کجا عکس فلسفی بگیریم؟/ قدم زدن در «گذر شهریار»چکیده تاریخ معاصر ایران
تاریخ انتشار: ۱۴ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۴۴۸۸۳۳
گروه زندگی؛ نعیمه جاویدی: اگر مشتاق هستید بدون خرج و برج گردشگری کنید و از طرفی بی میل هم نیستید ماجراهای تاریخی و جالب نامگذاری بناهای قدیمی شهر و معابر یا قصه های آدم هایی که سال های نه چندان دور در شهر و دیارمان زیسته اند را بدانید، حتما سری به گذر شهریار بزنید. خیابانی خوش گذر و دیدنی که باقیمانده چنارهای قدیمی تهران را می توان در آن دید؛ آب تمیز و جاری در جوی های این محدوده این چنارها را سرحال نگه داشته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
گذر شهریار در محدوده ای 35 کیلومتری پهنه رودکی ساختمان های فرهنگی-هنری و قدیمی را در خود جای داده. این خیابان درست در همان روزهای نخست موج اول و دوم کرونا افتتاح شد به همین دلیل کمتر کسی از احوالات آن خواند یا شنید. در این مطلب قرار است، دیدنی های این گذر جذاب تهران را قدم بزنیم و بخوانیم.
همین ابتدای گزارش باید گفت اگر مایل هستید سری به آن بزنید حتماً خودتان را به خیابان حافظ تهران برسانید از آنجا از هر کس بپرسید گذر شهریار کجاست راه را به شما نشان خواهد داد. کمی آب، خوارکی سبک و عینک آفتابی یا کلاه آفتاب گیر برای این گشت و گذار کافی است.
خیابان هنری و بین المللی تهران
نام این خیابان قبلاً «دکتر ارفع» بود و بعدها به «شهریار» تغییر کرد. بیش از 35 ساختمان با کاربری فرهنگی-هنری و قدیمی در این خیابان وجود دارد که برخی همچنان اولین و بهترین های کشورند.همین سبب شد که شهرداری منطقه 11 تهران به فکر بازپیرایی و تبدیل این پیاده راه به قطب فرهنگی-هنری تهران بیفتد. از شمال، جنوب، غرب و شرق به ترتیب به خیابان های انقلاب، نوفل لوشاتو، ولیعصر(ع) و حافظ می رسد. در قسمت اصلی و چشمنوازتر آن که از خیابان حافظ آغاز و به خیابان انقلاب ختم می شود، سردیسی از استاد شهریار نصب شده اهدایی شهرداری تبریز و ساخته دست هنرمند «احد حسینی». این گذر شاید یکی از بین المللی ترین گذرهای شهر هم باشد 4 سفارت روسیه، فرانسه، واتیکان و ارمنستان در آن قرار دارد، هرکدام با نما و معماری جالب.
وقتی مرجان، کربن شد
خیابان «هانری کُربَن» که پیش از این نامش «مرجان» بود به نام فیلسوف، ایران پژوه و شیعه پژوه معروف فرانسوی تغییر یافت. او که سالها به عنوان استاد فلسفه در دانشگاه تهران مشغول بود از طریق علامه «مرتضی مطهری» با علامه «محمدحسین طباطبایی» آشنا شد و معاشرت بسیار داشت. از علامه جملاتی درباره صحیفه مهدویه خوانی کربن و اشک ریختن هایش با این معنانی نقل شده است. کربن تألیفات و دستنوشته های ارزشمندی درباره ایران و تشیّع دارد که می توان به دو مجموعه معروف مجلد ایرانشناسی او اشاره کرد. از دیدارهای کربن با بزرگان فلسفه و شیعه ایران ماجراهای جالبی نقل می شود که به بهانه گردشگری در این خیابان می توان آن را هم مرور کرد.
