Web Analytics Made Easy - Statcounter
به نقل از «اتاق خبر»
2024-04-26@09:22:18 GMT

چشم‌انداز اقتصادی پیش روی کشور

تاریخ انتشار: ۱۱ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۷۰۴۰۵۶

آخرین نشست دولت روحانی روز گذشته در شرایطی برگزار شد که بسیاری از تحلیلگران به دنبال به دست آوردن تصویری از چشم‌انداز آینده اقتصاد کشور هستند. اینکه سرنوشت شاخص‌های اقتصادی کشور مانند تورم، افزایش نقدینگی، رشد اقتصادی، اشتغالزایی و... چه خواهد شد و دولت جدید کدامین اولویت‌ها را در دستور کار برنامه‌ریزی‌هایش قرار خواهد داد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با اتمام دولت روحانی و شروع به کار دولت جدید شاهد آزادسازی انواع و اقسام قیمت‌ها و بی‌نظمی در اقتصاد کشور هستیم. اقتصادی که فنر قیمتی برآمده از تصمیم‌سازی‌های چند ساله در آن رها شده و موج گرانی‌ها این‌بار از اقلام مصرفی و کالاهای نهایی شروع شد و کم‌کم خودش را به بازارهای مالی می‌رساند آرام‌آرام به بازارهای مالی نیز سرایت خواهد کرد. واقع آن است که دلیل اصلی سرایت تورم به بازارها، حفظ ارزش دارایی و تراز و تعادل بازارهای مالی با یکدیگر است. هر گاه این توازن به هم می‌‌ریزد بازارها سریعا تمایل دارند تا به نقطه‌ تعادلی خودشان بازگردند. اصلی‌ترین مولفه‌ اقتصادی ایران در حال حاضر قیمت دلار است که همواره در پیدا کردن قیمت تعادلی خود با مشکل مواجه است و البته علت نیز به حجم روزافزون نقدینگی و پایه‌ پولی کشور و تحریم و عدم سرمایه‌گذاری جدید مربوط می‌شود‌ .کافی است نرخ دلار دچار نوسان شود تا دامنه وسیعی از اقلام و محصولات تولیدی و خدماتی در کشور نیز با افزایش قیمت مواجه شوند؛ امری که نرخ دلار را به عنوان لنگر تورمی در اقتصاد ایران معرفی می‌کند. در حال حاضر اقتصاد ایران در رکود تورمی قرار دارد و به نظر می‌‌رسد این رکود و این تورم در ادامه نیز عمیق‌تر خواهد شد. نقدینگی فزاینده در حال درنوردیدنِ نرخِ کالاها و خدمات است و دیر یا زود خودش را دوباره به دلار و سکه و سهام و زمین و ساختمان خواهد رساند. نتیجه‌ این اتفاق فقیرتر شدن جامعه و ایجاد شکاف طبقاتی بزرگ‌تر خواهد بود. بازار ارز و سکه و بورس دوباره در حال بیدار شدن هستند و دوباره شاهد خروج گسترده پول از سپرده‌های بانکی و صندوق‌های درآمد ثابت خواهیم بود که این اتفاق مانند شمشیر دولبه عمل خواهد کرد. نگاهی به مقصد این پول‌ها داشته باشیم: بازارهایی چون ارز و طلا؛ بورس، ارز دیجیتال، مسکن و خودرو و سایر کالاهای بادوام احتمالا مقصد اصلی این نقدینگی خواهند بود. در بین این بازارها، بازار مسکن و خودرو و سایر کالاهای با دوام رشد قیمتی زیادی داشتند و اگر هم مورد استقبال قرارگیرند توان جذب همه‌ نقدینگی را نخواهند داشت. ضمن اینکه بی‌نظمی شدید‌تری را در سطح عمومی اقتصاد و معیشت خانوارها به وجود خواهند آورد. ارز دیجیتال هم خروج گسترده پول از کشور را به دنبال خواهد داشت هرچند استقبال از این بازار بسیار چشمگیر بوده است. 

