به نقل از «ایرنا»

انتخابات ۱۴۰۰ در گردونه نظرسنجی ها

تاریخ انتشار: ۳۱ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۳۰۷۰۶۷

نظرسنجی ابزار ارزشمندی برای ارزیابی وضعیت افکار عمومی در هر موضوع است و طبعا در رویدادهای مهم اجتماعی و سیاسی نظیر انتخابات هم از آن استفاده می شود. منابع علمی نظرسنجی را مجموعه‌ای از اقدامات سازمان یافته و  روشمند برای سنجش عقاید عمومی موجود در یک جامعه یا بخشی از آن تعریف کرده اند، به گونه ای که نتایج آن مبین جهت‌گیری ذهنی روانی جامعه باشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

(حاجیانی، ۱۳۸۴)

با توجه به این تعریف  برخی از نظرسنجی های انجام شده در ایام تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری مورد بررسی قرار می گیرد.

نظرسنجی های انجام شده طی این مدت را به دو گروه می‌توان تقسیم کرد: نظرسنجی هایی که از سوی مراکز حرفه ای نظرسنجی انجام شد که البته همین ها با دو روش تلفنی یا حضوری اجرا می شد. شیوه دوم، اقداماتی است که تحت عنوان نظرسنجی در فضای مجازی اعم از سایت های خبری، کانالهای تلگرامی و نیز حساب های تویتری برگزار می شد.

نظرسنجی در فضای مجازی

نظرسنجی در سایتهای اینترنتی، کانالهای تلگرامی و همچنین حساب‌های توییتری، در این انتخابات پرشمار بود. قبل از طرح نام کاندیداهای ریاست جمهوری، نظرسنجی با اسامی افراد آغاز شده بود و در مقاطع بعدی نیز بعد از ثبت نام ها، بعد از تایید صلاحیت ها و مشخص شدن کاندیداهای رسمی و بالاخره بعد از انصراف برخی نامزدها چندین و چند بار نظرسنجی در هر سایت و کانال تلگرامی انجام شد. حتی بعد از هر مناظره، درباره پیروز و بازنده مناظره نظرسنجی می شد .

با این حال این روش دو خطای بزرگ داشت: از یک سو عملکرد رباتها که در مقاطع مختلف به یک سایت یا کانال هجوم می آوردند و به صورت غیرطبیعی نتایج را تغییر می دادند و برنده چند دقیقه قبل را به انتهای جدول می فرستادند. دوم تفاوت شرکت کنندگان در نظرسنجی ها با متن جامعه. طبیعی است که هر سایت، خبرگزاری یا کانال مخاطبانی دارد که تا حدی گرایشهای نزدیک به هم دارند. همین مخاطبان در نظرسنجی آن رسانه شرکت و نظر خود را ثبت می کنند. در سایت و کانال دیگر هم افراد دیگری شرکت می کنند و چه بسا این دو نظرسنجی مجازی با وجود تعداد نزدیک به هم، نتایج متفاوتی داشته باشند. به علاوه حتی حالا که در روستاها هم اینترنت به راحتی در دسترس است، جمعیت فعال اهل رسانه و فضای مجازی، همچنان با ترکیب طبیعی جامعه متفاوت است و نمی توان شرکت کنندگان را نماینده تمام اقشار جامعه برشمرد.

با این وصف به نظر می رسد نظرسنجی های اینترنتی بیش از آن که حکایتگر واقعیت های جامعه باشد، دو کارکرد دیگر دارد: یکی ایجاد جذابیت برای کاربران کنجکاو یک رسانه که هم نظر خود را ابراز کرده و هم از دیدگاه دیگران مطلع می شوند؛ دیگری ذهنیت‌سازی در جامعه با استفاده از نظرسنجی که مخاطبان رسانه در آن شرکت کرده اند و عمدتا گرایش همراه دارند. به این ترتیب، دیدگاه نزدیک به همراهان یک رسانه، به عنوان نظر جامعه به مخاطبان القا و تثبیت و ترویج می شود.

نظرسنجی مراکز نظرسنجی

نظرسنجی در دوره های گذشته، نوعا از سوی مراکز وابسته به دولت و حاکمیت انجام می‌شد. در این دوره علاوه بر آنها فعالیت برخی مراکز غیردولتی نیز پررنگ‌تر شد و ضمنا در شرایطی که قبلا نتایج کار مراکز دولتی صرفا در اختیار مسئولان و نهادهای خاص قرار می گرفت، این بار نتایج برخی مراکز مثل ایسپا به صورت مرتب منتشر شده و در اختیار عموم قرار می‌گرفت.

کاهش میدان و رشد تلفن

یکی از ویژگی‌های این انتخابات، کمتر شدن نظرسنجی میدانی و حضوری بود که علت اصلی آن بیماری کرونا بود و شاید برداشت عدم استقبال برخی مخاطبان هم آن را تقویت کرد. طبعا این امر باعث پررنگ‌تر شدن نظرسنجی تلفنی شد؛ هرچند برخی مراکز در روزهای آخر ترکیبی از نظرسنجی حضوری و تلفنی را اجرا کردند. برخی احتمال خطای نظرسنجی های تلفنی را بیش از حضوری می دانند؛ از این جهت که پاسخ دهنده به فردی که تماس میگیرد، اعتماد نمی کند و برخی افراد با نگرانی از داشتن آدرس یا شماره تلفن، برای بیان نظر واقعی خود اطمینان نمی‌کنند و در مواردی ممکن است توزیع سنی، جنسی و تحصیلی کاملا رعایت نشود.

موسسات خارجی و نظرسنجی از ایران

در این دوره همچون گذشته، برخی موسسات خارجی هم اقدام به نظرسنجی کردند. به عنوان نمونه، موسسه گمان که در هلند ثبت شده، نظرسنجی کرد و نیز شرکت تحلیل داده‌های «استاسیس» به سفارش  ایران‌اینترنشنال،  شبکه تلویزیونی نزدیک به عربستان سعودی که مواضع تندی علیه جمهوری اسلامی دارد، اقدام به نظرسنجی تلفنی کرد و بخشهایی از نتایج نظرسنجی خود را نیز منتشر کرد. طبعا نگاه مثبتی به نتایج کار این موسسات در داخل کشور نیست و نتایج اعلامی آنها از میزان مشارکت، با نتایج انتخابات فاصله زیاد و معنادار داشت. هرچند میزان رای نامزدها با پیش بینی این موسسات شباهتهایی داشت.علاوه براین این شبکه و  بسیاری  از شبکه های خارجی از مدت هاقبل از شروع روند انتخابات با هدف دلسرد کردن مردم ایران و تحریم انتخابات فعالیت گسترده ای داشتند. درنتایج نظرسنجی این شبکه نام یکی از کاندیداها به عنوان پیروز نهایی مطرح شد .این نگاه وجود دارد که انتشار این نظرسنجی ها با هدف اثرگذاری بر فرایند انتخابات انجام شده است.

نظرسنجی ایسپا

شاید موسسه ای که بیش از همه به انتشار نتایج نظرسنجی خود پرداخت، موسسه افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، وابسته به جهاد دانشگاهی بود. نتایج افکارسنجی ایسپا از چندین هفته قبل از انتخابات، هم درباره میزان مشارکت و هم میزان رای کاندیداهای احتمالی و تاییدشده منتشر می شد؛ از جمله بعد از اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها که حذف برخی چهره های مطرح، تاثیر خود را در کاهش مشارکت در نظرسنجی ایسپا نمایان کرد. نکته جالب این که در روزهای پایانی منتهی به انتخابات و بعد از آن که بخشی از جناح چپ به کمپین عبدالناصر همتی پیوستند، رای این نامزد در نظرسنجی ایسپا چندان افزایش نیافت و حتی برخی ناظران در فضای مجازی بابت نتایج خلاف انتظار خود، به تشکیک در آمار ایسپا پرداختند؛ حال آن که در عمل پیش‌بینی ایسپا از رای این نامزد انتخابات، به واقعیت نزدیک بود.

فعال شدن اصلاح طلبان با نظرسنجی؟

اما یکی دیگر از مباحث این دوره، نقش یک نظرسنجی در فعال شدن اصلاح طلبان در انتخابات بود؛ در یکی دو هفته منتهی به انتخابات که اختلاف نظر بابت حمایت اصلاح طلبان از همتی بالا گرفته بود، برخی از وجود یک نظرسنجی به سفارش نهاد اجماع‌ساز سخن گفتند که در آن رای همتی بین ۱۲ تا ۱۸ درصد برآورد شده بود. برخی فشارها در کنار همین نتایج، منجر به دو بار رای گیری درباره حمایت جبهه اصلاحات از این نامزد انتخاباتی شد و البته رای لازم را نیاورد. چند روز بعد، عباس عبدی که در کلاب هاوس حضور یافته بود، با کنایه به برخی نظرسنجی‌ها، گفت که انگار بعضی در خانه خود اعدادی نوشته اند!

