مراقب عوارض مصرف فرآورده‌های گیاهی باشیم
تاریخ انتشار: ۱۸ مرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۷۶۹۵۶۳
به گزارش جام جم آنلاین، سمیرا برات وند ضمن اشاره به قدمت دیرینه درمان بیماری‌ها با استفاده از گیاه درمانی در بسیاری از کشورها، گفت: گیاهان دارویی یکی از منابع بسیار ارزشمند در گستره وسیع منابع طبیعی ایران هستند. استفاده از گیاهان برای درمان بیماری ها در بسیاری از کشورها و به ویژه ایران قدمت دیرینه ای دارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی افزود: سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که ۸۰ درصد مردم در سراسر دنیا به نحوی از طب گیاهی در سطح اولیه بهداشتی درمانی استفاده می‌کنند. گیاهان دارویی بیشتر به صورت کاملاً خام در نقاط مختلف دنیا استفاده می‌شوند البته در برخی کشورها به محصولات بینابینی و یا نهایی تبدیل شده و در نهایت به شکل یک فرم دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برات وند ادامه داد: در کشور ما نیز طی سال‌های اخیر، تهیه فرمولاسیون‌های مختلف به اشکال دارویی متنوع از گیاهان دارویی روند رو به رشدی داشته است به طوری که مطابق آمار رسمی سازمان غذا و دارو، هم اینک بیشتر از ۲۵۰۰ فرآورده فرموله شده گیاهی، مجوز ورود به بازار ایران را دریافت داشته‌اند.
وی به شرح استفاده از گیاهان دارویی به صورت عرقیات پرداخت و افزود: اصولاً یکی از توانمندی‌های طب سنتی ایرانی اسلامی را می‌توان به وجود اشکال مختلف دارویی بر حسب نوع بیماری و نیاز بیمار برشمرد. استفاده از گیاهان دارویی به صورت «عرقیات» یکی از ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین روش‌های فرمولاسیون گیاهان دارویی است. از گذشته‌های دور عرقیات سنتی در ایران برای درمان بیماری‌های مختلف استفاده می‌شده است. گاهی اوقات نیز به عنوان عطر و طعم دهنده به غذاهای مختلف افزوده می‌گردد.
برات وند گفت: وجود این باور نادرست که عده‌ای معتقدند عرقیات هیچ ضرری ندارد باعث شده که برخی مردم به پشتوانه این سخنان، انواع و اقسام عرقیات را در خانه به صورت مداوم مصرف کنند. اما باید دانست که مصرف بی رویه و بدون مشاوره عرقیات، می‌تواند عوارض جدی برای مصرف کننده به دنبال داشته باشد.
وی، اولین موضوعی که در بروز عوارض ناخواسته به دنبال مصرف عرقیات مؤثر است را روش تهیه عرقیات دانست و افزود: تهیه عرقیات عمدتاً با استفاده از روش حرارت‌دهی به اندام‌های مختلف گیاهی و تقطیر صورت می‌گیرد. بسیاری از عرقیات مورد استفاده، حاصل تقطیر محلول خیسانده شده اندام‌های چوبی گیاهی است. در حین فرایند تقطیر، مقادیر قابل توجهی از ماده‌ای شیمیایی به نام «متانول» در محصول نهایی ایجاد می‌شود که این ماده به خودی‌خود، سمی بوده و منجر به کوری می‌گردد. البته متانول در عرقیات گیاهی از فرآیندهای متابولیک گیاه در هنگام رشد و حتی پس از برداشت گیاه تا زمان تهیه عرق نیز تولید می‌شود.
