تپه ینگی امام، محوطه‌ای تاریخی اما ناشناخته /میراث به جامانده ایلخانی در حسرت اتمام مرمت
تاریخ انتشار: ۱۵ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۷۳۶۸۶۲
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از البرز، رهگذاران و رانندگانی که در حاشیه جاده قدیم هشتگرد به کرج عبور و مرور می‌کنند، کمی بعد از شهر هشتگرد به شهرکی می‌رسند که ینگی امام نام دارد.
ینگی امام یکی از روستا‌های کهن شهرستان ساوجبلاغ است که امامزاده، کاروانسرا و تپه‌ای تاریخی را در خود جای داده است و اکنون به عنوان شهرک ینگی امام شناخته می‌شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
کاروانسرای ینگی امام با شکل مستطیلی نمای رهگذران را می نوازد و به عمق تاریخ چندین ساله می برد . آجر‌های تراشدار در نبش اغلب جرز‌ها که به صورت هلال درآمده هم به جذابیت کاروانسرا افزوده است.
داخل کاروانسرا که می شوی حیاطی وسیع با صفه یا ایوان‌هایی در چهار گوشه بنا، تاریخ الیخانی را چون کتابی می گشاید تا یک بار دیگر مختصات این مرز و بوم را به نگاره بنشینی و عبرت بگیری. این بنا میراثی به جا مانده از دوره اسلامی ایلخانی است که در تاریخ ۲۵ اسفند ماه سال ۱۳۷۹ به شماره ثبتی ۳۵۰۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
منطقه ساوجبلاغ در دوران صفویه روز‌های اوج خود را سپری کرده است و با توجه به نزدیکی به استان قزوین که پایتخت اول صفویان بود، سلاطین صفوی توجه ویژه‌ای به این منطقه داشتند.
در مجاورت تپه ینگی امام یک کاروانسرا نیز در دوره صفویه ساخته شده که به کاروانسرای شاه عباسی ینگی امام معروف است.این کاروانسرا در دوره‌ای از تاریخ اهمیت بسیاری داشته و حتی گفته می‌شود که از نظر معماری نیز جزو معماری‌های زیبا تقسیم‌بندی می‌شود.
در ویکی پدیا آمده است که "لرد کرزن نایب‌السلطنه هندوستان در سفر خود طی سال‌های ۱۸۸۵ و ۱۸۹۵ میلادی و «یوشیدا ماساهارو» نخستین فرستاده دولت ژاپن به ایران در عصر قاجار از تناسب و زیبایی تحسین برانگیز این کاروانسرا سخن به میان آورده‌اند."
همچنین میرزا حسین فراهانی در سفرنامه خود به این کاروانسرا اشاره کرده و می‌نویسد: "کاروانسرای ینگی امام شش اتاق بزرگ و کوچک پاکیزه سفید کاری شده دارد که همه را فرش کرده و مبل گذاشته‌اند و منزلگاه مسافران محترم است.
بر اساس آنچه که در اسناد و گزارش‌ها آمده است، تاکنون کاوش‌های باستان‌شناسی مهمی در تپه ینگی امام انجام نشده و لایه‌های تاریخی بسیاری هنوز ناشناخته مانده است.
کاروانسرای ینگی امام که مربوط به دوره شاه عباسی است، طی این سال ها میان نهادها و ارگان‌های مختلف دست به دست شده است.سال‌ها ژاندارمری وقت محوطه کاروانسرای ینگی امام را به یک پادگان نظامی تبدیل کرده بود و بخشی از آن نیز به راهنمایی و رانندگی واگذار گردید.
همچنین محوطه بیرونی این کاروانسرا حداقل برای یک دهه به قبرستان خودروهای فرسوده و اسقاطی تبدیل شده بود، پس از منحل شدن ژاندارمری و انجام تغییرات ساختاری در نهادهای انتظامی، این محوطه بدون تعیین تکلیف مالکیت رها شد تا اینکه با توافقات شهرداری هشتگرد از توابع شهرستان ساوجبلاغ برای مصون نگاه داشتن این اثر تاریخی، اقدام به دیوارکشی به دور کاروانسرای ینگی امام کرد.
