بمب ساعتی زیر پای شهرها؛ از خراسان رضوی تا کردستان
تاریخ انتشار: ۱۳ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۴۳۰۵۰۲
دشت تهران سالانه حدود ۲۵ سانتی‌متر فرونشست می‌کند که در مقیاس‌های جهانی در شمار بالاترین رقم‌ها محسوب می‌شود و یک موسسه بین المللی با انتشار تصاویر ماهواره‌ای از فرونشست زمین در ایران، آن را به «بمب ساعتی بی صدا» تعبیر کرده است.
خبرگزاری میزان - روزنامه خراسان نوشت: موسسه پژوهشی مطرح بین‌المللی «اینتل لب» (intel-lab) دو روز قبل با انتشار تصاویر ماهواره‌ای از وضعیت فرونشست زمین در تهران، آن را «بمب ساعتی بی‌صدا» توصیف کرد و نوشت:
«وضعیت فرونشست زمین در دشت برای جمعیت ۱۳ میلیون نفری و زیرساخت‌های مهم این شهر یک تهدید جدی به شمار می‌رود که استخراج بیش از حد آب‌های زیرزمینی باعث این فرونشست با سرعت حدود ۲۵ سانتی‌متر در سال در برخی مناطق شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
نه فقط در تهران
البته وضعیت بحرانی فرونشست‌ها در ایران، موضوع پنهان و پوشیده‌ای نبوده است که صرفا حواس ما به واسطه گزارش یک موسسه بین‌المللی به آن معطوف شود. مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی در سال ۹۹ در اعلام نتایج پژوهش‌های خود هشدار داده و اعلام کرده بود که «تهران و ۱۷ استان کشور در خطر بالای فرونشست زمین قرار دارند که علت آن خشکسالی‌های ممتد چندین‌ساله در کشور از یک‌سو و استحصال بی‌رویه آب‌های زیرزمینی از سوی دیگر است.»
از خراسان رضوی تا کردستان
بر اساس اعلام مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی، استان‌های دربردارنده پهنه‌های با خطر بالای فرونشست زمین به ترتیب گسترش شامل اصفهان، تهران، کرمان، خراسان رضوی، البرز، فارس، یزد، همدان، مرکزی، چهارمحال و بختیاری، آذربایجان‌شرقی، زنجان، قم، اردبیل، کردستان، آذربایجان‌غربی، خراسان شمالی و کرمانشاه هستند. طبق مطالعات انجام‌شده، استان اصفهان با ۳۱ شهر واقع بر پهنه‌های باخطر بالای فرونشست زمین در ردیف اول از نظر سکونتگاه‌های شهری است که بیشترین زون فرونشست را دارد و بعد از آن استان‌های تهران با ۳۰ شهر، کرمان با ۲۵ و خراسان‌رضوی با ۲۴ شهر رتبه‌های بعدی را از منظر این مخاطره به خود اختصاص داده‌اند. همچنین از نظر تعداد جمعیت شهری نیز استان‌های تهران، خراسان‌رضوی، اصفهان، البرز، کرمان و قم، هرکدام با جمعیتی بالای یک‌میلیون نفر در ردیف استان‌های با ریسک جمعیتی بالای در معرض خطر فرونشست زمین، قرار دارند.
سالانه ۲۵ تا ۳۶ سانتی‌متر فرونشست
در کنار تمامی آمار‌های مکانی فرونشست زمین در کشور، طبق آن‌چه در گزارش دو روز قبل موسسه بین‌المللی «اینتل لب» آمده است، دشت تهران سالانه حدود ۲۵ سانتی‌متر فرونشست می‌کند که در مقیاس‌های جهانی در شمار بالاترین رقم‌ها محسوب می‌شود. البته علیرضا شهیدی، رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی، ۹ خردادماه گذشته در یک نشست گفته بود: «پدیده فرونشست در اصفهان تا ۱۷ سانتی‌متر و در تهران ۳۶ سانتی‌متر در سال مشاهده شده است.» (خبرگزاری ایسنا)
چاره چیست؟
اما راه چاره در مقابله با پدیده فرونشست زمین چیست؟ اگرچه تقریبا همه می‌دانیم که فرونشست زمین محصول کدام خرابکاری‌های انسانی است، اما برای بررسی دقیق‌تر موضوع، به سراغ علی بیت‌اللهی عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی که از برجسته‌ترین کارشناسان حوزه فرونشست زمین در کشور به شمار می‌آید، رفتیم. پرسش‌ام را با وی این‌گونه درمیان نهادم که فوری‌ترین اقدام‌ها در کنترل و مقابله با این فرونشست‌ها چیست؟
بیت‌اللهی صحبت‌هایش را در دو حوزه تکلیفی برای وزارت نیرو و جهاد کشاورزی برایم تشریح می‌کند؛ سه اقدام برای وزارت نیرو و دو اقدام برای وزارت کشاورزی
۳ تکلیف برای وزارت نیرو:
۱- مسدودسازی چاه‌های غیر مجاز
فقط در تهران علاوه بر ۵۰ هزار چاه مجاز، ۳۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز نیز فعال است که ممکن است حتی از چاه‌های مجاز هم برداشت بیشتری داشته‌باشند
۲- نصب کنتور‌های هوشمند روی چاه‌های مجاز
با نصب این کنتور‌ها به راحتی می‌توان میزان برداشت آب از چاه‌ها را کنترل کرد. اکنون بسیاری از چاه‌های مجاز هم بیشتر از حدمجاز برداشت می‌کنند که به وسیله این کنتور‌ها می‌توان بر برداشت‌ها نظارت کرد.
