به نقل از «مشرق»

معمای پیچیده‌ هورالعظیم؛ از مرگ گاومیش‌ها تا خاموشی نیروگاه‌ها

تاریخ انتشار: ۲۳ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۵۲۰۹۵۰

ماجرای هورالعظیم به کلاف سردرگم تبدیل شده است و مشخص نیست چه کسی یا سازمان و نهادی می‌تواند کلاف و معمای پیچیده هورالعظیم را حل کند.

به گزارش مشرق، ماجرای هورالعظیم تبدیل به کلاف سردرگم شده است؛ مثلثی پیچیده‌ای با سه ضلع که ضلع اول آن فعالان محیط زیستی هستند که معتقدند هرچه زودتر باید حقابه هورالعظیم توسط سازمان آب و برق داده شود و کشاورزان نیز برنج‌کاری نداشته باشند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بیشتر بخوانید: کاش می‌ شد با گاومیش‌ها مصاحبه کرد!

ضلع دوم کشاورزان هستند که می‌گویند باید برنج بکاریم و دام‌هایمان نیز به آب نیاز دارند اما ضلع سوم این مثلثِ پیچیده را مسئولانِ سد کرخه تشکیل می‌دهند که تأکید می‌کنند تأمین «آب شرب» و تأمین «برق» از اولویت‌هایی هستند که باید برای «مردم» انجام شوند و مدیریت منابع آبی در سد کرخه با این اولویت‌ها در حال انجام است.

آبی که از سد کرخه رهاسازی می‌شود در پایین‌دست علاوه بر مصرف آب شرب انسان‌ها، در بخش‌های کشاورزی و تأمین آب شرب دام‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی از طرفی دامداران در روزهای اخیر خبر از مرگ گاومیش‌ها دادند.

در این میان هر طیف سخنی می‌گوید و هیچکدام حاضر به عقب‌نشینی نیستند تا جایی که سفر اخیر روزنامه‌نگاران و سازمان‌های مردم‌نهادِ محیط زیستی به سد کرخه باعث بحث‌وجدل و در نهایت ترک جلسه توسط روزنامه‌نگاران شد.

ناظر سلامت تالاب‌ها کیست؟

فعالان محیط زیست نیز هرکدام نظری دارند؛ شبنم قنواتی، عضو انجمن دیده‌بان جلگه سبز خوزستان در نشست با نماینده مردم اهواز، حمیدیه، باوی و کارون درباره وضعیت زیست محیطی و تنش آبی پیش آمده گفت: به نظرم مقصران اصلی، سازمان آب و برق و محیط زیست هستند چون سازمان آب و برق برای تأمین نکردن حق آبه هور و محیط زیست به این علت که به طور جدی ناظر بر سلامت تالاب‌ها نبود.

بیشتر بخوانید: ورود دادستانی به موضوع تأمین حق‌آبه هورالعظیم

وی افزود: سوال ما این است که چرا بعد از فشارهای رسانه‌ای و تجمع فعالان محیط زیستی است که آنها تصمیم به واکنش می‌گیرند و خبر از رهاسازی آب می‌دهند؟

قنواتی یادآور شد: به چه علت وقتی شرایط هور به نقطه اوجِ بحران برسد، اعلام می‌کنند که چند صد مترمکعب آب رهاسازی کردند؟ بنابراین ما پیرو این مطالبه، مقابل متولیِ تالاب یعنی سازمان آب برق تجمع کردیم.

عضو انجمن دیده‌بان جلگه سبز خوزستان با اشاره به تبعات سیل ۹۸ توضیح داد: در سیل ۹۸ حجم بسیاری از آبرفت‌ها حل شدند و همین حجم از رسوبات در ورودیِ تالاب تلنبار و ورودِ آب به تالاب با مشکل آب‌گیری مواجه شده که سازمان آب و برق باید ورودی هور را لایروبی می‌کرد اما این سازمان به تعهداتش در این زمینه نیز عمل نکرد.

نمایندگان حساس شوند

عبدالکاظم نیسی، رئیس دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز که از دوستداران محیط زیست است دراین‌باره گفت: اصل تصمیم‌گیری در حوزه محیط زیست باید توسط مدیران دولتی، متخصصان و مردم صورت گیرد؛ مدیران که تکلیفشان مشخص است و متخصصان نیز که دانشگاهیان و افراد علمی هستند و ضلع سوم نیز مردم هستند که می‌تواند شامل نمایندگان مردم در شورای شهر و روستا و نمایندگان مجلس باشد که این اضلاع سه‌گانه در کنار یکدیگر باید بتوانند تصمیماتی علمی با ضریب خطای پایینی بگیرند.

وی افزود: بیشتر طرح‌ها بدون مجوز و مطالعاتِ اثراتِ توسعه هستند؛ همچنین داکتِ مرزی در هور که مانع عبور آب میان بخشِ عراقی و ایرانیِ هور است، هیچکدام از این طرح‌ها، قانونِ اثراتِ توسعه بر محیط زیست را در پیوست خود ندارند.

این مقام دانشگاهی گفت: تمام سدها در سرشاخه‌ها به طور غیرقانونی و بدون مجوز و ارزیابی زیست محیطی ساخته شدند و نماینده مردم در مجلس باید نسبت به اجرای این قانون ناظر و حساس باشد.

تصمیماتِ موقتی

سید کریم حسینی، نماینده مردم شهرستان اهواز، حمیدیه، کارون و باوی در این خصوص توضیح داد: فعالان محیط زیست، جمعی از نخبگان به حساب می‌آیند که زبان مؤثری دارند و در حوزه‌های مختلف، ید طولانی دارند؛ بنابراین ما باید در مطالبه‌گری هم‌صدا باشیم و نباید با تک‌صدایی به سمتِ مطالبه برویم. چه شما در کسوتِ فعالان محیط زیست و چه من به عنوان نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی.

وی افزود: در حوزه محیط زیست، حق آبه و آب از روزهای اول در مجلس پیگیر این مسائل حیاتی بودیم که مکاتبات و پیگیری‌های ما موجود است؛ حق آبه کشاورزان ۲۴ میلیارد مترمکعب بود که قرار شد به نصف تقلیل یابد و احتمال تصویب شدنش وجود داشت که ما توانستیم آن را لغو کنیم؛ اگر فعالان، استاندار کنونی و باقی دلسوزان نبودند، این طرح مصوب می‌شد و کشاورزان آسیب جدی می‌دیدند.

نماینده مردم شهرستان اهواز، حمیدیه، کارون و باوی اظهار کرد: سوالی که باید پاسخ داده شود این است که چرا وقتی به این نقطه می‌رسیم باید رهاسازیِ آب انجام شود؟ این رفتار یعنی موقتی بودنِ کارها و این وضعیت نباید تکرار شود؛ برخی مسئولان فقط از بابِ توجیه می‌آیند و گاهی این توجیهات تنها نمک بر زخم است.

وی با بیان مطالبات فعالان محیط زیست توضیح داد: لایروبی ورودی هور، مسئله حوضچه‌ها و دیگر موارد مطرح شده را مطالبه و پیگیری می‌کنم و از نظرات فعالان محیط زیست استفاده می‌کنم؛ اکنون در مرحله انتقال دولت هستیم و این نکات باید به طور صریح و دقیق‌تر به مسئولان گفته شود و من همین مسائل زیست محیطی و فاضلاب شهری را شخصاً به آقای رئیسی گفتم.

حسینی تأکید کرد: در انتخاب وزیر نیرو، معاون رئیس‌جمهور در محیط زیست کمک کنید که به صورت هم‌صدا پیگیر این مطالبه باشیم.

محیط زیست علیه فعالان

خالد ربیعی، انجمن محیط زیست و منابع طبیعی خوزستان از دیگر فعالان محیط زیست گفت: اخیراً مدیرکل محیط زیست استان علیه ما سخن گفت؛ بنابراین نباید بیشتر توجهات بر مسئله کارون باشد بلکه کرخه نیز شرایط حادی دارد.

وی افزود: ما بزرگ‌ترین ضربه را از سد کرخه خوردیم که اگر پروژه‌هایی که در دست اقدام دارند، انجام شود بی‌شک دیگر آبی نمی‌ماند؛ بنابراین نیاز آبی استان باید داده شود و جلوی طرح‌ها گرفته شود چون شرایط رودخانه دز بسیار بحرانی است و بی‌شک با ساخت سد بختیاری ۲ که با ارتفاع ۳۲۵ متر و یکی از بزرگ‌ترین سدهای جهان به حساب می‌آید، کارمان ساخته است.

مدیریت ِکویرنشینان

کرامت حافظی، نماینده کمیته ثبت پرندگان ایران در خوزستان و فعال محیط زیست در زمینه آب با تأکید بر لزوم جریان مستمر برای آبگیری هور توضیح داد: ما برای هور یک جریان زیستی و حق آبه زیستی مستمر می‌خواهیم؛ در گزارش‌ها می‌گویند جایی را که زمین مرطوب است یا یک متر عمق داشته باشد، جزئی از قسمت‌های آبگیری شده تالاب به حساب می‌آورند و این در حالی است که هور باید عمق طبیعی داشته باشد.

