل برگزار کرد، بلکه امیدوارم گفتمان به شکلی پیش برود که با حمایت وزارت علوم این اتفاق رخ دهد نه دخالت آن. باید این دخالتها به صفر برسد و مجمع عمومی شکل بگیرد که همه دانشگاهها در تهران و شهرستانها نمایندهای داشته باشند و آنها تصمیم بگیرند که جشنواره برگزار شود یا نشود، دبیر چه کسی باشد، برنامهریزی داشته باشند و دولت صرفا حمایت کند.
نگاه امنیتی در تئاتر دانشگاهی نشأت گرفته از چیست ؟
نصرتی همچنین درباره سانسور و ممیزی در جشنواره دانشجویی نیز توضیح داد: دانشجویان در همین نظام آموزشی، آموزش دیدهاند و اساسا هراس و نگاه سانسور در چنین جشنوارهای بسیار اشتباه است، آدمهایی که نهایت 20 سال سن دارند و دراین وضعیت رشد کرده و آموزش دیدهاند هرچقدر هم که گلایه داشته باشند، براساس همین نظام آموزش است. بنابراین نباید نگاه امنیتی وجود داشته باشد که متاسفانه این نگاه نشات گرفته از دولت است و همه چیز را از مسیر خود خارج کرده و به مسیر اشتباه سوق داده است.
او درباره چرایی علاقه دانشجویان و اهالی دانشگاه به این جشنواره نیز گفت: آنچه میتوانم به مخاطبانی که از دور ایستادهاند و میپرسند این هیاهو چرا تا این اندازه شده، بگویم این است که دانشجوی امروز به نوعی از کنشهای سیاسی رادیکال مایوس و خسته شده است. اگر به شکل عریان نگاه کنیم تنها جایی که میتواند در یک صورتبندی تئاتری و زیباییشناسی جمع شود و به منصه ظهور برسد همین تئاتر دانشگاهی است؛ چون همزمان انتقاد میکند و در قالب یک فرم هنری صورتبندی میکند. این جشنواره اندک کور سوی امیدی دارد که در قالب هنری میتوان در آن حرف زد و برهمین اساس برایمان دوست داشتنی و حائز اهمیت است.
تئاتر دانشجویی امروز دیگر خوی جنگنده و ستیزآمیز ندارد
در ادامه این گفتوگو حسام سلامت - جامعهشناس - نیز درباره حضورش در عرصه تئاتر و هیئت داوری جشنواره دانشگاهی گفت: سالهاست روی این ایده فکر میکنم و همواره رویکرد بینارشتهای داشتم. سعی کردم جریان تئاتر را دنبال کنم و مطالعاتی در حوزه تئاتر ایران داشته باشم. در زمینه داوری نیز تلاش کردم با عینک جامعهشناسی به آثار نگاه کنم و ماجراجویی به معنای واقعی کلمه برای من وجود داشت.
او ادامه داد: جشنوارهها از مجرای داوری و برنده و بازنده انتخاب کردن، اعتبار نمادین توزیع میکنند و اثرگذاری آنها در مناسبات قدرت مشخص میشود. به نحوی یک نوع برندسازی یا حتی بازاریابی برای اثر است.
این جامعهشناس در ادامه درباره عمر تئاتر دانشگاهی اظهار کرد: دو رویکرد وجود دارد. یکی حداقلی است که میگوید این جشنواره مهمترین فرصتی است که کارهای دانشجویی میتوانند در آن مخاطب عامتر داشته باشند و در صورت برگزیده شدن در قالب همان برندینگ از جایگاه خوبی برخوردار شوند. رویکرد دوم این است که فارغ از معدود امکان به نمایش درآمدن، این تئاتر به اعتبار جایگاهی که دانشجو در میدان تئاتر دارد، برگزار نمیشود. بلکه قلمرو و میدان یکسری رخداد تئاتری است. این رویکرد حداکثری برخلاف رویکرد اول، باید برگزار شود، چون فرصتها اندک است، بنابراین در هر شرایطی برگزار میشود. اینکه به چه اعتباری باید این جشنواره برگزار شود سوال مهمی است و نکته مهم دیگر این است که از جایگاه تئاتر دانشگاهی رادیکال بودن و آلترناتیو بودن را انتظار داشته باشیم. توقعِ داشتن ابتکار و نوآوری و خلاق بودن از دانشجو وجود دارد و به نظر میرسد که این مستقیم به خود جایگاه عینی دانشجو در مناسبات اجتماعی درون میدان دانشگاه و تولید فرهنگی برمیگردد. این سیالیت جایگاه است که من و شما را متوقع نگه میدارد که از آثار دانشجویی به نوعی بدعتگذاری ببینیم، در حالی که دانشجو بلاتکلیف است و هنوز جایگاهی ندارد که بخواهد به واسطه کار آن را از دست بدهد. از آن مهمتر این است که تئاتر دانشجویی پایبند به یکسری ملاحظات در بازار تئاتر نیست. چون هنوز وارد ملاحظات حرفهای تئاتر نشده است که به سمت محافظه کاری برود، بنابراین قدرت مانور به او میدهد.
