زاوه: راه‌حل پیشرفت صنعت خودرو، عدم دخالت دولت در بازار است / لزوم ایجاد رقابت با واردات خودرو
تاریخ انتشار: ۲۷ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۵۵۳۱۸۸
کارشناس صنعت خودرو گفت: دولت سیزدهم برای کمک به صنعت خودرو باید آنچه دولت‌های قبلی انجام داده را ببوسد و کنار برود. با مطالعه چگونگی پیشرفت صنعت خودروسازی کشورهای پیشرفته و آزاد سازی واردات و ایجاد رقابت گام به گام می‌توان چالش‌های اصلی را برداشت تا کم کم زمینه‌های توسعه صنعت خودروسازی کشور فراهم شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، دولت آقای رئیسی روی کار نیامده راهبرد خوبی را دنبال می‌کند، راهبردی برای حل مشکلات کشور که با نشست‌های مختلفی با کارشناسان و فعالین اقتصادی و دست اندرکاران اقتصاد کشور دنبال شده این امید را ایجاد کرده که دولت آینده نگاه علمی، کارشناسی و دور از تنگ نظری‌ها و دایره‌ای که دولت قبلی برای تصمیم گیری‌ها به دور خود پیچیده بود برای عبور از بحران‌های فعلی داشته باشد تا در بخش‌های مختلف اقتصاد شاهد حل مشکلات و معضلات باشیم. دانشجو در گفتگو با فربد زاوه؛ کارشناس صنعت و بازار خودرو برخی از مهمترین اولویتهای صنعت خودرو که به عبور این صنعت از مشکلات کنونی کمک می‌کند را در ادامه بحث توضیح داده است.
فربد زاوه به مساله کنترل قیمت گذاری در صنعت خودروی ایران و تبعات آن پرداخت و در این باره گفت: اصولا در هیچ کشور موفق اقتصادی و توسعه یافته‌ای موضوعی به نام قیمت گذاری کنترل شده نداریم، چرا که چنین رویه‌ای غیر از تحمیل خسارت‌های جدی به صنعت و مصرف کننده نتیجه‌ای ندارد.
وی دراین باره توضیح داد: وقتی حرف از کنترل زده می‌شود معنی این جمله دولتی کردن اقتصاد است و دوباره دور کردن بخش خصوصی از حضور در بخش‌های مختلف اقتصاد و توسعه اقتصادی. ما امروز در اقتصاد دو موضوع مهم داریم که برای آن‌ها باید راهکار‌ها و سیاست‌های درستی اتخاذ کنیم تا مشکلات حل شوند. بازار وتولید.
زاوه ادامه داد: در بحث بازار اصولا مشتری بازار را مدیریت می‌کند. این مساله در دنیا اثبات شده که هیچ مدیر دولتی توانایی کافی برای تصمیم گیری از طرف مردم و کسب موفقیت نداشته است. در هیچ جای دنیا به مدیران اجازه داده نمی‌شود از طرف مردم تصمیم بگیرند، بنابراین در اقتصاد‌های توسعه یافته در‌ها به روی مشتریان باز گذاشته شده تا بازار را بسته به میزان نیاز خود مدیریت کنند، نیازی که با استفاده از تولیدات داخلی یا گا‌ها نیاز به واردات تامین می‌شود.
کارشناس صنعت خودرو درباره سرنوشتی که خودروسازان در دنیا برای تولید رقم زده اند گفت: در مورد تولید نیز به تولید کننده‌ها آزادی داده شده است، یعنی هیچ تولید کننده‌ای مجبور نیست به خواست دولت تولید کند مثل ما که به ضرب و زور باید تولیدات را ۲۰ درصد و ۴۰ درصد ساخت داخل کنیم با اینکه می‌دانیم هزینه‌های بیشتری بر تولید کشور افزوده می‌شود. قطعا مدیریت‌های غلط نتیجه‌ای وحشتناک‌تر از آنچه در آن هستیم نصیب ما نمی‌کند.
