به نقل از «ایرنا»

درباره مصطفی کمال پورتراب

تاریخ انتشار: ۲ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۳۲۷۳۳۷

حسن ریاحی، حدود یک ماه پیش به من خبر داد که شما به عنوان چهره ماندگار انتخاب شدید اما متأسفانه شما را دیر انتخاب کردند و حق این بود که شما را قبل از ما انتخاب می‌کردند. به هر حال، بررسی‌ها و نظرات فرق می‌کنند، موقعیت‌های زمانی هم همین طور. به هر صورت می‌گویند ماه پشت ابر نمی‌ماند. البته من خودم را با ماه مقایسه نمی‌کنم اما اشخاصی که خدمت می‌کنند، شناخته می‌شوند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

من هم از آن دسته اشخاصی نبوده‌ام که منتظر تقدیر باشم. همیشه تقدیر به سمت من آمده؛ همان طور که تقدیر زمانه هم سراغ اشخاص می‌آید. می‌بینید که در روز معینی، اتفاق معینی می‌افتد یا عمر انسان به پایان می‌رسد. همیشه اعتقاد داشتم که اگر فردی، کار خیر بکند، نتیجه‌اش را حتماً می‌بیند. من بیشتر از طرف شاگردانم، مورد توجه هستم؛ اینها بخشی از گفته های مصطفی کمال پورتراب در ۱۳۸۷ خورشیدی است؛ یعنی هنگامی که به عنوان چهره ماندگار موسیقی ایران انتخاب شد.

تولد و تحصیلات

مصطفی کمال پورتراب در ۲۸ شهریور ۱۳۰۳ خورشیدی در تهران به دنیا آمد. پدرش از افسران نظامی شوروی بود که بعد از انقلاب اکتبر سال ۱۹۱۷میلادی به ایران آمده و ازدواج کرده بود و مصطفی فرزند اول خانواده بود.

آغاز راه موسیقی

مصطفی در پنج سالگی، پدرش یک فلوت برایش خرید که با آن برای بچه‌های محله آهنگ‌هایی را که شنیده بود، می‌نواخت. پس از آموختن مقدمات موسیقی در ۱۳۱۸ خورشیدی وارد دوره ۶ ساله متوسطه هنرستان عالی موسیقی شد و تا ۱۳۲۴ خورشیدی که مدرک دیپلم را دریافت کرد.

در این هنگام، او با جدیت مشغول آموختن بود و این جدیت در آموختن و آموزاندن، هیچ‌گاه شخصیت و زندگی او را خالی نگذاشت. در همان ایام هنرجویی از موسیقی روز اجتماع خود هم بی‌خبر نبود و حتی در حدود تمایل، کارهایی هم برای دوستانش به انجام می‌رساند. ازجمله، نت‌نویسی ترانه‌های مشهوری که در سال‌های ۱۳۲۸ـ۱۳۲۰ روی آن‌ها شعرهای جدی و فکاهی می‌گذاشتند و با عنوان پیش‌پرده در تئاترهای تهران می‌خواندند.

استادان

در ۱۳۳۰ خورشیدی که دوره عالی آهنگسازی در هنرستان عالی افتتاح شد، پورتراب نزد استادان برجسته ای همچون گیتی امیرخسروی، امانوئل ملیک اصلانیان و فریدون فرزانه، پیانو، سلفژ و هارمونی، فرم و دشیفراژ را فرا گرفت. از دیگر استادان او می توان به حسین ناصحی، فؤاد روحانی، مهدی برکشلی و پروفسور هایموتویبر اتریشی اشاره کرد. او از محدود هنرمندان ایرانی بود که توانست از کلاس های استاد نادیا بولانژه بهره مند شود. وی در ۱۳۴۲ خورشیدی توانست بورس تحصیلی فرانسه را بگیرد و برای ادامه تحصیل در رشته موزیکولوژی به پاریس برود.

همچنین پورتراب سازهای متنوعی نظیر فاگوت را از یاروسلاوبیزا،  ویولن را از حشمت سنجری و عطاالله خادم میثاق و تار را از موسی معروفی فرا گرفت. وی هم‌چنین تئوری موسیقی ایرانی را نزد روح‌الله خالقی آموخت و در فراگیری آواز گروهی از آموزش‌های روبیک گریگوریان و در سرایش از آموزش‌های فریدون فرزانه و پاتما گریان استفاده کرد.