۳- تغذیه مصنوعی سفره‌های زیر زمینی
این امر در فصول غیرکشاورزی و پرباران باید صورت گیرد. یعنی آب‌های فصلی را به گودال‌های مخصوص که در دشت‌ها حفر می‌شود، هدایت کرد تا با نفوذ به زمین، سفره‌های زیرزمینی تغذیه شود. تا جایی که مطلع‌ایم، متاسفانه وزارت نیرو اهتمامی بر این امر ندارد و وقتی علت را از آنها جویا می‌شویم می‌گویند ما برای این کار بودجه‌ای نداریم.
۲ تکلیف برای وزارت جهاد کشاورزی:
۱- تغییر روش‌های آبیاری از سنتی به مدرن
هم‌اکنون آبیاری کشاورزی در بسیاری از نقاط کشور به روش‌های سنتی انجام‌می‌شود که متاسفانه حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد آب استحصالی به هدر می‌رود. در حالی که با روش‌های مدرن چندبرابر کاهش مصرف خواهیم داشت.
۲- مدیریت کشت محصولات
هم‌اکنون از مهم‌ترین آسیب‌های حوزه کشاورزی، نبود همین مدیریت بر عرصه‌های کشت محصولات است. واقعا چه معنا دارد در حوالی استان فارس برنج‌کاری یا در دشت‌های کم‌آب کشور صیفی‌جات کشت شود؟
در حال آماده سازی یک طرح هستیم
بیت‌اللهی پس از تشریح این اقدامات تکلیفی برای وزارتخانه‌های نیرو و کشاورزی از آماده‌سازی یک طرح به منظور اجرای این تکالیف خبر می‌دهد و می‌گوید: درصدد هستیم این طرح را از سوی شورای‌عالی شهرسازی به مراجع ذی‌ربط ارائه دهیم تا این دستگاه‌ها را بر انجام وظایف خود هر چه بیشتر مکلف کنیم.
بیشتر بخوانید: زلزله ویرانگر در انتظار تهران است؟انتهای پیام/
خبرگزاری میزان: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.
منبع: خبرگزاری میزان
کلیدواژه: فرونشست زلزله فرونشست زمین خراسان رضوی بین المللی برای وزارت وزارت نیرو سانتی متر چاه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mizan.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری میزان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۴۳۰۵۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
محوطه جهانی نقش‌رستم به‌دلیل فرونشست تعطیل شد | مدیر پایگاه میراث جهانی تخت‌جمشید: فرونشست نقش رستم بحرانی تر از تخت جمشید است
همشهری آنلاین - محمد باریکانی: فرونشست‌های متعدد رخ داده در محوطه باستانی ثبت جهانی شده نقش‌رستم، این مجموعه را در ۲ روز گذشته به تعطیلی کشاند تا تیم پایش، حفاظت و مرمت در آن مستقر شوند و گزارش علمی خسارات وارد شده به نقش رستم را ارائه کنند تا ساماندهی این میراث جهانی ایران آغاز شود.
علیرضا عسگری‌چاوردی به وزارت میراث‌فرهنگی گفته است که بخشی از فرونشست‌های رخ داده در نقش رستم به‌دلیل فرونشست عمومی دشت مرودشت رخ داده و بخش دیگر آن به آوار گسترده باروهای خشتی نقش رستم بازمی‌گردد که در بارندگی‌های چند روز اخیر دچار رانش شده است.
