جور بیکاری و تحریم ها در خوزستان روی شانه های آب
تاریخ انتشار: ۳ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۶۱۷۹۸۳
خــوزستــــان، بســــتر نارضایتی‌های مردمی ناشی از کم آبی شده است و همین باعث شده بار دیگر توجه مردم و نظام حکمرانی کشور در همه سطوح به مسأله کم آبی جلب شود. در پرداختن به این مسأله، ابتدا باید توجه کرد که آنچه در سال‌جاری رخ داده است، یک خشکسالی بسیار شدید در اکثر مناطق و بخصوص نوار مرزی غرب کشور است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
رودخانههای کارون، دز و کرخه، عمده منابع آب استان خوزستان را تأمین می‌کنند. سرشاخه‌های این رودخانه‌ها البته از چندین استان مختلف سرچشمه می‌گیرند. سرشاخه‌های رودخانه کرخه از استان‌های کردستان، کرمانشاه، لرستان، ایلام و همدان، سرشاخه‌های دز از استان‌های لرستان، مرکزی و اصفهان و سرشاخه‌های کارون از استان‌های چهارمحال و بختیاری، لرستان، فارس، اصفهان و کهگیلویه و بویر احمد نشأت می‌گیرند. بنابراین کلاً این تصور نباید وجود داشته باشد که آب این رودخانه خروشان متعلق به خوزستان است. حدود 25درصد آورد رودخانههای کارون و دز و 5درصد آورد رودخانه کرخه در استان خوزستان تولید می‌شود هر چند که سهم استان خوزستان، از بهره‌برداری از آورد این رودخانه‌ها چه در طول چند دهه گذشته و چه در حال حاضر از این درصدها به مراتب بیشتر بوده است.
در سال آبی جاری، یعنی از ابتدای شهریور ماه تا اول تیر ماه سال 1400، به استناد گزارش ارائه شده توسط مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور به هیأت دولت، 7/93 میلیمتر کاهش بارش نسبت به متوسط وقوع یافته است که نشان دهنده خشکسالی بسیار شدید حاکم بر کشور و بخصوص بخش‌هایی از نوار غربی و حوضه سرشاخه‌های منتهی به رودخانه استان خوزستان است. در دو سال متوالی 1397 و 1398، استان خوزستان دو خشکسالی و سیلاب بسیار شدید را تجربه کرد. خشکسالی سال 1397 به لحاظ شدت، تفاوت بسیار قابل ملاحظه‌ای با خشکسالی سال‌جاری نداشته است ولی شدت نارضایتی‌های اجتماعی در خشکسالی سال 1400 بسیار بالاتر است. این موضوع نشان دهنده این است که تلاش کافی برای ارتقای تاب‌آوری استان‌های کشور نسبت به خشکسالی‌ها رخ نداده است یا تلاش‌های انجام شده نتیجه بخش نبوده است. برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب در چهار دهه گذشته در کشور عمدتاً با تأکید بر مدیریت تأمین صورت گرفته است، در صورتی که ارتقای تاب‌آوری نیازمند تلاش متوازن در هر دو جنبه مدیریت تأمین و تقاضای آب است.
یکی از راه‌های ارتقای تاب‌آوری در مواجهه با سیلاب‌ها و خشکسالی‌ها، احداث سد است. سدهای احداث شده در سال‌های گذشته در استان خوزستان، شامل زنجیره سدهای واقع بر رودخانههای کارون، دز و کرخه، قطعاً در تنظیم بیشتر جریانات فصلی و سیلابی و ارتقای توان تأمین نیازهای آبی استان خوزستان نقش آفرینی کرده‌اند. احداث سد در همه متون علمی، به‌عنوان یکی از راهکارهای ارتقای تاب‌آوری در برابر تغییرات آب و هوایی تلقی می‌شود. البته در این میان، اشتباهات مهندسی در مورد طراحی یا اجرای برخی هم نظیر سد گتوند، پیچیدگی مدیریت کمی و کیفی منابع آب استان را افزایش داده و به نارضایتی‌های سیاسی – اجتماعی هم دامن زده است. مستقل از اینکه نقش سد گتوند در مواجهه با شرایطی نظیر خشکسالی سال 1400 مثبت است یا منفی، کاملاً واضح است که نظام مدیریت منابع آب کشور نتوانسته است اعتماد عموم ذینفعان و مردم استان خوزستان را به اثرات مثبت احداث این سد در کنار همه مشکلات کیفی که دارد، جلب کند. این عدم توفیق در اعتمادسازی که شاید در شرایط عادی برای نظام حکمرانی آب کشور چندان مهم نباشد، در زمان وقوع بحران‌هایی مثل خشکسالی‌ها یا سیلاب‌های شدید مثل آتش زیر خاکستر عمل می‌کند. شاهد این مدعا آن که اگر چه به نظر می‌رسد، سد گتوند نقشی در دامن زدن به مشکلات کم آبی استان خوزستان در سال 1400 ندارد، اما در محافل رسانه‌ای، بخش زیادی از مباحث این روزها معطوف به سد گتوند و مشکلات طراحی و بهره‌برداری آن است.