فلسفه ای ترین عکس یادگاری
دو بنای ارزشمند دیگر هم در این گذر وجود دارد. یکی موسسه و انتشارات «گیتاشناسی» است. این موسسه شعب مختلفی دارد اما ده ها سال است که خانه نخست آن این گذر بوده. نقشه کشور، شهر و راهها، کره جغرافیا، کارتوگرافی و اطلس های جغرافیایی که داریم ماحصل تلاش اهالی این خانه است. موسسه پژوهشی فلسفه و حکمت هم دیدنی است و سال 1383 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده. این موسسه جزو بناهای فعال و دایر است و در آن نشست ها برای علاقمندان فلسفه و حکمت برپا می شود. نوروز امسال اما عموم هم اجازه بازدید از آن را داشتند و با این بنای قدیمی سلفی گرفتند.
این موسسه حیاط مشجّر و دو ساختمان اصلی دارد که با تزئینات آجرچینی، آجرتراشی، گچبری، آیینه کاری، گره چینی و کاشیکاری، معماری چشمنوازی دارند. ساختمان بزرگتر متعلق به «لقمان الملک» معروف بود و ساختمان کوچکتر متعلق به «علی اتحادیه». زمان ساختشان به 1314 بر می گردد و سال 1353 خریداری و به این موسسه واگذار شده اند.
میزبانی با قهوه از سرشناسان
این گذر را شاید بتوان خیابان تالارهای فرهنگی-هنری هم نامید. معروفترین هایش زیر نظر بنیاد علمی-فرهنگی رودکی فعالیت می کنند که در ورودی خیابان شهریار از خیابان حافظ در سمت راست رهگذران قرار دارد. تالارهای «حافظ»، «فردوسی»،«رودکی»، «وحدت» و«فرهنگ» بنام ترین پاتوق های فرهنگی این محدوده اند. تالارهایی که در ساختمان بنیاد فرهنگی-هنری رودکی قرار دارند و به نام بزرگان ادبیات ایران مزین هستند. موزه و تالار نمایشی اُپرای عروسکی کشور هم اینجاست. کافه مسقف، روباز و چوبی زیبایی هم برای پذیرایی از گردشگران و مهمانان تالارها دایر است. در کافه مسقف چوبی و قسمت مدیریت آن عکس های متعددی از حضور بازیگران، ورزشکاران، هنرمندان و چهره های بنام فرهنگ و هنر کشور روی دیوار نصب شده.
شما هم به تالار دعوتید!
در این قسمت از مطلب قرار است با تعداد قابل توجهی از مراکز فرهنگی- هنری ملی و حتی بین المللی ایران آشنا شویم که در گذر شهریار قرار دارند.
تالار حافظ: این تالار از بهترین سالن های تئاتر کشور با معماری کاربردی، خلاقانه و اولین تالار نمایشی پرتال کشور است که با سازه های سبک، محکم و قابلیت جابه جایی ساخته شده است. 400 مترمربع مساحت دارد و سالن نمایش آن 100 مترمربع با گنجایش 175 تماشاچی. نوع معماری سالن این امکان را فراهم کرده که دکور نمایش و تئاترهای مختلف هنگام اجرا جابه جا و دکور جدید جایگزین شود.
تالار فردوسی: این تالار سال 1381 توسط «بهروز غریب پور» برای نمایش و اپرای عروسکی طراحی شد. شخصیت های عروسکی این مجموعه از مبارک گرفته تا عروسک بزرگان ادب و هنر کشور؛ حافظ، مولانا و...بزرگترین و غنی ترین موزه عروسکی کشور را تشکیل داده اند. این تالار ابتدا داربستی بود بعد به شکل و شمایل امروزی درآمد.
سمفونی و اپرای عروسکی مولانا یکی از مشهورترین اجراهای عروسکی آن است. چهره های بنامی مانند «بهروزعبدی» و «همایون شجریان» با این مجموعه همکاری داشته اند. سالن فردوسی ظرفیت 140 تماشاگر دارد.
