آب زیر پای کشور را خالی می‌کند
تاریخ انتشار: ۱۷ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۷۵۵۱۴۴
امروز در شرایط خشکسالی و با برداشت بیش از حد آب از سفره‌های زیرزمینی، پدیده فرونشست زمین شدت بیشتری گرفته است و کم‌کم دشت‌های کشور با بحران روبه‌رو شده و آرام‌آرام زیر پای کشور بی‌صدا خالی می شود.
به گزارش مشرق، پدیده فرونشست موضوع جدیدی نیست بلکه امسال با شدت یافتن شرایط خشکسالی، کاهش بارش‌ها نسبت به ۵۰ سال اخیر و برداشت بی‌حد آب‌های زیرزمینی با این پدیده به صورت جدی‌تری مواجه هستیم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
پدیده‌ای که سازمان نقشه‌برداری دهه ۸۰ برای نخستین بار به آن موضوع اشاره کرد و در این زمینه اطلس فرونشست منتشر و پس از آن در سال ۱۳۹۵ دومین اطلس سراسری فرونشست کشور را منتشر کرد. اکنون برای سومین بار، تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی با تاکید بر پهنه‌بندی مخاطره فرونشست، دشت‌های کشور با اولویت دشت‌های بحرانی مرتبط با این پدیده در دستور کار متولیان امر قرار گرفته است تا با به صدا در آمدن زنگ خطر، به داد سفره‌های زیرزمینی برسند.
نه تنها کشورمان با پدیده فرونشست دست و پنجه نرم می‌کند بلکه بر اساس آخرین آمارها ۱۵۰ کشور با این بحران روبه‌رو هستند. بر اساس اعلام مجامع بین‌المللی، چهار میلیمتر فرونشست باید بحران محسوب شود این درحالی است که مقیاس جهانی رقم فرونشست تاکنون حداکثر ۳۲ سانتیمتر بوده است.
کاهش ورودی و ذخیره سدهای کشور و برداشت ۱۴.۵ میلیون متر مکعب آب، بیشتر از ظرفیت آبخوان‌ها از عمق ۲۰۰ متری زمین، فرونشست زمین را در ۹۵ درصد دشت‌های ایران پدید آورده است. پدیده‌ای که در مناطق مسکونی، صنعتی و کشاورزی می‌تواند فاجعه‌های فراوانی به دنبال داشته باشد.
بر اساس اعلام «علیرضا شهیدی» معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، اکنون از ۶۰۶ دشت موجود در کشور، بیش از ۳۰۰ دشت با وضعیت قرمز و بحرانی مواجه‌اند و همین مساله سبب شده تا بخش‌هایی از کشور خالی از سکنه شده و مهاجرت از جنوب به شمال را شاهد باشیم.
اکنون از ۶۰۶ دشت موجود در کشور، بیش از ۳۰۰ دشت با وضعیت قرمز و بحرانی مواجه‌اند و همین مساله سبب شده تا بخش‌هایی از کشور خالی از سکنه شده و مهاجرت از جنوب به شمال را شاهد باشیم.
همچنین بر اساس آخرین هشدارها، «رضا شهبازی» مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فناوری و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور اعلام کرد: ۳۰ استان کشور در معرض مخاطره فرونشست زمین قرار دارد.
۱۴ استان کشور از جمله تهران، کرمان، یزد، اصفهان، خراسان رضوی، همدان، فارس، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، سمنان، البرز، قزوین، مرکزی، اردبیل و گلستان نسبت به سایر استان‌ها در شرایط غیر قابل جبران فرونشست زمین قرار دارند که می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.
فرونشست و مرگ آبخوان‌ها
بر اساس استاندارد جهانی اگر میزان فرونشست زمین از چهار میلیمتر در سال بیشتر باشد باید شرایطی بحرانی اعلام کنند در حالی که سالیانه در دشت‌های استان تهران ۳۶ سانتیمتر، فارس ۵۴ سانتمیتر، خراسان ۲۵ و اصفهان ۲۳ سانتیمتر فرونشست زمین داریم.
فرونشستی که باعث مرگ آبخوان‌ها، کاهش حاصلخیزی خاک، خسارت به بخش کشاورزی، از بین رفتن استحکام ساختمان‌ها و در نتیجه آسیب‌پذیری آنها در برابر زلزله می‌شود. در همین راستا تصاویر ماهواره‌ای موسسه تحقیقاتی «اینتل‌لب» نیز از این پدیده با عنوان بمب ساعتی بی‌صدا یاد کرده و آن را تهدیدی برای ۱۳ میلیون نفر جمعیت ساکن در این مناطق دانسته است.