سلامت در خاتمه افزود: متاسفانه تئاتر دانشجویی امروز اینگونه نیست، در واقع از آن خوی جنگنده و ستیزآمیزش تهی شده است. البته نمیتوان در این زمینه حکم کلی داد. به نظر میآید آنهایی که به چرایی برگزاری جشنواره به معنای دوم کلمه نظر دارند که این جشنواره تکرار رویههای جاری است به تهی شدن از پتانسیلها نیز نظر دارند. من در جشنواره امسال متوقع آمدم که نتیجهای از آن حاصل نشد. به نظرم این جشنواره همه زورش را زده است و باید به دنبال فرمهای دیگر بود. نگرانی من این است که این جشنواره آنقدر اصالت پیدا کند که فکر کنیم تنها امکان ماست و از فکر کردن برای خلق آلترناتیوهای دیگر منصرف و این جسارت از ما گرفته شود.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: جشنواره تئاتر دانشگاهی تئاتر دانشگاهی تئاتر دانشجویی داشته باشند وزارت علوم مجمع کانون برگزار شود
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۲۱۴۱۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تونس حوزه هنری را نماینده تئاتر ایران میداند/مفاهیم مشترک تئاتری
به گزارش خبرنگار مهر، نمایش «آلاء» به نویسندگی و کارگردانی محمد کاظمتبار در ادامه اجراهای بینالمللی خود، اینبار از سوی مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری، در هفته دوم اردیبهشت در جشنواره مونودرام کارتاژ تونس روی صحنه میرود. به بهانه این اجرا کوروش زارعی مدیر مرکز هنرهای نمایشی به ارایه توضیحاتی درباره این مرکز و فعالیتهای آن در عرصه بینالمللی، پرداخت.
وی درباره فعالیتهای بینالمللی مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری، یادآور شد: سالها بود که ما بحثی را در حوزه هنری انقلاب اسلامی مطرح میکردیم اما هر بار که مطرح میشد، به نتیجه نمیرسید. گرچه سالها قدمهایی جسته و گریخته برداشته شد اما آنطور که باید اتفاقی نمیافتاد. بحث مورد نظر این بود که حوزه هنری، هنرمندان حوزه هنری و توان تولید حوزه هنری به جایی رسیده است که ما باید کم کم بتوانیم به کشورهای مختلف؛ به ویژه کشورهای همسایه و کشورهای مسلمان، آثار خود را ارایه دهیم. آن هم به ۲ دلیل مهم، اول توجه به مساله جهاد تبیین است که رهبری نیز به آن تاکید دارند و دلیل دیگر سخنی است که امام خمینی (ره) سالها به آن تاکید داشتند و میفرمودند که ما باید انقلابمان را به جهان صادر کنیم. در طول ۴۵ سالی که از انقلاب گذشته است، هنرمندان حوزه هنری در رشتههای مختلف اعم از سینما، ادبیات، شعر، تجسمی و هنرهای نمایشی به جایی رسیدهاند که توان انتقال تجربیات و دانش خود به کشورهای همسایه و مسلمان و فراتر از آن، حتی کشورهای اروپایی را دارند، اما همواره نبود بخش بینالملل در حوزه هنری به عنوان یک خلاء محسوب میشد. ما سالها میگفتیم که باید یک بخش بینالملل در حوزه راهاندازی شود، چراکه هنرمندان حوزه هنری باید فراتر از ایران، فعالیت کنند.