تالار وردکی: تالار سوم این محدوده تالار رودکی و برای دوستداران موسیقی نامی آشناست که از سال 1346 دایر شده. این تالار دارای سه قسمت اصلی سِن و جایگاه ویژه همچنین دو بالکن و در هر اجرا میزبان 133علاقمند هنر و موسیقی است. این سالن دهه 80 با دستگاه ها و تجهیزات به روز موسیقی دنیا تکمیل و تقویت شد. طراحی سالن و تجهیزات جدید طوری است که انواع اجرای زنده، کُر، ارکستر با انواع سازها را به تجربه ای خوشایند برای مهمانان تبدیل می کند.
تالار وحدت: دو تالار در این محدوده دوره پهلوی اول ساخته شد. تالار بزرگتر یعنی تالار «وحدت» امروز «رودکی» نام داشت. تالار وحدت سال 1346 ساخته شد قبل از جشن های 2500 ساله شاهنشاهی ایران و به این نیت که برای این دو مراسم استفاده شود. یکی از معروف ترین مربیان رقص جهان با بکارگیری نوجوانان ایرانی رقصی ایرانی برای نمایش در جشن تخت جمشید طراحی کرد که در همین تالار تمرین می کردند. «اوژن آفتاندلیانس» معمارارمنی اهل تبریز که طراحی ساختمان فرودگاه مهرآباد، کاخهای سعدآباد و نیاوران، کلیسای سرکیس مقدس تهران و موزه مردم شناسی را هم انجام داده، طراحی این بنا را برعهده داشت. این تالار اتاق ها و طبقات متعددی دارد اما آشناترین آن برای ما همان سالنی است که اختتامیه جشنواره فیلم فجر بارها در آن برگزار شده. این قسمت همکف و سه طبقه بالکن نعل اسبی دارد که ایوان های آن با گچبری ای به سبک کنگره ای و خشتی تخت جمشید و پرده مخمل زرشکی تزئین شده است. این تالار گنجایش پذیرایی از 740 تماشاگر را دارد.
تالار فرهنگ: تالاری برای موسیقی، نمایش و همایش بجامانده از دوره پهلوی دوم است که سال 1384 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در شرق تالار وحدت قرار دارد. تالار فرهنگ از اولین مراکز نمایش کشور و ارکستر سمفونیک ملی بوده. این تالار با نمای آجرهای سرخ قزاقی، سرستون سیمانی سفید و طاق-ایوان ایرانی به سبک قاجار ساخته شده و کاربری فرهنگی متعددی دارد.
مدرسه نواها و سروده های ایرانی
یکی دیگر از ساختمان های معروف گذر شهریار «هنرستان عالی موسیقی» است که روبروی تالار وحدت قرار دارد. نخست، این هنرستان تاسیس شد و سالها بعد اداره موسیقی کشور یعنی این هنرستان، قدمتی بیش از نهادهای موسیقی کشور دارد. برای افتتاح این مدرسه تاریخ های متعددی مطرح شده مانند سال 1293ه.ش. دلیل این ماجرا فعالیت این هنرستان در5دوره و تغییرات مدیریتی مختلف است. این هنرستان ابتدا به دستور ناصرالدین شاه برای تامین عوامل موسیقی رژه پادشاهی و جشن 50 سال سلطنت او در دارالفنون افتتاح شد. دوره دوم فعالیت مدرسه دوره رضاخانی است، دوره سوم، چهارم و پنجم هم به ترتیب دوره اشغال تهران توسط متفقین، پهلوی دوم و انقلاب اسلامی. نام بزرگان موسیقی کشور مانند «روح الله خالقی»؛ ناجی موسیقی ایرانی با سرود به یادماندنی «ای ایران»، کلنل «علینقی وزیری» با سمفونی معروف «نفت» پس از ملی شدن صنعت نفت و سرود «ای وطن» در کارنامه این بنا می درخشد. وزیری دو دوره مدیریتی مسئولیت اداره این هنرستان را برعهده گرفت و دوره دوم به دلیل نوآوری در موسیقی سنتی به «نیمای موسیقی ایران» معروف شد. «حسین دهلوی»، «ابوالحسن صبا»، «لوریس چکناواریان»، «علی رهبری»، «جواد معروفی» و بسیاری دیگر نامشان با این مدرسه گره خورده است.