موسسه تحقیقاتی اینتل‌لب به‌تازگی با استناد به اطلاعات و داده‌های ماهواره‌ای و مقایسه تصاویر ضبط شده از ژانویه ۲۰۲۰ تا می ۲۰۲۱ به موضوع فرونشست پرداخته است و به این نتیجه رسیده که بیشترین حد فرونشست زمین در تهران به‌طور متوسط چهار سانتیمتر در سال بوده و حتی در برخی نقاط این تغییرات به ۲۵ سانتیمتر رسیده است.
فرونشست زمین در پهنه‌ای وسیع با مساحتی حدود ۴۱۶ کیلومتر مربع در جنوب غرب دشت تهران و شهریار قطعی است و بیشینه نرخ این فرونشست حدود ۱۶ سانتی متر در سال و الگوی آن V شکل است. مدیر دفتر حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب شرکت آب منطقه‌ای تهران در این باره می‌گوید: از سال ۸۴ به بعد نخستین آثار فرونشست در دشت ورامین مشاهده شد و اکنون سالیانه به طور میانگین بین ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر فرونشست در نواحی جنوب این استان برآورد می‌شود.
«مصطفی دهقان» در این باره ادامه می‌دهد: توجه به واقع شدن کشورمان در کمربند خشک جهان و همچنین اقلیم خشک و نیمه خشک استان تهران، ادامه روند خشکسالی‌ها به صورت طبیعی بر افزایش نرخ فرونشست تاثیر مستقیم خواهد داشت.
به گفته این مقام مسوول، همچنین در منطقه هومند آبسرد در شرق استان تهران با وجود افت سالیانه سطح آب زیرزمینی افزون بر ۲ متر و ۳۰ سانتی متر، فرونشست در سطح زمین دیده نمی‌شود اما افت سطح آب زیرزمینی حدود نیم متری در جنوب تهران ایجاد فرونشست بارز در منطقه می‌کند.
«محمد آریامنش» یک متخصص هیدروژئولوژی در باره وضعیت فرونشست هشدار داده و گفته است که بر اساس پژوهش ها و بررسی های انجام شده از سوی سازمان ها و موسسات پژوهشی ذیربط به نظر می رسد که بیشترین زمین نشست در تهران در محدوده مناطق ۱۲، ۱۸ و ۱۹ روی داده که گاهی تا ۳۰ سانتیمتر هم عمق آشکار است.
بر اساس اعلام این کارشناس، زمین نشست‌های برخی نواحی در جنوب تهران نیز در مسیر راه آهن قابل پیگیری است. در دشت ورامین و اسلامشهر هم این رویداد مخرب به‌ویژه در سال‌های اخیر گسترش یافته است ضمن اینکه نرخ زمین نشست در دشت تهران با شهر تهران کاملا متفاوت است. شهر تهران روی بستری درشت گونه بنا شده و ظرفیت فرونشست بسیار کمتری نسبت به دشت تهران دارد. در حالی که اسلامشهر، دودانگه، رباط کریم و شهریار در منطقه جنوب شهرهایی هستند که روی دشت تهران قرار گرفته اند.
این استاد دانشگاه گفته است که بر اساس مطالعات سازمان زمین شناسی محدوده در برگیرنده فرونشست که موقعیت شهری تهران و برخی از مراکز جمعیتی اطراف آن در جنوب و جنوب غربی (نظیر اسلام شهر) را مورد تهدید قرار داده تفکیک و نشان داده شده است. مراکز جمعیتی نظیر کهریزک، شورآباد، سلطان آباد و اسلام شهر از مراکز جمعیتی عمده در پهنه های فرونشست جنوب و جنوب غرب تهران هستند.
این کارشناس نسبت به زلزله خاموش فرونشست هشدار داده و اعلام کرده است که همانطور که زمین لرزه ها به طور ناگهانی باعث از بین رفتن هزاران انسان می شوند و بسیاری از تاسیسات و زیرساخت های اقتصادی را نابود می کنند، زمین نشست ها هم می توانند در طول زمان باعث بلعیدن سرمایه های بزرگی شوند که ممکن است هیچ زمین لرزه ای نتواند به این میزان آسیب وارد کند. راه های مقابله با هرکدام متفاوت است و متاسفانه هر دو در کشور ما بحران آفرین بوده اند.
راهکارهای مقابله با فرونشت زلزله خاموش
منشا، دلیل ایجاد، روش شناسایی و تحلیل، خرابی‌ها و ابعاد و اندازه و محدوده درگیری و همچنین روش بهسازی و کنترل فرونشست در دشت های کشور متفاوت است زمانی که فرونشست در یک دشت وسیع و در ابعاد گسترده رخ می‌دهد، ریشه آن در عمق زمین است و مانند یک زلزله ای خاموش که خرابی به بار می آورد.
