دشت قزوین در بیماری و مسئولان در ناباوری
تاریخ انتشار: ۲۳ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۵۱۸۵۰۹
ایسنا/قزوین از دیرباز دشت قزوین به‌عنوان یکی از دشت‌های مطرح کشور جایگاه ویژه‌ای در تولید و کشاورزی دارد، اما در سالیان اخیر با بروز علائمی مانند فرونشست می‌بینیم که این دشت بیمار شده است و اگر مسئولین به فریاد آن نرسند در آینده نه‌چندان دور دشت قزوین را از دست خواهیم داد.
فرونشست‌های ایجاد شده در دشت قزوین به دلیل برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی است و عواقب جبران‌ناپذیری به همراه خواهد داشت، در چنین شرایطی مسئولان، مکرر برای رسیدگی به وضعیت دشت تشکیل جلسه می‌دهند اما آنچه مشاهده می‌کنیم این است که چنین جلساتی خروجی مثبت نداشته و نتیجه کار، این وضعیت فرونشست‌ها در دشت قزوین است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
حقیقت ماجراست اینجاست که مسئولین، مرگ دشت را باور ندارند و هر روز بیش از دیروز از آب‌های زیرزمینی برای کشاورزی و صنعت استفاده می‌کنند در این میان صدای اساتید دانشگاهی نیز به‌جایی نمی‌رسد و شاید بهتر است بگوییم در واقع گوشی برای شنیدن صدای آنان و عمل به نکات علمی وجود ندارد.
قدرت‌الله مهدیخانی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری قزوین با اشاره به بحران کم‌آبی در قزوین به ایسنا می‌گوید: کم‌آبی استان در سال‌های گذشته قابل پیش‌بینی بود به همین منظور انتقال آب سد طالقان به قزوین در دستور کار قرار گرفت؛ طی ۲ سال گذشته وضعیت بارندگی استان مطلوب بود ولی در سال‌جاری وضعیت بارندگی به‌شدت نگران‌کننده شده است و نسبت به سال گذشته ۳۲ درصد کاهش بارش داشتیم، میانگین کشوری نیز کاهش ۴۵ درصدی بارش‌ها را نشان می‌دهد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری قزوین تصریح می‌کند: متأسفانه به‌دلیل برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی شاهد بحران خاموش فرونشست ۴۵ درصد دشت قزوین بودیم و هرساله ۲ تا ۱۷ سانتیمتر فرونشست را شاهد هستیم.
یدالله ملکی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای قزوین در این‌باره تصریح می‌کند: در حال حاضر ۶۰۰۰ حلقه چاه مجاز در استان وجود دارد در سال‌های گذشته ۳۰۰۰ حلقه چاه غیرمجاز در استان وجود داشت که با تدابیر خاص این رقم به ۵۰۰ حلقه چاه رسیده است و در تلاش هستیم تا این تعداد باقی‌مانده را نیز تعیین تکلیف کنیم.
شروع خشکسالی دشت قزوین از ۴۰ سال پیش
علیرضا شکوهی لنگرودی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) به ایسنا می‌گوید: چون برداشت‌ها بیش از میزان ورودی دشت قزوین بوده خشکسالی دشت قزوین از ۴۰ سال پیش شروع شده است و تغییر اقلیم هم به آن دامن زده است؛ قزوین بیشتر از اینکه از کمبود بارش رنج ببرد از افزایش حرارت و گرمای سالانه رنج می‌برد؛ در سالیان گذشته برف روی کوه‌ها می‌نشست و تغذیه سفره‌ها با نفوذ تدریجی آب برف به داخل خاک صورت می‌گرفت.
وی ادامه می‌دهد: وقتی باران می‌بارد خاک را می‌شوید و انتهای دشت تبخیر و وارد رودخانه شور و دشت بوئین‌زهرا می‌شود اما وقتی برف می‌بارد آهسته ذوب و وارد خاک می‌شود و بعد به سطح سفره‌های زیرزمینی می‌رسد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) متذکر می‌شود: ضمن کاهش بارش شاهد افزایش دما نیز هستیم یعنی اینکه به سمت خشکسالی می‌رویم؛ این امر باعث کاهش ورودی آب به دشت قزوین می‌شود.
تا زمانی که بودجه نباشد کاری از پیش نخواهد رفت
مهران شنتیایی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قزوین به ایسنا می‌گوید: هرگونه دخل و تصرف در چرخه طبیعت نظم آن را بر هم می‌زند؛ هر جا انسان در طبیعت دخالت داشته است ضربه خورده‌ایم و فرونشست دشت قزوین نیز حاصل اقدامات غیرکارشناسی است.
وی اضافه می‌کند: سفره‌های آب زیرزمینی از منابع آب استراتژیک کشور به شمار می‌روند در حالی که در سایر کشورها تنها برای مصارف شرب از منابع زیرزمینی استفاده می‌کنند در کشورمان برای مصارف صنعتی و کشاورزی نیز از آب‌های زیرزمینی استفاده می‌شود.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قزوین بیان می‌کند: در پی کاهش بارندگی با خشکسالی مواجه هستیم و آب ورودی نیاز سرچشمه‌ها را تأمین نمی‌کند، با خالی شدن سفره‌های زیرزمینی به‌مرور زمان، فرونشست اتفاق می‌افتد. سفره‌های زیرزمینی مانند اسفنج عمل می‌کنند اگر سفره‌ها فرونشست داشته باشند عواقب خطرناکی همچون راه افتادن سیل را در پی خواهند داشت.
شنتیایی اشاره می‌کند: در ترسالی بخش اعظمی از آب، جذب زمین می‌شود وقتی سفره‌های آب زیرزمینی در پی فرونشست تخریب می‌شوند آب بارندگی موجب بروز سیل می‌شود که درنهایت به باغات و مزارع کشاورزی خسارت وارد می‌کند.
وی اظهار می‌کند: خسارت‌های فرونشست دشت در حوزه محیط‌زیست بسیار است و باید چاره‌ای اندیشیده شود. سیستم نوین آبیاری و استفاده صنایع از پساب می‌تواند ازجمله اقدامات زیست‌محیطی باشد.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قزوین تصریح می‌کند: در اکثر حوزه‌های محیط‌زیست مشکل قوانین نداریم؛ بخش اعظمی از سیستم‌های نوین آبیاری نیازمند بودجه و اعتبار است در اداره کل محیط‌زیست نیز واحدهای صنعتی را ترغیب می‌کنیم تا به واحد سبز تبدیل شوند اما حقیقت ماجرا اینجاست تا زمانی که بودجه‌ای دست ادارات نباشد کاری از پیش نخواهیم برد.
شکوهی نیز یادآور می‌شود: سال‌های قبل، سیاست‌گذاری کلان در مدیریت آب استانی به وجود آمد؛ در گذشته برای حوزه رودخانه شاهرود و سفیدرود پنج استان می‌نشستند و تصمیم می‌گرفتند ولی اکنون استان‌های بالادست آب را با مجوز خودشان برداشت می‌کنند. عملاً با این سیاست‌گذاری بخشی از بیلان آب دشت قزوین را کاسته‌ایم و به‌واسطه چاه‌های آب مجاز و غیرمجاز برداشت‌ها افزایش‌یافته و سطح سفره‌های زیرزمینی کاهش پیدا کرده است. به نظر می‌رسد تعداد چاه‌های غیرقانونی بیش از چاه‌های قانونی است و تخلیه سفره باعث می‌شود ذرات خاک که به کمک آب روی هم قرار داشتند مستقیماً به هم فشار آورند و بدین ترتیب به فرونشست منجر شود.
راهکار جلوگیری از فرونشست چیست؟
وی با تأکید بر پیوسته بودن سیستم دشت قزوین بیان می‌کند: اراضی دشت از هشتگرد تا تاکستان هم‌زمان در حال نشست است اگر بخواهیم جلوی این را فاجعه را بگیریم باید به فکر تغذیه سفره باشیم؛ راهکار، جلوگیری از برداشت غیرمجاز و تغییر الگوی کشت است که این دو مقوله به‌آسانی قابل انجام نیست چون اقتصاد مردم به آن‌ها وابسته شده است.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) بیان می‌کند: قوانین مرتبط با تغییر الگوی کشت و بستن چاه‌های غیرمجاز وجود دارد دایره پلیس آب در آب منطقه‌ای فعال است و به دنبال بستن چاه‌ها بوده است اما انسجام بین سازمان‌ها وجود ندارد؛ قانون وجود دارد و باید از طریق هماهنگی بین سازمانی، تنویر افکار عمومی و فرهنگ‌سازی به تغذیه سفره زیرزمینی کمک کنند.
وی متذکر می‌شود: ۷۰ سال پیش دشت قزوین اهمیت ویژه‌ای در کشاورزی و تولید ایران داشت و جایگاه دوم را به خود اختصاص داده بود، فراموش نکنیم که شبکه آبیاری و زهکشی دشت قزوین ازجمله شبکه‌های بی‌نظیر است که به کار خود ادامه می‌دهد.
شکوهی مطرح می‌کند: مسئولان در توسعه پایدار سراغ روش‌های نوین آبیاری رفتند تا آب حاصل از صرفه‌جویی سفره را تغذیه کند اما متأسفانه شاهد افزایش سطح زیر کشت بودیم؛ در آبیاری سطحی راندمان آب ۲۰ درصد است و ۸۰ درصد به شکل تبخیر و روان شدن در جوی آب به سمت آب‌های زیرزمینی حرکت می‌کند.
وی خاطرنشان می‌کند: تکنیک جدید می‌گوید با لوله آب به اندازه نیاز به گیاه تزریق می‌شود. با این روش راندمان افزایش می‌یابد و ۵۰ درصد در مصرف آب کشاورزی صرفه‌جویی خواهد شد و باید بگذاریم آب حاصل از صرفه‌جویی به سفره آب‌های زیرزمینی تزریق شود.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) با تأکید بر اینکه روش‌های نوین آبیاری کلی هزینه و ارزبری داشته است، اضافه می‌کند: نفت فروختیم دلار به دست آوردیم و تکنولوژی خریدیم، این هزینه‌ها را کردیم تا به این بحران کمک کنیم. همانطور که گفتیم در روش آبیاری نوین ۵۰ درصد آب، مازاد است که باید به سیستم تزریق شود اما کشاورزان سطح زیر کشت را افزایش دادند؛ به‌این‌ترتیب نه‌تنها صرفه‌جویی نکردیم بلکه هدررفت آب را افزایش دادیم.
تکنولوژیِ قاتل!
وی با بیان اینکه تکنولوژی قاتل ما شد، می‌گوید: تا چندی پیش کشاورزان آب را به روش سنتی به جوی می‌بستند و با روش سنتی آبیاری می‌کردند تا بخشی از آن وارد سفره آب زیرزمینی شود که در این صورت ۶۰ درصد به سفره بازمی‌گشت؛ در تکنولوژی مدرن چون برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح آب‌وخاک نداشتیم بین وزارتخانه نیرو و جهاد کشاورزی مشکل به وجود آمده است، وزارت نیرو می‌گوید کمک می‌کنم آب را درست استفاده کنید. جهاد کشاورزی با افزایش سطح زیر کشت خودکفایی را ملاک عمل قرار می‌دهد و برایش میزان آب استفاده‌شده مهم نیست. خودکفایی برای کشوری که کم‌آبی دارد وضعی را به وجود می‌آورد که اکنون شاهد آن هستیم.
شکوهی یادآور می‌شود: در پی فرونشست، جاده‌ها نشست کرده، منازل تخریب شده و زیرساخت‌های لوله‌کشی آب و فاضلاب و گاز نیز تخریب خواهد شد و حتی ممکن است انفجار صورت بگیرد و تمامی این موارد دور از ذهن نیست. بنابراین کلیه زیرساخت‌های احداث‌شده با عواید فروش نفت از بین خواهد رفت.
به گزارش ایسنا، با توجه به اینکه ۹۰ درصد آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود با صرفه‌جویی در این بخش می‌توان به حفظ دشت کمک کنیم؛ فراموش نکنیم تمامی آب مورد نیاز استان قزوین به‌واسطه منابع زیرزمینی تأمین می‌شود در حالی که قزوین استان پرآبی است اما مسئولان به آن توجه ندارند. در سایر استان‌ها از منابع آبی همچون سد استفاده می‌کنند ولی در استان قزوین برنامه‌ریزی صورت نگرفته و عملاً با بی‌تدبیری حال دشت هر روز وخیم‌تر از دیروز می‌شود. اگر مسئولان همانطور که زیبا سخن می‌گویند، در عمل هم به زیبایی وارد میدان شوند و دشت قزوین را احیا کنند نه تنها دشت بلکه اقتصاد و محیط‌زیست نیز حفظ خواهد شد.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی اقتصادی دشت قزوین فرونشست زمین خشکسالی قزوين سفره های زیرزمینی آب های زیرزمینی نوین آبیاری استان قزوین صرفه جویی محیط زیست دشت قزوین سفره ها چاه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۵۱۸۵۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
(تصاویر) عمارت انگورستان ملک
گذشت زمان قسمت‌های مختلف آن تخریب کرده و بخش‌هایی از آن نیز در سال ۱۳۳۳ هجری شمسی در تعریض خیابان ملک از بین رفته است.
این باغ انگور که در اصفهان قرار دارد در زمان حکومت نادرشاه به‌عنوان مالیات از مردم گرفته شده و در دوره ناصرالدین شاه قاجار به تملک مسئول امور مالی حکومت وقت اصفهان، یعنی پدر حاج محمد ابراهیم ملک‌التجار درآمده است.
حاج محمد ابراهیم خان بعد‌ها بنای خانه‌ی انگورستان را برای برگزاری مراسم عزاداری و تعزیه در باغ بنا کرد. قسمت‌های باقی‌مانده از بنا که استاد حسین‌چی معمار سازنده آن بوده است در شمال یک حیاط وسیع قرار دارد و حیاطی مرکزی و یک سفره‌خانه دارد، تمام سمت جنوبی حیاط را سفره‌خانه تشکیل می‌دهد که به وسیله یک ارسی وسیع به آن مشرف می‌شود.
فضای سفره‌خانه از سوی دیگر توسط یک ارسی هفت دهنه به حیاط جنوبی بنا راه می‌یابد. این مجموعه دو طبقه ارتفاعی دارد و بعد‌ها نیز حیاط مرکزی با سقفی به همین ارتفاع پوشیده شده است.
با باز شدن ارسی‌های سفره‌خانه، فضای یکپارچه‌ای شامل سفره‌خانه و حیاط سرپوشیده به‌دست می‌آید. در گذشته، از پشت بام حیاط و فضا‌های سه جبهه‌ی دیگر آن برای اجرای مراسم تعزیه استفاده می‌شد.
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»