این قاب ها دیدنی است
نگارخانه «شیث» از دیگر دیدنی های گذر شهریار هم در کوچه شیرزاد و نزدیک پارک دانشجو و تئاتر شهر قرار دارد. نگارخانه ای که سال 1386 با نمایش آثار «جواد حمیدی» با عنوان «زن و گل» در خانه قدیمی برپا شده است. فعالیت های متعددی داشته که یکی از معروفترین هایش نمایش بیش از 300 قطعه عکس دیده نشده یا کمتر دیده شده از جهان پهلوان تختی است که بازتابی بین المللی هم داشت.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: فرهنگ تهران شهریار حافظ گذر شهریار تالار وحدت تالار فرهنگ هانری کربن گردشگری پیاده روی حال خوب فرهنگی هنری گذر شهریار تالار وحدت بین المللی ساخته شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۴۴۸۸۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آرزو‌های شیرین برای محله‌ای در دروازه تاریخ /دروازه ری در انتظار لباس نو
ری، تهران، ساوه، اصفهان، کاشان؛ از هر سوی که زائران برای تشرف به حرم مطهر بانوی کرامت قصد ورود به شهر قم را داشتند، باید از دروازه‌ای در باروی شهر وارد می‌شدند که به «دروازه ری» معروف بود.
دروازه ری که احتمالاً کهن‌ترین دروازه قم قبل از احداث جاده ناصری از مسیر علی‌آباد به قم و شاهراه ارتباطی شهر با ری و تهران محسوب می‌شده، تا سال ۱۳۲۱ هنوز پابرجا بوده است.
اگر در اسناد تاریخی که جست‌وجو کنید، المان هویتی دروازه ری را خواهید دید. یک بنای ساده و گنبدی که نشان از تاریخ پرفرازونشیب شهر قم دارد و کاروان‌های اهل دانش و زیارت در سفر به قم را به سمت این شهر راهنمایی می‌کرده است.
محله دروازه ری و نوبهار (چاله کاظم) پیش‌ازاین، مزرعه سعدآباد را در خود داشت و مقبره «خواجه اباصلت» از یاران امام رضا (ع) را در خود جای داده بود که هنوز هم وجود دارد.
دروازه‌ای میان بهشت و جهنماز جمله ازدست‌رفته‌های محله دروازه ری می‌توان به «گذر ری» اشاره کرد که جایش در محله خالی است. این گذر سه یا چهارطاق چشمه‌ای داشته که به میدان کهنه و پامنار متصل می‌شده است. گفته می‌شود گذر حدود ۴۰ سال پیش تخریب شده و موجب شده است شکل و شمایل کنونی این محله چندان تاریخی و هویتی نباشد.
از پیشه‌های قدیم مردم این محل که در گذر هم نشانی داشت، می‌توان به نمک‌کوبی اشاره کرد. اهالی معاصر این محله هرچند آثاری از برج و باروی دروازه ندیده‌اند، اما زیبایی گذر و گاراژی که اتوبوس‌های راه پیموده از دشت مسیله به آن وارد می‌شد را به خاطر می‌آورند.
این محله تا سالها در برزخی از دشت‌های سرسبز و باغات انگور و کوره‌های آجرپزی محلات مجاور قرار داشت، گویی دروازه‌ای میان بهشت و جهنم بود. در بیرون گذر هرچند شهر تا سالها در حال تغییر و گذر از سنت به مدرنیسم بود، اما قطار مدرنیسم دیرتر و ناقص‌تر به دروازه ری رسید و غبار فرسودگی را بر تن این محله برجای گذاشت.
مهمترین مشکل محله ناتمام ماندن خیابان و ترافیک ناشی از آن است که به تعبیر اهالی، محله را شبیه به مناطق جنگ‌زده کرده است. حداقل می‌شد از این بناهای تخریب شده به عنوان فضای عمومی استفاده کرد.
احمد اشعری، کارشناس حوزه شهرسازی از جمله کسانی است که روی مشکلات محله دروازه ری کار علمی انجام داده است و آن را از نظر گونه بافت‌شناسی «بافت ناکارآمد میانی» دسته‌بندی می‌کند.
به گفته وی، محله دروازه ری در خط مرزی بافت تاریخی ۳۰۰ هکتاری قم قرار دارد که در گذشته اراضی کشاورزی و کوره‌پز خانه بوده، اما از سال ۱۳۳۵ به تدریج سکونت در آن اتفاق افتاده است.
محله دروازه ری بر اساس سرشماری سال ۹۵ حدود ۱۴ هزار و ۷۰۰ نفر جمعیت دارد و چهار هزار خانواده در آن زندگی می‌کنند. ۲۵ درصد ساکنان محله دروازه ری، از اتباع هستند.
محور این محله در طرح تفصیلی، چهار طبقه دیده شده و قرار است انواع کاربری‌های خدماتی در آن لحاظ شود. این خیابان هم‌اکنون ۶۴ نوع فعالیت اقتصادی و خدماتی را در خود جای داده است و بخشی از این فعالیت‌ها نیز سازگاری مناسبی با محله ندارد.
این کارشناس حوزه شهرسازی معتقد است برای مرهم گذاشتن بر این زخم نیمه‌باز باید پروژه تملک خیابان دروازه ری را تکمیل کرد، اما در عین حال باید تلاش کنیم تا کارکرد محلی و انسجام اجتماعی در این محله حفظ شود.
اشعری با اشاره به وجود فضاهای بلاتکلیف در محله و در جریان تملک نیمه‌تمام بدنه خیابان، می‌گوید: با هزینه اندک می‌توان این فضاهای بلاتکلیف را به مکانی برای توقف اهالی تبدیل کرد.
وی با اشاره به وجود بعضی کاربری‌های ناسازگار در این محله عنوان می‌کند: با تملک چند پلاک می‌توان برای اهالی مسکن تولید و الگوی صحیح توسعه محله را تدوین کرد.
بازآفرینی محله دروازه ری پیگیری شده است
از جمله پیشنهاد‌های مشاور برای این محله، تملک آب‌انبار حاج رئیس به‌عنوان یک عنصر هویتیِ واقع در آن و اضافه کردن یک عنصر دروازه‌ای در محل طاق قدیم برای ارتقای هویت محلی بود که با پای‌کار نیامدن اداره کل میراث فرهنگی، معطل مانده است.
این کارشناس شهرسازی معتقد است یک سری از کاربری‌های ناکارآمد همچون مصالح‌فروشی و حمام متروکه در این محله باید برای تأمین خدمات عمومی به کار گرفته شود.
فرایند اجرایی شدن بازآفرینی محله دروازه ری تا امروز بدون تغییر در این تصمیم‌گیری پیگیری شده است، اوایل سال ۱۴۰۲ شهردار قم اعلام کرد که این پروژه در اولویت تملک با همان عرض ۱۸ متر است.
محمدحسین علی‌اکبری، مدیر منطقه یک شهرداری قم، مرداد سال گذشته در توضیح مشکلات و چالش‌های بازگشایی محله دروازه ری به ریزدانگی املاک این محله اشاره کرد که توافق با مالکان را دچار مخاطره می‌کند.