به گزارش همشهری، فرونشست عمومی دشت مرودشت به‌دلیل برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی رخ داده و هزاران چاه غیرمجاز واقع در اطراف این محوطه باستانی که کارکرد کشاورزی داشتند با برداشت میلیاردها مترمکعب آب به پایین رفتن سطح سفره‌های آب زیرزمینی این منطقه و خشکیدگی آبخوان‌های زیر سطح خاک منجر شده‌اند که به ایجاد ترک‌ها و شیارهای عمیق و طولانی در این منطقه و درست در نزدیکی نقش رستم، تخت جمشید، آرامگاه کورش و دشت پارسه انجامیده است.
دکتر علیرضا عسگری‌چاوردی، مدیر پایگاه میراث‌جهانی تخت جمشید: آب قابل شرب تا ۱۰ سال آینده در تخت‌جمشید، پارسه و دشت مرودشت وجود ندارد و تمامی چاه‌های آب این منطقه به‌دلیل شوری زیاد غیرقابل استفاده خواهند شد. موضوع فرونشست در تخت‌جمشید و دشت پارسه پیچیده شده است. اقدام لازم در وهله نخست برای مقابله با این پدیده، بستن چاه‌های آب بود که بسیاری از چاه‌ها پر شدند، اما مقابله با فرونشست زمین در دشت مرودشت و تخت‌جمشید نیاز به‌کار علمی دقیق و تحقیقات جدی دارد. برای ما مشخص است که حریم درجه یک تخت‌جمشید تا ۱۰سال آینده با بی‌آبی مطلق مواجه می‌شود. دشت پارسه اکنون تبدیل به محدوده کشاورزی در تخت‌جمشید شده و کشاورزی در این شهر وسیع باستانی که ویرانه‌های زیادی از تمدن‌های مختلف را در خود جای داده است در حال انجام است. خشکسالی حوضه آبریز رودخانه سیوند و خشکیدگی چشمه‌ها و قنات‌های بسیاری که در دشت مرودشت، تخت‌جمشید و پارسه قرار داشتند، موجب شد که دشت پارسه از یک باغشهر دوره هخامنشی به پهنه خشک با ویرانه‌های متعدد تبدیل شود. بحران فرونشست البته در دشت پارسه شدیدتر از تختگاه تخت‌جمشید است؛ چون تخت‌جمشید در کوهپایه بنا شده و فرونشست آن با فرونشست‌هایی که در باروی خشتی نقش‌رستم وجود دارد، متفاوت است. کوه رحمت و کوه حسین در تخت‌جمشید از نظر گسل و زمین‌شناسی تفاوت دارند و به همین دلیل میزان تأثیرگذاری فرونشست در این دو بخش متفاوت است. در نقش‌رستم به‌دلیل وجود گسل‌های زمین‌شناسی، حجم فرونشست بیشتر است؛ ضمن آنکه مسئله فرونشست و زلزله مسئله دائمی دشت مرودشت بوده که در دوره هخامنشیان و دوره‌های بعد هم اتفاق افتاده است. تخت‌جمشید در دامنه یک کوه‌سنگی و صخره بنا شده و فونداسیون پیرامونی آن از بلوک‌های سنگی است که از دامنه همان کوه برداشت شده است؛ بنابراین در سطح تختگاه تخت‌جمشید، تأثیرات فرونشست چندان زیاد نیست، اما اگر ادامه پیدا کند، خطرناک است. در محدوده حریم درجه یک تخت‌جمشید و دشت پارسه، فرونشست‌ها عمدتا در نقاطی هستند که زمین رسوبی است. به‌دلیل سست‌بودن بافت خاک در لایه‌های سطحی و زیرین، دشت پارسه تأثیر بیشتری از فرونشست گرفته است. هم‌اکنون برنامه ۱۰ساله پایان کشاورزی در دشت پارسه برای تغییر کاربری کشاورزی به پهنه گردشگری در دروازه پردیس پارسه و تل آجری در حال انجام است تا جامعه محلی متوجه شود می‌توان از کشاورزی به گردشگری در پهنه تاریخی مهم‌ترین شهر تاریخی ایران باستان، یعنی پارسه به رفاه بیشتر رسید و نرخ فرونشست را نیز کاهش داد.
جزئیات جدید از دزدیده شدن دختر ۴ ساله کلالهای؛ کارگر ۳۵ ساله قصد فروش یسنا را داشت