 ارز و طلا و سکه اما توان جذب بسیار بالایی خواهند داشت و در صورت ورود نقدینگی این‌بار رشدهای بزرگ‌تری را ثبت خواهند کرد. بورس اما می‌تواند سوپاپ اطمینان باشد. بورس بدون خاصیت تورم‌‌زایی و با شناوری خوب‌ می‌تواند نقدینگی بزرگی را در خود جای دهد. p.e بورس اصلاح خوبی داشته است و آماده جذب نقدینگی است.این یک فرصت بزرگ برای دولت جدید است تا بار دیگر بورس را در کانون توجه قرار دهد و از ظرفیت‌های بورس برای مدیریت نقدینگی کشور استفاده کند و نه اینکه از این ظرفیت فقط برای تامین کسری بودجه و فروش سهام و... بهره ببرد.به نظر من تا پایان سال بازارهای مالی رقابت سنگینی در جذب نقدینگی خواهند داشت و نوسانات زیادی را در بازارها شاهد خواهیم بود. برای این منظور لازم است، دولت رویکردهای کارشناسی معقولی را در پیش بگیرد تا اعتماد و رفتارهای اقتصادی درست به اتمسفر اقتصادی کشور بازگردد. دولت باید به دنبال مهار انتظارات تورمی در کشور باشد و بلافاصله پس از آن برای کاهش رشد نقدینگی (و نه فقط هدایت آن) تلاش کند.تصمیماتی که سرنوشت اقتصادی و معیشتی کشور در چشم‌انداز پیش رو را شکل خواهند داد. 

تعادل

 

منبع: اتاق خبر

کلیدواژه: بازارهای مالی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.otaghnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اتاق خبر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۷۰۴۰۵۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

درآمدهای نفتی باعث ایجاد تورم می‌شود؟

یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که وجود درآمدهای نفتی برخلاف تلقی‌های رایج نه تنها اثر تورمی ندارد، بلکه باعث کاهش قدرت تورم‌زایی نقدینگی نیز می‌شود. مطالعه‌ای که در پژوهشکده پولی و بانکی انجام شده است، نشان می‌دهد که افزایش درآمدهای نفتی و افزایش نسبت واردات به GDP می‌تواند اثرگذاری رشد نقدینگی بر تورم را کاهش دهد.

به گزارش دنیای اقتصاد، این نتایج برخلاف دیدگاه‌های متداول است که ذات داشتن درآمدهای نفتی را باعث افزایش تورم عنوان می‌کنند. طبق بررسی‌های این پژوهش مهم‌ترین عامل ایجادکننده تورم در کشور رشد نقدینگی است، اما مساله مهمی که در این پژوهش به آن پاسخ داده شده، این است که چه عاملی باعث اختلاف ایجادشده مابین نرخ رشد نقدینگی و نرخ تورم در ایران است؟ اختلاف مابین نرخ رشد نقدینگی و تورم در میان ۱۴کشور نفتی مورد بررسی طبق داده‌های مربوط به ۱۹۷۰ تا ۲۰۲۰ حدود ۷درصد ارزیابی می‌شود.

طبق بررسی‌ها این اختلاف در کشورهای نفتی در سال‌هایی که درآمد نفتی بیشتر است، بیشتر می‌شود و برای مثال در ایران دهه۱۳۵۰ یا ۱۳۸۰ به بیش از ۱۰درصد می‌رسد. نکته جالب در این پژوهش این است که مکانیزم اثرگذاری افزایش نسبت واردات بر GDP به سمت تقاضای پول در کنار عرضه پول توجه دارد. بنابراین نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که وجود درآمدهای نفتی، فی‌نفسه عاملی برای وجود تورم نیست، بلکه به نظر می‌رسد که عدم توازن میان منابع و هزینه‌های دولت در قالب کسری بودجه که دلیل رشد طولانی‌مدت نقدینگی است، عاملی برای ایجاد تورم مزمن در کشورها است.

یک مطالعه پژوهشی با استفاده از داده‌های ۱۴ کشور نفتی در بازه ۱۹۷۰ تا ۲۰۲۰ اثر رشد نقدینگی بر تورم در کشور‌های نفتی و مکانیسم‌های این اثرگذاری را مورد بررسی قرار داده است. بر اساس نتایج این مطالعه، اثر رشد نقدینگی بر تورم در کشور‌های نفتی هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت مثبت و معنی‌دار بوده است. افزایش نسبت واردات چه در کوتاه‌مدت و چه در بلندمدت می‌تواند اثر رشد نقدینگی بر تورم را کاهش دهد. همچنین رشد درآمد‌های نفتی نیز در بلندمدت اثر تورمی رشد نقدینگی را کاهش می‌دهد. در حقیقت مکانیسم اثرگذاری درآمد‌های نفتی در تضعیف قدرت تورم‌زایی رشد نقدینگی با مکانیسم اثرگذاری رشد واردات بر کاهش قدرت تورم‌زایی رشد نقدینگی مرتبط است.