نمونه دیگر از مباحث پررنگ این روزها در محافل رسانه‌ای مرتبط با مشکل کم آبی خوزستان، انتقال‌های آب بین حوضه‌ای است. حدود 60 درصد از مساحت کشور که عمدتاً در مناطق مرکزی قرار داشته و پوشیده از بیابان هستند، 25 درصد منابع آب تجدید پذیر کل کشور را تولید می‌کنند ولی 52 درصد از جمعیت کشور را در خود جای داده‌اند که عمدتاً در شهرهای بزرگ مستقر هستند. به عبارت دیگر، عدم توجه تاریخی به موضوع آمایش سرزمین باعث شده، توزیع جمعیت در کشور و به تناسب آن، مراکز صنعتی، سازگار با توزیع منابع آب تجدید پذیر نباشد. طبیعی است در چنین شرایطی، انتقال آب بین حوضه‌ای، سناریوی پیشنهادی حکمرانان آب کشور برای تأمین تقاضای فزاینده آب در منطقه مرکزی ایران است.
درست مشابه نکته‌ای که در مورد سد گتوند ذکر شد، این روزها بحث انتقال‌های آب بین حوضه‌ای و نقش آنها در کم آبی گریبان‌گیر استان خوزستان، در محافل رسانه‌ای بسیار پررنگ است. مجموع آب های انتقال یافته بین حوضه‌ای از حوضه رودخانههای کارون و دز به استناد صحبت‌های مدیر حوضه آبریز کارون بزرگ در شرکت مدیریت منابع آب ایران، حدود 1/1 میلیارد متر مکعب است. این عدد، به خودی خود عدد معنی‌داری در کلیت منابع آب کشور ایران است (حدود یک درصد منابع آب تجدید پذیر کل کشور) ولی لازم است آن را در مقایسه با حجم مصارف آب در استان خوزستان تحلیل کرد. به استناد اعداد و ارقام منتشر شده در برنامه سازگاری با کم آبی استان خوزستان که در فروردین ماه سال 1400 مصوب شد، مجموع مصارف آب استان خوزستان، 6/24 میلیارد متر مکعب است که از این میزان، 21 میلیارد متر مکعب آن در بخش کشاورزی مصرف می‌شود که عهده دار 18 درصد از اشتغال استان و 4 درصد ارزش افزوده اقتصادی تولیدی در استان خوزستان است. بخش کشاورزی در استان خوزستان، در مقایسه با سایر استان‌های کشور، از بهره‌وری مصرف آب کمی برخوردار است. اصرار بر کشت محصولات نامتناسب با اقلیم استان مثل برنج در سال‌های اخیر باعث شده نه تنها مصارف آب به شکل قابل توجهی فراتر از منابع در اختیار این استان افزایش پیدا کند، بلکه تاب‌آوری این استان در مواجهه با خشکسالی‌ها نظیر آنچه در سال 1400 اتفاق افتاده است، به میزان قابل توجهی کاهش یابد. به گواه مصاحبه‌های منتشر شده از مسئولان استان خوزستان، برنج‌کاری‌های انجام شده در سال 1400 در استان خوزستان با وجود همه هشدارها و ممنوعیت‌های اعلام شده از اواسط بهار، حدود دو برابر حجم متوسط درازمدت آب انتقال داده شده به‌صورت بین حوضه‌ای از حوضه رودخانههای کارون و دز است.
متأسفانه آب به نوعی از کمک بلاعوض تبدیل شده است که نظام حکمرانی کشور برای مواجهه با برخی مشکلات سیاسی و اجتماعی مثل نبود گزینه‌های متنوع معیشتی در روستاها، معضلات ناشی از تحریم و عدم قطعیت حاکم بر تأمین امنیت غذایی، جبران خسارت سیلاب و...، به رایگان حراج می‌کند. راه حل معضل کم آبی در مناطقی مثل استان خوزستان، ارتقای تاب‌آوری استان‌ها در مواجهه با کم آبی و خشکسالی است؛ رویکردی که تا حدی در برنامه‌های سازگاری با کم آبی استان‌ها به آن پرداخته شد. اجرای این برنامه‌ها، می‌تواند از بروز مشکلاتی نظیر آنچه در استان خوزستان رخ داده است، در میان مدت و بلندمدت جلوگیری کند. امیدوارم که اجرای این برنامه‌ها در دولت سیزدهم مورد توجه و پیگیری قرار گیرد.