وی افزود: اکنون آبی برای هور نیامده که بعضی جشن گرفتند؛ هور ۲۵۰ میلیون مترمکعب آب نیاز دارد که در بهترین حالت تنها ۴۰ تا ۵۰ درصد آب‌های رها شده به هور می‌رسد و باقی جذبِ آب‌های سفره‌های زیرزمینی، بخشی وارد نهرهای کشاورزان و بخش بیشتر در این دمای بالا تبخیر می‌شود؛ آب و برق خوزستان متولی تمام آب‌های سطحی و زیرزمینی است و متولیان مدیریت منابع آب همگی از استان‌های کویرنشین هستند.

فصل تنش آبی و انتقال دولت

سید کریم حسینی، نماینده مردم شهرستان اهواز، حمیدیه، کارون و باوی در ادامه اظهارات فعالان محیط زیست افزود: باید عدالت را در انتخابمان در نظر بگیریم زیرا وقتی مسئولی غیرمتخصص باشد، این عین بی‌عدالتی است و از وظایفِ نماینده، نظارت بر این انتخاب و انتصابات است که در یک سال گذشته هرگونه طرح انتقال آب اگر منتفی نشد اما متوقف شد؛ طرح‌هایی را که روی میز وزارت نیرو و سازمان محیط زیست بود، متوقف کردیم و هم اکنون فصل تنش آبی و انتقال دولت است.

در جست‌وجوی راه‌حل

فعالان محیط زیستی اهواز و جامعه کشاورزان و دامداران و حتی بعضی نمایندگان مجلس خواستار رهاسازی هرچه سریع‌تر حق آبه هورالعظیم هستند اما مدیرعامل سد و نیروگاه کرخه با هشدار بروز بحران در این سد می‌گوید که «به دلیل وضعیتی که در سد کرخه و میزانِ کمِ آب موجود در مخزن آن وجود دارد، ممکن است نیروگاه‌های این سد را از دست بدهیم و تولید برق نداشته باشیم».

مسئولان سد و نیروگاه کرخه معتقدند که اولویت اول در سد کرخه، تأمین آب شرب مردم است نه احشام و تالاب و ازاین‌رو مشخص نیست چه کسی یا سازمان و نهادی می‌تواند کلاف و معمای پیچیده هوالعظیم را حل کند.

منبع: مهر

منبع: مشرق

کلیدواژه: کرونا تحولات افغانستان تالاب هورالعظیم بی آبی کم آبی سد کرخه کشاورزان سازمان محیط زیست مجلس سازمان محیط زیست سید ابراهیم رئیسی مجلس شورای اسلامی فعالان محیط زیست سازمان آب و برق نماینده مردم محیط زیستی سد کرخه طرح ها حق آبه آب شرب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۵۲۰۹۵۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آخرین وضعیت تالاب بندعلیخان

کارشناس مسؤول اداره کل محیط زیست استان تهران با اشاره به اینکه همچنان موضوع هدایت آب رودخانه شور به عنوان تامین‌کننده مهم آب تالاب بندعلیخان به مسیر اصلی در حال پیگیری است، گفت: این پرونده از طریق اداره محیط زیست ورامین، استانداری و فرمانداری در حال پیگیری است. مطالبه سازمان محیط زیست تامین حداقل آب مورد نیاز برای تالاب بندعلیخان از سرشاخه‌های رود شور است.

علی یعقوبی نژاد در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه در زمینه موضوع حقآبه‌ تالاب‌ها و رودخانه‌ها دو مبحث مطرح است، اظهارکرد: یکی تعیین میزان حقآبه‌های اختصاصی و دیگری تخصیص و تامین حقآبه است. تعیین میزان حقآبه‌ها طی مطالعاتی از سوی سازمان محیط زیست صورت می‌گیرد.

کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران اضافه کرد: قانون تالاب‌ها، یک قانون نوپا است که از سال ۹۶ ابلاغ شده و دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های اجرایی آن نوشته شده است البته طی برنامه‌های ۵ ساله چهارم و پنجم و در قانون‌های موازی مانند قانون اراضی مستحدثات و ساحلی  به مدیریت زیست بومی تالاب‌ها و منابع آبی توجه می‌شد ولی با ابلاغ قانون تالاب‌ها از سال ۹۶ این موضوع سریع‌تر و روشن‌تر پیگیری شده و با پیگیری اعتبارات و اعلام برنامه‌ها شرایط بهتری برای تحقق برنامه‌های زیست‌بومی برای مدیریت منابع آبی فراهم شده است.

وی با بیان اینکه علاوه بر خدمات اکوسیستمی منابع آبی، موضوع تعدد بهره‌برداران و ذینفعان و تعارض منافع آن‌ها نیز مطرح است، گفت: اولویت اول وزارت نیرو تامین آب شرب است، این درحالیست که کارکردهای موازی دیگر مانند تامین آب واحدهای خدماتی، آب کشاورزی و تخصیص حقآبه‌ زیست محیطی مطرح است که موجب تعارض منافع می‌شود.

کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران با اشاره تشدید خشکسالی در کشور طی سال‌های اخیر اظهار کرد:  بارندگی نسبت به سال‌های گذشته کاهش یافته است و میزان آب‌های سطحی را خیلی تحت تاثیر قرار داده است، به‌طوری که ممکن است بخشی از رودخانه‌ها و تالاب‌ها در برخی فصول خشک باشند.

یعقوبی نژاد اضافه کرد: هر سه ماه یا شش ماه ادارات محیط زیست استان تهران با انجام پایش‌هایی از منابع آبی استان، گزارش‌های مصوری  از میزان آب تالاب‌ها یا رودخانه‌ها تهیه می‌کنند. به عنوان نمونه تالاب بندعلیخان در پایاب حوزه آبخیز استان تهران قرار دارد و بیشتر طول سال بسیار کم‌آب است. بر اساس جدیدترین گزارش واحد تابعه در حال حاضر بخش عمده‌ای از این تالاب خشک است.

وی در ادامه گفت:  نیاز آبی این تالاب بر اساس اعلام شرکت آب منطقه‌ای  استان تهران حدود ۶.۴ میلیون متر مکعب است اما اواخر بهمن و اوایل اسفند ماه سال گذشته تنها بخش محدودی از آن آبگیری شد بنابراین شرایط زیست‌محیطی این تالاب بسیار شکننده‌ است.

 کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران با اشاره به اهمیت تالاب بندعلیخان اظهارکرد: این تالاب محل زمستان گذرانی پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی است علاوه بر آن می‌تواند در زمینه تغذیه سفره‌های زیرزمینی، تقویت آبخوان‌ها، کنترل سیلاب‌ها و فرسایش خاک، کاهش آلاینده‌ها و مهمتر از آن کاهش گرد و غبار نقش داشته باشد.

یعقوبی‌نژاد ادامه داد: وقتی منبع آبی تالاب تامین شود، می‌تواند میزان انتشار گرد و غبار در مناطق را کنترل کند اما وقتی آب مورد نیاز تالاب‌ها و حتی رودخانه‌ها تامین نشود، به‌طور قطع با پدیده گرد و غبار و در نهایت انتشار آلاینده‌ها مواجه خواهیم شد.

کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران با بیان اینکه تالابی از این استان در کنوانسیون رامسر ثبت نشده است، گفت: با این وجود بر اساس قانون تالاب‌ها و آیین‌نامه اجرایی آن، دو تالاب تعریف شده داریم که یکی تالاب بندعلیخان و دیگری دریاچه‌های تار و هویر است. تار و هویر خوشبختانه دائمی و طبیعی هستند که آب آن‌ها از نزولات آسمانی مانند بارش برف و بعضاً از آب چشمه‌ها تامین می‌شود و در بالادست حوزه آبخیز قرار دارند بنابراین حقآبه آن‌ها تامین می‌شود و به منبعی برای آلایندگی تبدیل نمی‌شوند.

یعقوبی نژاد ادامه داد: در حال حاضر تالاب‌ بندعلیخان شرایط آبی مناسبی ندارد اما تار و هویر شرایط خوبی دارند و به عنوان یک اثر طبیعی ملی جزو مناطق چهارگانه سازمان حفاظت محیط زیست محسوب و به‌طور مستمر توسط نیروهای اجرایی و کارشناس‌های ما پایش می‌شوند.

کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران با اشاره به احداث یک شرکت در مسیر رودخانه‌ شور که منبع تامین آب تالاب بندعلیخان است، گفت: این کار باعث انحراف مسیر رودخانه شد بنابراین از سوی ادارات تابعه اداره کل محیط زیست استان تهران در حال پیگیری است چرا بخشی از حقآبه‌ تالاب بندعلیخان در سال‌های گذشته از رودخانه شور تامین می‌شد.