افزایش عرضه کالا‌های وارداتی (ناشی از رشد درآمد‌های نفتی) با افزایش تقاضا برای پول داخلی بخشی از قدرت تورم‌زایی نقدینگی را خنثی می‌کند. این موضوع برخلاف یافته‌های دیدگاهی است که افزایش درآمد‌های نفتی را یکی از عوامل ایجاد تورم و بروز بیماری هلندی می‌داند. این مطالعه با عنوان «اثر واردات بر رابطه رشد نقدینگی و تورم آن در کشور‌های نفتی» توسط سجاد ابراهیمی، استادیار پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی، انجام شده است.

مساله بیماری هلندی

در علم اقتصاد، بیماری هلندی رابطه عِلّی ظاهری بین افزایش توسعه یک بخش خاص اقتصادی همچون نفت و کاهش در سایر بخش‌ها همچون بخش تولید است. این اصطلاح در سال ۱۹۷۷ توسط نشریه اکونومیست برای توصیف تضعیف بخش تولید در هلند پس از کشف میدان بزرگ گاز طبیعی گرونینگن در سال ۱۹۵۹ ابداع شد. مکانیسم فرضی این است که هنگامی که صادرات در یک بخش به‌شدت افزایش می‌یابد، درآمد‌های ارزی افزایش می‌یابد و واحد پولی این اقتصاد در مقایسه با ارز‌های خارجی (که در نرخ مبادله آشکار می‌شود) تقویت می‌شود. این امر باعث می‌شود سایر صادرات کشور برای خرید سایر کشور‌ها گران‌تر شود، در‌حالی‌که واردات ارزان‌تر می‌شود و شدت می‌یابد. این موضوع باعث آسیب دیدن بنیه تولید کشور می‌شود.

تضعیف بنیه تولیدی کشور و کاهش حاشیه سود تولیدکنندگان، منجر به هجوم نقدینگی به سوی بازار‌های سوداگرانه مربوط به بخش‌های غیر‌قابل‌مبادله در اقتصاد می‌شود. با بروز این وضعیت، اگرچه تقویت واحد پولی کشور منجر به ورود ارزان کالا‌های وارداتی شده است، اما رشد شدید قیمتی بخش‌های غیرقابل‌مبادله اقتصاد منجر به تقویت تورم می‌شود.

بیماری هلندی همچنین یکی از فرضیه‌هایی است که می‌تواند علت ناکام ماندن کمک‌های خارجی به کشور‌های توسعه‌نیافته در بهبود وضعیت این کشور‌ها را توضیح دهد. با‌این‌حال به‌رغم پژوهش‌های انجام‌شده در رابطه با بیماری هلندی، این پژوهش به نتیجه‌ای متفاوت رسیده است. طبق این پژوهش، «رشد در بخش حقیقی و تغییرات در نرخ بهره مهم‌ترین عواملی هستند که در ادبیات به عنوان مولفه‌های تاثیرگذار بر تقاضای پول در نظر گرفته می‌شوند و می‌توانند بخشی از متغیر بودن رابطه رشد نقدینگی و تورم را توضیح دهند. اما شواهد تجربی نشان می‌دهد تغییرات این عوامل نمی‌تواند تمام تغییرات در رابطه نقدینگی و تورم را توضیح دهد.»

درحقیقت نگارنده این پژوهش در اینجا قصد دارد ادعایی مشهور را در مورد رابطه نقدینگی و تورم در کشور‌های نفتی را زیر سوال ببرد. او می‌نویسد: «در اقتصاد ایران در ابتدای دهه ۱۳۵۰ و ابتدای دهه ۱۳۸۰به‌رغم رشد قابل‌توجه نقدینگی در کشور، تورم متناسب با این رشد نقدینگی افزایش پیدا نکرده است و تغییرات نرخ رشد و نرخ بهره نیز به حدی نبوده که این تفاوت نرخ رشد نقدینگی و تورم را توضیح دهد. نگاهی به آمار در ایران و سایر کشور‌های نفتی نشان می‌دهد دورانی که رشد نقدینگی تورم‌زایی پایینی داشته است دورانی بوده که کشور از درآمد‌های نفتی سرشار برخوردار بوده که این درآمد‌ها به رشد واردات کالا و خدمات به کشور منجر شده است.»

چگونه رشد درآمد‌های نفتی مانع از تورم می‌شود؟

طبق این پژوهش، افزایش درآمد‌های نفتی منجر به افزایش واردات به کشور شده و افزایش واردات نیز منجر به افزایش تقاضای پول در داخل می‌شود. این پول صرف خرید کالا‌های وارداتی می‌شود و به‌نوعی از تورم‌زایی نقدینگی در کشور کاسته می‌شود. این مطالعه به بررسی داده‌های ۱۲ کشور عضو اوپک پرداخته است که شامل الجزایر، ایران، عراق، عربستان سعودی، امارات، کویت، قطر، نیجریه، گابن، جمهوری کنگو، آنگولا و گینه استوایی می‌شود. علاوه بر این ۱۲ کشور، دو کشور بحرین و عمان در حوزه خلیج فارس نیز در این مطالعه بررسی شده‌اند.

داده‌های بررسی‌شده در این پژوهش مربوط به دوره زمانی مورد استفاده از سال ۱۹۷۰ تا ۲۰۲۰ بوده است. بررسی‌های آماری این پژهش نشانگر این موضوع است که «به طور متوسط در پنج دهه ۱۹۷۰ تا ۲۰۲۰ رشد نقدینگی در این کشور‌ها حدود ۷واحد درصد بیشتر از تورم بوده است. این تفاوت در اقتصاد ایران محسوس‌تر است. به عبارت دیگر بخشی از رشد نقدینگی در این کشور‌ها تبدیل به تورم نشده است. بدیهی است که این بخش از رشد نقدینگی که به تورم منتج نشده است با مولفه‌های اثر‌گذار بر تقاضای پول قابل‌تفسیر است.»

بررسی تاریخی و توصیه سیاستی

بررسی‌های پژوهش انجام‌شده در مورد ایران نشان می‌دهد «در دو دوره زمانی ابتدای دهه ۱۳۵۰ و ابتدای دهه ۱۳۸۰اختلاف بین رشد نقدینگی و تورم بیش از ۱۰درصد نیز بوده است. این دوره‌ها مصادف با وفور درآمد‌های نفتی و افزایش واردات در کشور بوده است.» بررسی نسبت واردات به GDP یافته‌های جدیدی را در مقابل ما قرار می‌دهد. طبق این پژوهش «روند هماهنگ و هم‌راستای اختلاف نقدینگی و تورم با نسبت واردات نشان‌دهنده این است که همبستگی قوی بین نسبت واردات و قدرت تورم‌زایی نقدینگی وجود دارد و در دوره‌هایی که به دلیل وفور نفتی، واردات سهم بزرگ‌تری از اقتصاد ایران را فراگرفته قدرت تورم‌زایی نقدینگی نیز کمتر شده است.»

نکته مهم در رابطه با این مقاله این است که پژوهشگر به‌رغم نتایج مهم این پژوهش در رابطه با نقش واردات در تضعیف تورم‌زایی نقدینگی، توصیه‌ای به افزایش واردات نمی‌کند، زیرا «گسترش واردات برای کنترل اثر تورمی رشد نقدینگی می‌تواند به بخش تولیدی آسیب جدی وارد کند و از این جهت نمی‌تواند سیاست مفیدی برای بخش مولد اقتصاد باشد.»

دیگر خبرها

  • ۵۰۰۰میلیارد ریال نقدینگی به بورس انرژی تزریق شد
  • تزریق ۵ هزار میلیارد تومان نقدینگی به بورس انرژی
  • تدوین سند چشم‌انداز توسعه حمل‌ونقل استان گلستان
  • تزریق ۵۰۰۰ میلیارد نقدینگی به بورس انرژی
  • برای دومین بار؛ تزریق ۵ هزار میلیارد تومان نقدینگی به بورس انرژی
  • ۵۰۰۰ میلیارد تومان نقدینگی به بورس انرژی تزریق شد
  • ‌اقتصاد کشور را نباید دولتی مدیریت کرد
  • درآمدهای نفتی باعث ایجاد تورم می‌شود؟
  • حساب پس‌انداز برای این افراد غیرقانونی شد
  • خیز بلند چین در افغانستان؛ چالش‌ها و چشم‌انداز