اتفاقات خوبی در چند سال اخیر در بخش بینالملل رقم خورد
زارعی ادامه داد: این صحبتها ادامه داشت، تا بالاخره در دوره جدید هم، ما این مساله را با آقای دادمان و مدیران جدید حوزه هنری مطرح کردیم. صحبتها نتیجه داد و حالا چند سالی است که بخش بینالملل در حوزه هنری تاسیس شده و در حال فعالیت است. اتفاقات خوبی در چند سال اخیر در بخش بینالملل رقم خورد، به عنوان مثال ما در کشورهای سوریه و عراق دفتر راهاندازی کردیم و به کشوری چون لبنان رفت و آمد زیادی داشتیم. این رفتوآمدها روز به روز بیشتر شد به طوری که ما در عراق، لبنان و سوریه شب شعر برگزار کردیم و کم کم اتفاقات هنری رقم خورد و هنرمندان عرصه تجسمی ما نیز، به کشورهای مذکور اعزام شدند.
مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری با اشاره به اینکه از سال ۹۵ به عنوان مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری منصوب شده است، توضیح داد: در این مرکز حرکتی بینالملل را با برگزاری همایش بینالمللی تئاتر مردمی پیادهروی اربعین با عنوان «روایت راهیان»، آغاز کردیم. هفت دوره آن از سال ۹۵ تاکنون برگزار شده است. هر سال نزدیک به ۱۵۰ تا ۲۰۰ نفر از هنرمندان آیینی را انتخاب میکردیم، ۲ روز در نجف، چهار روز در مسیر کربلا، سه تا چهار روز در شهر کربلا هنرهای نمایشی به زبانهای فارسی، ترکی و عربی اجرا میشد. بعد از راهاندازی بخش بینالملل در حوزه هنری، سعی کردیم که با کشورهای مسلمان و عربی، ارتباطات بیشتری پیدا کنیم. من تجربیاتی را سالها در کشور عراق و به مدت سه سال در کشور سوریه داشتم، آن تجربیات برای رقمزدن ارتباطات موثر به ما کمک کرد و ما با هنرمندان تئاتر سوریه و یمن و عراق و تونس ارتباط گرفتیم. این ارتباطات باعث شد که سال ۱۴۰۰، ما از بخش بین المللی حوزه هنری با نمایش «عِندَ ما تَنتَهی تُسقُط» که دارای موضوع و محتوا ضدصهیونیستی است، در جشنوارههای «جندو» و «کاف» کشور تونس شرکت کنیم. این نمایش در این ۲ جشنواره اجرا شد، رتبه و جوایزی زیای دریافت کرد و عنوان نمایش برگزیده به مفهوم مطلق را از آن خود کرد. درضمن، در این اعزام و شرکت، ما با هنرمندان تونس ارتباطات بیشتری پیدا کردیم.
تئاتر حوزه هنری و تئاتر ایران میتواند در جشنوارههای آسیایی، اروپایی و آفریقایی حضور پیدا کند
وی با بیان اینکه ارتباطات ما با کشور تونس، به عنوان یکی از کشورهای مهم آفریقایی-عربی که دارای اعتبار و جزو رسمیترین جشنوارههای تئاتری کشورهای عربی و مسلمان است، بسیار مهم و ارزشمند بود، گفت: سال ۱۴۰۱ گروه تعزیهای را به جشنواره تئاتر صحرایی در یکی از استانهای جنوبی تونس اعزام کردیم. این گروه، بهترینهای تعزیه ایران بودند و در رقابت با ۳۰ کشور دنیا توانستند با اجرای تعزیه حضرت حر، عنوان کار برگزیده به مفهوم مطلق را کسب کنند. سال گذشته نیز، «اسب قاتلین» به کارگردانی سیدمحمدهادی هاشمزاده از هنرمندان استان فارس، برگزیده مفهوم مطلق دوره چهل و یکم جشنواره تئاتر فجر شد. پس از اجراهای موفق و پرتماشاگر در شیراز، ما این کار را برای اجرا در تونس انتخاب کردیم و به جشنواره «کارتاژ» اعزام شد؛ جشنواره «کارتاژ» بزرگترین و معتبرترین جشنواره تئاتر تونس است. امسال نیز نمایش «آلاء» از طرف بخش بینالملل حوزه هنری به هفتمین جشنواره بینالمللی مونودرام «کارتاژ» تونس اعزام شده است. این نمایش قرار است از ۶ تا ۱۳ اردیبهشت در این جشنواره بینالمللی حضور پیدا کند و با آثار کشورهای اقصی نقاط دنیا حاضر در این رویداد، رقابت کند.