نظرسنجی داخلی‌ها، کدام پیش بینی دقیقتر بود؟

در ایران موسسات مختلفی در انتخابات اخیر نظرسنجی انجام دادند که علاوه بر ایسپا، از میان آنها می توان به مرکز تحقیقات صداوسیما، موسسه افکارسنجی خرد، مرکز افکارسنجی دانشگاه تهران، مرکز پژوهشهای مجلس، کیو و منا (مرکز رشد دانشگاه امام صادق ع) اشاره کرد. مرکز تحقیقات صداوسیما چند مورد گزارشهایی از نتایج نظرسنجی خود در صداوسیما داد. نتایج مرکز افکارسنجی دانشگاه تهران هم که ظاهرا روزانه انجام شده، به صورت غیررسمی منتشر شده است.

طبق اطلاعات منتشره، در آخرین افکارسنجی، متا (مرکز رشد دانشگاه امام صادق) ۴۸.۲% ، مرکز تحقیقات صداوسیما ۴۷.۳%، مرکز افکارسنجی دانشگاه تهران ۵۳%،  ایسپا ۴۴%، مرکز پژوهشهای مجلس ۵۴% و موسسه افکارسنجی خرد ۳۸%  ارزیابی کردند که با همین ترتیب تحلیلشان به واقعیت نزدیکتر بود. حال آن که میزان مشارکت در انتخابات ۴۸.۸% بود.

همچنین میزان رای آقای رییسی را ایسپا ۶۳.۷%،  صدا وسیما ۶۸.۹% و مرکز افکارسنجی دانشگاه تهران ۷۵% اعلام کردند، در حالی که میزان رای اعلام شده رئیس جمهور منتخب،  ۶۱.۹% بود.

نظرسنجی مستقل، در خدمت دانش و شفافیت

با رشد و تقویت دانش آموختگان علوم انسانی و اجتماعی، روشهایی چون افکارسنجی می تواند به شفافیت، انتخاب بهتر و شایسته سالاری کمک کند؛ به ویژه زمانی که موسسات غیردولتی و مستقل عهده دار آن باشند که حاضر نیستند آینده و اعتبار خود را فدای پول ، قدرت و یا مسائل غیرعلمی کنند. روشن است که در صورت تاثیرگذاری این عوامل، افکارسنجی به جای آن که در خدمت انتخاب بهتر باشد، اطلاعات نادرست و غیرعلمی را ارائه می کند.

برچسب‌ها انتخابات ۱۴۰۰ نظرسنجی در ایران نظرسنجی آنلاین افکارسنجی انتخابات ریاست جمهوری پروندهٔ خبری انتخابات ۱۴۰۰؛ حضور مردم در روز تعیین سرنوشت

منبع: ایرنا

کلیدواژه: انتخابات ۱۴۰۰ نظرسنجی در ایران نظرسنجی آنلاین انتخابات ۱۴۰۰ نظرسنجی در ایران نظرسنجی آنلاین افکارسنجی انتخابات ریاست جمهوری نتایج نظرسنجی فضای مجازی نظرسنجی ها انجام شده میزان رای انجام شد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۳۰۷۰۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پیشی گرفتن ترامپ از بایدن در نظرسنجی‌ها

نتایج نظرسنجی شبکه آمریکایی «سی ان ان» نشان داد که دونالد ترامپ، رئیس جمهور پیشین این کشور نسبت به جو بایدن، رئیس کنونی کاخ سفید، از حمایت تعداد بیشتری از رای دهندگان برخوردار است.

بنابر گزارش آر تی، بر اساس این نظرسنجی که از ۱۸ تا ۲۳ آوریل انجام شد و شامل ۹۶۷ رأی دهنده ثبت نام شده بود، با ضریب خطای آماری ۳.۸ درصد، ۴۹ درصد از شرکت کنندگان از ترامپ حمایت کردند و در عین حال، ۴۳ درصد از پاسخ دهندگان از بایدن حمایت کردند.

انتخابات بعدی ریاست جمهوری آمریکا قرار است در ۵ نوامبر ۲۰۲۴ برگزار شود و رقبای اصلی در رقابت انتخاباتی جو بایدن، رئیس جمهور فعلی دموکرات و دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق جمهوری خواه هستند.

هر دو نامزد قبلاً تعداد کافی رای را از انتخابات مقدماتی دریافت کرده اند تا نامزدی احزاب خود را تضمین کنند و تقریباً همه رقبای آنها انصراف خود را از رقابت اعلام کرده اند.

پیش از این مارینا هاید، ستون نویس روزنامه گاردین در تحلیلی در خصوص انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و نامزد‌های آن به این نکته اشاره می‌کند که دو نامزد اصلی یعنی دونالد ترامپ و جو بایدن هر دو مسن هستند و در همین حال، یکی تقریبا مرتکب کودتا شده و دیگری از مشکلات حافظه رنج می‌برد. مسئله‌ای که انتخاب را برای رای‌دهندگان آمریکایی دشوار خواهد کرد.

باشگاه خبرنگاران جوان بین‌الملل اروپا و آمریکا