کاوش در حمام صفوی فرح‌آباد
تاریخ انتشار: ۲۱ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۴۹۵۴۸۴
به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، محمد آرمان ارشادی، مدیر پایگاه میراث‌فرهنگی فرح‌آباد ساری با اشاره به اینکه شهر باستانی فرح‌آباد در ۲۵ کیلومتری شمال شهر ساری، ۲ کیلومتری جنوب دریای مازندران (کاسپی) و در ساحل رودخانه تجن قرار دارد، افزود: با استناد به متون و منابع موجود، این شهر در گذشته دهکده کوچکی به نام طاهان بوده که شاه عباس کبیر در سال ۱۰۲۱ هجری قمری دستور ساختش را صادر کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
او اضافه کرد: طبق شواهد تاریخی موجود این شهر دارای میدانی مستطیل‌شکل در راستای شمالی ـ جنوبی بوده که به عنوان بازار و یا هسته مرکزی آن محسوب می‌شده که در قسمت شمال کاخ جهان‌نما، بخش جنوبی مسجد، مدرسه شاه عباس و حمام و در شرق میدان و روی رودخانه تجن پل قرار داشته است.
ارشادی گفت: در حال حاضر از این شهر باستانی، بنای مسجد، مدرسه، بقایایی از حمام، پل و کاخ جهان‌نما قابل مشاهده است که با یک نگاه کلی و موقعیت قرارگیری آثار می‌توان آن را با معماری شهر اصفهان و میدان نقش جهان مقایسه کرد.
این دانشجوی دکتری باستان‌شناسی ادامه داد: بنای مسجد مدرسه که پلان چهار ایوانی خود را حفظ کرده است با مطالعات انجام‌شده، مرمت و از سال ۱۳۸۷ خورشیدی به عنوان پایگاه میراث‌فرهنگی فرح‌آباد ساری مورد استفاده قرار گرفت و بازدید آن برای عموم آزاد شد.
او با اشاره به اهمیت و ویژگی‌های تاریخی ـ فرهنگی کاخ جهان‌نما و آغاز پژوهش‌های علمیِ آن در سال ۱۳۸۵ اظهار کرد: تیم‌های باستان‌شناسی در سال‌های ۱۳۸۸، ۱۳۹۰، ۱۳۹۱ و ۱۳۹۹ در راستای شناخت بیشتر و دقیق‌تر پیشینه تاریخی این اثر تاریخی اقدام به گمانه‌زنی و کاوش کرده‌اند.
مدیر پایگاه میراث‌فرهنگی فرح‌آباد ساری با بیان اینکه پل آجری نیمه‌ویران این شهر باستانی با عرض شش متر در جهت شرقی ـ غربی روی رودخانه تجن ساخته شده است، اضافه کرد: این پل در گذشته دارای هفت دهانه بوده که بیشتر آن تخریب شد و امروزه تنها دو دهانه از آن باقی مانده است.
سرپرست هیأت باستان‌شناسی فرح‌آباد از دیگر آثار شهر باستانی این منطقه را حمام آن معرفی کرد که با مصالح آجر و ملاط ساروج ساخته شده و در قسمت شمال شرق مسجد، مدرسه شاه عباسی قرار دارد.
به گفته ارشادی، از آن‌چه قابل مشاهده است می‌توان به این موضوع پی برد که این حمام از راهرو ورودی، رختکن، خزینه و گرم‌خانه تشکیل شده که برای شناخت بیشتر آن نیاز به کاوش و به‌دست آوردن پلان حمام بود.
وی افزود: برای رسیدن به پاسخ این پرسش‌ها، حفاظت و جلوگیری از تخریب بیشتر آثار و بقایای به جا مانده از حمام صفوی، ایجاد سایت موزه باستان‌شناسی، فراهم کردن بستر مناسب برای بازدید علاقه‌مندان به میراث فرهنگی ـ تاریخی و گردشگران داخلی و خارجی، کاوش حمام صفوی برای نخستین‌بار با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در دستور کار قرار گرفت.
مدیر پایگاه میراث‌فرهنگی فرح‌آباد ساری با بیان اینکه مجموعه فرح‌آباد به شماره ۱۳۷۶ در تاریخ ۱۶ اسفند ماه ۱۳۵۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است، یادآوری کرد: سال ۱۳۸۵ نقشه عرصه و حریم این مجموعه تهیه شد و در سال ۱۳۹۵ مورد بازنگری قرار گرفت و سپس در کمیته حرایم مصوب و ابلاغ شد که همچنان لازم‌الاجراست.
انتهای پیام
منبع: ایسنامنبع: ساعت24
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.saat24.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ساعت24» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۴۹۵۴۸۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ساخت یک شهرک جدید؛ تهدیدی برای شهر باستانی جیرفت!
جمعی از فعالان و دوستداران میراث فرهنگی اطلاع دادند: فاز نخست تسطیح اراضی برای احداث «شهر نوین جیرفت» به مساحت ۲۱۶ هکتار چند روزی است در غرب مجموعه باستانی «دقیانوس» شروع شده است. این شهرک‌سازی درست در میان آثار و بقایای به‌جامانده از شهر کهن جیرفت قرار می‌گیرد.
به گزارش ایسنا، در حالی که عرصه و حریم محوطۀ شهر دقیانوس هنوز تدقیق نشده است، اما شواهد سطحی نشان می‌دهد که شهر نوین جیرفت در این عرصه قرار می‌گیرد. بر اساس تصاویر هوایی مشخص است که گورستان در جنوب شهر نوین و بخشی از سامانه آبرسانی و قنات‌های کهن متصل به دقیانوس درست در غرب و میانۀ محل شهر نوین قرار دارند. همچنین تپه‌های شمال غربی که مملو از قطعات سفال، تکه‌های آجر و بقایای معماری است در شمال شهر نوین قرار می‌گیرد.
به گمان باستان‌شناسان، بی‌شک راه ارتباطی شهر نوین از کوچه پس‌کوچه‌های «کهورویه» نخواهد گذشت، بلکه در آینده محوطۀ ارزشمند «قمادین» برای ایجاد پل و اتوبان ارتباطی بین شهر امروزی جیرفت و شهر نوین تسطیح خواهد شد و از بین خواهد رفت.
قمادین همان شهری است که مارکوپولو آن را کَمادی نامیده و نوشته است که کمادی پیش از این شهری بزرگ و پرشکوه بوده، ولی اکنون (سدۀ ۷ قمری / ۱۳ میلادی) کوچک و کم‌اهمیت شده است، زیرا مغولان چند بار آن را ویران ساخته‌اند. کمادی در سدۀ ۱۳ قمری / ۱۹ میلادی در شمال جیرفت شناسایی شد. مردم بومی ویرانه‌های آن را شهر دقیانوس می‌نامند (گابریل، ۱۲۹؛ سایکس، ۲۶۷). برخی همین شهر دقیانوس را شهر جیرفت کهن دانسته‌اند (دایره‌المعارف بزرگ اسلامی). از قمادین به عنوان خزانۀ نفایس چین و ختا، هندوستان، حبشه، زنگبار، روم، مصر، ارمنستان، آذربایجان، ماوراءالنهر، خراسان، فارس و عراق یاد شده است.
فعالان میراث فرهنگی می‌گویند: بخشی از عرصه و حریم این مجموعه باستانی ارزشمند نیز کمتر از دو دهه پیش به صورت قطعات یک هکتاری به گروهی از بازنشسته‌های کشوری واگذار شده است. این بخش که بیش از ۷۰ هکتار وسعت دارد مشخص نیست طی چه سازوکار و با استناد به کدام قانون و کدام استعلام از میراث فرهنگی واگذار شده است و چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد؟
اکنون این پرسش‌ها از سوی جمعی از باستان‌شناسان و فعالان میراث فرهنگی مطرح شده است که آیا این طرح، ملاحظات مربوط به «ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی» (اتاف) را در نظر گرفته است؟ همچنین، شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه ۲۰ آذر ۱۴۰۲ مصوب کرده بود که برای «الحاق ۲۹۹ هکتار اراضی به محدوده شهر جیرفت در راستای طرح نهضت ملی مسکن» ضرورتاً باید «ملاحظات مربوط به حریم منظر اثر ثبتی در محدوده الحاقی با هماهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان در طرح اعمال شود.» آیا وزارت میراث فرهنگی به این موضوع رسیدگی کرده است؟ آیا توسعه جیرفت با نابودی ارزش‌ها و دارایی‌های تاریخی و فرهنگی آن دنبال خواهد شد یا میراث و ارزش‌های فرهنگی برای نسل‌های آینده حفظ خواهند شد؟
جیرفت از کهن‌ترین تمدن‌های بشری است و حدود پنج‌هزار سال قدمت دارد و الواح خطی یافته‌شده از آن نشان‌دهنده یکی از نخستین خط‌های اختراع‌شده توسط بشر معرفی شده است. این محوطه باستانی پیش از این، با غارت گسترده‌ای مواجه شده بود؛ اوایل دهه ۸۰ که «هلیل‌رود» در جنوب استان کرمان، طغیان کرد و گور‌های باستانی و اشیاء دفن‌شده در آن آشکار شد و مردم با بیل و کلنگ راهی این منطقه شدند، آن زمان جیرفت را پنیری سوئیسی توصیف می‌کردند که حفاران آن را برای یافتن اشیاء تاریخی سوراخ سوراخ کرده بودند.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»