زارعی تاکید کرد: تئاتر حوزه هنری و تئاتر ایران به سطحی رسیده که بتواند در ژانرهای مختلف در جشنوارههای آسیایی، اروپایی و آفریقایی حضور پیدا کند. جا دارد از آقای سیدامیر جاوید مدیر بخش بینالملل حوزه هنری انقلاب اسلامی تشکر کنم چراکه در این چند سال، همکاری لازم و تمام و کمال را با مرکز هنرهای نمایشی داشته است. ما هر زمان که خواستیم نمایشی را به جشنوارههای مختلف در کشورهای دیگر اعزام کنیم با آغوش باز از آن استقبال کردند. این امر نشان از این دارد که تئاتر حوزه هنری به جایی رسیده است که هم بتواند تجربیات خود را در جشنوارههای کشورهای مختلف انتقال دهد و هم بتواند بحث جهاد تبیین و صدور انقلاب را که جزو وظایف ذاتی حوزه هنری است به خوبی انجام دهد.
وی درباره ویژگیهای نمایش «آلاء» توضیح داد: نمایش «آلاء» به کارگردانی و نویسندگی محمد کاظمتبار، نمایشی در حوزه مقاومت و جنگ است که روایتی جذاب از مقاومت و جنگ و دفاع مقدس ما ارایه میدهد. این نمایش تاکنون توانسته اجراهای موفقی داشته باشد و جوایز بسیاری را کسب کرده است.
تونس در حوزه تئاتر، حوزه هنری را نماینده ایران میداند
مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری درباره ویژگیهای جشنوارههای تئاتر کشور تونس، یادآور شد: کشور تونس، کشوری است که بحث بیداری اسلامی برای اولین بار از آنجا آغاز شد و هنوز هم بحث بیداری اسلامی در این کشور مطرح است. هنرمندان و روشنفکران تئاتری کشور تونس، با ما در صهیونیستستیزی و ظلمستیزی ثابتقدم هستند و آثار هنری و تئاتری ضدصهیونیستی زیادی را تولید میکنند. در ضمن هم هنرمندان، هم مردم تونس سالها است که از مدافعان مردم فلسطین و غزه هستند و افرادی هستند که در بحث انقلابیگری با ما بسیار همسو بوده و پیشرو هستند.
خزاعی درباره معیارهای مدنظر جشنوارههای تئاتری تونس برای انتخاب آثار ایرانی، گفت: انتخاب آثار هم از وجه هنری، هم محتوایی برای این جشنوارهها اهمیت دارد. معمولا در تونس به جهت اینکه کشوری بسیار سیاسی است، نمایشهایی که در جشنوارههایش روی صحنه میرود، جنبههای سیاسی بالایی دارد. در اکثر تئاترهای هنرمندان کشور تونس مفاهیمی چون مبازره با فساد، انقلابیگری و مبارزه با صهیونیستها زیاد دیده میشود و این مساله در بحث انتخاب آثار ایرانی نیز موثر است.
وی با بیان اینکه تونس در حوزه تئاتر حوزه هنری را نماینده ایران میداند، افزود: بیشتر تئاترهایی که از ایران به تونس اعزام شده و در جشنوارههای مختلف حضور پیدا کردهاند، آثار حوزه هنری هستند به گونهای که میتوان گفت جشنوارههای تونس مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری انقلاب اسلامی را نماینده تئاتر ایران میدانند.
مدیر مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری در پایان درباره معرفی تماشاخانه بزرگ و تاریخی کشور تونس به هنرمندان تئاتر ایران، بیان کرد: تونس، در شمال آفریقا قرار دارد و به فرانسه و ایتالیا نزدیک است. سالها قبل از اینکه مستعمره فرانسه باشد، مستعمره ایتالیا بود و شاید بیش از ۲۰ تماشاخانه به سبک قدیم روم در آنجا احداث شده بود. به جهت اهمیت این تماشاخانهها، ما در حوزه هنری ۲ کتاب پژوهشی «تاریخ تونس» و «تماشاخانههای رومانیها» نوشته دکتر ریاض رییس دانشگاه هنرهای زیبای شهر کاف را که درباره تماشاخانههای رومی در تونس و سبقه تئاتر تونس است ترجمه کردیم و قرار است توسط انتشارات سوره مهر حوزه هنری چاپ شوند.
کد خبر 6090132 فریبرز دارایی