درباره معروفی بلخی
تاریخ انتشار: ۳۱ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۵۹۲۸۵۶
دوره سامانیان یکی از تاثیرگذارترین دوره های ادبی تاریخ ایران به شمار می‌رود، کثرت شعر و تعدّد آثار گویندگان یکی از خصائص عمده و متفاوت این عهد نسبت به سایر برهه های تاریخ ایران است. یکی از مهم ترین دلایل زیاد بودن شاعران و رواج روزافزون شعر در دوره سامانیان را باید تشویق بی‌مانند شاهان نسبت به شعرا و نویسندگان دانست.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
همچنین شاعران این عهد برای آموختن زبان دری و آگاهی از رموز آن به تحصیل و ممارست بسیار کمتر حاجت داشتند و خلاف سخنورانی بودند که مانند شاعران سده ششم در عراق و آذربایجان و دیگر نواحی برای اطلاع از دقایق زبان پارسی دری به مطالعه و دقت در دیوان های شاعران خراسان و ماوراء النهر نیاز داشتند.
در این دوره بسیاری از آثار و اشعار شاعران طی حمله‌ها و حوادث طبیعی از میان رفته است اما از مضمون و اشارات همین ابیات باقی‌مانده متوجه رفاه و آسایش و جایگاه اجتماعی رفیع شاعران در این عهد می‌شویم. حضور شاعران در دربارها، دریافت جایزه‌ها و صله‌های متعدد از شاهان، حمایت شاهان از شعر فارسی و سفارش تدوین برخی منظومه‌ها از سوی شاهان، نشان از این امر دارد. یکی از چهره‌های تاثیرگذار و ماندگار در حوزه ادبیات و شعر در این دوره معروفی بلخی است که در مورد زندگی نامه و اشعار وی کمتر پرداخته شده است در ادامه به معرفی این شاعر خوش ذوق می‌پردازیم:
زندگی‌نامه
ابو عبد اللّه محمّد بن حسن معروفی بلخی در ۳۲۵قمری در بلخ دیده به جهان گشود. معاصر و مصاحب رودکی بود و رودکی او را به گرویدن به اهل بیت (ع) سفارش کرد. این شاعر از سرآمد شعرای ایران، رودکی سمرقندی چنین حکایت کرده است:
از رودکی شنیدم استاد شاعران
کاندر جهان به کس مگرو جز به فاطمی.
تالیفات و درون مایه اشعار
معروفی بلخی در سرودن غزل و قصیده و مثنوی مهارت داشت. از آثارش می توان به دیوان وی اشاره کرد. از شعر های او حدود ۵۵ بیت از غزل و قطعه و مفردات به جا مانده است، همچنین از برخی ابیات او چنین برمی آید که هزل و هجو نیز می سروده است. این شاعر و متکلم برجسته در اشعار خود امیر رشید عبد الملک بن نوح از امرای سامانی را مدح گفته است و در شعر عربی و پارسی استاد بوده و غزل های لطیف از خود برجای گذاشته است. مضامین ساده و بکر، توجه به طبیعی بودن تشبیهات، توصیفات طبیعی و منطبق بر عالم خارج، سعی در جستن مطالب تازه و بدیع و متنوع، عدم استعمال اصطلاحات علمی در شعر، خالی بودن شعر از کلمات مشکل عربی و حتی کم بودن لغات عربی، حفظ بسیاری از لغات کهنه لهجه دری، کوتاه بودن اوزان و بحور شعر از مشخصه های شعری بلخی و دیگر شاعران دوره سامانی است. در واقع در شعر فارسی سده چهارم به طور کلی به ندرت می توان اثر یأس و نومیدی یافت. شعر این دوره پر از نشاط روح و غرور ملی و اندیشه حماسی و خوشبینی و آزادمنشی است.
در اشعار وی تعداد لغات عربی را به نسبت محسوسی کمتر و غلبه لغات اصیل پارسی و حتی نفوذ زبان پهلوی را در آن بیشتر می‌بینیم، به طور کلی شاعران و نویسندگان این عهد کمتر تحت نفوذ قواعد دستوری زبان عربی بودند و قواعد زبان پارسی را بیشتر رعایت می‌کردند، برای نمونه کمتر وزن‌های جمع عربی و ترکیب‌های تازی را در متن‌های بلخی می بینیم. مهارت گویندگان و قدرت آنان در تلفیق کلام و بیان مضامین و افکار بدیع و فصاحت خود از مسایل بسیار مهم و قابل توجّه در این عهد است، چنانکه شاعران این دوره همواره سرمشق سخنوران بعدی بوده‌اند.
از اشعار اوست:
این دل مسکین من اسیر هوا شد پیش هزاران هزار گونه بلا شد
جادوکی بند کرد و حیلت بر ما بندش بر ما برفت و حیله روا شد
حکم قشا بود و این ضا به دلم بر محکم از آن شد که یار یارِ قضا شد
هرچه بگویم ز من، نگر که نگیری عقل جدا شد زمن که یار جدا شد.
دوست با قامت چون سرو به من بر بگذشت تازه گشتم چو گل و تازه شد آن مهر قدیم
می بر ساعدش از ساتگنی سایه فکند گفتنی از لاله پشیزیستی بر ماهی شیم
و آن دو زلفین بر آن عارض او گویی راست به گا سوری بر غالیه بفشاند نسیم
گشن و برگشت سیه جعد چو عین اندر عین تاب بر تاب سیه زلف چو جیم اندر جیم
از دیگر اشعار وی می توان به این ابیات اشاره کرد:
این رنج من هرآیینه یک روز بر دهد
ایزد مرا بدان لب ِ تو بر ظفر دهد
میر ِ مرا سه بوسه دهد خوشتر آیدم
بهتر از آنکه میرم و صد بدره زر دهد
گر یک شبی ببینمش اندر کنار ِ خویش
خوشتر از آنکه شاهم، ملک ِ خزر دهد
منبع: ایرنا
کلیدواژه: شاعر آذربایجان نویسنده شاعر آذربایجان نویسنده کتاب عراق ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۵۹۲۸۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ببینید | زبان مار؛ دره‌ای عجیب در دل کویر لوت
261 215
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1900318
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند