Web Analytics Made Easy - Statcounter

مدیر نشر براق می‌گوید ترکیه با سرمایه‌گذاری، صادرات کتاب خود به ایران را در چند سال گذشته افزایش داده‌ اما وورد کتاب از ایران را ممنوع کرده‌ است. - اخبار فرهنگی -

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، صادرات کتاب در یک دهه گذشته در بسیاری از کشورهای جهان به امری ضروری در حوزه اقتصاد و فرهنگ تعریف شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

گردش مالی برخی از کشورهای جهان در این زمینه هر ساله روند صعودی داشته و طراحی برنامه‌های جدید، این کشورها را به یکی از قطب‌های اصلی در امر صادرات کتاب تبدیل کرده است. به عنوان نمونه، چین پس از پیوستن به سازمان تجارت جهانی در سال 2001، شروع به جهت‌گیری اقتصادی در حوزه نشر کرد و تغییرات متعددی را در این زمینه انجام داد؛ به طوری که برآورد می‌شود میزان درآمد سالانه این کشور در برخی از سال‌ها به حدود 200 میلیون دلار نیز رسیده است. 

با وجود این بازار و ظرفیت‌های نشر ایران، به نظر می‌رسد نگاه مسئولان به حوزه کتاب و استفاده از قابلیت‌های آن، نه اقتصادی است و نه فرهنگی. در کنار این موضوع، تحریم‌های بانکی و نبود راه انتقال پول، کار را سخت‌تر کرده است. در مقابل این جریان، بازار کتاب ایران پر است از کتاب‌هایی که از کشورهای مختلف وارد می‌شود؛ به عبارت دیگر اگر جاده فرهنگ را یک جاده دو سویه در نظر بگیریم، این جاده طی سال‌های اخیر عموماً یک طرفه بوده و اگر اتفاقی هم در زمینه صادرات رخ داده، معمولاً همتی بوده از سوی ناشران و آژانس‌های ادبی که آستین بالا زده‌ و کاری انجام داده‌اند. 

صفا امیری، مدیر انتشارات براق، سال‌ها است که تلاش دارد آثار منتشر شده در این انتشاراتی را در کشورهای مختلف ترجمه و توزیع کند. انتشارات براق که در حوزه ادبیات کودک و نوجوان فعال است، طی سال‌های گذشته موفق شده رایت 70 اثر را به ناشران فرانسوی و رایت 100 اثر را به ناشران ترک واگذار کند. در کنار این، صدور چندین کانتینر کتاب به کشورهای منطقه از جمله عراق و امارات موفقیت دیگر این انتشارات در عرصه بین‌الملل بوده است. 

امیری با توجه به تجربه خود به عنوان یک ناشر در عرصه بین‌الملل، مشکلات اقتصادی و تحریم‌ها را دلیل اصلی وضع موجود می‌داند. به گفته او؛ کشورهایی مانند ترکیه با سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی توانسته‌اند عناوین مختلفی از کشور خودشان را در ایران منتشر کنند، اما در مقابل به دلیل وجود مشکلات این‌چنینی مانع انتشار کتاب‌های ایرانی می‌شوند. او بر این امر تأکید دارد که در صنعت نشر ایران، در بر روی واردات می‌چرخد و این موضوع زندگی و معیشت نویسندگان و تصویرگران را تحت تأثیر قرار داده است. گفت‌وگوی تسنیم با این ناشر را می‌توانید در ادامه بخوانید:

*تسنیم: آقای امیری از ابتدای دولت یازدهم و در ابتدای دهه 90، آرزویی با عنوان صادرات کتاب مطرح شد. نویسندگان و ناشران بسیاری امید داشتند که کتاب‌هایشان در عرصه بین‌المللی عرضه شود و مخاطب جهانی داشته باشد. اقداماتی در این راستا صورت گرفت، اما به نظر می‌رسد میزان کارهای انجام شده با ظرفیتی که در بازار نشر ایران وجود دارد، چندان متناسب نیست. شما عملکرد دولت آقای روحانی در این زمینه را چطور ارزیابی می‌کنید؟

انتشارات براق 12 سال است که اقدام به صادرات کتاب و حضور در عرصه بین‌المللی کرده است. با توجه به این تجربه می‌گویم که ابتدا از رویکرد فرهنگی دولت  اینطور برمی‌آمد که به دنبال تعامل با جهان باشد. در دایره تعامل معمولاً ما چیزی می‌دهیم و چیزی می‌گیریم؛ یعنی تبادل وجود دارد، اما متأسفانه در کشور ما طی چند سال اخیر این روند چندان متناسب با هم حرکت نکرده و هماهنگ نبوده است؛ به این معنی که ما در عرضه ضعیف عمل کردیم اما در واردات قوی ظاهر شدیم. 

از سوی دیگر، قانون و برنامه مدونی برای نظارت بر میزان خروجی‌ها و ورودی‌ها وجود نداشت. در این میان، عدم پایبندی به پروتکل برن، کار را تسهیل کرد؛ زیرا در چنین شرایطی ناشران می‌توانند بدون پرداختی، کتاب‌های خارجی را بدون محدودیت وارد کنند. وقتی این میزان کتاب وارد کشور می‌شود و توازن بر هم می‌خورد، نتایجی به همراه خواهد داشت. به عنوان مثال، در حوزه کودک و نوجوان که حوزه تخصصی من است، سبب شده تا حجم تولید کتاب‌های داخلی و میزان انتشار آثار تألیفی اتوماتیک‌وار کم شود و فعالیت نویسندگان و ناشران کاهش پیدا کند. وقتی این جاده یک طرفه شد، ناشر ترجیح می‌دهد اگر قبلاً 100 عنوان کتاب به نویسنده داخلی اختصاص می‌داد، این میزان را به انتشار کارهای ترجمه تخصیص دهد و هزینه‌های نشر خود را کمتر کند. 

*تسنیم: اشاره کردید به میزان واردات بی‌اندازه و کتاب‌های ترجمه شده در بازار نشر ایران. طی آمارهای منتشر شده، این روند به خصوص در حوزه‌ای مانند ادبیات کودک و نوجوان، افزایشی است و نگرانی‌هایی را از سوی کارشناسان به همراه داشته است. از سوی دیگر، صنعت نشر کشور در سال‌های گذشته با مشکلات فراوانی مواجه بوده است. روند یک سویه ورود کتاب‌های خارجی به بازار داخل را چقدر محصول شرایط بد اقتصاد نشر می‌دانید؟

کتابی که به کشور وارد می‌شود، دو هزینه را ندارد: نخست هزینه تألیف و دیگری هزینه تصویرگری. هر دو این هزینه‌ها برای ناشر قابل توجه است. از سوی دیگر، سرمایه ناشر تا زمانی که مؤلف نگارش کتاب را تأیید کند، پس از آن تصویرگر کار را به سرانجام برساند، بعد مراحل مجوز و چاپ و ...  به دستش نمی‌رسد و عایدی ندارد. پس ما در اینجا با دو موضوع مواجهیم: هزینه و زمان.

این در حالی است که شرایط بد اقتصادی سبب شده است تا کتاب از سبد خانوار حذف شود. در چنین اوضاعی ناشر تمام توان و هم و غم خود را برای انتشار کاری می‌گذارد که هزینه کمتری داشته باشد، اما فروشش خوب باشد. این عوامل دست به دست هم داده است تا ناشران بسیاری به سمت انتشار کارهای ترجمه‌ای بیایند.