پس از آن بود که شهرداری هشتگرد نیز به جمع نهادهایی که خود را مالک این محوطه تاریخی می‌دانستند، اضافه شد. در نهایت مقرر شد که میراث فرهنگی مالکیت این محوطه را بر عهده گیرد.
مرادی یکی از ساکنان شهرک ینگی امام می‌گوید: تپه ینگی امام از بناهای تاریخی ایران است که مانند مرواریدی در صدف گردشگری شهرستان ساوجبلاغ می‌درخشد، اما مسئولان باید تلاش زیادی کنند تا این میراث باستانی به مردم و گردشگران شناسانده شود.
سعیدی از دیگر ساکنان شهرک ینگی امام می‌گوید: تپه ینگی امام ارزش تاریخی بسیاری دارد، اما قبل از کرونا نیز سال هاست که گرد و غبار فراموشی آن را فراگرفته است و گردشگران از وجود چنین بنایی بی اطلاع هستند.
او می افزاید: ضعف‌های بی تدبیری که در شناساندن این بنای تاریخی وجود دارد صدمات زیادی را به صنعت گردشگری و اشتغالزایی استان البرز وارد کرده است.
سعیدی می گوید: بناهای تاریخی مانند تپه ینگی امام می‌توانند آورده‌های خوبی برای استان البرز داشته باشند که از جمله آنها می‌توان به بحث کارآفرینی و جذب گردشگر اشاره کرد.
محمدی، یکی دیگر از ساکنان شهرک ینگی امام می گوید: درب های تپه ینگی امام مدت زمان زیادی است که به دلیل مرمت و بازسازی، به روی عموم مردم بسته شده و چندین سال است که گردشگران نتوانستند از این بنا بازدید کنند.
پروژه مرمت تپه ینگی امام از سال ۹۷ آغاز شد و به خاطر بازسازی طولانی مدت چند سالی است که در‌های آن به روی عموم بسته شده است.
سیدهادی احمدی، مدیرکل حفظ و احیای بافت‌ها و بناهای تاریخی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درحاشیه بازدید از کاروانسرای ینگی امام در سال ۹۹ می گوید: پروژه مرمت تپه ینگی امام از سال ۹۷ با همکاری سازمان جهانی یونسکو و کمک هزینه اتحادیه اروپا زیر مجموعه پروژه (میراث فرهنگی جاده ابریشم، ابعاد بین المللی سال اروپایی فرهنگی) با هدف احیاء و بازسازی کاروانسرا‌هایی که در لیست ثبت جهانی قرار دارند با مشارکت مدیریت شهری و میراث فرهنگی آغاز شد.
احمدی می افزاید: اهمیت بهره برداری از این کاروانسرا به این منظور است که در آینده‌ای نزدیک می‌تواند مقر و پایگاهی جهت اقامت، تحقیق و پژوهش ایران پژوهان و ایران شناسان ملی و بین المللی که در حوزه تاریخ و باستان شناسی فعالیت می‌کنند، باشد.
اما امروز باوجود تخصیص چهار میلیارد ریال اعتبار از سوی سازمان جهانی یونسکو و ۱۰ میلیارد ریال از محل ارزش افزوده فرمانداری ساوجبلاغ برای مرمت کاروانسرای ینگی امام، بازسازی این بنای تاریخی تا سال ۱۴۰۰ به طول انجامیده است.
روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان البرز می گوید: پس از مرمت قسمت‌های داخلی و خارجی چهار گنبد و همچنین نمای ایوان‌های ضلع شمالی کاروانسرای ینگی‌امام که سال ۹۹ انجام شده، عملیات بهسازی و مرمت دیوار بیرونی محوطه اجرایی شده است.
رضا خلج، سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان ساوجبلاغ نیز می گوید: به منظور ترمیم آسیب‌های وارده و با هدف حفظ و نگهداری از تپه باستانی ینگی امام تعمیر، تجهیز و نقاشی پوشش حفاظتی و قسمتی از دیوار بیرونی محوطه انجام شده است.
او می افزاید: فاز انجام شده از عملیات مرمت کاروانسرای ینگی‌امام با هدف جلوگیری از تخریب و ورود غیرمجاز بود که در کوتاه‌ترین زمان ممکن به مرحله اجرا رسید.
اما آن چه که امروز مشهود است بخشی از پروژه مرمت بنای تاریخی تپه ینگی امام است که از سال ۱۳۹۷ با همکاری سازمان جهانی یونسکو آغاز شد و پس از گذشت سه سال هنوز عملیات مرمت این بنای تاریخی ادامه دارد.
طلایی، مدیر روابط عمومی اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان البرز با اشاره به این که بخش‌هایی از مرمت بنای تاریخی تپه ینگی امام مانند گنبد‌ها به پایان رسیده است، می گوید: اما اتمام این پروژه زمان بر است.
او می‌افزاید: عموم مردم اجازه بازدید از کاروانسرای ینگی امام را ندارند، زیرا به دلیل ساخت و تعمیرات حضور افراد در مکان کاروانسرا خطرساز است.
طلایی می گوید:با شرایط کنونی و خطرات کارگاهی ساخت و تعمیرات در کاروانسرای ینگی امام، حضور گردشگران و عموم مردم در این بنای تاریخی تا پایان مرمت ممنوع اعلام شده است.
محوطه تاریخی باستانی ینگی امام با وجود امام زاده، تپه تاریخی و کاروانسرا قابلیت این را دارد که به منطقه گردشگری بزرگی در سطح استان و کشور تبدیل شود اگر مسئولین توجه ویژه ای به این اثر تاریخی باستانی داشته باشند.
با توجه به اینکه بزرگترین فرودگاه خصوصی غرب آسیا به نام آزادی در شهرستان نظر آباد وجود دارد و در نزدیکی مجموعه ینگی امام است در آینده نزدیک می شود با معرفی چنین ظرفیتی به درآمد زایی استان کمک کنیم.اگر منطقه با توجه مسئولین رونق بگیرد ، شاهد سرمایه گذاری در زمینه های مختلف خواهیم بود که مردم شهرستان و به طبع استان از آن بهره مند خواهند شد و اینها همه در گرو اعتبارات لازم است که به این منطقه تعلق بگیرد.
بی شک بناهای تاریخی نظیر تپه ینگی امام که به دلیل قرارگیری در جاده ابریشم و قدمت بالایشان ارزش تاریخی زیادی پیدا کرده اند، می‌توانند کمک شایانی به جذب گردشگران و اشتغالزایی داشته باشند که رسیدن به این مهم، مرهون تلاش مسئولان استانی و کشوری خواهد بود.
انتظار می رود پس از پایان مراحل بازسازی برنامه‌های مدونی برای جذب گردشگران داخلی و خارجی به تپه باستانی ینگی امام انجام شود.تپه ینگی امام یکی از بناهای تاریخی متعددی است که در استان البرز قرار گرفته و به ثبت جهانی رسیده است.
استان البرز با وجود بناهای تاریخی نظیر تپه باستانی آق تپه، کاخ سلیمانیه، کاروانسرای شاه عباسی، کاخ شهرستانک و ... می تواند علاوه بر اشتغالزایی، یکی از استان های پردرآمد در صنعت گردشگری باشد.
انتهای پیام/پ.ش
منبع: باشگاه خبرنگاران
کلیدواژه: میراث فرهنگی و گردشگری تپه باستانی کاروانسرای ینگی امام گردشگری و صنایع دستی شهرستان ساوجبلاغ بنای تاریخی بنا های تاریخی میراث فرهنگی ینگی امام استان البرز سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۷۳۶۸۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مرمت خانه‌های تاریخی اردبیل امسال تعیین تکلیف می‌شود
حسن محمدی ادیب گفت: یک هزار آثار تاریخی ثبت شده ملموس و ناملموس در این استان وجود دارد که از این تعداد ۱۱۳ بنای تاریخی شامل پل‌ها ، خانه‌ها ، مساجد ، کلیساها و تپه‌های تاریخی که روی آنها بنا وجود دارد، شناسایی شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل افزود: در استان اردبیل ۱۶ خانه تاریخی وجود دارد که از این تعداد ۹ خانه تاریخی در دهه ۸۰ با اعتبارات دولتی تحت تملک دولت و اداره میراث فرهنگی قرار گرفته و هفت خانه همچنان در اختیار مردم و مالکان بناها قرار دارد.
او با اشاره به تخریب برخی از خانه‌های تاریخی اردبیل اظهار کرد: خانه‌هایی که همچنان در اختیار مالکان آنهاست به هر حال مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و قابل استفاده است اما برخی از خانه‌هایی که تحت تملک دولت بوده و طی سال‌های گذشته به طور کامل هم مرمت شده، به دلیل عدم رسیدگی در مرحله تخریب قرار دارد.
محمدی ادیب افزود: البته خانه‌های تاریخی زیادی در اردبیل وجود دارد که این خانه‌ها واجد ارزش تاریخی هستند ولی واجد ثبت نیستند و شاخص‌های مورد نیاز برای ثبت شدن را ندارند.
او در خصوص فرایند ثبت خانه‌ها و اصولا آثار تاریخی گفت: پرونده آثار تاریخی بر اساس اولویت‌های مدنظر شورای فنی برای ثبت به وزارت میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی ارائه می‌شود و این پرونده‌ها مورد داوری قرار می‌گیرند، پرونده خانه‌های دیگری از استان اردبیل برای داوری به وزارتخانه ارسال شده که به مرحله ثبت نرسیدند.
مدیرکل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل با بیان اینکه تاکنون تعداد زیادی خانه تاریخی در سطح کشور ثبت شده است، گفت: وزارتخانه در شرایط فعلی بر روی ثبت مساجد و خانه‌های تاریخی کار می‌کند. پرونده ثبت ۵۴ کاروانسرای ایران هم در قالب یک پرونده جامع به یونسکو ارائه شده بود که کاروانسرای سنگی شاه عباسی صائین هم جزو این مجموعه است.
محمدی ادیب افزود: با توجه به محدودیت اعتبارات دولتی رویکرد وزارت میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی استفاده از توان و ظرفیت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای احیا و مرمت خانه‌ها و بناهای تاریخی است که این رویکرد در استان اردبیل هم وجود دارد.
به گفته او، در این راستا پارسال به موضوع استفاده از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی شتاب داده شد و امسال هم اگر این روند ادامه یابد تمام خانه‌های تاریخی اردبیل تعیین تکلیف خواهد شد.
مدیرکل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل تصریح کرد: پارسال چهار خانه تاریخی خادم باشی، شریعت، حمام اوچ دوکان و حمام پیرزرگر به سرمایه‌گذاران داده شد و امسال هم این روند ادامه خواهد داشت.
محمدی ادیب با بیان اینکه احیا و مرمت این خانه‌ها بر اساس نقشه اولیه و کاربری مورد تایید وزارتخانه خواهد بود، گفت: این خانه‌ها در گذشته متعلق به تجار و ملاکان بزرگ بوده که محل مراجعه مردم بوده است و مردم در این خانه‌ها رفت و آمد داشتند و الان هم با تغییرات مختصر همان کاربری مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
او با بیان اینکه تاکنون مرمت هفت خانه تاریخی اردبیل به طور کامل تمام شده است، افزود: هم‌اکنون خانه ارشادی اداره میراث فرهنگی شهرستان اردبیل است، خانه رضازاده به عنوان موزه شهدا و خانه صادقی به عنوان بوتیک هتل استفاده می‌شود ، خانه ابراهیمی نیز مجموعه اداری ستاد عتبات عالیات است و خانه مجتهدزاده هم قرار است به صورت مجموعه اقامتی مورد استفاده قرار بگیرد.
باشگاه خبرنگاران جوان اردبیل اردبیل
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