وی افزود: مدیریت کنونی اقتصاد اجازه بنگاهداری را به چه کسی می‌دهد؟ آیا به شرکت‌های خصوصی می‌دهد یا یک نفر در وزارت دربسته صمت نشسته و برای بخش خصوصی تصمیم می‌گیرد؟! شرکت‌های بخش خصوصی حتی آزاد نیستند قیمت گذاری درستی داشته باشند چرا که مدیر وزارت صمت به آن‌ها دستور داده که حتما مثلا ۲۰ درصد باید ساخت داخل باشد، هر چند ارزش افزوده‌ای برای اقتصاد ایجاد نشده باشد؛ بنابراین می‌توان گفت کل اقتصاد ما به لحاظ دستورات غلط مدیریتی دائما در حال ضربه خوردن است.
زاوه در پاسخ به این سوال که از نظر شما صنعت کشور خصوصی باشد بهتر است یا دولتی منجمله صنعت خودرو گفت: از نظر بنده اینکه مالکیت دولتی باشد یا خصوصی اهمیتی ندارد بلکه نحوه مدیریت بسیار حائز اهمیت است. باید ببینیم بهترین شیوه برای مدیریت این صنعت چیست به این دلیل که دولت مثلا می‌تواند در صنعت خودرو سهام داشته باشد، همانگونه که صندوق‌های بانکی هم می‌توانند در صنعت خودرو سهام داشته باشند. نمی‌توان مانع سرمایه گذاری دولت و صندوق‌های بانکی شد بنابراین در وهله اول سهامداری آن‌ها موضوع بدی نیست، اما اگر می‌خواهند سهام خود را واگذار کنند باید از مکانیزم‌های عرضه و تقاضا در بورس تبعیت کنند نه اینکه حرف و خواسته خود را تحمیل کنند؛ بنابراین معضل اصلی بحث مالکیتی نیست، بلکه تصمیم گیری درست در عرصه صنعت خودرو یا تمامی بخش‌های اقتصادی کشور یک موضوع مهم است که سرنوشت اقتصاد را می‌سازد.
کارشناس صنعت خودرو خاطر نشان کرد: اگر دولت آینده می‌خواهد مشکلات صنعت کشور منجمله صنعت خودرو را برطرف کند باید از هر گونه دخالت و قیمت گذاری یا بهتر بگوییم دخالت در کار بازار و عرضه و تقاضا دست بردارد. با تکرار و تداوم روش‌هایی که دولت یازدهم و دوازدهم و دولت‌های قبلی برای صنعت کشور و خودروسازی در نظر گرفتند و اجرا کردند این دولت هم راه به جایی نمی‌برد، بلکه با چالش‌هایی در عرصه صنعت و به تبع آن در اقتصاد کشور رو به رو می‌شویم که شاید جمع کردن آن سخت و غیر قابل امکان باشد.
کارشناس بازار خودرو در پایان تاکید کرد: دولت سیزدهم برای کمک به صنعت خودرو باید آنچه دولت‌های قبلی انجام داده را ببوسد و کنار برود. با مطالعه چگونگی پیشرفت صنعت خودروسازی کشورهای پیشرفته و آزاد سازی واردات و ایجاد رقابت گام به گام می‌توان چالش‌های اصلی را برداشت تا کم کم زمینه‌های توسعه صنعت خودروسازی کشور فراهم شود.
منبع: خبرگزاری دانشجو
کلیدواژه: خودرو خودروسازان خودروسازی صنعت خودرو قیمتگذاری خودرو فربد زاوه صنعت خودروسازی کشور کارشناس صنعت صنعت خودرو قیمت گذاری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۵۵۳۱۸۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مردم پول ندارند سمند ۲۰ سال پیش را عوض کنند؛ می‌خواهند خودروی برقی وارد کنند؟
یک کارشناس صنعت خودرو گفت: واردات خودروی برقی هیچ نفع اقتصادی برای کشور ندارد. واردات خودروی برقی، قیمت‌ها در کف بازار را بالا می‌برد
به گزارش جماران، امیر حسن کاکایی، عضو هیات علمی دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت، با اشاره به مباحث مطرح شده درباره واردات خودروی برقی، خاطرنشان کرد: توسعه یا پیشرفت باید متوازن باشد و اگر متوازن پیش نرویم، در نهایت اقتصاد کلان کشور با چالش مواجه خواهد شد و در کنار آن مسائل فرهنگی و اجتماعی هم ایجاد می‌شود. همان طور که سال ۹۱ در اوج تحریم‌های مرحله اول حدود، ۱۱۰ هزار خودرو وارد کشور شد که تعداد زیادی از آن‌ها، پورشه، بوگاتی و مازراتی بود.
ممکن است برخی بپرسند مگر واردات مازراتی، ماشین به این ایمنی و شیکی، چه ضرری دارد! باید گفت در جامعه‌ای که تحت شدیدترین تنشهای اقتصادی و اختلاف طبقاتی قرار دارد آیا این راه حل خوبی است؟!
واردات خودروی برقی هیچ نفع اقتصادی برای کشور نداردوی با تاکید بر اینکه این اقدام تنش اجتماعی را بالا می‌برد و هیچ نفع اقتصادی هم برای کشور ندارد، افزود: کسی نمی‌تواند بگوید خودروی برقی چیز بدی است، اما قاطعانه باید گفت ضمن اینکه هیچ تناسبی با وضعیت حمل و نقل، آلودگی‌ها و شرایط اقتصادی و فرهنگی مردم کشور ما ندارد، برای این اقتصاد لوکس محسوب می‌شود و عموم مردم نمی‌توانند آن را بخرند.
گزارشی از طرح گازسوزکردن خودروها ارائه شوداین کارشناس صنعت خودرو یادآور شد: طرح گاز سوز کردن خودروها را فراموش نکنیم، حرف قشنگی بود؛ اما چقدر در کشور اثرگذار شد! آیا گزارشی از آن بیرون آمد!؟ حتی بعضی کارشناسان هم گفتند باید ۳۰ درصد خودروها گازسوز می‌شد، چرا نکردید! مگر غیر از این است که مردم هزینه این طرح‌ها را دادند!؟ آیا این طرح توانست کمکی به آلایندگی‌ها کند!؟
واردات خودروی برقی، قیمت‌ها در کف بازار را بالا میبردوی با بیان اینکه وقتی استانداردها را بالا می‌برند، بررسی آمارها نشان می‌دهد تعداد خودروهای فرسوده در حال استفاده بیشتر می‌شود، توضیح داد: کمک به کاهش آلایندگی زمانی می‌تواند معنی دار شود که فرض کنیم اگر یک میلیون خودرو برقی وارد کنیم، از سوی دیگر یک میلیون خودروی فرسوده از بازار کنار رود. در اینجا می‌توان گفت این اقدام باعث کاهش آلودگی می‌شود، اما وقتی یک میلیون خودروی برقی وارد می‌کنید، نه تنها از تعداد خودروهای فرسوده هم کاسته نمی‌شود، بلکه هر میزان تکنولوژی را بالا ببرید، قیمت کف بازار هم بالا می‌آید. مثلا وقتی پراید را حذف کردیم، چیزی جایگزین آن نشد. مردم ناچار شدند موتورسیکلت سوار شوند یا خودروی فرسوده‌ای که قبلا می‌خواستند کنار بگذارند را کنار نمی‌گذارند و آن‌ها را بیشتر نگه می‌دارند، چرا که ارزش بیشتری پیدا کرده است.
خودروی برقی، مصرف سوخت کشور بالا بردکاکایی با تاکید بر اینکه هیچ کسی مدعی نیست که خودروی برقی، بد است، اما در مجموع باعث صرفه جویی در مصرف سوخت نمی‌شود، اضافه کرد: با توجه به سبد سوخت نیروگاه‌های ما و افت انرژی که در سیستمهای انتقال آن وجود دارد، بر اساس برآوردی که انجام شده، مصرف انرژی در مجموع در خودروهای برقی بالاتر می‌رود. به جای اینکه موتوری در داخل شهر سوخت بسوزاند، این اقدام در نیروگاه‌های اطراف شهر انجام می‌شود. تنها این مزیتش است، اما در مجموع مصرف سوخت کشور را بالا می‌برد.