*تسنیم: بازگردیم به سیاست‌های دولت برای این امر. ارشاد در این سال‌ها تلاش کرد با طراحی گرنت و صرف هزینه، صادرات کتاب را تسهیل کند. این طرح را چطور ارزیابی می‌کنید؟ آیا توانسته موفق عمل کند؟

من حدود چهار سال پیش تفاهم نامه‌ای با مجموعه نظارت بر گرنت منعقد کردم که براساس آن، قرار شد به کشورهایی که سفر می‌کنیم، ناشران دیگر کشورها را به استفاده از گرنت و ترجمه آثار ایرانی تشویق کنیم. اقداماتی در این زمینه انجام شد، اما به سرانجام خاصی نرسید؛ زیرا سیاست‌گذاری‌ها به شکلی بود که ناشران عموماً به گرنتی که به آنها تعلق گرفته بود، دست نمی‌یافتند. مثلاً ناشر خارجی بعد از گذشت دو سال هنوز توانایی بهره‌گیری از گرنت را نداشت.

قوانین در ابتدا طوری بود که ناشر خارجی که کتاب ما را می‌گرفت، به دلیل پیچ و خم‌های اداری به سادگی نمی‌توانست از این مزایا بهره‌مند شود؛ به همین دلیل گرنت در سال‌های اول خیلی ضعیف عمل کرد، به شکلی که وقتی در فلوشیب استانبول شرکت و پیشنهاد کار بر روی آثار ایرانی را مطرح می‌کردیم، از آن استقبال نمی‌کردند و می‌گفتند که وقت‌گیر است. این مطلبی است که به طور مستقیم به من گفته شده است؛ بنابراین فکر می‌کنم برای تسهیل در این روند، ما نیازمند تغییر ساختار و تنظیم آیین‌نامه در این زمینه هستیم. 

*تسنیم: نشر براق به دلیل حضور در بازارهای جهانی و نمایشگاه‌های بین‌المللی به عنوان یکی از ناشران موفق در امر صادرات کتاب به شمار می‌رود. با توجه به تجربه‌ای که دارید، فعالیت کشورهای همسایه را در این موضوع چطور ارزیابی می‌کنید؟

کشورهای همسایه به ویژه کشورهایی مانند ترکیه، امارات و کویت روی این موضوع سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی خوبی کرده‌اند. به عنوان نمونه، در امارات محتوای کتاب‌ها در سطح قابل قبولی نیستند، به همین دلیل به ما ناشران پیشنهاد می‌کنند که کتاب‌هایتان را در نمایشگاه ابوظبی عرضه و رایت آثارتان را واگذار کنید. 

ترکیه هم از دیگر کشورهایی است که این موضوع برایش جدی است. برخی از دست اندرکاران نشر ترکیه به ما پیشنهاد می‌دهند که با توجه به طرح تدا، ما کتاب را به شما واگذار می‌کنیم، هزینه ترجمه و چاپ چند نسخه از آن را تقبل می‌کنیم تا این دست از آثار در بازار ایران تقویت شود. نوع حمایتی که این دولت‌ها برای صادرات کتاب‌هایشان در نظر گرفته‌اند، به گونه‌ای است که ناشر سریع به نتیجه می‌رسد و گرفتار پیچ و خم‌های اداری نمی‌شود. آنها در حمایت از کتاب‌هایی که مختص به فرهنگ خود هستند، جدی عمل می‌کنند؛ به همین دلیل جلوتر از ما هستند.  

*تسنیم: در دو سه سال اخیر کارهای بسیاری از ترکیه در بازار کتاب ایران منتشر شده و فروش خوبی هم داشته است.

این در حالی است که برخی از کشورها مانع از واردات کتاب از ایران می‌شوند که یکی از این کشورها، ترکیه است. ترکیه مشتاق است که کتاب‌هایش در ایران منتشر شود، اما واردات کتاب از ایران را به دلایل مختلف ممنوع کرده است. من این موضوع را امتحان کردم و به صورت آزمایشی 100 عنوان کتاب برای ترجمه و انتشار فرستادم که به نتیجه نرسید و مشکلاتی را برای تحویل‌گیرنده ایجاد کرد.

*تسنیم: چرا این ممنوعیت لحاظ شده است؟

ترکیه یکی از این کشورها است. آنها ایران را به مسائل مختلف از جمله ایجاد دو قطبی تشیع و تسنن متهم می‌کنند، بحث تحریم‌ها نیز بر این موضوع بی‌اثر نبوده است.

صادرات کتاب‌ـ5|قزوه: فرهنگ‌فروشی خطرناک‌تر از خاک‌فروشی است/ نان‌ونوای ناشران روشنفکر از آشفته‌بازار ترجمه در ایرانیک دروغ بزرگ در صادرات کتاب/ برن، دروازه ورود ایران به بازارهای جهانی است؟صادرات کتاب-3| ترکیه چگونه بازار کتاب ایران را قرق کرد؟/ خروج شیک و مجلسی ایران از بازارهای جهانیصادرات کتاب-2| مطالبه رهبر انقلاب 20 سال پیش درباره ترجمه آثار ایرانی از مسئولان چه بود ؟+ فیلم«صادرات کتاب»؛ پرونده جدید خبرگزاری تسنیم/ جهان از میراث ایرانی سهمی ندارد

*تسنیم: در صحبتی که با کارشناسان مختلف داشتیم، عوامل متعددی را در به ثمر نرسیدن صادرات کتاب ایران عنوان می‌کنند؛ از نپیوستن به برن گرفته تا نبود مترجم قوی و نگاه صحیح در مسئولان. شما مشکل را در چه می‌بینید؟

به نظرم بحث تحریم، بحث مهمی در این زمینه است. این امر مانع از وصول مطالبات ناشران می‌شود. ناشر مجبور است وقتی در فرانکفورت شرکت کرده، برای دریافت مطالباتش یا به صورت دستی اقدام کند یا به سراغ صرافی‌هایی برود که از روند بانکی استفاده نمی‌کنند؛ به این ترتیب ناشر رغبت خود را برای حضور در بحث صادرات کتاب از دست می‌دهد.  

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: گرنت وزارت ارشاد کتاب گرنت وزارت ارشاد کتاب کتاب از ایران صادرات کتاب عرصه بین کتاب ایران نشر ایران کتاب ها سال ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۵۷۵۹۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

فارن افرز: از اتحاد عبری-عربی علیه ایران خبری نیست/ همسایگان عربی ایران به دنبال جنگ با تهران نیستند

به گزارش جماران، با گذشت چند روز از پاسخ نظامی مستقیم جمهوری اسلامی ایران به حمله اسرائیل به ساختمان بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق، تحلیل ها درباره تاثیرات این حمله بر معادله های منطقه ای و فرامنطقه ای جنبه های وسیع تر و متفاوت تری را زیر ذره بین برده است. فارن افرز در تحلیلی در این باره می نویسد: زمانی که ایران در 13 آوریل بیش از 300 موشک و پهپاد را به سمت اسرائیل شلیک کرد، اردن به دفع حمله کمک کرد. گزارش‌های اولیه رسانه‌ها حاکی از آن بود که چندین کشور عربی دیگر در دفاع از رژیم اسرائیل کمک کرده‌اند، تلاش‌هایی که آنها بعداً آن را رد کردند. با این وجود، گروهی از رهبران اسرائیل و همچنین برخی ناظران در واشنگتن، این اقدامات را نشانه‌ای از یک تغییر بزرگ تفسیر کردند. محور این تحلیل ها این بود که این کشورهای عربی، در صورت ادامه تشدید درگیری اسرائیل با ایران، طرفدار اسرائیل خواهند بود. سپهبد هرزی هالوی، رئیس ستاد کل ارتش رژیم اسرائیل، اعلام کرد که حمله ایران «فرصت های جدیدی برای همکاری در خاورمیانه ایجاد کرده است». مؤسسه مطالعات امنیت ملی، یک اندیشکده پیشرو اسرائیلی، اعلام کرد که «ائتلاف منطقه‌ای و بین‌المللی که در رهگیری پرتاب‌های ایران به سمت اسرائیل مشارکت داشت، پتانسیل ایجاد یک اتحاد منطقه‌ای علیه ایران را نشان می‌دهد.»

پس از پاسخ اسرائیل به حمله ایران با یک حمله نسبتاً محدود به تأسیسات نظامی در ایران، دیوید ایگناتیوس، ستون نویس واشنگتن پست، ادعا کرد که اسرائیل «مانند رهبر یک ائتلاف منطقه ای علیه ایران رفتار می کند». او نوشت: «به نظر می‌رسد که اسرائیل با پاسخ آرام خود، منافع متحدانش در این ائتلاف - عربستان سعودی، امارات متحده عربی، اردن را که همگی در دفع حمله ایران به اسرائیل کمک کردند، در نظر گرفته بود.» به نظر ایگناتیوس، این یک «تغییر پارادایم برای اسرائیل» است، تغییری که به خاورمیانه «شکل جدیدی» می‌بخشد.

با این حال، این ارزیابی‌ها بیش از حد مشتاقانه و خوش بینانه هستند و نمی‌توانند پیچیدگی چالش‌های منطقه را درک کنند. مطمئناً، با توجه به ماهیت بی‌سابقه حملات نظامی در ماه آوریل، استراتژی آینده اسرائیل علیه ایران ممکن است ملاحظات منطقه‌ای را بیشتر در نظر بگیرد. اما واقعیت‌های منطقه که مانع همکاری اعراب و اسرائیل می‌شود، تغییر قابل توجهی نکرده است.

حتی قبل از حمله حماس در 7 اکتبر و متعاقب آن جنگ اسرائیل علیه غزه، کشورهای عربی که توافقنامه 2020 ابراهیم را امضا کردند و عادی سازی با اسرائیل را پذیرفتند، از حمایت بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل از گسترش شهرک سازی های اسرائیل در کرانه باختری و سیاست او نسبت به غزه، ناامید شده بودند. تلاش وزرای راست افراطی او برای تضعیف وضعیت موجود در بیت المقدس ، مجموعه ای از حملات مرگبار شهرک نشینان اسرائیلی به فلسطینی ها در شهرهای کرانه باختری در بهار سال 2023 به تنش های منطقه ای دامن زد. پس از آغاز عملیات نظامی اسرائیل در غزه در ماه اکتبر، که موجی از اعتراضات را در سراسر خاورمیانه برانگیخت، رهبران عرب در حمایت آشکار از اسرائیل تردید بیشتری پیدا کردند، زیرا می دانستند که همکاری آشکار می تواند به مشروعیت داخلی آنها لطمه بزند.

 هیچ چیز درباره واکنش اعراب به این دور از رویارویی ایران و اسرائیل نشان نمی دهد که این مواضع تغییر کرده است. گروهی از دولت‌ها که بسیاری از اسرائیلی‌ها  از آنها به عنوان «اتحاد سنی» یاد می‌کنند، در واقع همچنان به دنبال متعادل کردن روابط خود با ایران و اسرائیل، حفاظت از اقتصاد و امنیت خود و مهمتر از همه، جلوگیری از درگیری منطقه‌ای گسترده‌تر هستند.

آنها همچنین احتمالاً پایان دادن به جنگ فاجعه بار در غزه را بر رویارویی با ایران در اولویت قرار خواهند داد. با این حال، با افزایش تنش بین ایران و اسرائیل، اشتیاق کشورهای عربی برای تسریع در ادغام منطقه‌ای اسرائیل بیش از هر زمان دیگری به تمایل اسرائیل برای پذیرش تشکیل کشور فلسطین بستگی دارد.

پیش از حمله 13 آوریل ایران به اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی اطلاعاتی درباره این حمله قریب الوقوع با ایالات متحده به اشتراک گذاشتند. سپس فرماندهی مرکزی ایالات متحده از این اطلاعات برای هماهنگی پاسخ خود با اسرائیل و سایر شرکا استفاده کرد. اردن به هواپیماهای نظامی آمریکا و بریتانیا اجازه ورود به حریم هوایی این کشور را داد تا هواپیماهای بدون سرنشین و موشک‌های ورودی ایرانی را متوقف کنند و مستقیماً حملات ایران را رهگیری کنند. گزارش‌های اولیه رسانه‌ها، به‌ویژه در ایالات متحده و اسرائیل، تأکید کردند که تلاش‌های منطقه‌ای گسترده، حمله تهران را خنثی کرده است.

اما به زودی مشخص شد که نقش اعراب در دفع حمله ایران محدود بوده است. هم عربستان سعودی و هم امارات به صراحت هرگونه کمک نظامی مستقیم به دفاع اسرائیل را تکذیب کردند. مقامات اردنی از مشارکت خود با عنوان حفاظت از منافع خود دفاع کردند. ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن، با تاکید بر اینکه کشورش برای کمک به اسرائیل اقدامی نکرده است، اعلام کرد که «امنیت و حاکمیت» اردن «بالاتر از همه ملاحظات» قرار دارد.

تلاش هایی که کشورهای عربی برای مقابله با ایران انجام دادند، تقریباً به طور قطع ناشی از تمایل به حفظ روابط خود با ایالات متحده بود، نه برای همسویی بیشتر با اسرائیل. از زمانی که اسرائیل عملیات خود را در غزه آغاز کرد، رهبران عرب از اینکه جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده موفقیت بیشتری در مهار رفتار اسرائیل در غزه کسب نکرده است، شگفت زده شده‌اند. اما آنها همچنان به دنبال تعمیق همکاری خود با واشنگتن هستند. آنها هیچ منبع جایگزینی برای نوع امنیتی که ایالات متحده برای آنها تامین می کند، نمی بینند.

در ماه‌های اخیر، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و همچنین مصر و اردن به تشویق واشنگتن برای کمک به مدیریت پویایی‌های امنیتی خاورمیانه، مهار فعالیت‌های  ایران و جلوگیری از یک جنگ منطقه‌ای گسترده‌تر ادامه داده‌اند. پایان دادن به جنگ در غزه همچنان یک اولویت فوری منطقه ای است و کشورهای عربی در حال کار برای یک طرح صلح با دولت بایدن هستند. رهبران عربستان همچنان معتقدند که یک معاهده دفاعی دوجانبه با ایالات متحده باید بخشی از هر توافق عادی سازی آینده با اسرائیل باشد.  امارات به تلاش خود برای مذاکره درباره توافقنامه دفاعی خود با دولت بایدن ادامه داده است.

با این حال، در همین زمان، کشورهای حوزه خلیج فارس اکنون تعامل نزدیک تری با تهران دارند. در سال 2019، پس از خروج دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا از توافق هسته ای که ایالات متحده و سایر قدرت های بزرگ با ایران بر سر آن توافق کرده بودند، تهران بی ثباتی را در سراسر خلیج فارس گسترش داد، به کشتی ها در نزدیکی بنادر امارات حمله کرد و برای اولین بار حملات دقیقی را علیه تاسیسات نفتی عربستان انجام داد. ( این گزاره ها ادعای نویسندگان گزارش است و تهران دست داشتن در این حملات را تکذیب کرده است.) پس از امضای توافقنامه ابراهیم، تهران نیز به صراحت به بحرین و امارات هشدار داد که حضور نظامی اسرائیل در خلیج فارس خط قرمزی برای ایران خواهد بود.