مسائل مختلفی در خصوص شدت یافتن فرونشست تاثیر دارد که می توان به فعالیت‌های انسانی شامل پمپاژ بیش از اندازه آب سفره های آب زیر زمینی، نفت و گاز از منابع زیرسطحی، انحلال و تخریب آبخوان‌های سنگ آهکی، تخلیه و فروپاشی معادن زیرزمینی، زهکشی خاک‌های آلی و مرطوب‌سازی خاک‌های خشک در مناطق بیابانی اشاره کرد که این فرونشست روز به روز باعث تخریب جاده ها، فروریزش تونل ها، نشست بناهای مسکونی، جابجایی ریل های آهن و دهها رویداد تلخ می شود.
مسائل مختلفی در خصوص شدت یافتن فرونشست تاثیر دارد که می توان به فعالیت‌های انسانی شامل پمپاژ بیش از اندازه آب سفره های آب زیر زمینی، نفت و گاز از منابع زیرسطحی، انحلال و تخریب آبخوان‌های سنگ آهکی، تخلیه و فروپاشی معادن زیرزمینی، زهکشی خاک‌های آلی و مرطوب‌سازی خاک‌های خشک در مناطق بیابانی اشاره کرد که این فرونشست روز به روز باعث تخریب جاده ها، فروریزش تونل ها، نشست بناهای مسکونی، جابجایی ریل های آهن و دهها رویداد تلخ می شود.
«سید عبدالرضا سعادت»، مدیر کل اداره نقشه برداری زمینی نیز در خصوص راهکارهای لازم برای کاهش فرونشست ها گفته است که بحث فرونشست بحث برداشت آب است. باید این مساله مدیریت شود. برگشت به این راحتی امکانپذیر نیست بنابراین بهترین راه مدیریت و کنترل مصرف آب است.
بر اساس نظر این مقام مسئول، در این زمینه فرهنگ سازی می‌تواند بسیار موثر باشد. مردم باید آگاه شوند که در آینده ممکن است برای نسل آتی مشکلاتی ایجاد شود. هرچند سازمان نقشه برداری هشدارهایی می‌دهد، اما همچنان می‌بینیم که این مشکل به طور اصولی حل نشده است. هرچند در بحث مدیریت بحران، مسوولین اقداماتی انجام می‌دهند، اما باز به نظر می‌رسد که باید در این باره بیشتر کار شود. اصلاح الگوی کاشت و سایر مواردی از این دست می تواند کمک کند که این روند یعنی فرونشست زمین تا حدودی کاهش پیدا کند.
مدیر دفتر حفاظت و بهره برداری از منابع آب شرکت آب منطقه ای تهران نیز به راهکارهای روند کاهش فرونشست اشاره کرد و معتقد است به صورت طبیعی کاهش برداشت از منابع آب‌های زیرزمینی و یا انجام تغذیه مصنوعی ۲ راهکار اساسی برای افزایش ظرفیت و حجم منابع آب‌های زیرزمینی در حال فرونشست است.
وی، تاکید کرده است که برای کاهش مصرف لازم در همه بخشهای مصرف، باید سازگاری با کم آبی اتفاق بیافتد در واقع با توجه به حجم کم منابع آب در دسترس باید به سمت شیوه هایی حرکت کنیم که کمترین میزان مصرف آب را به دنبال داشته باشیم.
وی به نقش بخش کشاورزی در روند کند شدن فرونشست زمین پرداخته و معتقد است که در بخش کشاورزی اصلاح الگوی کشت و نکاشتن گیاهان آب طلب مانند صیفی جات و سبزیجات و کاشت گیاهان و گونه های کم مصرف، و در بخش صنعت تغییر فناوری ها و حرکت به سمت فناوری های نوین مفیدترین راهکار کاهش مصرف آب است چراکه در بسیاری از کشورهای صنعتی با تغییر فناوری و استفاده از آب بازچرخانی (صنایع همچون کاغذ و نساجی) صرفه جویی قابل ملاحظه ای در مصرف آب صنعتی اتفاق افتاده است.
دهقان، توجه به مقررات و قوانین مربوط به شهرسازی و احداث ساختمان ها به نحوی که اتلاف آب و انرژی در آنها به حداقل برسد و تزریق مستقیم آب بارش در سطح شهرها به درون زمین را مهمترین راه حل کاهش مصرف در بخش آب شرب عنوان و بر استفاده از پساب های تصفیه شده شهری به عنوان جایگزین مطمئن برای چاه‌های کشاورزی مجاز و محدود کردن بهره‌برداری از چاه های کشاورزی تاکید کرده است.