تامین برق خودروهای برقی، بحران مازوت سوزی در نیروگاه‌ها را تشدید میکنداین عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت یادآورشد: ما همواره در پاییز با مشکل مازوت سوزی در نیروگاه‌ها و ایجاد آلودگی در شهرهایمان مواجه هستیم، اگر مصرف برق افزایش یابد، روشن است که مازوت سوزی‌مان باید بیشتر شود. اگر تئوریک صحبت شود، گفته می‌شود آلایندگی خودروی برقی صفر است، اما وقتی مساله را به صورت کلی می‌بینیم باید پرسید که چه کسی گفته آلایندگی‌اش بهتر است و مصرف سوخت کشور را پایین می‌آورد.
مسئولان به معضل‌های بزرگ توجه نمی‌کنند و حرفهای قشنگ میزنندبه گفته کاکایی؛ با پول یک اتوبوس برقی، حداقل می‌توانند دو اتوبوس خوب روز بگیرند، این هم مهم است که با این اعتبار چه چیزهایی می‌توان جایگزین کرد. اکنون باید پرسید مثلا اگر ۱۰ هزار خودروی سواری نو وارد کنیم بهتر است، یا با همان اعتبار هزار اتوبوس دیزل خوب بخریم! مجموعا هر کدام تا چه میزان برای کشور موثرتر است. مسلما وقتی اتوبوس وارد کنیم، چون وضعیت حمل و نقل بهبود می‌یابد، در مجموع به نفع همه است. اکنون مساله این است که متاسفانه مسئولان به این معضل‌های بزرگ توجه نمی‌کنند و فقط حرفهای قشنگ می‌زنند.
کاکایی، کارشناس صنعت خودرو: مردم پول ندارند سمند ۲۰ سال پیش را عوض کنند؛ می‌خواهند خودروی برقی یک میلیارد و ۳۰۰ میلیونی وارد کنند؟
ترافیک علت اصلی مصرف سوخت و آلایندگی است نظام حمل و نقل عمومی توسعه یابدوی تاکید کرد: آنچه که درباره خودروی برقی عنوان می‌شود، فقط بازی با الفاظ خوب است، اما دست کم ۲۰ سال طول می‌کشد تا آن ناوگان جایگزین ناوگان فعلی شود. در حالی که اکنون مشکل اصلی کشور ما در رابطه با مصرف سوخت و آلایندگی، ترافیک سنگین ناشی ازعدم توسعه یافتگی نظام حمل و نقل عمومی کشور شامل بار و مسافر و درون شهری و برون شهری است. از آنجا که نظام حمل و نقل ما فشل شده، این میزان خودروی سواری تک سرنشین داریم. روز به روز هم هزینه‌هایمان را بالا می‌برد.
شارژ خودروهای برقی چگونه تامین خواهد شد؟کاکایی ادامه داد: گفته می‌شود حداقل قیمت این خودروهای برقی بین یک میلیارد و ۳۰۰ تا یک میلیارد و ۶۰۰ تومان خواهد بود، تصور کنید یک راننده تاکسی یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان پول داشته باشد و آن را بخرد. مسئولان توجه نمی‌کنند این تاکسی شبها باید کجا شارژ شود؟!
رانندگان تاکسی ما که در برج‌ها زندگی نمی‌کنند! چگونه می‌خواهند آن را شارژ کنند، نیاز به پارکینگ مناسبی دارد. در همین مرحله هزینه‌ای به راننده تحمیل می‌شود. بعضی می‌گویند ما پارکینگ مرکزی ایجاد می‌کنیم تا شبها این خودروهای برقی را در آنجا پارک کنند. اما باید پرسید آیا این کار برای همه رانندگان میسر است! مگر می‌شود با هر مسافتی شب ماشین را در آن پارکینگ‌ها بگذارند و خودشان بدون ماشین به منزل برگردند!؟
این استاد دانشگاه با بیان اینکه مگر این تاکسی چقدر در ماه درآمد ایجاد می‌کند، گفت: اگر همین یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان را در بانک سپرده کنند، با سود ۲۴ درصد ۳۶۰ میلیون تومان در سال و ۳۰ میلیون ماهانه درآمد خالص خواهند داشت. آیا می‌توان تصور کرد درآمد خالص یک تاکسی دار در ماه ۳۰ میلیون تومان است. بنابراین این کار، غیراقتصادی است. ارزان‌ترین خودروی برقی که به عنوان تاکسی می‌خواهند وارد کنند، را یک میلیارد و ۳۰۰ قیمتگذاری کرده اند. مردم پول ندارند نمی‌توانند سمند ۲۰ سال پیش را عوض کنند، هنوز که هنوز است «آر. دی» در تهران به عنوان تاکسی استفاده می‌شود، بعد می‌خواهیم با خودروی یک میلیارد و ۳۰۰ کدام مسیر را برویم و بیاییم!
وی گفت: اگر خیلی خوش بین باشیم، قرار است هتلهای ۵ ستاره یک سری خودروهایی برای پولدارهای کشور و توریستهای پولدار داشته باشند و با این خودرویی که دو برابر قیمت خودروی موجود است، مثلا مسیر تهران و فرودگاه را دو برابر قیمت حساب کنند.
کاکایی تاکید کرد: خودروی برقی خیلی هم شیک و خوب است، دستشان هم درد نکند، اما هیچ تناسبی با شرایط فعلی اقتصادی و نیازهای واقعی حمل و نقل و اقتصاد و محیط زیست ما ندارد. البته در حد آزمایشی و وارد کردن ۱۰ هزار خودرو می‌توانند انجام دهند و خودروی برقی را هم تجربه کنند. اما این سرگرمی‌ها نه راه حل مشکلات ما است و نه در شرایط فعلی کشور ما امکان‌پذیر است. برق مورد نیاز این خودروها را چگونه می‌خواهیم تامین کنیم! زیرساختهای لازم آن را نداریم. صرف تامین زیرساختها، مقادیر زیادی سرمایه‌گذاری می‌خواهد. فرض کنیم به اندازه کافی نیروگاه داریم و می‌خواهیم کابل کشی کنیم که شارژر مناسب بگذاریم، تامین همین زیرساخت هم هزینه زیادی لازم دارد.
هر جا کم می‌آورند، اسم مافیا را پیش میکشندوی با انتقاد از مسئولانی که عنوان می‌کنند که مافیاها مانع واردات خودروهای برقی می‌شوند، گفت: کدام فشار! نتوانستند وارد کنند و بیهوده جنجال می‌کنند. مگر سال گذشته تمام نمایندگان عزمشان را برای واردات خودرو جزم نکردند! همه گونه مانع را برداشتند، کدام فشار و کدام مافیا مانع شد! علت اینکه به اندازه ۱۰۰ هزار خودروی وعده داده شده، وارد نکردند، این بود که در دنیا هم باید با در نظر داشتن ضابطه‌هایی در صف خرید بایستید. ضمن اینکه خرید خورو پول می‌خواهد، شما یک فشار عملیاتی نشان دهید که کسی جلوی واردات خودروی برقی را گرفته باشد. هر جا کم می‌آورند، اسم مافیا را پیش می‌کشند، بله همه جای دنیا دلال و بازرگان است و همه دنبال منافع خودشان هستند. اما وظیفه دولت‌ها این است که سیاست‌ها را به گونه‌ای هدایت کنند که منافع این گروه‌ها با منافع جامعه هم راستا شود.
کاکایی اظهارداشت: چه کسی مانع است! در شش ماه آخر سال گذشته که واردات خودروی برقی جزء اولویتهای درجه یک وزارت صمت بود. روشن کنند که چه مانع عملیاتی برای واردات خودروی برقی وجود دارد، شما که تعرفه‌های وارداتش را هم کاهش دادید! کسی برای خرید تاکسی در ایران یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون پول پول نمی‌دهد! گفتند وزارت نفت از محل صرفه جویی مصرف بنزین، ۱۰ هزار و ۵۰۰ دلار را پیش، پیش به این مساله اختصاص دهد. شاید گفته شود این مانع است. اما واقعیت این است که پول نیست.
به آن‌ها که دلشان برای تولید مملکت می‌سوزد، «مافیا» اطلاق میکننداین کارشناس صنعت خودرو خاطرنشان کرد: به جای اینکه با ارزهای خارج از کشورمان، قطعات صنعتی و تکنولوژی وارد کنیم، با چینی‌ها قراردادی بسته‌اند تا کالای نهایی وارد کنند! این اقدام اشتباهی است. وقتی می‌توانیم اتوبوس را در داخل تولید کنیم، چرا محصول نهایی را وارد می‌کنید؟ بعد هم به آن‌ها که دلشان برای تولید این مملکت می‌سوزد، عنوان مافیا اطلاق می‌کنند. حمایت از تولید داخلی، عنوان مافیا گرفته است! مگر تولید داخل در اختیار دولت نیست، اگر کیفیتش ضعیف است، چرا درباره این صحبت نمی‌کنید که مافیایی وجود دارد که اجازه نمی‌دهد کیفیت این خودروها بالا رود. چرا این گونه صحبت می‌کنید! ما به عقلانیت ملی و توجه به منافع ملی نیاز داریم.
اینکه در این شرایط کشور، عده‌ای مرفه، پورشه یا خودروی برقی سوار شوند، مشکل مملکت نیستوی تاکید کرد: اینکه در این شرایط کشور، عده‌ای مرفه، پورشه یا خودروی برقی سوار شوند، مشکل مملکت نیست. اکنون مشکل چیزهای دیگر است. ضمن اینکه هر میزان موانع را بردارید، چون اقتصاد ما جواب نمی‌دهد، این ماجرا با کندی پیش می‌رود، چون اقتصاد نمی‌چرخد.
کاکایی با بیان اینکه شاید واردات خودروی برقی در کوتاه مدت مقداری مردم را سرگرم کند، اما هیچ مشکلی از قیمت خودروها در کشور و مساله حمل و نقلمان حل نخواهد کرد، عنوان اظهار داشت: افزایش قیمت‌ها به دلیل کاهش ارزش ریال است. با واردات ما نیز ارز را از کشورمان خارج می‌کنیم و هزینه ارزیمان بالا می‌رود و در ازای آن چیزی در کشور تولید نمی‌شود. بنابراین روند کاهش ارزش ریال و در نتیجه آن افزایش تورم ادامه می‌یابد.
آقایان چرا درباره مافیا آدرس غلط می‌دهند!به گفته این استاد دانشگاه؛ خودروی ۱۰هزار دلاری را وارد کشور می‌کنند، حق و حقوق صددرصدی دولت را هم می‌دهند، قیمت خودرو ۲۰ هزار دلار می‌شود، با ۱۰درصد سود هم می‌فروشند به رقم ۲۲ هزار دلار می‌رسد. بعد این وارد کننده می‌خواهد این مبلغ را برای ادامه خریدهایش از کشور خارج کند، بنابراین ۲۲ هزار دلار از کشور خارج می‌کند. یعنی ۱۲ هزار دلار خالص از کشور خارج می‌شود. اگر ما ارتباطات عادی جهانی داشتیم و پولمان شفاف جابجا می‌شد، این هزینه‌ها برای کشور سنگین به حساب نمی‌آمد، اما اکنون برای صرف یک جابجایی پول، مبالغ بزرگی پورسانت داده می‌شود. مافیا آنجاست و نه اینجا. آقایان چرا درباره مافیا آدرس غلط می‌دهند!
کاکایی اضافه کرد: اگر قرار باشد اسم سودهایی را مافیایی بگذاریم، این سودها است که از مسیرهای غیرشفاف ارزهای صادراتی را تبدیل به کالا می‌کنیم و سود بزرگی به جیب دلال‌ها و دور زنندگان تحریم‌ها روانه می‌شود و بعد از آن‌ها تشکر هم می‌کنیم! باید بدانیم که مسیر جابجایی این رقم‌های درشت کاملا غیرشفاف است. ماجرای مافیا اینجاست.
تداوم بارندگی‌ها در کشور / دمای هوا در بعضی مناطق کاهش می‌یابد