پس از آن، به دلیل این که امکان تحصیل در دوره عالی آهنگسازی در هنرستان وجود نداشت، به‌طور خصوصی نزد پرویز محمود به فراگیری آهنگسازی پرداخت. او بعداً همین رشته را در هنرستان نیز ادامه داد و در ۱۳۳۹ خورشیدی فارغ‌التحصیل شد.

مسولیت های اداری

کمال پورتراب در طول سال‌های فعالیت هنری‌اش، منصب ها و مسوولیت های فراوانی داشته است. در اواخر دهه ۱۳۳۰ خورشیدی مشغول به تدریس در هنرستان موسیقی شد و در ۱۳۴۰ خورشیدی به عنوان سرپرست ۲ ارکستر اداره کل هنرهای زیبا مشغول به کار شد. وی حدود ۲ سال جانشین و دستیار پروفسور داوید بود. در ۱۳۵۶ خورشیدی هیأت بررسی و ارزشیابی هنری مدرسین هنرستان عالی به وی عنوان استادی اعطا کرد.

او همچنین در هنرستان های عالی و ملی، دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، دانشگاه هنر، دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه های علمی کاربردی، شاگردان زیادی را پرورش داد. همچنین عضویت شوراهای متعدد تخصصی موسیقی در وزارت فرهنگ و هنر سابق، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرهنگستان زبان، انستیتو تحقیقات موسیقی شناسی ایران، انجمن ژونس موزیکال و چندین انجمن و مؤسسه بین المللی دیگر و همچنین ریاست هنرستان های موسیقی را عهده دار بود.

خدمت به فرهنگ کشور

کمال پورتراب عاشق ایران بود و می گفت: من تنها عضو خانواده ام هستم که آن قدر عاشق ایرانم که نمی توانم از اینجا دل بکنم و بروم. بچه های این مملکت همه در ذهنم شاگردم هستند و دوست دارم، خوب تربیت شوند و راهشان را درست انتخاب کنند.

وی سال ها در عرصه موسیقی این کشور خدمات ارزنده ای انجام داد که از نمونه های آن تدریس موسیقی، تالیف و ترجمه کتاب و پرورش شاگردان بود. او از ۱۳۲۴ خورشیدی تدریس موسیقی انجام می داد و از ۱۳۵۷ خورشیدی به تدریس هارمونی و کنترپوان به صورت خصوصی ادامه داد و پس از گذشت چند سال به عنوان استاد دانشکده موسیقی دانشگاه هنر و دانشگاه آزاد نیز به صورت رسمی در این زمینه تدریس کرد. کمال پورتراب پس از هفت دهه آموزش موسیقی به عنوان چهره ماندگار انتخاب شد.

این استاد موسیقی در سال های آخر عمر خود هم با وجود چند عمل جراحی و گذراندن مشکلات فراوان دوران، ساعت ها بر سر کلاس های درس می ایستاد و به دانشجویانش آموزش می داد و تا پاسی از شب می نشست و می نوشت و ساعت های متمادی به ممارست و نوازندگی می پرداخت.

بسیاری از نوازندگان بزرگ شاگرد پورتراب بوده اند. او درباره شاگردانش گفته بود: هشتاد درصد نوازندگان ارکستر سمفونیک تالار رودکی، از شاگردان من هستند. تعداد زیادی از بزرگان نظیر لوریس چکناوریان، علی رهبری، داریوش دولتشاهی و حسین علیزاده موسیقیدان بزرگ ایرانی که همه این دوستان از چهره‌های معروف و مطرح موسیقی دنیا هستند، از شاگردان من بوده‌اند. اکثر موسیقیدان‌های باارزش مملکت در هنرستان یا دانشگاه از کلاس‌های من استفاده کرده‌اند. آقای گنجه‌ای هم همین طور و خیلی‌های دیگر.

آثار و تالیفات

تئوری موسیقی: کتاب حاضر برای نخستین بار به صورت جزوه‌ای در سال ۱۳۴۵ برای هنرجویان موسیقی هنرستان ملی موسیقی تنظیم شد. کمال پورتراب در این کتاب با زبانی ساده و علمی به توضیح تئوری موسیقی در ۷ فصل پرداخته است.

از دیگر کتاب های او مقدمه ای بر مبانی آهنگسازی و آهنگ های برگزیده برای پیانو هستند. همچنین این استاد موسیقی کتاب هایی هم ترجمه و ویرایش کرد و از وی چندین اثر تصنیف شده با عنوان های «آواز بی گفتار» سرودهای وحدت و انقلاب، قطعات سوئیت هفت پیکر نظامی برای ارکستر سمفونیک، چند قطعه ایرانی برای ارکستر زهی، چند قطعه برای گروه کر آکاپلا، برگرفته از چند رباعی خیام و چندین اثر دیگر که عدم انتشار آنها نسل امروز را از شنیدن آنها محروم داشته است.

درگذشت

سرانجام این استاد فرهنگ و هنر ایرانی  در ۲ تیر ۱۳۹۵ خورشیدی در ۹۱ سالگی به علت کهولت سن در تهران درگذشت و چهارم تیرماه از مقابل تالار وحدت تشییع و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد اما همانجور که خودش قول داد بود هر چه در ذهن داشت تا آخرین لحظه به شاگردانش منتقل کرد.

برچسب‌ها هنرستان فرانسه حسین ناصحی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دانشگاه هنر لوریس چکناوریان نویسنده پاریس حسن ریاحی روبیک گریگوریان

منبع: ایرنا

کلیدواژه: هنرستان فرانسه هنرستان فرانسه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دانشگاه هنر لوریس چکناوریان نویسنده پاریس حسن ریاحی کمال پورتراب سال ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۳۲۷۳۳۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خودآگاهی و شناخت اجتماعی برای هدایت تحصیلی نیاز است

معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان گفت: خودآگاهی و شناخت اجتماعی دانش آموزان برای هدایت تحصیلی و انتخاب رشته نیاز است که بازدیدهای میدانی در این خصوص تاثیر مستقیم دارد.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از اصفهان، سید احمدی بنی لوحی بعدازظهر امروز _سه‌شنبه یازدهم اردیبهشت_ در بازدید از تعدادی از مدارس تیران و کرون اظهارکرد: هدایت تحصیلی دانش آموزان پایه نهم و انتخاب رشته برای آینده شغلی آنان و سرمایه انسانی کشور حائز اهمیت است.

وی با بیان اینکه در هدایت تحصیلی و انتخاب رشته مولفه های شناخت، آینده نگری، علاقه مندی و توانمندی های فردی بسیار مهم است، افزود: خودآگاهی دانش آموز از استعداد فردی، علایق، توانایی علمی و جسمی خود برای انتخاب رشته و تعیین سرنوشت مهم است.

معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان شناخت اجتماعی و سیر توسعه کشور و اشتغال در جامعه را نیز مقوله ای مهم برای انتخاب رشته بیان کرد و یادآورشد: بدون بررسی آینده جامعه و فرصت‌ها انتخاب رشته سخت و با مشکل روبرو خواهد بود.

بنی لوحی با بیان اینکه سیاست نظام آموزشی هدایت تحصیلی ۵۰ درصد جمعیت دانش آموزی در هنرستان‌ها قرار گرفته، تصریح کرد: این آمار در سال تحصیلی فعلی در استان اصفهان بیش از ۴۷ درصد است که از میانگین کشوری هم بالاتر بوده ولی باید برای رسیدن به نقطه هدف کار کرد.

وی ادامه داد: تحصیل در هنرستان‌ها برای اشتغال و کارآفرینی و ارائه فرصت‌های درآمدی موثر بوده که دانش آموزان و خانواده‌ها به این موضوع پی برده و گرایش به این رشته ها نیز افزایش یافته است.

معاون آموزش متوسطه اداره کل آموزش و پرورش استان اصفهان به نقش هنرآموزان هنرستان‌ها در جذب دیگر دانش آموزان به این رشته‌ها اشاره کرد و گفت: بیان واقعیت‌ها و تصویر روشن از جذابیت‌های رشته های فنی امکان جذب افراد به رشته‌های فنی را فراهم می‌کند.

بنی لوحی تقویت زیرساخت های کارگاهی هنرستان‌ها را در این جریان مهم خواند و گفت: ۹۰۰ میلیارد ریال اعتبار برای تجهیز این مدارس در استان اصفهان برآورد شده که تامین هزینه‌های مواد مصرفی مهم است.

وی اضافه کرد: احداث هنرستان‌های جدید در کنار شهرک های صنعتی و سایت‌های کشاورزی برای تقویت امکانات و کار در محیط صنعتی واقعی جز سیاست‌ها قرار گرفته و این اقدام با مشارکت فعالان اقتصادی انجام می‌گیرد.

کد خبر 749538