کارشناسان و محققان دغدغه مندانه به راهکارهایی در تشدید فرونشست پرداخته اند تا با توجه به تغییر الگوی کشت، استفاده از روش‌های نوین آبیاری، تغییر الگوی مصرف آب در صنعت، استفاده از چرخه‌های بسته آب در راستای کاهش بهره برداری از منابع آب زیرزمینی و آگاه سازی مردم نسبت به الگوی مناسب مصرف را به عنوان یکی از راه حل‌ها ارائه کرده اند.
اهتمام به موضوع فرونشست باید به صورت جدی مورد توجه مسوولان متولی قرار گیرد بر اساس گفته محمد درویش رییس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو اگر نقطه ای که دچار فرونشست شود دیگر بر نمی گردد اگر هم بخواهند برگردد دستکم ۵۰ هزار سال طول می کشد اما می توانیم مانع رخ دادن آن در دشت های دیگر کشور شویم؛ هنوز این فرصت وجود دارد که بخش های قابل توجهی از کشور را نجات دهیم.
اگر نقطه ای که دچار فرونشست شود دیگر بر نمی گردد اگر هم بخواهند برگردد دستکم ۵۰ هزار سال طول می کشد
در این مسیر نیازمند توجه جدی به راهکارهای ارائه شده در پدیده فرونشست هستیم ضمن اینکه توان خود ترمیمی طبیعت نیز می تواند راه نجات از مشکلات و چالش های زیست محیطی منابع آبی کشورمان است.
منبع: ایرنامنبع: مشرق
کلیدواژه: کرونا تحولات افغانستان المپیک توکیو خشکسالی فرونشست زمین زمین کم آبی بهره برداری پدیده فرونشست فرونشست زمین منابع آب سانتی متر دشت تهران زمین نشست آبخوان ها بر اساس مصرف آب آب زیر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mashreghnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مشرق» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۷۵۵۱۴۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
خوراکی‌هایی که بهتر است با معده خالی خورده نشوند
به گزارش گروه اجتماعی ایسکانیوز، صبحانه وعده غذایی است که معمولاً با معده خالی مصرفش می‌کنیم و فقط سالم‌بودن غذا نیست که اهمیت دارد. بلکه هدف این است که بدانیم چگونه از غذایی که می‌خوریم بهترین بهره را ببریم و به گوارش و جذب غذا کمک کنیم تا مواد مغذی آن به بهترین شکل به بدنمان برسد.
بیشتر بخوانید: طب ایرانی برای فصل بهار چه توصیه‌هایی دارد؟آبمیوه‌ها
برای بعضی‌ها، آبمیوه پای ثابت رژیم غذایی است. اما آبمیوه با معده خالی می‌تواند فشار بسیار زیادی به پانکراس یا لوزالمعده وارد کند. قند آبمیوه که به‌صورت فروکتوز است می‌تواند بر کبد نیز تأثیر منفی بگذارد.
شاید آبمیوه انتخاب سالمی به نظر برسد؛ اما شواهد علمی نشان می‌دهند طی فرایند آب‌گیری میوه‌ها، فیبرهای سالمی که در پالپ و پوست میوه وجود دارند جدا می‌شوند. این اتفاقی که برای فیبر میوه می‌افتد باعث بالارفتن بیشتر قند خون شما نسبت به زمانی می‌شود که خود میوه را به‌صورت کامل می‌خورید؛ بنابراین خوردن آبمیوه می‌تواند شما را مستعد دیابت یا کلسترول بالا کند.
مرکبات
میوه‌های مرکباتی مانند پرتقال و گریپ‌فروت و گوآوا هر چند ویتامین C بالایی دارند اما می‌توانند تولید اسید را در معده افزایش دهند و ریسک گاستریت و زخم معده را بالا ببرند. میزان بالای فیبر و فروکتوز موجود در میوه‌های مرکباتی، درصورتی‌که با معده خالی مصرفشان کنید، می‌تواند سیستم گوارشتان را کُند کند. توصیه می‌کنیم این میوه‌ها را بعد از صبحانه مصرف کنید.
قهوه
متأسفانه این نوشیدنی محبوب و پرطرفدار اگر با معده خالی مصرف شود می‌تواند موجب اسیدی شدن معده شود، زیرا تولید هیدروکلریک‌اسید را در سیستم گوارش افزایش می‌دهد که عاملی برای گاستریت خواهد بود.
هرچند موز به‌طورکلی میوه‌ای سالم و بسیار مفید است؛ اما برخی از افراد اگر با معده خالی موز بخورند به دلیل پتاسیم و منیزیم زیاد موجود در موز دچار ناراحتی معده خواهند شد
چایچای هم مثل قهوه، یک نوشیدنی بسیار پرطرفدار خصوصاً برای صبحانه است. اما مطالعات نشان می‌دهند نوشیدن چای با معده خالی در برخی افراد می‌تواند سبب تحریک معده شود. مصرف چای با معده خالی ممکن است باعث تهوع و سوزش معده شود و دلیلش هم تانین موجود در چای می‌باشد.
غذاهای تند و پرادویه
هرگز برای صبحانه غذای تند و ادویه‌دار نخورید. چون مخاط معده تحریک شده و احساس ناراحتی به شما می‌دهد و بر گوارشتان اثر منفی می‌گذارد.
غذاهای چرب
غذاهای سرخ شده و چرب گزینه‌های خوبی برای صبحانه نیستند. محتوای زیاد چربی در غذا می‌تواند برای معده‌ای که خالی بوده، نفخ و احساس بدهضمی ایجاد کرده و باعث بی‌حالی شود.
نوشابه‌های گازدار
نوشابه‌های گازدار و سودا باعث نفخ در گوارش می‌شوند و احساس ناراحتی به شما می‌دهند. ضمناً قند بالای موجود در این نوشیدنی‌ها باعث افزایش فوری قند خون شده و به دنبال آن، افت ناگهانی قند خون و احساس بی‌حالی و بی انرژی بودن اتفاق خواهد افتاد.
نان‌های شیرین و غلات صبحانه شیرین
نان‌های شیرین و فانتزی، انواع کیک و دونات و غلات فوری و شیرین گوناگونی که برای صبحانه وجود دارند می‌توانند یک انرژی فوری به شما بدهند، اما این مواد غذایی اغلب پُر از قندهای تصفیه شده‌اند. این خوراکی‌های شیرین می‌توانند سطح قند خون را ناگهان بالا ببرند و متعاقباً با افت ناگهانی، احساس بی‌حالی و خستگی به شما بدهند.
موز
هرچند موز به‌طورکلی میوه‌ای سالم و بسیار مفید است؛ اما برخی از افراد اگر با معده خالی موز بخورند به دلیل پتاسیم و منیزیم زیاد موجود در موز دچار ناراحتی معده خواهند شد.
ماست
مصرف محصولات تخمیری شیر مانند ماست با معده خالی باعث می‌شود باکتری‌های اسیدلاکتیک موجود در ماست به دلیل بالابودن سطح اسید معده خالی، بی‌اثر شوند. ضمناً به‌خاطر بالابودن سطح اسید، معده هیدروکلریک تولید می‌کند که باعث اسیدیته محیط معده می‌شود.
سالاد
سبزیجات خام مورد مصرف در سالادها می‌توانند برای ناهار انتخاب بهتری باشند. سبزیجات خام پُر از فیبر هستند که می‌تواند فشار زیادی به معده خالی وارد کرده و باعث شکم‌درد و نفخ شود. مثلاً گوجه‌فرنگی حاوی تانیک اسید است که در تماس با آنزیم‌های گوارشی در معده می‌تواند ناراحتی‌هایی در معده ایجاد نماید.
خیار
معده شما در ابتدای روز نمی‌تواند به‌اندازه کافی آنزیم تولید کند. در نتیجه واردکردن خیار به معده خالی کار معده را برای هضم خیار سخت می‌کند و باعث ناراحتی معده می‌شود. خیار را به‌عنوان میان‌وعده یا بعد از ناهار مصرف کنید.
فرآورده‌های لبنی
محصولات لبنی مطمئناً بدترین غذاها برای معده خالی نیستند؛ اما اگر می‌خواهید در صبحانه لبنیات هم مصرف کنید به مقدار کم مصرف کنید. زیرا همانطور که در مورد ماست گفتیم، باکتری‌های مفید موجود در لبنیات به‌واسطه اسید معده خالی تخریب می‌شوند.
توصیه‌های پایانی
خیلی خوب است که روزتان را با یک لیوان آب ولرم شروع کنید تا کمک اساسی به شروع گوارشتان کنید. صبحانه‌ای که می‌خورید باید شامل پروتئین و فیبر و چربی‌های سالم باشد تا یک انرژی یکنواخت به شما بدهد.
انتهای پیام/
کد خبر: 1229113 برچسب‌ها دانستنی ها
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود