نسخه نویافته یکی از کهن‌ترین شاهنامه‌ها در کتابخانه ملی
تاریخ انتشار: ۲۲ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۵۱۳۲۳۶
به گزارش همشهری آنلاین به نقل از فارس، ابوالفضل خطیبی شاهنامه پژوه به تشریح نسخه نویافته یکی از کهن‌ترین شاهنامه‌ها که در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نگهداری می‌شود، پرداخت و گفت: کهن‌ترین نسخه تاریخ‌دار، ولی ناقص شاهنامه مورخ ۶۱۴ ق در کتابخانه شهر فلورانس و کهن‌ترین نسخه کامل آن، مورخ ۶۷۵ق در موزه بریتانیا در لندن نگهداری می‌شوند و می‌توان گفت هیچ یک از نسخه‌های محفوظ در کتابخانه‌های ایران چندان قدیمی و معتبر نیستند و به تصحیح شاهنامه چندان کمکی نکردند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این عضو هیات علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: بنا بر فهرستی از نسخه‌های شاهنامه که ایرج افشار فراهم آورده است؛ کهن‌ترین نسخه تاریخ دار موجود در کتابخانه‌های ایران نسخه مورخ ۸۰۹ق است که در کتابخانه مجلس سنا (شماره ۱۱۱۵) نگهداری می شود. پس از آن نسخه معروف به شاهنامه بایسنغری مورخ ۸۳۳ ق است که در کتابخانه کاخ گلستان نگهداری می‌شود.
خطیبی افزود: از میان نسخه‌های بی تاریخ موجود در ایران، نسخه معروف به سعدلو که گمان می‌رود در اواخر قرن هفتم یا نیمه اول قرن هشتم هجری کتابت شده، از بقیه مهم تر و معتبرتر است. این نسخه در کتابخانه مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی نگهداری می‌شود و به صورت عکسی نیز به چاپ رسیده است.
وی ادامه داد: به تازگی بخش نسخه‌های خطی کتابخانه ملی، نسخه‌ای از شاهنامه را با کمک مالی محمد حسین واقف زاده، از دوستداران فرهنگ ایران، از یک مجموعه خصوصی خریداری کرده است. این نسخه انجامه و تاریخ ندارد، ولی به نظر کارشناسان نسخه‌های خطی در این کتابخانه، به قرن هشتم هجری قمری تعلق دارد و به اعتقاد من نیز این تاریخ گذاری می‌تواند درست باشد و از این رو در کنار نسخه سعدلو از کهن ترین نسخه‌های موجود در ایران محسوب می‌شود.
خطیبی درباره وضعیت ظاهری این شاهنامه عنوان کرد: : این شاهنامه کامل نیست و حدود یک چهارم شاهنامه را در برمی‌گیرد و تقریبا همه بخش‌های موسوم به اساطیری و پهلوانی شاهنامه افتاده و به بخش‌های تاریخی محدود می‌شود. این نسخه مشتمل است بر ۱۲۵ برگ (۲۵۰ صفحه) که از آن میان، ۹ برگ با شماره گذاری به خطی جدیدتر و۳ برگ دیر نیز بدون شماره گذاری و به خطی جدیدتر از این یکی در لابلای بخش‌های کهن در سه جا صحافی شده اند.
وی ادامه داد: بنابراین، بخش کهن این نسخه مشتمل است بر۱۱۳ برگ (۲۲۶ صفحه) که در ۴ ستون نوشته شده است. هر سطر دو بیت و هر صفحه ۳۳ سطر را در بردارد. در هر صفحه ۶۶ بیت درج شده که با کسر ۶ بیت در هر صفحه برای سرنویس‌ها و افتادگی‌ها، حدود ۱۳۵۶۰ بیت به دست می‌آید و با احتساب حدود ۵۰ هزار بیت برای کل شاهنامه، بخش کهن این نسخه کمی بیش از یک چهارم بیت‌ها را در بردارد.
این شاهنامه پژوه تصریح کرد: این نسخه به اندازه همان نسخه‌های قرن هشتم شاهنامه، سرنویس دارد و برخی از آنها با قلم سیاه و برخی دیگر به شنگرف نوشته شده اند. این نسخه به خط نسخ نوشته شده و بسیار خواناست، غلط کتابتی کم دارد و به طور کلی می‌توان گفت نسخه مضبوطی است. این نسخه هیچ تذهیب و تصویری ندارد. رکابه دارد، ولی در بیشتر صفحات بریده شده است.
وی خاطرنشان کرد: در نتیجه به اعتقاد بنده نسخه کتابخانه ملی با اینکه یک چهارم شاهنامه را در بردارد و تاریخ هم ندارد، در کنار نسخه سعدلو از نسخه‌های کهن در قرن هشتم هجری، در زمره کهن ترین نسخه‌های موجود در ایران محسوب می‌شود. بنابراین تشریح و مقایسه این نسخه نویافته با نسخه‌ها و چاپ‌های دیگر شاهنامه و تورق اجمالی بخش‌های دیگر استوار است.
کد خبر 614182 برچسب‌ها ادبیاتمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: ادبیات نگهداری می شود کهن ترین نسخه کتابخانه ملی قرن هشتم نسخه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۵۱۳۲۳۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
قرنطینه‌شدن کتاب‌های مشکوک به آرسنیک در کتابخانه ملی فرانسه
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از گاردین، احتمال می‌رود مواد شیمیایی که برای ایجاد رنگ در جلدهای سبز زمردی کتاب‌های قرن نوزدهمی استفاده شده‌اند، حاوی مواد سمی باشد و کتابخانه ملی فرانسه با شناسایی این کتاب‌ها، آنها را قرنطینه کرده است.
به این منظور کتابخانه ملی فرانسه ۴ عنوان کتاب قرن نوزدهمی را که تصور می‌شود روی جلد سبز زمردی آنها با آرسنیک پوشانده شده باشد، از قفسه‌های خود حذف کرد.
این کتابخانه روز پنجشنبه خبر داد دست زدن به این کتاب‌ها که چاپ بریتانیا هستند، احتمالاً فقط آسیب جزیی ایجاد می‌کند؛ اما برای بررسی بیشتر از رده کتاب‌های در دسترس خارج می‌شوند. متصدیان کتابخانه گفته‌اند این آثار را در قرنطینه قرار داده‌اند تا در یک آزمایشگاه خارجی تجزیه و تحلیل شوند و میزان آرسنیک موجود در هر جلد تعیین شود.
مؤسسه پاریس پس از اینکه محققان آمریکایی دریافتند ناشران در دوره ویکتوریا از آرسنیک برای رنگ‌آمیزی صحافی‌های کتاب استفاده می‌کردند، نسخه‌های دربردارنده آنها را شناسایی کرد. رنگدانه‌های سبز حاوی آرسنیک به نام یک شیمیدان آلمانی‌الاصل با عنوان سبز پاریسی، سبز زمردی یا سبز شِل نامیده می‌شدند.
محققان دانشگاه دلاوِر از سال ۲۰۱۹ با آزمایش صدها جلد کتاب برای تعیین میزان فلزات سنگین به کار رفته در آنها، فهرستی از کتاب‌های بالقوه خطرناک را تهیه کرده‌اند.
کتابخانه ملی فرانسوی در بیش از ۱۶ میلیون عنوان خود، ۴ نسخه از کتاب‌های موجود در این فهرست را یافت که شامل ۲ جلد از «تصنیف‌های ایرلند» اثر ادوارد هیز که در سال ۱۸۵۵ منتشر شد، یک گلچین دو زبانه از شعر رومانیایی توسط هنری استنلی در سال ۱۸۵۶ و کتاب «انجمن سلطنتی باغبانی ۶۳-۱۸۶۲» است.
کتابخانه ملی فرانسه اعلام کرد که دیگر کتاب‌های دارای جلد سبز را که در فهرست پروژه کتاب سمی جای ندارند نیز بررسی خواهد کرد.
سازمان بهداشت جهانی هشدار داده که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آرسنیک و بیشتر استفاده از آب آشامیدنی و غذای آلوده، می‌تواند منجر به ایجاد زخم‌های پوستی و سرطان پوست شود. درباره کاربرد اشیای حاوی آرسنیک چیزی گفته نشده است.
برمبنای نتایج به دست آمده از «پروژه کتاب سمی» صحافی‌های سبزی که با آرسنیک پوشیده شده برای کتابداران، کتاب‌فروشان، گردآورندگان و محققان خطرات سلامتی ایجاد می‌کنند و باید در استفاده از آنها جانب احتیاط را رعایت کرد.
کد خبر 6089030
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»