منبع: ایران آنلاین
کلیدواژه: استان خوزستان ارتقای تاب آوری خشکسالی سال بین حوضه ای خشکسالی ها رودخانه ها آبی استان استان ها سد گتوند منابع آب آب کشور کم آبی سال 1400
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۶۱۷۹۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بیشترین نرخ بیکاری متعلق به این استان کردنشین است
به گزارش خبرآنلاین، مرکز آمار در آخرین گزارش خود اقدام به انتشار نرخ بیکاری زمستان ۱۴۰۲ کرده است. شواهد آماری حاکی از آن است که در زمستان ۱۴۰۲ از مجموع ۲۶ میلیون و ۴۶۲ هزار و ۵۴۰ فرد ۱۵ ساله و بیشتری که تمایل به کار داشته و با این هدف به جست‌وجوی شغل پرداخته‌اند، ۲ میلیون و ۲۶۸ هزار و ۹۵۴ نفر بیکار مانده‌اند.
روزنامه اعتماد در گزارشی نوشت: بر این اساس نرخ بیکاری در زمستان سال گذشته به ۸.۶درصد رسیده است. این رقم در مقایسه با زمستان ۱۴۰۱ کاهش ۱.۱ واحد درصدی را تجربه کرده است. اما نکته مهم‌تر، روند رو به کاهش بیکاری «جوانان» است. البته تعریف «جوانان» در گزارش مرکز آمار، جمعیت ۱۵ تا ۲۴ سال جویای کار است.
مرکز آمار نسبت میان این دسته از جمعیت به کل جمعیت فعال را «جمعیت جوان» محسوب می‌کند. همان‌طور که در نمودار پیوست این گزارش دیده می‌شود نرخ بیکاری جوانان از سال ۹۵ تا سال گذشته روندی رو به کاهش داشته است، به طوری که از ۲۸.۱درصد در زمستان ۱۳۹۵ به ۲۲.۵درصد در زمستان ۱۴۰۲ رسیده است. البته برخی تحلیلگران بازار کار، افت نرخ بیکاری جوانان را به دلیل بیشتر شدن جمعیت غیرفعال در بازار کار عنوان می‌کنند، ضمن اینکه در نمودار پیوست نیز مشخص است که نرخ بیکاری جوانان در زمستان سال گذشته دوباره رو به افزایش گذاشته، اما باید توجه داشت که بازار کار در ایران عمدتا یک «بازار فصلی» محسوب می‌شود و برای مقایسه بهتر، عموما آمارهای بیکاری با آمار فصل مشابه مقایسه می‌شود. فصلی بودن بازار کار به این معناست که شاخص‌های آن تحت‌تاثیر تغییرات فصلی قرار می‌گیرد، زیرا رونق و افول بسیاری از مشاغل وابسته به فصل‌های سال است. به طور مثال در فصل تابستان که رونق برداشت محصولات کشاورزی و باغداری است، معمولا نرخ بیکاری در بخش کشاورزی کاهش پیدا می‌کند. از آن سو در فصل زمستان که عمده فعالیت‌های بخش خدمات با رکود مواجه شود، نرخ بیکاری نیز در این بخش بالاتر می‌رود، بنابراین ابتدا باید پذیرفت که اشتغال در ایران یک موضوع «فصلی» است و بعد از آن به بررسی تحولات آن پرداخت. اما فارغ از اینکه در زمستان سال گذشته، نرخ بیکاری جوانان ۱۴ تا ۲۴ ساله رو به افزایش گذاشته، اما بررسی روند سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۲ نشان می‌دهد که نرخ بیکاری جوانان در این مدت از ۲۸.۱درصد به ۲۲.۵درصد رسیده و طی یک بازه ۷ ساله، ۵.۶ واحد درصد افت کرده است. بنابراین می‌توان گفت بیکاری این قشر در سال‌های اخیر کاهش یافته است.
روندها رو به کاهش است
افت نرخ بیکاری در جوانان ۱۵ تا ۲۴ سال را از طرفی می‌توان به علت نیاز بازار کار به نیروی جوان و حرکت مشاغل به سمت فضای نو و تناسب بیشتر آنها با مهارت‌های به‌روزتر دانست. از طرف دیگر اما این موضوع را نیز باید درنظر گرفت که کاهش نرخ بیکاری لزوما به معنای اشتغال بیشتر نیست، زیرا نرخ بیکاری به معنای تعداد جمعیت بیکار در جمعیت فعال در بازار کار است و منظور از جمعیت فعال در بازار کار افرادی است که شاغل یا در جست‌وجوی شغل هستند، بنابراین می‌توان گفت فردی که از شمار بیکاران خارج شده یا شاغل شده یا به طور کلی از بازار کار خارج شده است.
خروج از بازار کار در سن جوانی نیز دلایل متفاوتی می‌تواند داشته باشد؛ تمایل به مهاجرت، دستمزدهای پایین و شرایط کاری نامناسب و علاقه به ادامه تحصیل را می‌توان از دلایل این امر ذکر کرد.
تک‌رقمی شدن نرخ بیکاری در ۲۱ استان
نرخ بیکاری یکی از شاخص‌های مهم بازار کار است که نشان می‌دهد از مجموع افراد ۱۵ ساله و بیشتری که تمایل به کار کردن داشته و در این راستا اقدام به جست‌وجوی شغلی کرده‌اند، چه تعداد موفق به یافتن کار نشده و ناکام مانده‌اند. در زمستان ۱۴۰۲، نرخ بیکاری در ۱۵ استان کشور بیشتر از میانگین کل کشور بوده است.
استان «کرمانشاه» با ثبت نرخ بیکاری ۱۷.۴درصدی، بیشترین سطح این رقم را در بازه زمانی بررسی شده داشته است. این رقم نشان می‌دهد که در استان کرمانشاه از هر ۱۰ فرد جویای کار تقریبا دو نفر موفق به پیدا کردن یک کار شده‌اند. در این فهرست پس از کرمانشاه، استان‌های «کردستان»، «اردبیل»، «لرستان»، «خوزستان»، «سیستان و بلوچستان»، «گلستان»، «خراسان شمالی»، «هرمزگان» و «کرمان» با نرخ بیکاری بیشتر از ۱۰درصد قرار گرفته‌اند. در باقی استان‌های کشور این رقم کمتر از ۱۰درصد گزارش شده است. «خراسان جنوبی» با کسب نرخ بیکاری ۵درصدی و «قزوین» با قرارگیری بر پله ۴.۷درصدی کمترین نرخ بیکاری را در آخرین فصل از سال گذشته تجربه کرده‌اند.
نرخ بیکاری ۲۰ استان پایین آمد
مقایسه تغییرات نرخ بیکاری ۳۱ استان کشور در زمستان سال گذشته با زمستان سال ۱۴۰۱ حاکی از همسو شدن روند تغییرات نرخ بیکاری در ۲۰ استان کشور با تغییر نرخ بیکاری کل کشور است. به بیان دقیق‌تر در زمستان سال گذشته نرخ بیکاری ۲۰ استان کشور در مقایسه با زمستان ۱۴۰۱ کمتر شده است. همچنین این نرخ در استان اصفهان بدون تغییر مانده است. استان خراسان شمالی با ثبت افزایش
۳ واحد درصدی بیشترین افزایش و استان کردستان با سقوط ۶.۲ واحد درصدی بیشترین کاهش را نسبت به دیگر استان‌ها به ثبت رسانده‌اند.
نرخ بیکاری ۱۴۰۲ در نقطه ۸.۱درصد ایستاد
البته برای تجزیه و تحلیل بهتر از وضعیت بازار کار در سال ۱۴۰۲ باید منتظر گزارش‌های مفصل مرکز آمار بود، اما به نظر می‌رسد که در سال گذشته، بازار کار نسبت به سال‌های پیشین خود روند مناسب‌تری را طی کرده است. وبسایت اکوایران از شاخص‌های عمده بازار کار در این سال برآورد کرده که نرخ مشارکت به ۴۱.۳درصد رسیده است. به بیان دیگر ۴۱.۳درصد از جمعیت بالای ۱۵ سال کشور در تلاش برای یافتن شغل هستند که یا به نتیجه رسیده و شاغل شده‌اند یا اینکه هنوز شغل مدنظر خود را پیدا نکرده و بیکارند. ازسوی دیگر ۵۸.۷درصد از جمعیت بالای ۱۵ سال کشور از یافتن شغل ناامید شده‌اند و در جمعیت غیرفعال قرار گرفته‌اند. جمعیت فعال از افرادی تشکیل شده که به دنبال کار هستند، حال ممکن است در این جمعیت برخی شاغل و برخی بیکار باشند. درنتیجه می‌توان گفت جمعیت فعال از دو دسته جمعیت شاغل و بیکار تشکیل شده است. نسبت جمعیت بیکار به جمعیت فعال، نرخ بیکاری را ساخته و نسبت جمعیت شاغل به جمعیت فعال نرخ اشتغال در کشور را می‌سازد.
۴۷۲۳۶
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1900567
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور