معرفی آثاری در رثای شهادت امام محمد باقر(ع) | ای پنجمین امام که معصوم هفتمی | تو یادگار داغ‌های کربلایی
تاریخ انتشار: ۲۷ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۵۶۰۸۹۰
به گزارش همشهری آنلاین به نقل از هنرآنلاین: محمد بن علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب مشهور به امام باقر (ع)، فرزند امام سجاد (ع) و ام عبدالله دختر امام حسن مجتبی (ع) هستند.
امام پنجم شیعیان حدود ۱۹ سال امامت شیعیان را عهده‌دار بودند. ایشان ۷ ذی‌الحجه سال ۱۱۴، در سن ۵۷ سالگی به دستور هشام بن عبدالملک در مدینه مسموم شدند و به شهادت رسیدند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
امام باقر (ع)، در طول زندگی خود، به نشر و گسترش حقایق و معارف الهی پرداختند. ایشان در علم، زهد، عظمت و فضیلت سرآمد همه بزرگان بنی‌هاشم بودند. روایات و احادیث، در زمینه مسایل و احکام اسلامی، تفسیر، تاریخ اسلام و انواع علوم، از حضرت بی‌شمار باقی مانده است. در زمانه حضرت زمینه مساعدی برای نشر علوم و معارف اسلامی پدیدار شد که تا زمان امامت فرزند بزرگوارشان یعنی امام صادق (علیه السلام) امتداد یافت و بیشتر روایاتی که در دست است از این دو امام بزرگوار است و در زمان ایشان بود که عده زیادی از محضرشان استفاده کرده و معارف اسلام و علوم آل محمد (صلی الله علیه و آله) را در سرتاسر دنیای اسلام منتشر کردند. مقام علمی امام باقر علیه السلام آن قدر عظیم و بلند مرتبه است که بسیاری از مخالفان ایشان نیز به این امر اعتراف دارند و دانشمندان فراوانی نیز به این امر اقرار کرده‌اند.
ایشان بین مردم به بخشندگی و کرامت مشهور بودند. در بخشش‌ها، همیشه شان و مرتبه افراد را در نظر می‌گرفتند به اندازه‌ای که نه موجب اسراف و زیاده‌روی و نه سبب تحقیر و پایین آمدن شان آنان شود.
کنیه امام باقر (ع) «ابوجعفر» و معروف‌ترین لقب ایشان «باقرالعلوم» به معنای شکافنده علوم است، زیرا حضرت، شکافنده معضلات فکری و حل‌کننده مسایل و پیچیدگی‌های علوم و در گستردگی دانش و معارف، سرآمد و شخصیت منحصر به فرد عصر خویش بودند باقر، یعنی شکافنده علوم. در علت نامگذاری آن می‌خوانیم: «لُقِّبَ بِهِ لِاَنَّهُ بَقَرَ الْعِلْمَ وَعَرَفَ اَصْلَهُ وَاسْتَنْبَطَ فَرْعَهُ وَ تَوَسَّعَ فیهِ وَ التَّبَقُّرُ التَّوَسُّعُ؛ [حضرت باقر علیه السلام] به لقب باقر یاد شده است؛ چون علم را شکافت و پایه علم را شناخت و فرع آن را استنباط کرد و در آن توسعه داد و تَبَقّر [به معنای] توسعه دادن است». درباره معنای باقر احتمال دیگری نیز ذکر شده «لُقِّبَ بِهِ لِکَثْرَةِ سُجُودِهِ فَقَدْ بَقَّرَ جَبْهَتَهُ اَیْ فَتَحَها وَوَسَعَها؛ به او باقر گفته شده، برای زیادی سجده‌هایش و باز شدن و توسعه پیشانی‌اش».
چون نسب امام باقر (ع) هم به امام حسن (ع) و هم به امام حسین (ع) می‌رسد، به ایشان لقب هاشمی بین هاشمیین، علوی بین علویین و فاطمی بین فاطمیین دادند. شاکر، هادی، امین، صابر، ذاکر، جامع و حاضر از القاب امام پنجم شیعیان محسوب می‌شود که هر یک بر وجه خاصی از کمالات و فضایل ایشان دلالت دارند.
کتاب‌های متعددی با محوریت زندگی و شخصیت امام محمد باقر (ع) نوشته و منتشر شده‌اند؛ معرفی ۲۵ عنوان کتاب:
۱- «ملاقات در شب بارانی» نوشته مسلم ناصری
۲- «تیری به جان علم» اثر مهدی قزلی
۳- «مدرسه امام باقر (علیه السلام)» نوشته مهدی غلامعلی
۴- «من امام باقر (ع) را دوست دارم» نویسنده غلامرضا حیدری‌ابهری
۵- «طب‌الامیر و امام باقر (ص)» نویسنده سیدمحسن فیض‌الهی
۶- «الامام الخامس الامام محمدبن علی الباقر علیهالسلام گروه نویسندگان» مترجم محمد عبدالمنعم خاقانی
۷- «پیشوای پنجم حضرت امام محمد باقر علیهالسلام» گروه نویسندگان
۸- «کتاب‌نامه امام باقر (ع)» ناصرالدین انصاری قمی
۹- «بر امام سجاد (ع) و امام باقر (ع) چه گذشت؟» سیدمحمدحسن موسوی‌کاشانی
۱۰- «شرح سخنان حضرت باقرالعلوم (ع) در سیر و سلوک و معرفت نفس» سیدیدالله برقعی
۱۱- «ست‌اره غ‌ربت: محمدبن علی(علیهالسلام) تنها ست‌اره‌ام‌امت که در کودکی در عاشورا درخشی‌د» م‌ح‌ب‌وب‌ه زارع
۱۲- «داستانهایی از زندگی امام محمد باقر، امام ج‌ع‌ف‌رص‌ادق و امامم‌وس‌ی ک‌اظم ع‌ل‌ی‌ه‌م‌ال‌س‌لام» مهدی م‌ح‌دث‌ی
۱۳- «داستانهایی از اخلاق و رفتار امام محمدباقر علیهالسلام» علی میرخلف‌زاده
۱۴- «م‌رده‌ای که زن‌دهش‌د: داستانهایی از زندگی امام محمد باقر (علیهالسلام)» محمود پ‌وروه‌آب
۱۵- «زندگانی باقر آل محمد علیهالسلام: گوهر علم؛ همراه با داستانی پندآموز» اثر فاطمه دهکردی
۱۶- «در محضر امام محمدباقر (علیهالسلام)» تألیف علیرضا زکی‌زاده رنانی
۱۷- «تدبر در سیره تمدن‌سازان اهل بیت (ع)» سیره امام باقر (ع)، نویسنده محمدحسین الهی‌زاده
۱۸- «باید دریایی باشد: زندگی‌نامه داستانی امام باقر (ع)» نویسنده محمود پوروهاب
۱۹- «ع‌ج‌ای‌ب و م‌ع‌ج‌زات ش‌گ‌ف‌ت‌ان‌گ‌ی‌زی از امام باقر علیهالسلام» ت‌ه‌ی‌ه و ت‌ن‌ظی‌م واحد ت‌ح‌ق‌ی‌ق‌ات‌ی گل ن‌رگ‌س(عج)
۲۰- «زندگانی حضرت امام محمد باقر علیهالسلام: گ‌زی‌ده‌ای از م‌نت‌ه‌ی‌الام‌آل‌م‌ح‌دث قمی (رحمت الله علیه)» ب‌ه‌ک‌وش‌ش رضا است‌ادی
۲۱- «ک‌رام‌ات و مقامات ع‌رفانی امام محمد باقر (علیهالسلام)» علی ح‌سی‌ن‌ی‌قمی
۲۲- «زندگی امام محمد باقر علیهالسلام: شکافنده علوم و معارف» ع‌ق‌ی‌ق‌ی ب‌خش‌ای‌ش‌ی
۲۳- «زلال معرفت: پ‌ژوه‌ش‌ی در زندگانی امام محمد باقر (علیهالسلام)» محمدباقر طاه‌ری
۲۴- «امام محمد باقر علیهالسلام» نوشته امید امیدوار
۲۵- «امام محمد باقرعلیه‌السلام» اثر میرابوالفتح دعوتی
شاعران آیینی نیز در سوگ امام پنجم شیعیان اشعاری سروده‌اند. نمونه‌ای از این شعرها:
خوشابحال دلی که به دلبری برسد
به سفره کرم ذره پروری برسد
همه رعیت ارباب می‌شویم اما
غلام با ادب اینجا به برتری برسد
کسی که بر در این خانه سر بلند نکرد
به یک اشاره آقا به سروری برسد
اگرچه سائل او بی‌نیاز از دنیاست
در آخرت به مقامات بهتری برسد
به نیم قطره اشک محبتش ندهد
اگر خوشی دو عالم به نوکری برسد
شبیه فطرس درمانده غصه‌ای دارم
نشسته‌ام که مگر پر نه شهپری برسد
ز «قال باقر علیه السلام» مست شود
اگر کسی به فیوضات منبری برسد
کسی که بر کرمش افتخار می‌کردند
اگر نبود خلائق چه کار می‌کردند!؟
قلم به دست گرفته رساله بنویسد
به نام حضرت جل جلاله بنویسد
مقید است به تحلیل کربلای حسین
کنار این همه مقتل، مقاله بنویسد
مقید است که تاریخ را ورق بزند
دوباره از غم تلخ قباله بنویسد
روایت سفرش سوی کربلا کم نیست
تمام روز و شب‌اش را به ناله بنویسد
میان روضه بازار شام می‌طلبد
که از نجابت طفل سه ساله بنویسد
تمام مرثیه‌هایش میان لفافه‌ست
به اشک چشم تر از «باغ لاله» بنویسد
برای اینکه محرم به کربلا برسم
نشسته‌ام که برایم حواله بنویسد
کنار این همه ابر بهار گریه کنم
میان روضه او زار زار گریه کنم
دلی شکسته و بغضی شکسته تر دارد
دوباره یاد چه کرده که چشم تر دارد!؟
همیشه مجلس روضه‌ش پر تلاطم بود
حسین گفتن او مزّه ای دگر دارد
مرور خاطره ها کار هر شب آقاست
چقدر زخم روی زخم بر جگر دارد
چقدر پیر شده، خم شده، شکسته شده
به خاطر غم و غصه است، خب اثر دارد
چقدر این شب آخر به مادرش رفته
میان نافله اش دست بر کمر دارد
لهوف از غم یک صبح تا شبش، گفته
کجا کسی ز غم و غصه اش خبر دارد!؟
میان این همه ارثی که از پدر برده
اگر غلط نکنم گریه بیشتر دارد
همیشه بالش زیر سرش پر از اشک است
چرا که روضه گودال زیر سر دارد
غروب روز دهم را نمی برد از یاد
شبیه خیمه شده، آه شعله ور دارد
به یاد کودکی‌اش از رقیه می‌خواند
چه خاطرات عجیبی ز همسفر دارد
همین که خار نشسته به پای او کافی ست
خدا کند که دگر زجر دست بردارد
میان دفتر عمرش چه خاطرات بدی
ز چوب و باده و دندان و تشت زر دارد
در آن شبی که سنان بین راه اسیرش کرد
گرسنه بود ولی تازیانه سیرش کرد
علیرضا خاکساری
ای آنکه قبرت بی‌چراغ و سایبان است
روضه نمی‌خواهی مزارت روضه‌خوان است
گلدسته‌ات سنگی‌ست، روی تربت تو
گنبد نداری گنبد تو آسمان است
اصلا نیازی به بیانش نیست دیگر
اوج غریبی تو از قبرت عیان است
تو یادگار داغ‌های کربلایی
از هرم ماتم در دلت آتشفشان است
هر روضه‌ات کرب و بلایی می‌شود چون
دور مزار تو پر از نامه رسان است
تو شاهد باران سیل آسای خونی
تو کعبه‌ای چشمت شبیه ناودان است
تو یادگار باغ‌های لاله هستی
اما به ذهنت خاطرات صد خزان است
جسم تو در خاک بقیع و روحت اما
در قلب یک گودال، هر شب میهمان است
دیدی که در گودال، جدت را چه کردند
دیدی که عمه روی تَل بر سرزنان است
تو شاهد گل های از ساقه جدایی
دیدی که بر نیزه سرِ پیر و جوان است
تو غیرت اللهی غم ناموس دیدی
از داغ غارت در گلویت استخوان است
تو مقتلی هستی که دیده روضه‌ها را
آنچه زبان از گفتنش هم ناتوان است
رضا قاسمی
یک طرف کاغذ و یک سو قلمش افتاده
قلمش نه دمِ تیغ دو دمش افتاده
مثل روز دهم از فرط عطش با طفلان
درشب حجره به روی شکمش افتاده
آخرین لحظه همان لحظه تلخی ست که مرد
دیده از دست ابالفضل علمش افتاده
دیده که دست و سر و چشم عمو عباسش
تا دم علقمه در هر قدمش افتاده
نفسش را رمقی نیست و در خاطر مرد
زخمهای تن آقا رقمش افتاده
بعد اینقدر مصیبت که سرش آوردند
تازه تیغ آمده بر قدّ خمش افتاده
آخرین لحظه به یاد فقط این جمله «شمر»
که: «خودم می‌کِشم و می‌کُشمش» افتاده
دمش از بسکه حسینی‌ست چو پایین رفته
باز در پای دمش بازدمش افتاده
مثل بین الحرمین است مدینه اما
سر پا نیست دراین سو حرمش افتاده
مهدی رحیمی
روزی که بادهای مخالف امان نداد
هفت آسمان به قافله‌ای سایه بان نداد
خورشید بود و سایه شوم غبارها
خورشید بود همسفر نیزه دارها
دیدی به روی نیزه سر آفتاب را
دیدی گلوی پرپر طفل رباب را
دیدی عمود با سر سقا چه کرده بود
تیر سه شعبه با دل مولا چه کرده بود
در موج خیز شیون و ناله دویده‌ای
تا شام پا به پای سه ساله دویده‌ای
گل زخمهای سلسله یادت نمی‌رود
هرگز غروب قافله یادت نمی‌رود
هم ناله با صحیفه ماتم گریستی
یک عمر پا به پای محرم گریستی
یوسف رحیمی
هزار خاطره غم نمی‌رود از یاد
غروب سرخ محرم نمی‌رود از یاد
به گاهواره خالی اصغرم سوگند
رباب و خیمه ماتم نمی‌رود از یاد
فرات بود و عطش بود و کودکان حرم
خروش غیرت زمزم نمی‌رود از یاد
دمی که هستی زینب ز روی زین افتاد
همان مصیبت اعظم نمی‌رود از یاد
به دشت دختر و زنها برهنه پا و دوان
بدون یاور و محرم، نمی‌رود از یاد
به شام بر سر ما سنگ می زدند از بام
بلای شهر جهنم نمی‌رود از یاد
به شهر شام، به بزم یزید، بین طشت
سر شکسته و درهم نمی‌رود از یاد
رضا رسول زاده
صدای صاعقه آمد که در هوا زده بود
گمان کنم که خدا مرد را صدا زده بود
به خنده دم آخر کمی تسلی داد
به جبرئیل که از غصه، ضجه ها زده بود
کسی که پیکره نیمه جان او آن شب
به شدت از اثر زهر دست و پا زده بود
در این میانه، عطش؛ این حقیقت مکشوف
به بوم زندگی اش رنگ نینوا زده بود
عجیب بود که با حال تشنگی، به سرش
هوای نعل و سم اسب و بوریا زده بود
و دید او سر شش ماهه را در آن اثنا
که ناشیانه کسی روی نیزه ها زده بود
دلش رضا نشد از آن کسی که عاشورا
به عمه زینب او حرف ناسزا زده بود
هزار سال پس از او میان شعر، کسی
گریز روضه خود را به کربلا زده بود
پیمان طالبی
ای پنجمین امام که معصوم هفتمی
از ما تو را ز دور «سلام علیکمی»
بر درد جهل خلق، ز عالم طبیب‌تر
نامت غریب و قبر، ز نامت غریب‌تر
وقف علوم و دانش و دین کرده، هم خویش
باشی کنار ابن و اب و ام و عم خویش
آب و گل و سجیت تو، جز کرم نداشت
دیدم چرا مزار تو صحن و حرم نداشت
گلدسته‌ای نداشت حرم، مرقدی نبود
صحن و سرا نیافتم و گنبدی نبود
این خاک عشق باشد و بر باد کی رود؟
غم‌های عهد کودکی از یاد کی رود
آتش به خرمن جگر از آه، با تو بود
یک عمر، خاطرات تو همراه با تو بود
از صبح تا غروب کشیدی ز سینه آه
اما چه خوب شد که نرفتی به قتل‌گاه
تو دیده‌ای چه‌ها به اسارت به عمه شد
در شهر شوم شام، جسارت به عمه شد
تو طفل روی ناقه‌ی عریان نشسته‌ای
بر روی رحل ناقه، چو قرآن نشسته‌ای
تو طعم تازیانه و سیلی چشیده‌ای
بر روی خار، همره طفلان دویده‌ای
دیدی تو خیمه‌های به آتش کشیده را
داغ و فرار و رنگ ز چهره پریده را
علی انسانی
کد خبر 615280 برچسب‌ها ادبیاتمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: ادبیات باقر علیه السلام رود از یاد امام محمد باقر ع ر علیه السلام امام باقر ال س لام امام م امام ب
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۵۶۰۸۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
جزئیات اتوبان 5 هزار میلیاردی برای باز کردن گره ترافیک تهران
تین نیوز
ترافیک تهران گلوگاه هایی دارد که در صورت رفع شدن می توان به کاهش قابل توجه راه بندان ها امیدوار بود؛ از جمله احدث یک اتوبان با هزینه 5 هزار میلیارد تومان که 3 میدان و دو بزرگراه را به هم متصل می کند.
شهرداری تهران در راستای برطرف کردن مشکل ترافیک ، پروژه‌هایی را در دست اجرا دارد که به گفته معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران، با اجرای این پروژه‌ها کاهش محسوس ترافیک را در معابر بزرگراهی خصوصا در غرب پایتخت شاهد خواهیم بود.
هادی حق‌بین، معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره این پروژه‌ها توضیح داد: بزرگراه یادگار امام(ره) از شمال غرب تهران آغاز و پس از گذر از محله‌هایی نظیر سعادت آباد، شهرک قدس، مرزداران و خیابان آزادی به میدان جی منتهی می‌شود. پروژه تکمیل شاخه غربی بزرگراه یادگار امام(ره)، آن را به بزرگراه آزادگان وصل می‌کند تا سیر کاملی در غرب پایتخت برای تخلیه بار ترافیکی صورت گیرد و به همین علت در میدان جی، پروژه شاخه بزرگراه یادگار امام(ره) پس از یک دوره توقف عملیات عمرانی، در دوره ششم مدیریت شهری از سر گرفته شده است.
حق‌بین با بیان اینکه پروژه مذکور، میدان جی، میدان فتح، بزرگراه فتح، بلوار بهار و بزرگراه شهید را دربرمی‌گیرد، افزود: هزینه انجام عملیات عمرانی کلان‌پروژه اتصال بزرگراه یادگار امام(ره) به بزرگراه آزادگان بالغ بر ۵ هزار میلیارد تومان است. البته وجود معارضان متعدد تأسیساتی، نهادی و ملکی از دلایل پیچیدگی و توقف پروژه بوده است.
به گفته او، تلاش‌ها برای اتصال بزرگراه یادگار امام به آزادگان از دو جبهه در حال انجام است و بر همین اساس، فاز نخست بزرگراه شهید بروجردی در جنوب این پروژه، محدوده بزرگراه آزادگان افتتاح شده و فاز بعدی هم در حال عملیات عمرانی است تا به آزادگان وصل شود.
معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران خاطرنشان کرد: بر اساس برآورد پلیس راهور پایتخت، کاهش محسوس ترافیک در غرب تهران بویژه محدوده میدان آزادی، بزرگراه آیت‌الله سعیدی، جنوب بزرگراه یادگار امام(ره) و تا حدودی بار ترافیکی کنونی بزرگراه شهید چمران و نواب، از دیگر آثار بهره‌برداری از این پروژه است.
اتصال میدان جی به میدان فتح با تونلحقبین با تأکید بر این نکته که برای حدفاصل میدان جی تا میدان فتح، تونلی به طول ۳۵۰ متر طراحی شده و در دستور ساخت است، گفت: پروژه اتصال بزرگراه یادگار امام(ره) به بزرگراه آزادگان از اولویت‌های عمرانی دوره ششم مدیریت شهری است و نظارت‌ها بر استمرار عملیات عمرانی و رفع چالش‌های اجرایی آن ادامه دارد. معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران افزود: برای تکمیل این پروژه، شهرداری تهران با ارتش، وزارت دفاع و آموزش و پرورش توافق‌های مهم و اثرگذاری داشته و بر این اساس، گشایش‌های مهمی برای اجرای عملیات عمرانی در محدوده میدان جی و میدان فتح ایجاد شده است. حق‌بین گفت: پروژه تکمیل شاخه غربی بزرگراه یادگار امام(ره) از جمله مهم‌ترین پروژه‌های عمرانی غرب تهران در این دوره مدیریت شهری است و شامل روگذرها و زیرگذرهای متعددی است. به‌عنوان مثال در منطقه میدان فتح یک تقاطع سه سطحی شامل پل، میدان و زیرگذر پیش‌بینی شده و در حال احداث است. معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران درباره تکمیل بزرگراه شهید بروجردی نیز توضیح داد: فاز یک بزرگراه شهید بروجردی به بهره‌برداری رسیده و در حال حاضر فاز دو آن از سوی معاونت فنی و عمرانی شهرداری تهران در دست اقدام است. کمربندی جنوب شرق و شرق تهران پس از سال‌ها شکل می‌گیرد
حق‌بین افتتاح فاز نخست آزادراه شهید شوشتری در شرق تهران را در سال‌جاری یکی دیگر از کلان‌پروژه‌های شهرداری تهران در جنوب شرق تهران عنوان کرد که با کاهش محسوس بار ترافیکی بزرگراه بسیج، به نوعی کمربندی جنوب شرق و شرق تهران را پس از سال‌ها شکل خواهد داد.
آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید
دانشجویان سال سوم دانشگاهها، بورسیه دانشگاه فرهنگیان میشوند