برات وند هشدار داد: متانول بلافاصله پس از مصرف خوراکی جذب می‌شود. به نظر می‌رسد که روش‌های صنعتی و مکانیزه تولید عرقیات گیاهی هیچ تأثیر مثبتی در کاهش غلظت متانول در محصول تولید شده نداشته باشد و احتمالاً نوع پاکسازی گیاهان و وجود چوبِ بیشتر در ماده اولیه‌ای که تحت فرآیند عرق کشی قرار می‌گیرد، نقش مهم‌تری در غلظت متانول موجود در محصول نهایی دارد. با توجه به این که برخی انواع عرقیات برای درمان بعضی از بیماری‌ها ممکن است به مقدار زیاد در مدت کوتاهی استفاده شوند (مانند عرق خارشتر در دفع سنگ کلیه)، احتمال مسمومیت با متانول در چنین مواردی وجود دارد.
کارشناس معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی ایران خاطر نشان کرد: در حال حاضر در کشور ما روش‌های متفاوتی برای تهیه عرقیات گیاهی وجود دارد. مراحل تهیه یک عرق گیاهی شامل ریختن گیاه در آب، جوشاندن آن و تبرید بخار حاصل از آن است. گاهی گیاه را چند روز در آب می‌گذارند و گاهی به سرعت پس از ریختن آن در آب، آنها را می‌جوشانند. ماندن طولانی مدت گیاه که حاوی چوب است در آب، با توجه به دمای محیط می‌تواند باعث تولید متانول شود که با جوشاندن و تقطیر به ظرف حاوی عرق گیاهی منتقل می‌گردد پس، زمان ماندن گیاه در آب قبل از جوشاندن، در غلظت متانول نهایی عرق گیاهی مؤثر است. همچنین این مساله که بخار حاصل از جوشاندن پس از خنک شدن، در ظرف در بسته یا درباز ریخته می‌شود نیز تأثیرگذار است، زیرا در باز بودن ظرفی که عرق گیاهی پس از تقطیر در آن جمع‌آوری می‌شود، می‌تواند راهی برای تبخیر متانول و کاهش غلظت آن در محصول نهایی شود. متغیرهای متعددی از قبیل دمای محیط، مدت زمان ماندن گیاه در آب قبل از جوشاندن و نوع ظرف جمع آوری عرقیات گیاهی را نمی‌توان به طور دقیقی در یک کارگاه سنتی که از وسایل سنتی برای تولید عرقیات گیاهی استفاده می‌کنند، کنترل کرد.
وی گفت: موضوع دیگری که در بروز عوارض جانبی ناشی از مصرف عرقیات مؤثر است، این است که با توجه به کاشت صنعتی گیاهان دارویی برای تهیه عرقیات از آنها، احتمال وجود سموم شیمیایی در اندام‌های مورد مصرف آنها وجود دارد. باقیمانده این سموم، در صورتی که اندام گیاهی قبل از ورود به مرحله عرق‌گیری به‌خوبی پاکسازی نشده و پالایش (سم‌زدایی) نشود، ممکن است وارد محصول نهایی شده و از آن طریق، به مصرف کننده آسیب وارد نماید. احتمال بروز این اتفاق در شرایط تهیه عرقیات به روش سنتی، بسیار بیشتر است.
برات وند افزود: موضوع بعدی که توجه به آن در هنگام مصرف عرقیات گیاهی بسیار مهم است، بحث خواص ذاتی گیاهان است. بعضی عرقیات گیاهی در بارداری و شیردهی منع مصرف دارند. عرق نعناع و آویشن از جمله عرقیاتی هستند که به علت داشتن ترکیبات شیمیایی خاص می‌توانند باعث بروز صدمات کبدی جنین داخل رحم و نوزاد تازه متولد شده که از شیر مادر مصرف می‌کند، شوند. مثال دیگر، آلوئه‌ورا است که این روزها بسیار مورد مصرف قرار می‌گیرد. این گیاه می‌تواند در مصارف بالا، دردهای شکمی، سقط جنین و کولیت روده ایجاد کند و یا شیرین بیان که در مشکلات گوارش مصرف بالایی دارد در استفاده نابه جا و زیاد باعث افزایش فشارخون و اختلال در ریتم طبیعی قلب شود. عرقیاتی همچون به‌لیمو در صورت مصرف همزمان با داروهای خواب آور و یا ضد تشنج می‌توانند باعث اثر هم افزایی و در نتیجه بروز عوارض داروهای ذکر شده از جمله خواب آلودگی، گیجی و عدم تمرکز شوند.
وی گفت: تهیه و نگهداری نامناسب عرقیات می‌تواند باعث رشد و تکثیر انواع میکروارگانیسم‌ها از جمله قارچ‌ها در آنها شود. باکتری‌ها از مهمترین عوامل میکروبی عفونت‌ها و مسمومیت‌های ناشی از مواد خوراکی می‌باشند. یکی از پایش هایی که امروزه بر روی عرقیات انجام می‌شود، بررسی وجود «کلی فرم ها» است که نشان دهنده وجود آلودگی مدفوعی آن است.
برات وند در پایان تاکید کرد: مصرف داروهای گیاهی از جمله عرقیات، بدون اثرات سو نخواهد بود. گزارش سازمان بهداشت جهانی حاکی از آن است که بیش از ۶۰ هزار عارضه مرتبط با مصرف داروهای گیاهی گزارش شده و بیشترین آنها شامل افزایش فشارخون، ورم صورت، درماتیت و مرگ است. لذا ضروری است در مصرف عرقیات گیاهی به سه نکته اساسی توجه داشت. نخست آنکه باید دانست که فرآورده‌های گیاهی نیز همچون داروهای شیمیایی، ممکن است منجر به بروز عوارض ناخواسته در مصرف کننده و یا تداخل با بیماری و سایر داروهای مورد مصرف بیمار شوند. بنابراین در مصرف این اقلام، همانند سایر مواد، باید حد اعتدال را رعایت کرد. نکته دوم، منبع تهیه این محصولات است که باید دقت شود از فرآورده‌های پاستوریزه دارای مجوز وزارت بهداشت خریداری گردد و نکته سوم، لزوم مصرف این مواد با تجویز پزشک و مشورت داروساز متخصص طب سنتی است. مصرف فرآورده‌های گیاهی با رعایت این سه نکته باعث می‌شود که ضمن برخورداری از خواص مهم و شفابخش گیاهان، عوارض ناخواسته ناشی از مصرف این ترکیبات نیز به حداقل ممکن، کاهش یابد.
منبع: مهر
منبع: جام جم آنلاین
کلیدواژه: گیاه درمانی طب گیاهی گیاهان دارویی عرقیات استفاده از گیاه گیاهان دارویی عرقیات گیاهی محصول نهایی تهیه عرقیات مصرف عرقیات بروز عوارض عرق گیاهی تهیه عرق
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۷۶۹۵۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مبادله بیش از ۴۰ تفاهم‌نامه سرمایه‌گذاری بین استان فارس و هیات‌های خارجی
ششمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران (اکسپو۲۰۲۴) در حالی پنجمین و آخرین روز خود را گذراند که استقبال مردم، سرمایه‌گذاران و هیئت‌های تجاری از این رویداد همچنان قابل توجه بود. غرفه استان فارس هم پذیرای تعداد قابل توجهی از مراجعه‌کنندگانی بود که یا برای آشنایی بیشتر با ظرفیت‌های این استان در حوزه‌های گردشگری، گیاهان دارویی و فولاد می‌آمدند و یا برای عقد تفاهم‌نامه سرمایه‌گذاری.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس در حاشیه این نمایشگاه ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این رویداد بزرگ، اکسپو ۲۰۲۴ را زمینه‌ساز ایجاد تحولات عمیق در حوزه سرمایه‌گذاری استان توصیف کرد و گفت: در این رویداد ۵ روزه بالغ بر ۱۶۰ هیئت تجاری از غرفه استان فارس بازدید کردند که از این تعداد ۱۱۰ هیئت از هیئت‌های بلندپایه خارجی بودند و در پیامد حضور آنها بیش از ۴۰ تفاهم‌نامه سرمایه‌گذاری خارجی بین استان فارس و این هیئت‌ها مبادله شد که امیدواریم بتوانیم بخشی از این تفاهم‌نامه‌ها را اجرایی کنیم.
حسن شیخ‌نیا با تأکید بر اینکه در اکسپوی امسال تلاش شد ظرفیت‌های استان فارس متفاوت از گذشته معرفی و عرضه شود، تصریح کرد: خوشبختانه در همین نمایشگاه مقدمات اولیه اجرایی شدن برخی از این تفاهم‌نامه‌ها انجام شد و به یاری خداوند در هفته آتی حداقل دو تفاهم نامه منعقد شده وارد فاز اجرایی می‌شود.
به گفته او، هیئت‌های تجاری کشور‌های مختلفی از غرفه استان فارس بازدید کردند که از آن جمله می‌توان به کشور‌های روسیه، چین، ترکیه، مغولستان، اندونزی، مالزی و برخی کشور‌های حوزه خلیج فارس اشاره کرد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس در ادامه استقبال از غرفه استان فارس را خوب ارزیابی کرد و گفت: در جریان این رویداد بسته‌ها و ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری استان فارس به صورت سه زبان فارسی، عربی و انگلیسی به همه مخاطبان که از کشور‌های مختلف به نمایشگاه آمده بودند معرفی شد و توانستیم بخشی از این توانمندی‌ها را به مرحله تفاهم نامه برسانیم.
شیخ‌نیا اقدام بعدی را پیگیری تفاهم‌نامه‌ها عنوان کرد و افزود: بیشترین تفاهم‌نامه‌ها در حوزه‌های «صنعت و معدن»، «گردشگری» و «کشاورزی» منعقد شد به‌طوری که در حوزه صنعت و معدن دو تفاهم‌نامه در حوزه تأمین انرژی، یک تفاهم‌نامه در حوزه تأمین مالی امضا شد. همچنین در حوزه کشاورزی تفاهم‌نامه ارسال محصولات به کشور‌های روسیه و چین منعقد شد. علاوه براین در حوزه گردشگری و کشاورزی نیز تفاهم‌نامه خوبی با کشور عراق و کشور‌های حوزه خلیج فارس امضا شد.
او، تبادل تفاهم‌نامه‌های اقتصادی با هیئت‌های تجاری کشور‌های صاحب‌نام را نشان‌دهنده امنیت سرمایه‌گذاری در فارس توصیف کرد و گفت: فارس به عنوان بهشت سرمایه‌گذاری مورد توجه همگان قرار گرفته که امیدواریم بتوانیم آنها را به نتیجه برسانیم.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر اینکه از تجربه‌های گذشته برای بهبود عملکرد‌ها در نمایشگاه به خوبی استفاده شده، افزود: تلاش برای معرفی ظرفیت‌های فارس به زبان‌های بین‌المللی و دعوت از فعالان حوزه تجارت خارجی و هیئت‌های تجاری خارجی از جمله رویکرد‌هایی بود که در پیش گرفته شد تا ظرفیت‌های استان فارس بهتر از گذشته به منصه ظهور برسد.
به گفته شیخ‌نیا یکی از توفیقات نمایشگاه امسال برای استان فارس این بود که تفاهم‌نامه‌ها هم جنبه سرمایه‌گذاری داشتند و هم جنبه تامین مالی برای پروژه‌ها. از دیگر نکات قابل توجه استقبال ایرانیان خارج از کشور برای سرمایه‌گذاری بود.
او در ادامه با اشاره به اینکه نمایشگاه امسال به موضوع زنجیره ارزش راهبردی توجه ویژه داشته و برهمین اساس استان فارس نیز با دو زنجیره ارزش گیاهان دارویی و فولاد پا به این نمایشگاه گذاشته بود، گفت: در این نمایشگاه ۲۰ محصول جدید در حوزه فرایند‌ها و تولیدات رونمایی شد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس فراهم کردن زمینه‌های لازم برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در حوزه‌های مختلف صنعتی، کشاورزی، شیلات، فرش و صنایع دستی، گردشگری، دارو، تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی، محصولات آرایشی، بهداشتی، صنعت ساختمان، خدمات فنی مهندسی و پتروشیمی را از جمله اهداف برگزاری این رویداد عنوان کرد و گفت: فارس با شعار توسعه زنجیره ارزش درفناوری‌های نوین در این رویداد ملی حاضر شد و تبیین ظرفیت‌های کم نظیر خود را در دستور کار قرار داد.
شیخ‌نیا، نقش زنجیره‌های ارزش در پیشگیری از خام فروشی، حفظ منابع و مواد اولیه را نیز مورد اشاره قرار داد و گفت: تکمیل زنجیره‌های ارزش علاوه بر افزایش بهره‌وری به رشد و توسعه اقتصادی هر بخش کمک می‌کند.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس در ادامه سخنان خود به نقش زنجیره‌های ارزش در پیشگیری از خام فروشی، حفظ منابع و مواد اولیه اشاره کرد و افزود: تکمیل زنجیره‌های ارزش علاوه بر افزایش بهره‌وری در بخش‌های مختلف به رشد و توسعه اقتصادی هر بخش کمک می‌کند.
آمایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان فارس نیز از آمایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری این استان خبر داد و گفت: براساس آمایش صورت گرفته برای هر یک از شهرستان‌های استان فارس سه فرصت و ظرفیت سرمایه‌گذاری تعریف و این فرصت‌ها در قالب کتاب «راهنمای اولویت‌ها و سرمایه‌گذاری در استان فارس» تدوین و با حضور استاندار در نمایشگاه رونمایی شد.
حمیدرضا ایزدی ادامه داد: در این کتاب برای هر شهرستان مشخصات کامل ۳ فرصت سرمایه‌گذاری به همراه راهبرد‌ها و فرایند‌های اخذ مجوز مورد توجه قرار گرفته است.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت فارس با اشاره به اینکه در این کتاب ۱۱۱ فرصت سرمایه‌گذاری پیش‌بینی و معرفی شده است، افزود: علاوه براین معرفی مزیت‌های رقابتی استان فارس به بازدیدکنندگان ارائه شد و تلاش کردیم در رایزنی با هیئت‌های خارجی ماشین‌آلات و تکنولوژی‌های لازم برای تکمیل زنجیره ارزش تولید در صنایع بالادستی و پایین دستی محصولات مختلف همچون آلومینیوم و فولاد را دنبال کنیم.
او همچنین از انعقاد تفاهم‌نامه‌هایی در حوزه زنجیره ارزش فولاد خبر داد و با اشاره به زنجیره ارزش بخش معدن گفت: یکی از اصلی‌ترین و با اولویت‌ترین مسایلی که در سازمان صمت پیگیری می‌شود، فرآوری مواد معدنی معادن استان است.
ایزدی با تأکید بر اینکه اقدامات خوبی در این خصوص انجام شده است، تصریح کرد: از جمله اقدامات انجام شده برای تکمیل زنجیره ارزش بخش معدن می‌توان به راه‌اندازی واحد‌های سنگبری و فرآوری سنگ‌های تزیینی صادرات محور در اقلید و یکی دیگر از شهرستان‌های استان اشاره کرد.
به گفته او، علاوه بر اینها در خصوص بهره‌برداری از معادن مس در شهرستان‌های بوانات و داراب نیز اقداماتی انجام شده که از آن جمله می‌توان راه‌اندازی واحد کنسانتره مس در بوانات را مورد اشاره قرار داد. در این خصوص رایزنی‌هایی برای خرید تجهیزات و تکنولوژی لازم برای تبدیل کنسانتره به شمش مس نیز در حال انجام است.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت فارس در ادامه به فعالیت معدن سرب و روی در شهرستان فراشبند نیز اشاره کرد و گفت: در این واحد سومین واحد کنسانتره سرب به بهره‌برداری رسیده و اگر زیرساخت‌های مناسب برای تبدیل شمش فراهم شود امکان تولید شمش هم وجود دارد و سرمایه‌گذار پای کار هست.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس نیز در خصوص آخرین وضعیت ارزش افزوده گیاهان دارویی و دستاورد‌های استان فارس در اکسپو ۲۰۲۴ توضیحاتی را ارائه داد و گفت: در این رویداد بین‌المللی، ۲۵ گواهی زنجیره ارزش در بخش‌های مختلف محصولات کشاورزی در معرض دید عموم قرار گرفت.
رونمایی از سامانه گیاهان دارویی فارس
مجتبی دهقان‌پور رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس همچنین از رونمایی از سامانه و تارنمای گیاهان دارویی استان فارس و امضای سه تفاهم‌نامه در نخستین روز نمایشگاه خبر داد و گفت: بر این اساس دو تفاهم‌نامه همکاری در کشت فراسرزمینی محصولات کشاورزی و همکاری در زمینه پرورش و صنعت گوشت قرمز با کشور مغولستان امضا شد. علاوه براین یک تفاهم‌نامه همکاری نیز در زمینه بسته‌بندی و صادرات میوه و تره بار با کشور روسیه به امضا رسید.
دهقان‌پور در خصوص زنجیره ارزش گیاهان دارویی فارس و مختصات آن نیز توضیحاتی را ارائه داد و گفت: در حال حاضر نزدیک به ۳۷ هزار هکتار سطح زیرکشت گیاهان دارویی در اراضی زراعی و منابع طبیعی استان داریم که زمینه اشتغال ۱۷ هزار و ۵۰۰ نفر را به صورت مستقیم و فصلی فراهم می‌کند.
او با بیان اینکه ۳۰۰ گونه گیاهان دارویی در استان فارس وجود دارد، اظهار کرد: از این تعداد بالغ بر ۵۰ گونه قابلیت کشت زراعی و دارویی دارد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی فارس از کسب رتبه نخست این استان در طرح تولید گیاهان دارویی در دیم‌زار‌ها به وسعت ۲۲ هزار هکتار خبر داد و گفت: در این طرح ۱۹ گونه از گیاهان دارویی به صورت دیم کشت می‌شود.
دهقان‌پور با اشاره به اینکه بیش از ۱۰۰ واحد فرآوری گیاهان دارویی در استان فارس فعالیت دارند، ظرفیت اشتغال ایجاد شده این واحد‌ها را ۱۷۰۰ نفر اعلام کرد و افزود: در مجموع حدود ۷ هزار تن از گیاهان دارویی فرآوری شده به ارزش ۲۰ میلیون دلار به کشور‌های آلمان، ترکیه، هند، پاکستان، انگلستان، عمان، کویت، بلژ یک، قطر و امارات صادر می‌شود.
او از دیگر ظرفیت‌های قابل توجه استان فارس را در زمینه تعولید گل محمدی، گلاب و اسانس عنوان کرد و گفت: بزرگترین دشت گل محمدی دیم جهان در لایزنگان داراب با ۸۶۰۰ هکتار وسعت قرار دارد و در این استان بالغ بر ۱۵ هزار تن گل محمدی تولید می‌شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس در پایان بزرگترین چالش تولیدکنندکان و واحد‌های فرآوری گیاهان دارویی را فراهم نبودن بازار‌های ثابت و بذر‌های اصلاح شده عنوان کرد و افزود: تلاش می‌کنیم با تکمیل زنجیره‌های ارزش زمینه دسترسی آسان‌تر به بازار‌های داخلی و خارجی را فراهم کنیم.
باشگاه خبرنگاران جوان فارس شیراز
جاده کندوان یک طرفه شد