وی اضافه کرد: ظاهرا بر اثر  فعالیت‌های عمرانی بخشی از رودخانه شور بر اساس مستنداتی که توسط مسئولان ذی‌ربط هم پیگیری می‌شد به سمت مرّه استان قم منحرف شد که احتمالاً این کاربرای تامین آب فعالیت‌های عمرانی احداث اتوبان قم  - گرمسار انجام شد ولی بعد از اتمام فعالیت، متاسفانه آب به مسیر اصلی رودخانه هدایت نشد این‌ درحالیست که این رودخانه آب مورد نیاز تالاب بندعلیخان و مراتع منطقه را تامین می‌کرد. پیگیری‌هایی هم از سنوات گذشته تا به حال برای  بازگشت رودخانه شور به مسیر اصلی توسط امور عشایری، جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقه‌ای صورت گرفته است.

یعقوبی نژاد در ادامه گفت: موضوع مرتبط با سازمان حفاظت محیط زیست، بحث هدایت سرشاخه‌ها به سمت تالاب بندعلیخان است. مذاکراتی هم در سطح شهرستان و هم با استانداری‌های تهران و قم با حضور شرکت آب منطقه‌ای، امور عشایری، جهاد کشاورزی و محیط زیست در دفتر تخصصی تالاب‌ها و معاونت محیط دریایی تالاب‌ها صورت گرفت.

وی اضافه کرد: قرار شد پیگیری‌های لازم در این زمینه صورت بگیرد و تصمیمات نهایی در سطح استانداری و شرکت آب منطقه‌ای برای هدایت مسیر رودخانه به مسیر اصلی آن اتخاذ شود. در سال‌های اخیر اقدامات قانونی و قضایی هم از طریق محیط زیست و هم سایر ارگان‌های مسوول صورت گرفته است.

**یعقوبی‌نژاد با بیان اینکه هنوز پرونده مفتوح است، گفت: این پرونده از طریق اداره محیط زیست ورامین، استانداری و فرمانداری در حال پیگیری است. مطالبه سازمان محیط زیست تامین حداقل آب مورد نیاز برای تالاب بندعلیخان از سرشاخه‌های رود شور است.

کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران به عواقب عدم تامین آب تالاب بندعلیخان پرداخت و اظهارکرد: اگر حقآبه بندعلیخان تامین  نشود، این تالاب تبدیل به یکی از کانون‌های تولید و انتشار ریزگرد می‌شود . با افزایش آلایندگی سلامت و بهداشت عمومی مردم مورد تهدید قرار می‌گیرد.

وی اضافه کرد: تعیین نیاز آبی تالاب بندعلیخان نیازمند انجام مطالعات کارشناسی و دانشگاهی دارد. لازمه این کار تامین اعتبار است که از نظر محیط زیست هنوز انجام نشده است، با این حال با شرکت آب منطقه‌ای تهران برای تخصیص حدود ۶.۴ میلیون متر مکعب در سال‌های گذشته تفاهم شده بود.

کارشناس مسئول اداره کل محیط زیست استان تهران تاکید کرد: ما حداقل آبی را که برای تالاب بندعلیخان از طریق رودخانه شور و سایر رودخانه‌ها که باید تامین بشود را مرتب و مستمر از شرکت آب منطقه‌ای مطالبه می‌کنیم البته اولویت اول شرکت آب منطقه‌ای وزارت نیرو تامین آب شرب است.

یعقوبی نژاد اضافه کرد: اگر حداقل میزان آب رودخانه‌ها و تالاب‌ها تامین  شود در نهایت سود آن را خود مردم خواهند برد.

کارشناس مسئول اداره کل محیط  زیست استان تهران ادامه داد: محیط زیست چه در سطح سازمان، چه در سطح استانی، حقآبه‌ تالاب‌ها و رودخانه‌ها را به‌طور مستمر پیگیری می‌کند. از لحاظ قانونی، ماده ۲ قانون حفاظت و احیای مدیریت تالاب‌های کشور به صراحت اعلام می‌کند که سازمان محیط زیست صرفاً تعیین نیاز آبی تالاب‌ها را  بر عهده دارد اما بخش تدوین و اجرای برنامه مدون برای تخصیص و تامین حقآبه‌ برعهده وزارت نیرو است بنابراین ادارات محیط زیست با شرکت‌های آب منطقه‌ای در جهت تحقق حداقل حقآبه‌ با توجه به میزان بارش‌ها و ذخیره نزولات آسمانی تعامل دارند.

یعقوبی نژاد درپایان با بیان اینکه تشدید خشکسالی، تامین حداقل نیاز آبی تالاب‌ها و رودخانه‌ها را به چالش کشیده است، گفت: خوشبختانه با توجه به بارش باران در اواخر سال گذشته وضعیت رودخانه‌های استان تهران مناسب است ولی وضعیت تالاب بندعلیخان با توجه به خشکسالی های پی در پی سال‌های اخیر مناسب نیست.

 انتهای پیام