مساحت پایین املاک تجاری و کوچک بودن آنها یکی دیگر از معضلات تملک در این پروژه است، چراکه این املاک وسیله امرارمعاش اهالی است، اما ارقام تملک به نحوی نیست که ملک تجاری دیگری جایگزین آن شود، از طرفی بسیاری از ملک‌ها جنوبی‌ساز یا به صورت مشاع است که فرایند تملک را دچار چالش می‌کند.
از طرفی به گفته این مسئول شهرداری قم، بخشی از این محله در بافت تاریخی قرار دارد و بهسازی آن نیازمند مشارکت سازمان میراث فرهنگی است.
تلاش برای بازگرداندن امید به محلهبا این همه تاکنون نزدیک به ۴۰ قطعه در محله دروازه ری تملک و تخریب شده و جدول‌گذاری و ساخت محور نیز در حال انجام است. گام بعدی احداث مرکز فرهنگی و فضای سبز کوچک این محله توسط شهرداری قم است که می‌تواند امید را به رگ‌های محله بازگرداند.
مدیر منطقه یک شهرداری قم در پاسخ به ابهاماتی درباره عرض محور دروازه ری، عرض ۱۸ متری را مصوبه طرح تفصیلی شهر قم می‌داند که با توجه به قرار گرفتن نیمی از محله در محدوده بافت تاریخی، شهرداری بر سر اجرای همین مقدار نیز با سازمان میراث فرهنگی دچار چالش است.
آذرماه سال ۱۴۰۲ بود که دفتر تسهیل‌گری محله دروازه ری تشکیل و در مسجد این محله جلسات با اهالی برگزار شد. مفهوم احداث دفتر تسهیل‌گری این است که بهسازی یک محله را تنها کالبدی نبینیم بلکه باید به مسائل اجتماعی و اقتصادی به‌صورت توأم با موضوعات کالبدی و عمرانی توجه کرد.
در روزهای اخیر تصاویری در فضای مجازی رد و بدل می‌شود که نشان دهنده ادامه تملک و تخریب بعضی املاک در مسیر خیابان ۱۸ متری این محله است.
نقش ویژه محله دروازه ری در روزهای دفاع مقدس و تقدیم ۱۲۸ شهید به کشور، حضور مشاهیری همچون امیر موسوی فرمانده ارتش جمهوری اسلامی و وجود جمع بزرگی از ایثارگران انقلاب اسلامی و جنگ از نقاط قوت و سرمایه‌های اجتماعی این محله است که می‌توان با پررنگ کردن این نقش، به بهبود مشارکت اجتماعی برای حل معضلات آن کمک کرد؛ مسجد فعال و اهالی دغدغه‌مند که روزهای بهتری برای محله‌شان آرزو می‌کنند، از سرمایه‌های ارزشمند این محله است.
یکی دیگر از سرمایه‌ها و دارایی‌های محله، تنوع قومیت‌ها و ملیت‌ها است که می‌تواند فرصت تلقی شود. شبکه خویشاوندی، مهارت‌های فنی، همچنین وجود عناصری همچون آب‌انبار و مسجد از دیگر سرمایه‌های محله است.
پای صحبت قدیمی‌ها که بنشینی، خاطرات جالبی از روزگار گذشته محله دروازه ری دارند. از گاراژی که محل تردد مسافران به قم بود و روستانشینان و عشایر کلکو از دشت مسیله به آن می‌رسیدند. از پرده‌خوانان و پهلوانان که هرازگاهی بساط خود را در میانه محله به پا می‌کردند و بوی نان سنگک تازه و دود کبابی که زیرگذر به مشام می‌رسید.
شاید امروز بخشی از این خاطرات دیگر رنگ‌باخته باشد، اما می‌توان دروازه ری را طوری بازسازی کرد که اصالتش به یادگار بماند و اهالی‌اش همچنان پایبند این محله باشند.
منبع:ایمنا
باشگاه خبرنگاران جوان قم قم
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد