به نقل از «ایسنا»

نگاهی به عکس منتسب به بحران آبی اخیر در خوزستان و یک هشدار

تاریخ انتشار: ۳۱ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۵۹۲۶۱۳

انتشار عکسی منتسب به بحران آبی اخیر خوزستان و بازنشر آن در فضای مجازی، بار دیگر یادآور اصلی مهم در رسانه با عنوان «توجه به اصالت خبر و عکس» است؛ نکته ای که از سوی یک عکاس ایرانی هم بر آن تاکید می شود.

مجید سعیدی یادآور می شود: رسانه ها موظف هستند از انتشار هر تصویری که بیننده را گمراه کند بپرهیزند؛ در واقع اگر فیلم و عکس در همان زمان وقوع خبر هم ثبت شود اما موضوعیتی با خبر نداشته باشد و سبب گمراه شدن مخاطب شود، باید از انتشار آن پرهیز کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این عکاس در یادداشتی که در اختیار ایسنا گذاشته، با تاکید بر «توجه به اصالت خبر و عکس»، آن را مهمترین وظیفه رسانه می داند و می افزاید: «در سال های اخیر رشد دوربین های دیجیتال و همراه شدن آن با موبایل سبب رشد بسیار زیاد شهروند خبرنگاران شد و هر روز بسیاری از رسانه ها در قالب اخبار شبانه، سایت خبرگزاری و شبکه های اجتماعی، ویدئو و عکس های خبری از شهروندان منتشر می کنند. اما نکته مهمی که تا اکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته، اصالت سنجی محتوایی شهروند خبرنگاران است؛ آیا رسانه ها پیش از انتشار به سندیت و اصالت اخبار توجه می کنند؟»

او در ادامه این یادداشت می افزاید: «انتشار اخبار شهروند خبرنگار در شبکه های اجتماعی موج عظیمی از احساسات را در جامعه به وجود می آورد، به عنوان مثال ویدئویی از کشته شده جرج فلوید توسط یک فرد عادی در آمریکا، سبب به وجود آمدن بزرگترین جنبش اعتراضی علیه نژادپرستی در قرن اخیر آمریکا و اکثر کشورهای جهان بود. گرچه این جنبش ها پیش از این فعال بودند و تصاویر آن توسط عکاسان حرفه ای تهیه و منتشر می شدند.
در ایران نیز به دلیل محدویت های موجود در انتشار اخبار، شهروند خبرنگار در آن رشد چشمگیر داشته است. در حدی که در مواردی سبب پاسخگویی مسئولان یا افراد خاطی شده اما ممکن است در کنار این اتفاق خوب و اثربخش بودن، اتفاق بدی هم رخ دهد؛ اینکه اخبار نادرست یا به اصطلاح اخبار جعلی هم منتشر شود.»

این عکاس می نویسد: «اخبار و ویدئوهای جعلی سبب می شود که جامعه به اشتباه بیفتد؛ به عنوان مثال در مورد بحران آب در خوزستان و موج اعتراضی که در شبکه های اجتماعی به راه افتاد،  صدها ویدئو و عکس بدون اصالت سنجی و بدون بررسی زمان و مکان رخداد منتتشر شد. در نمونه مذکور به دلیل حجم بالا تصاویری در صفحات افراد بازنشر می شدند که مخاطب فرصت فکر کردن پیدا نمی کرد و بدون توجه به نکات مذکور دست به بازنشر می زد.
در روزهای اخیر میان تصاویری که در مورد بحران این روزهای خوزستان برای من ارسال شد تا اصالت سنجی کنم باید بگویم که برخی از این تصاویر از خوزستان نبود و مربوط به عراق و اعتراضات آن بود که به دلیل شباهت های فرهنگی، زبان و پوشش افراد در ویدئوها یا عکس ها، اشتباها به خوزستان ربط داده شده بود؛ و برخی دیگر مربوط به اعتراضات در مکان های دیگر و زمان های گذشته بود؛ در حقیقت از ۳۰ تا ۴۰ تصویر و ویدئوی ارسال شده، تنها ۱۵ مورد تایید می شد.» 

او در ادامه یادداشت خود چنین آورده است: «در چند روز اخیر یک وبسایت فارسی زبان که در خارج از ایران اداره می شود، عکسی را منتسب به بحران آبی اخیر خوزستان دانست؛ درحالی که این عکس مربوط به ۱۶ سال پیش است. در کپشن عکس مکان و تاریخ ثبت نشده بود و تنها توضیحاتی به همراه مطلبی در مورد بی آبی اخیر خوزستان، منتشر شد. هر چند بعد از این اتفاق عکاس این عکس، اصلاحیه ای را در صفحه شخصی خود نوشت که آن وبسایت هم اصلاحیه را منتشر کرد اما همچنان این تصور جمعی اشتباه در مورد این عکس وجود دارد و هنوز هم افرادی هستند که این عکس را به عنوان بحران اخیر خوزستان یاد می کنند، بدون اینکه از خود بپرسند این زن کیست و چرا از جوی آب می نوشد؟»

مجید سعیدی سپس تاکید می کند: «اگر به عنوان یک خبرنگار و فتوژنالیسم به گردش صحیح اطلاعات اهمیت می دهیم، نه حتی به عنوان یک فرد رسانه ای بلکه به عنوان یک مخاطب آگاه، باید هر ویدئو یا تصویری که دریافت می کنیم را قبل از اینکه سریع قضاوت کنیم و برای دیگران بفرستیم، بررسی کنیم؛ اگر هر کسی به اندازه اطلاعات خودش هم نسبت به این موضوع حساس باشد، شاهد اخبار و تصاویر جعلی نیستیم.
با بررسی جزئیات عکس باید گفت اگر به تصویر دقت کنیم، می بینیم که بالای سوژه در سمت راست، خودرویی دیده می شود که شماره پلاک قدیمی دارد و مشخص است که برای این روزها نیست. این بی توجهی ها سبب به وجود آمدن مسیر اشتباه برای همراهی و کمک رسانی در مورد یک بحران می شود؛ در مورد خوزستان به جای آگاه کردن جامعه از دلایل کم آبی و حمایت از حق آب مردم این استان، موجی احساسی به وجود آمده است که با دادن شماره حساب، آب معدنی برای مردم جمع کند؛ در حالی که نیاز آب آشامیدنی مردم خوزستان، شاید ۱۰ درصد از کل بحران کم آبی هم نباشد.
خوزستانی ها مردم شریف و باغروری هستند، خوزستانی ها رنج و مشقت استخراج نفت را تحمل می کنند که درآمد کل کشور وابسته به آن است، مردم خوزستان ناچار و ناگزیر نیستند که از جوی آب بنوشند و یا نیاز به آب معدنی داشته باشند. ربط دادن کل خوزستانی ها به این تصویر، کار بسیار اشتباهی است.
بدیهی است که بحران های زیست محیطی یک روزه به وجود نمی آیند که بخواهند یک روزه هم از بین بروند. از دلایل به وجود آمدن چنین بحرانی، انتقال بی رویه آب و خشک شدن رودخانه های این استان و در پی آن خشک شدن تالاب ها، سبب بحران آب و ایجاد گرد و غبار در این منطقه شده است که کشاورزی، دامداری و اکوسیستم این استان را تحت تاثیر قرار داده و باید گفت مشکل، بسیار بزرگتر از آن است که با بطری های آب معدنی حل شود.»

این عکاس اضافه می کند: «وقتی که درباره این عکس پرس و جو کردم متوجه شدم که این زن خوزستانی یک هوم لس (بی خانمان) است که در خیابان زندگی می کند و ظاهرا دارای اختلال روانی است و در واقع زمانی که عکاس این اثر که اتفاقا از عکاسان به نام کشور است، این تصویر را ۱۶ سال پیش ثبت کرده، آن زمان هیچ آه و ناله ای برای خوزستان به راه نیفتاده بود و در واقع در آن زمان خوزستان مشکل آب را نداشت و تنها یک عکس خوب و باکیفیت از یک خیابانگرد در این منطقه ثبت شده است.»

سعیدی در پایان یادداشت خود می نویسد: «جان کلام اینکه رسانه حرفه ای باید قبل از انتشار تصویر از اصالت آن مطمئن شود و هر مخاطبی باید به اندازه خودش اصالت سنجی را انجام دهد. مخاطب آگاه به اجزای تصویر توجه می کند؛ اگر این مهم را همه وظیفه خود بدانیم، جلوی بسیار از اشتباهات در اطلاع رسانی گرفته می شود. البته یکی از دلایلی که عکس هایی مانند این عکس، به اشتباه در شبکه های اجتماعی دست به دست می شود، انتشار آنها توسط یک رسانه است. معمولا مخاطب ها کمتر توجه دارند که برخی از رسانه ها برای جذب مخاطب و پربیننده بودن، اخلاق حرفه ای را رعایت نمی کنند؛ به عنوان مثال آیا شبکه CNN  یا دیگر شبکه های بزرگ خبری، دوست ندارند از این نوع عکس ها به عنوان بحران در ایران استفاده کنند؟ و یا فکر می کنید دوست حکومت ایران هستند که این تصاویر را همراه خبر خود منتشر نمی کنند؟ حقیقت این است که آنها به اعتبار خود بیشتر اهمیت می دهند و آنها اصلی دارند منبی بر اینکه حتما قبل از انتشار تصویر اصالت آن را بررسی کنند. حتی برخی از آژانس های خبری از عکاسان خود  می خواهند که در کنار توضیح عکس، اسم افراد درون تصویر را هم درج کنند. و برخی اجازه سوژه ها را برای انتشار لازم می دانند. یک رسانه حرفه ای به اطلاعات و توضیحات تصویر باید توجه داشته باشد و مخدوش کردن تاریخ عکس کار بسیار غیرحرفه ای محسوب می شود. رسانه های بزرگ در کل دنیا همکارانی دارند که مورد اعتماد آنها هستند و در موارد مشابه تصاویر یا خبرها را اصالت سنجی می کنند تا از انتشار تصویر یا خبر اشتباه اجتباب کنند. توجه به اصالت، حرفه ای بودن رسانه ای را تعیین می کند؛  من همانطور که صداوسیمای ایران را رسانه حرفه ای نمی دانم، برخی از شبکه های خبری فارسی زبان خارج از ایران را هم حرفه ای نمی دانم؛ چراکه بسیار تصاویر اشتباه در خبرهای آنها دیده ام و اصل بی طرفی را رعایت نمی کنند.

در نهایت باید بگویم با استناد قانونی که خبرگزاری رویترز در معرفی خودش منتشر کرده و به عنوان قانون بین الملل بسیاری از رسانه های معتبر جهان از آن پیروی می کنند، رسانه ها موظف هستند از انتشار هر تصویری که بیننده را گمراه کند بپرهیزند، در واقع اگر فیلم و عکس در همان زمان وقوع خبر هم ثبت شود اما موضوعیتی با خبر نداشته باشد و سبب گمراه شدن مخاطب شود، باید از انتشار آن پرهیز کرد.»

مجید سعیدی

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: مجید سعیدی کم آبی خوزستان شبکه های اجتماعی اخیر خوزستان اصالت سنجی آبی اخیر رسانه ها بحران آب حرفه ای عکس ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۵۹۲۶۱۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پشت‌پرده گزارش بی‌بی‌سی درباره مرگ نیکا شاکرمی

روزنامه فرهیختگان نوشت: سرویس جهانی بی‌بی‌سی روز دوشنبه ۲۹ آوریل (۱۰ اردیبهشت ماه) با تکیه بر اسنادی که به تعبیر این رسانه «بسیار محرمانه» خوانده شده، گزارشی از نحوه درگذشت نیکا شاکرمی منتشر کرد. نیکا شاکرمی نوجوان ۱۶ ساله‌ای بود که رسانه‌های فارسی‌زبان ضد‌ایران، در نخستین روز‌های ناآرامی‌های سال ۱۴۰۱، از او به عنوان یکی از کشته‌شدگان اعتراضات در تهران نام بردند.

مقامات قضایی و امنیتی با استناد به محل درگذشت این فرد و همچنین گزارش پزشک قانونی، ضمن رد اظهارات رسانه‌های ضد‌ایران، «سقوط از ساختمان» را علت مرگ شاکرمی معرفی کردند. با این وجود، اما چند تصویر از حضور شاکرمی در اعتراضات و ویژگی‌های شخصیتی مادر و خاله شاکرمی، فضای مناسبی را در اختیار شبکه‌های ضد ایران برای دمیدن بر آتش اعتراضات در ایران با هدف سرنگونی حکومت داده بود. 

دوشنبه دهم اردیبهشت، سرویس جهانی بی‌بی‌سی، روایت جدیدی از درگذشت نیکا شاکرمی منتشر کرد که با وجود تلاش‌های فراوان، رد این تناقضات در آن بسیار مشهود است. برخلاف دفعات قبل، این بار یک رسانه بین‌المللی و آن هم با استناد به اسنادی که آنها را «بسیار محرمانه» می‌خواند، به ماجرا ورود کرده است. این موضوع به اندازه‌ای عجیب بود که دویچه‌وله فارسی درباره آن نوشته «این اولین‌بار است که یک رسانه بین‌المللی با استناد به سندی محرمانه چنین گزارشی را منتشر می‌کند.»

بی‌بی‌سی ادعا کرده این گزارش «بخشی از یک پرونده ۳۲۲صفحه‌ای» درباره معترضان بوده است. این رسانه هرچند مدعی محرمانه بودن این سند است، اما در گزارشش به «تناقض‌های موجود در اسناد» نیز اشاره کرده. به عنوان نمونه، بی‌بی‌سی اذعان داشته در سندی که تحقیقاتش روی آن «متمرکز» شده، «حاوی چند تناقض» بوده است. بی‌بی‌سی نوشته: «به عنوان مثال، نیروی انتظامی «ناجا» که در این گزارش نقل شده، در آن زمان به «فراجا» معروف» بوده است. 

در حالت معمو‌لی نه‌تن‌ها یک رسانه بین‌المللی که حتی رسانه‌های محلی نیز حاضر به انتشار سندی با چنین اشتباه فاحشی نخواهند شد. آن‌طور که سرویس جهانی بی‌بی‌سی اذعان داشته، این تنها یکی از تناقضات این سند بوده است، اما بی‌بی‌سی برای توجیه انتشار این گزارش، مدعی شده مفاد اسناد را با فردی که بی‌بی‌سی آن را «افسر اطلاعاتی سابق ایران که به آرشیو سپاه پاسداران دسترسی داشته» معرفی کرده، به اشتراک گذاشته و این فرد صحت گزارش را تایید کرده است! 

انتشار این گزارش با چنین اسنادی حتی باعث شده برخی رسانه‌های فارسی‌زبان ضد‌ایران که چندان نیز حرفه‌ای نیستند، با محتوای بی‌بی‌سی فاصله خود را حفظ کنند. دویچه‌وله فارسی پس از انتشار بخشی از این گزارش نوشت «به طور مستقل امکان راستی‌آزمایی این گزارش را ندارد.»

چنین خطای فاحشی آن هم از رسانه‌ای به قدمت سرویس جهانی بی‌بی‌سی، از دو حالت خارج نیست؛ یا این پروژه دستپخت سرویس‌های امنیتی غربی است و یا اینکه باید این گزارش پوست موز یک گروه نفوذی باشد که زیر پای بی‌بی‌سی انداخته شده است. نباید فراموش کرد اسفند سال گذشته یک گروه هکری که مدعی هک سامانه‌های مربوط به قوه قضائیه بود، اسنادی را منتشر و ادعا کرد که دو سند آن مکاتبه در طبقه‌بندی «سری» وزارت اطلاعات با دادستان عمومی و انقلاب تهران برای خروج برخی کارمندان دو شبکه معاند تلویزیونی «ایران اینترنشنال» و «بی‌بی‌سی فارسی» از فهرست کارکنان ممنوع‌المعامله این دو شبکه ضد‌ایرانی است. شبکه‌ای که چنین اطلاعات مخدوش و متناقضی را در اختیار بی‌بی‌سی قرار داده، بلافاصله در شبکه‌های اجتماعی دست به کار شد و با استفاده از لشکر سایبری‌اش، به صورت پرحجم سعی در بازنشر گسترده این گزارش کرد.

tags # اخبار سیاسی سایر اخبار اسرار تکامل آلت‌ جنسی؛ رابطه جنسی انسان‌های اولیه مثل گوریل‌ها بود؟ اطلاعاتی جالب درباره زندگی انسان در کره ماه؛ از قیمت زمین تا وام مسکن در ماه! (تصاویر) عجیب و باورنکردنی؛ اجساد در این شهر خود به خود مومیایی می‌شوند آخرین حسی که افراد در حال مرگ از دست می‌دهند، چه حسی است؟