خیلی قبل از حمله حماس در 7 اکتبر، کشورهای عربی به طور کلی تصمیم گرفته بودند که بهترین راه برای کاهش خطر ایران ، تلاش برای نزدیکی  است، نه تلافی. امارات و عربستان سعودی روابط دیپلماتیک خود با ایران را به ترتیب در سال های 2021 و 2023 احیا کردند. از 7 اکتبر، این کشورها همراه با بحرین و عمان، پیام‌ها و هشدارهایی را بین ایران و اسرائیل مخابره کرده و برای مدیریت تنش‌ها پیشنهاداتی را برای خروج از این وضعیت پیشنهاد داده‌اند. دو روز پس از حمله ایران در 13 آوریل، وزیر امور خارجه مصر با همتایان ایرانی و اسرائیلی خود به منظور مهار تشدید درگیری تلفنی تماس گرفت.

در ماه‌های آینده، کشورهای عربی احتمالاً تلاش خواهند کرد تا این اقدام متعادل کننده را حفظ کنند و از همه طرف‌ها به خویشتنداری دعوت کنند و از اقدامات تهاجمی بیشتر اسرائیل فاصله بگیرند. اگر تشدید تنش بین ایران و اسرائیل ادامه یابد، آنها احتمالاً حتی بیشتر تمایلی به حمایت از عملیات اسرائیل نخواهند داشت. هزینه های داخلی آنها برای حمایت آشکار از اسرائیل احتمالاً با گذشت زمان افزایش خواهد یافت، به ویژه اگر نیروهای اسرائیلی به سمت رفح حرکت کنند، شهری در جنوب غزه که صدها هزار فلسطینی در آن پناه گرفته اند و اسرائیل مدعی است که حماس پایگاهی مستحکم دارد.

بسیاری از کشورهای عربی نگرانی های اسرائیل در مورد فعالیت های منطقه ای ایران، به ویژه حمایت این کشور از شبه نظامیان غیردولتی را دارند. اما کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، به‌ویژه، به وضوح محاسبه کرده‌اند که آغاز گفتگوهای مستقیم دیپلماتیک، اعمال فشار با انگیزه‌های اقتصادی و انجام دیپلماسی پشتیبان با تهران امن‌ترین راه‌ها برای حفاظت از منافع آنها و جلوگیری از سرریز درگیری است. هر چقدر هم که درگیری ایران و اسرائیل تشدید شود، کشورهای عربی احتمالاً از این اشکال تعامل عقب نشینی نخواهند کرد. تلاش های آنها برای عادی سازی روابط با ایران از زمان آغاز جنگ غزه سرعت گرفته است، در حالی که تلاش ها برای عادی سازی روابط آنها با اسرائیل متوقف شده است.

در تلاش برای ترغیب اسرائیل به تفکر فراتر از جنگ غزه، عربستان سعودی همچنان چشم‌انداز عادی‌سازی را مشروط به مشارکت اسرائیل در یک فرآیند سیاسی با هدف ایجاد کشور فلسطینی می کند. با این حال، اسرائیل این درخواست های عربستان را نادیده گرفته است، شاید به دلیل اطمینان بیش از حد که پس از پایان جنگ در غزه، روند عادی سازی می تواند از همان جایی که متوقف شد ادامه یابد. عادی سازی بیشتر رابطه اعراب و اسرائیل در این شرایط بعید است. کشورهای عربی به همکاری با واشنگتن در زمینه دفاع موشکی ادامه خواهند داد، اما این همکاری مستلزم هماهنگی مستقیم با اسرائیل نیست. آنها همچنین به این زودی ها به سطح یک اتحاد رسمی دفاعی نزدیک نخواهند شد. این امر مستلزم همسویی بهتر سیستم‌های دفاعی کشورهای عربی و همچنین اعتماد بسیار بیشتر است که هر دوی این موارد در خاورمیانه وجود ندارد و ایجاد آن زمان می‌برد.

کشورهای عربی، به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس، از تلاش‌های اسرائیل برای تنزل دادن توانایی‌های نیابتی ایران استقبال خواهند کرد. اما آنها به احتمال زیاد با هرگونه حمله مستقیم به ایران که می‌تواند چشم‌انداز اقتصادی شکننده منطقه را بی‌ثبات کند یا به حمله متقابل ایران در خلیج‌فارس منجر شود، مخالفت خواهند کرد. با وجود اینکه کشورهای عربی علاقه مند به حفظ روابط دفاعی نزدیک با واشنگتن هستند، آنها نمی خواهند به بلوکی بپیوندند که آشکارا علیه ایران و حامیان جهانی آن مانند روسیه کار می کند. آنها ترجیح می دهند روابط چند منطقه ای و جهانی را متعادل کنند، نه اینکه پل ها را بسوزانند.

با وجود این محدودیت‌ها، کشورهای عربی می‌توانند نقش مهمی در جلوگیری از تشدید بیشتر تنش بین ایران و اسرائیل ایفا کنند. تقویت خطوط ارتباطی بین دو کشور - و ایجاد خطوط گرم برای مدیریت بحران - بیش از هر زمان دیگری حیاتی است. دقیقاً به این دلیل که تعدادی از کشورهای عربی روابط خود را با ایران و اسرائیل تقویت کرده‌اند، آنها می‌توانند از این روابط برای تشویق به خویشتن‌داری و کمک به انتقال پیام‌ها بین دو طرف استفاده کنند و در صورت شروع درگیری‌ها برای جلوگیری از درگیری یا کاهش آسیب تلاش کنند. در درازمدت، برای ایجاد ثبات در منطقه، کشورهای خاورمیانه باید پلتفرم خود را برای گفتگوی منظم ایجاد کنند که برای مشارکت ایران و اسرائیل باز باشد. حملات اخیر که ایران و اسرائیل را در آستانه جنگ قرار می دهد، تنها نشان می دهد که چقدر نیاز به چنین گفت وگویی ضروری شده است.

اما جهان باید انتظارات خود را برای همکاری نزدیکتر بین کشورهای عربی و اسرائیل کاهش دهد. همکاری کاملاً فنی که کشورهای عربی و اسرائیل اخیراً در زمینه‌های مورد علاقه مشترک از جمله انرژی و تغییرات آب و هوا داشته‌اند، احتمالاً ادامه خواهد داشت. با این حال، گردهمایی‌های منطقه‌ای پرمخاطب که آشکارا تعامل سیاسی کشورهای عربی با اسرائیل را تبلیغ می‌کنند، در کار نیست مگر اینکه اسرائیل به جنگ خود با غزه پایان دهد. تا آن زمان، تلاش کشورهای عربی برای حفظ روابط اقتصادی خود با اسرائیل نیز محدود خواهد بود. یک استراتژی کوتاه‌مدت واقع‌بینانه‌تر، حمایت از توانایی آن‌ها برای میانجی‌گری و جلوگیری از درگیری‌های آینده بین ایران و اسرائیل را در اولویت قرار خواهد داد.

 

دیگر خبرها

  • افزایش در اعتبار بن‌ دانشجویی نمایشگاه کتاب/ انصرافی از سوی ناشران خارجی نداشتیم
  • افزایش در اعتبار بن‌دانشجویی نمایشگاه کتاب/انصرافی از سوی ناشران خارجی نداشتیم
  • پیام مقاومت یمن را در نمایشگاه کتاب تهران مخابره می‌کنیم
  • فارن افرز: احتمال شکل گیری ائتلاف منطقه ای اعراب و اسرائیل علیه ایران چقدر است؟
  • صادرات محصولات کشاورزی ایران از مرز ۶ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار فراتر رفت
  • افزایش ظرفیت تبادل برق با کشورهای همجوار به ٥ هزار مگاوات
  • فارن افرز: از اتحاد عبری-عربی علیه ایران خبری نیست/ همسایگان عربی ایران به دنبال جنگ با تهران نیستند
  • خبر جدید وزیر صمت درباره واردات خودرو | مردم هم می توانند این خودروها را ثبت نام و خریداری کنند
  • بالانسر ایران و اسرائیل
  • انتشارات شهید کاظمی با دست پر به نمایشگاه می‌­آید